Ở Việt Nam, học đại học ra thất nghiệp 1-2 năm là chuyện bình thường. Ngay trong đám bạn bè tôi, số lượng thất nghiệp từ 30-40%, và tôi cũng vừa thoát khỏi cảnh thất nghiệp mới đây. Điều tôi muốn nói đến trong bài viết này là thái độ của mọi người với quãng thời gian (mà theo tôi là) quý giá này và cách mọi người đối xử với nó. Đây đó những tiếng than thân trách phận,  nào là “sinh ra giữa thời quá độ, lớn lên gặp cảnh rối ren”… Tôi chưa thấy người bạn nào của tôi hài lòng với hoàn cảnh thất nghiệp và biết cách tận dụng nó sao cho có ích nhất cho mình.
Tất cả mọi thứ trên thế giới này đều tồn tại hai mặt của nó, chúng ta nên khai thác mặt tốt và hạn chế mặt xấu. Nếu tôi nói rằng, thất nghiệp là một cơ hội vàng để phát triển tố chất bản thân và trưởng thành, chắc không ít người sẽ kêu rằng “lại có thêm một thằng điên”. Khoan đã, từ từ nào, hãy để tôi kể bạn nghe những thứ mà quảng thời gian thất nghiệp có thể mang lại cho bạn nhé, với điều kiện bạn phải có một thái độ tích cực, đúng đắn trong khoảng thời gian này.
Qua quan sát, cũng như dựa trên kinh nghiệm bản thân, tôi có thể chỉ bạn thấy ít nhất 5 lợi ích mà thất nghiệp mang lại cho bạn. (Khái niệm thất nghiệp tôi dùng ở đây với nghĩa chưa có việc làm ổn định, ưng ý)

Va chạm với đời thực – bước đệm cho sau này

 Xong xuôi bốn năm đại học, sau khi ném áo mũ tùm lum trong lễ tốt nghiệp, bạn ra trường. Có khi nào bạn thấy mình như một đứa trẻ con vừa rời vòng tay ấm áp của mẹ không. Mọi thứ đều lạ lẫm, không thân thiện cho lắm. Khi trường đại học dạy bạn những thứ trên trời, chắp cho bạn đôi cánh để bay đến những nơi… không có thực, thì giờ đây, cuộc sống sẽ đặt bạn nhẹ nhàng xuống mặt đất. Và nhớ là đừng quấy khóc như đứa trẻ con, hư bột hư đường hết đấy!
Bạn sẽ nhận ra rằng kiến thức trong trường đại học và trường đời hình như không quen biết nhau. Bây giờ bạn sẽ làm gì? Học lại từ đầu thôi, và nhớ là trong môi trường mới này, cả trường học và giáo viên đều không dễ chịu như trong những ngôi trường bạn “mài đũng quần” từ nhỏ tới giờ.
Khi bạn chưa thể tìm được công việc ưng ý, bạn hãy tìm một việc gì đó để làm. Có thể là phục vụ bàn, trông xe hay những việc tương tự. Hãy đảm bảo bản thân được lăn lộn với thực tế, và từ đây cuộc sống sẽ dạy bạn những điều cần thiết để bạn “sống”.
Bạn phải thực sự cầu thị, và bạn sẽ được học từ từ những điều cần thiết, bạn nhận ra sự muôn màu của cuộc sống, sự đa dạng về thân phận con người, về sự vất vả, thậm chí tủi nhục khi kiếm những đồng tiền do chính mình làm ra, những đồng tiền chân chính.
Trong thời gian thất nghiệp, tôi đã chạy vào Nha Trang để làm phục vụ bàn cho một nhà hàng ngay sát biển. Sau gần 4 tháng làm ở đó, tôi đã học được vô số bài học, nhiều nhất là từ những người không quen biết, những người khách của nhà hàng. Tôi nhớ nhất bài học giữ chữ Tín ngay cả với người không quen biết mà tôi học được từ ông khách quê Định Quán, Đồng Nai. Ống này đi du lịch cùng với cơ quan vợ và đặt ăn ở nhà hàng tôi làm. Ông chơi guitar rất hay và tôi thì ghiền tiếng guitar. Thế là tối tối, ông cùng mấy người bạn vừa nhậu vừa đàn hát, tôi thì vừa phục vụ bàn vừa ngồi chung nghe đàn khi rảnh khách. Khi biết tôi đang tập tọe học đàn, ông đã hứa sẽ tặng tôi một bộ dây đàn xịn khi về đến Đồng Nai. Tôi thì không kỳ vọng về việc thực hiện lời hứa của ông cho lắm, vì trước giờ có quen biết đâu. Thế nhưng, sau 2 tuần, bộ dây đàn đã tới tay người nhận với lời nhắn “chú xin lỗi vì gửi hơi muộn, dạo này chú bận quá, chúc cháu luôn vui nhé!”
Tất cả những trải nghiệm, những bài học bạn học được trong quãng thời gian này sẽ giúp bạn trưởng thành, chững chạc hơn, bớt huyên náo và điềm đạm hơn. Hơn thế nữa, chúng sẽ là bước đệm vững chắc cho con đường sắp tới của bạn. Không có lĩnh vực đầu tư nào khôn ngoan và mang lại lợi nhuận nhiều bằng đầu tư vào chính con người của bạn. Muốn làm việc lớn, trước hết phải “tu thân” đã. Đúng không bạn?

Nâng cao khả năng giao tiếp

Khỏi phải bàn về tầm quan trọng của kĩ năng giao tiếp. Bạn cũng biết điều đó. Trong trường đại học, bạn cũng đã đọc biết bao nhiêu cuốn sách dạy về giao tiếp kiểu như Đắc nhân tâm. Cuối cùng, bạn thực hành kĩ năng giao tiếp với cái máy vi tính và bốn bức tường phòng trọ.
Giai đoạn mới ra trường là giai đoạn bạn thực hành những kĩ năng giao tiếp bạn đã được học, áp dụng nó với những người xung quanh. Hãy bước ra ngoài, tự tin kết giao với những người lạ và làm nhuần nhuyễn những kĩ năng đã học cũng như học hỏi thêm những kĩ năng giao tiếp mới. Đây chính là yếu tố quan trọng để bạn thiết lập những mối quan hệ có lợi cho công việc và cuộc sống sau này. Nhất là lúc bạn đang thất nghiệp, bạn càng có điều kiện thực hành các kĩ năng giao tiếp, nhất là không sợ sai, không sợ sếp la.

Mở rộng mối quan hệ

Bạn ra trường và có một kế hoạch hoàn hảo cho sự nghiệp của bạn trong tay. Thế nhưng, điều kiện hiện tại chưa cho phép bạn thực hiện kế hoạch đó. Hãy tìm cách mở rộng mối quan hệ của mình, kết bạn với những người có thể dạy bảo, giúp đỡ, chia sẻ và hợp tác cùng bạn. Những người này sẽ là trợ lực mạnh mẽ để bạn đạt được mọi mục tiêu trong cuộc sống của mình, làm phong phú thêm thế giới tinh thần của bạn. Sự thành công không được đánh giá bằng tiền bạc, danh vọng, mà bằng số lượng và chất lượng những người bạn mà mình kết giao, tôi nghĩ thế.
Trong khoảng thời gian gần 2 năm thất nghiệp, tôi lang bạt hết Hà Nội, Quảng Ninh, Hà Tĩnh, Nha Trang, Phú Yên, cho đến các tỉnh Tây Nguyên, Đông Nam Bộ… Mỗi chặng dừng của hành trình tôi đều có thêm những người bạn thú vị, đủ lứa tuổi và tài giỏi trong lĩnh vực của họ. Điều đặc biệt nhất, mỗi người trong số đó đều cho tôi những bài học để tôi hoàn thiện bản thân. Người dạy tôi đánh guitar, người dạy tôi nấu ăn, người dạy tôi viết báo, người dạy tôi cách ứng xử và làm việc… Tất cả họ đều là những người bạn tuyệt vời và tôi luôn mong muốn chúng tôi sẽ giữ liên lạc với nhau và sẵn sàng tương trợ lẫn nhau khi ai đó cần.

Tìm kiếm đam mê

Bạn đang thất nghiệp. Hãy dành thời gian ngồi một mình nhiều hơn để lắng nghe tâm hồn mình, để biết tự đáy lòng mình đang mong muốn điều gì. Ngành bạn học liệu có phù hợp với mình chưa? Và bạn có muốn học thêm những năng khiếu khác để làm phong phú tâm hồn mình, chẳng hạn chơi đàn, cắm hoa, học vẽ…? Nếu có đáp án, tiến hành thôi bạn!
Tiềm năng của con người là vô tận, vô tận như vũ trụ này, vì mỗi chúng ta đều mang trong mình bản chất của Thượng Đế. Hãy học tất cả những gì mình thích, hãy phát triển những thiên hướng, tố chất có trong con người của mình. Đó sẽ là những liều thuốc tốt nhất để chúng ta giải tỏa những căng thẳng, chán nản thường gặp trong công việc sau này. Và biết đâu, trong quá trình đó, bạn sẽ học được một kĩ năng công việc mới thuận lợi để bạn xin việc phù hợp với mình. Hay bạn sẽ kiếm sống được từ đam mê của mình, biến đam mê thành nghề nuôi sống bản thân, ý tôi là bạn sẽ trở thành những nghệ sĩ. Biết đâu bất ngờ!
Tôi vốn thích viết lách từ hồi học đại học. Ra trường, thất nghiệp. Vượt qua mọi ý kiến cản trở của những người xung quanh cũng như sự rụt rè của bản thân, tôi quyết định ra Hà Nội học lớp kĩ năng báo chí. Bài báo bạn đang đọc chính là kết quả của quyết định ngày hôm ấy. Song hành với học viết báo, tôi tập guitar với người anh họ của mình, với mục tiêu đầu tiên là phải chơi được bài “kinh điển” của mọi thằng tập đàn, “Hà Nội mùa vắng những cơn mưa”. Sau đó, vào Nha Trang tiếp tục học thêm guitar và nấu ăn (trường đời dạy). Bây giờ, tôi luôn có thể tự làm mình vui mọi lúc mọi nơi với 3 đam mê: viết báo, chơi guitar và nấu ăn.
Công việc mang tới cho bạn tiền, địa vị, danh vọng. Nhưng đam mê mang lại cho bạn niềm vui của cả thế giới!

Đi du lịch

Vâng! Xách ba lô (hay túi xách, hoặc đơn giản chỉ cần cái ví) lên và đi! Thời gian thất nghiệp là cơ hội tuyệt vời để bạn có thể thực hiện những chuyến du lịch mà bạn mong ước từ lâu. Hãy đi, đi nhiều vào, đi để thấy “chân mình còn xiềng xích”, đi để gặp gỡ những con người mới, những vùng đất mới, để thấy đất nước (thế giới) mình rộng lớn và tươi đẹp đến nhường nào.
Những chuyến du lịch bụi bằng xe máy tôi thực hiện một mình luôn mang lại cho tôi những cảm giác khó tả. Trong khoảng thời gian thất nghiệp, tôi đã thực hiện khá nhiều chuyến đi kiểu này, khắp các tỉnh Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và một số tỉnh Nam Trung Bộ. Nhiều đứa bạn, lúc đó đã có công việc ổn định, thở dài và nói với tôi “giờ tao ước được đi đây đi đó như mày quá!”. Bạn thấy chưa, người ta không có điều kiện để đi, tại sao bạn dư thừa điều kiện mà không thực hiện xả láng chứ.

Kết

Đối với tôi, quãng thời gian thất nghiệp mang lại rất nhiều hiểu biết và trải nghiệm cho bản thân, đó là quãng thời gian vô cùng quý giá. Suốt quãng thời gian đó, tôi luôn tự nhủ, phải trân trọng từng giây phút hiện tại, để không lãng phí bất cứ ngày tháng nào trong cuộc đời. Chơi hay làm gì tôi cũng đều cố gắng thực hiện hết mình vì nghĩ rằng, sau này, khi đã có công việc, việc thực hiện những điều đó là rất khó.
Này các bạn đang thất nghiệp, hay các bạn đang chuẩn bị thất nghiệp! Đừng ủ ê với những suy nghĩ cũng như cảm xúc tiêu cực của mình. Thất  nghiệp là một nguy cơ, bao gồm Nguy hiểm và Cơ hội. Hãy lạc quan và vui vẻ biến quãng thời gian này thành quãng thời gian có ích nhất cho việc học hỏi, trưởng thành và tận hưởng cuộc sống của chúng ta. Chúc bạn sống vui với anh bạn mang tên Thất nghiệp nhé, và nhớ học hỏi anh ấy nhiều vào!

Ngựa Hoang