CÔNG THỨC CỨNG CỦA MỌI SÁNG TẠO VĨ ĐẠI
Paul Nguyễn Hoàng Đức
Dân tộc Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa 100 triệu dân, hoàn toàn là lúc chúng ta phải nghĩ đến có những tác phẩm xứng tầm với dân tộc cũng như thời đại tiến bộ của lịch sử hiện đại. Đây không phải một khẩu hiệu có chất “làm hàng” hay ảo tưởng hão, mà xuất phát từ những tiêu chí thực tế nhất.
Có phương ngôn: Một vùng đất khả ái được mọi người mong tìm đến phải có 3 thứ:
1- Phong cảnh đẹp
2- Con người nhân từ
3- Phải có danh nhân
2- Con người nhân từ
3- Phải có danh nhân
Điều kiện “phải có phong cảnh đẹp” là thứ vốn tự có, dễ hiểu, chúng ta chẳng cần bàn nhiều trừ việc hãy gìn giữ môi trường, đừng phá hoại, xé lẻ để kiếm chác cho các nhóm lợi ích. Nhưng con người, chẳng lẽ những người muốn đi du lịch lại thích tìm chốn hang hùm nọc rắn, trộm cắp như rươi để vào?! Và cuối cùng con người nhân từ mà làm gì nếu họ chỉ là một đám đông sàn sàn không nhú lên nổi một đại biểu là Danh nhân?! Ở Việt Nam, khi người ta quay phim chụp ảnh những thành phố cổ kính phong rêu, thường là mượn mấy cháu gái học trò đạp xe lượn phố hay đi bộ, tức là chúng ta hiếm danh nhân để khoe, đành phải mượn đến “hàng tươi” tức là các cháu mới lớn. Cái mới lớn ấy thời nào chẳng có, và liệu chúng ta có muốn cứ mãi mãi khoe “cổ vật” là các mái đầu xanh?! Mới đây, một học sinh Nhật Bản có viết trên Facebook: Việt Nam tự hào về bốn ngàn năm lịch sử, nhưng đấy chỉ là một chương sách chứ không phải là giá trị sống hàng ngày.
Đúng vậy, văn hóa lâu dài của anh phải được thể hiện qua đời sống hàng ngày, chứ đâu phải chỉ có con số cụt lủn trên giấy?
Tại sao lại cần tác phẩm lớn? Bởi theo tiêu chí trên, vùng đất đẹp mà làm gì nếu không thể có con người ngoại cỡ của danh nhân? Nếu vậy vùng đất đó khác gì cái siêu thị khổng lồ hiện đại chỉ để bán vài mớ rau tươi?!
Người Việt có một phương ngôn hiện đại được hình thành trong chiến tranh cuối thế kỷ 20: “Tư tưởng không thông vác bi đông không nổi”. Không có tác phẩm lớn, tức là xã hội không có đời sống sinh hoạt của tư tưởng lớn, như vậy làm sao có thể vận hành một quốc gia cỡ trăm triệu dân?!
Tác phẩm lớn là gì? Thiết nghĩ cũng cần phải rà soát lại kẻo mấy anh lèo tèo mấy vần thơ lại tưởng bở vài cảm xúc kiễng chân của mình đang kéo theo chiếc bóng của danh nhân thế giới. Về thơ là các trường ca, Kinh Gita của Ấn Độ, Iliad và Odyssey của Homer, Faust của Goethe… Văn xuôi có Don Quixote của Cervantes được mệnh danh là tiểu thuyết hay nhất của mọi thời đại, Những người khốn khổ của Victor Hugo, Miếng da lừa của Bazac, Chiến tranh và hòa bình của Leo Tolstoi, Anh em nhà Caramadop của Dostoievski, Vụ kiện của Kafka, Ullysses của James Joyce…
Thi nhân Szymborska với 200 bài thơ lẻ được giải Nobel mới đây chưa thể được tính là tác phẩm lớn. Bởi lẽ, mỗi năm thế giới có một giải Nobel về văn học không lẽ mỗi năm có một Homer? Có không ít nhà thơ sau khi tập hợp được trăm bài thơ lẻ đã mang ảo tưởng mình sắp nhận giải Nobel như Szymborska. Nghĩa là ở đời họ luôn luôn muốn tìm thấy cái gì bé mọn nhất để ảo tưởng. Nặn con tò he có đẹp mấy cũng không thành nghệ sĩ, nhưng tạc tượng trên vách đá dù có nham nhở mấy cũng khắc tên mình vào vĩ đại. Trang trí một chiếc bánh ga-tô đẹp mấy cũng chỉ là tài năng trong bếp. Còn như Ngu Công dời núi ba đời, cho dù có “ngu” vẫn là cái ngu vĩ đại dời non lấp biển.
Tác phẩm Lớn được sách Bách khoa định nghĩa thế này: “Tiêu chuẩn đầu tiên bất thành văn của mọi tác phẩm lớn trước hết nó phải hoành tráng”. Vạn Lý Trường Thành chỉ là gạch đất kéo dài “ai” không làm được, nhưng nó vẫn được tính như một công trình đáng nể trên đời chỉ vì nó được kéo dài một cách hoành tráng vĩ đại.
Về mọi thứ lớn lao trên đời, triết gia Platon nói đại ý: Chúng ta trước hết phải có Tư tưởng lớn, kèm theo việc không bao giờ được bỏ qua chi tiết dù nhỏ nhất.
(còn nữa)
Phần nhận xét hiển thị trên trang
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét