Nhiều bức chân dung, nom thấy tướng địa ngục, súc sinh... hiện lên rõ mồn một.

Phạm Lưu Vũ· 

MỘT CHÚT VỀ THỨC THỨ 8

Nhiều người tin vào sự tồn tại của thức thứ 8 (tàng thức, a lại da thức). Nhưng thường "chấp" vào 2 sai lầm.

Thứ nhất, cho rằng mỗi người đều có thức thứ 8 (a lại da thức) riêng biệt. Sự chấp này chẳng khác gì chấp vào "ngã" (tiểu ngã) cả. Và bởi vì chân lý "ngã" là Không, nên không có a lại da thức riêng biệt đối với mỗi chúng sinh.

Thứ hai, cho rằng a lại da thức là cái "thức" chung của tất cả chúng sinh. Quan điểm này dẫn tới thuyết "đại ngã" của ngoại đạo. Thực tế cũng là 1 hình thức chấp vào "ngã". Vì vậy cũng không có một a lại da thức chung cho tất cả chúng sinh.

Thực ra thì a lại da thức là không phải chung, cũng không phải riêng. Đây là luận điểm "bất nhất, bất dị" (không phải một, cũng không phải khác) của Trung đạo. Con người ta thường quen tư duy theo các cực đối lập (nhị nguyên), nên rất khó "chứng" được điều này.

Ví như trong một căn phòng có nhiều ngọn đèn cùng bật sáng, thì bất kì 1 điểm sáng nào trong căn phòng ấy cũng không của riêng ngọn đèn nào, song cũng không nằm ngoài ánh sáng của từng ngọn đèn riêng biệt.

Kinh điển đại thừa rất sâu xa khi nói về thức thứ 8, đã dùng nhiều tên gọi để chỉ nó. Đều là thức thứ 8 cả, song đối với tất cả chúng sinh thì gọi là a lại da thức, đối với 1 kiếp người cụ thể, với tư cách căn mệnh thì gọi là a đà na thức, với tư cách quả báo trong luân hồi thì gọi là dị thục thức, ra khỏi luân hồi thì gọi là vô cấu thức... Tổng cộng có gần... 30 tên gọi.

Thức thứ 8 tàng chứa mọi hành động (nghiệp) của mỗi mỗi chúng sinh từ vô lượng kiếp về trước, đến vô lượng kiếp về sau. Tại đâu mà nó có "dung lượng" lớn như thế? Tại nó là "Không", nên nó vô cùng. Cũng như một căn phòng không bao giờ từ chối ánh sáng chiếu vào bởi lý do đã "chật" ánh sáng cả.

Bởi thức thứ 8 không phải là chung, nên "nghiệp" không ai giống ai. Và bởi nó không phải là riêng, nên không ai thoát được "nghiệp quả", cho dù có "bí mật" đến đâu.

Nhân mùa tranh đoạt, nghĩ đến sự dối trá, tham tàn, đểu giả... đã và đang được phơi bày mà rùng mình. Nhiều bức chân dung, nom thấy tướng địa ngục, súc sinh... hiện lên rõ mồn một.

Phần nhận xét hiển thị trên trang