Nhân “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” đã chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào hồi 21h15 (giờ Việt Nam) ngày 1. 12. 2016, Soi xin post lại một bài viết của tác giả Peter Phó.
Vũ Thanh Nghị, “Cô Bơ Chèo Thuyền” . Sơn dầu
Mụ gặp tôi ở quán cà phê, gọi ” Em Peter ” ngọt sớt, nhưng khi biết tuổi thật của tôi hơn mụ đến 10 cái xuân thu thì mụ giật mình đánh thót.
Mụ, người đàn bà phố cổ, cũng may được trên cho ăn lộc thánh nên giàu có sung túc.
Mụ nói, mụ căn cao số nặng nên đã là thanh đồng từ vài năm trước, trong lúc bất động sản Hà Nội đang trên đà cao trào. Có lẽ mụ là một thanh đồng khác biệt với đa số thanh đồng khác, bởi mụ giàu sụ, lại buôn to bán nhớn, mụ cần có quan hệ, cần ngoại giao. Nên lâu lâu, hứng lên mụ lại mở một giá hầu, một là để trả nợ tứ phủ, hai là nhân cơ hội trong lúc mụ hầu, mụ đưa phong bì cám ơn các đối tượng cho tiện. Theo ý mụ: Lúc hầu mình chẳng biết cái đếch gì hết, các thần các thánh, các cô các cậu nhập vào mình, hành vi lúc đó cứ diễn ra tự nhiên, tỉnh lại không biết điều gì đã xảy ra.
Hôm ấy, tôi được may mắn đi theo đoàn hầu của mụ lên đến tận đền Bắc Lệ (Hữu Lũng- Lạng Sơn) để xem mụ hầu và trả nợ tứ phủ. Trong đoàn, có các doanh nhân Hà Thành, có các phu nhân của một vài vị quan chức có máu mặt, cùng một đoàn tháp tùng hoành tráng, toàn xe BMW và Mercedes, trong đó một con Rolls-Royce do thằng Hùng đệ tử mụ lái chở riêng mụ và thầy Vượng Râu chuyên phụ trách tán đàn, hát văn phối nhạc cho lễ hầu của mụ.
Vũ Thanh Nghị, “Chúa Thác Bờ”, sơn dầu
Mụ đem theo một xe tải vàng mã, ngựa giấy, hình nhân các kiểu, hoa thơm cỏ ngọt đầy ăm ắp, từng mâm, từng mâm đầy ụ.
Điều khác người, mụ còn đem theo vô số đồ trang sức bằng vàng, kim cương, ngọc ngà thứ thiệt để làm hành trang trong khi hầu các cô các cậu. Một tay giúp việc lực lưỡng giữ một cái hộp nhiều ngăn như một chiếc tủ nhỏ, mỗi ngăn là một bộ trang sức. Khi mở ra, sáng chóe, làm người xung quanh hoa cả mắt, còn tôi thì sững sờ như đang trong cuộc tham gia một hội chợ trang sức tầm cỡ của các đại gia vùng Dubai.
Bàn thờ được trang hoàng lộng lẫy, đèn nến sáng trưng, đồ lễ sắp xếp ngồn ngộn, ngựa giấy, hình nhân, vàng mã xếp từng tầng từng lớp đầy ắp, rực rỡ, uy nghi. Mụ son phấn lòe loẹt, quần áo tỏa mùi thơm ngào ngạt của nước hoa Chanel N°5. Khi đã sẵn sàng, mụ yên vị nhắm mắt khoan thai ngồi khoanh chân giữa chiếu. Xung quanh mụ, bốn chàng trai bốn góc, nghe nói là tứ trụ triều đình, bốn tay này sẽ hướng dẫn và hỗ trợ, hầu hạ mụ trong suốt cả buổi hầu. Một chàng trẻ trung, đẹp trai trắng trẻo, đeo một bông hoa tai bên tai trái, khuôn mặt khôi ngô dễ thương, nhưng nói năng ỏn ẻn kiểu đồng tính. Một chàng đen lũi, khuôn mặt chỉ nhìn thấy hai con mắt sáng như mắt mèo. Một chàng to nhớn, vai u thịt bắp, săm trổ đầy cả hai cánh tay, trông như một tên xã hội đen bên Nhật. Còn một chàng thư sinh, gầy dong dỏng, dáng đi nhẹ như sóc, nói năng thủ thỉ như mèo hen.
Bốn phụ tá mỗi người một việc, người gấp sẵn trang phục, người soạn lại đồ trang sức, người phe phẩy cái quạt cho chủ nhân và người kia đang thoa son trát phấn lên mặt bà chúa.
Ngồi bên ngoài vòng, hai bên cung văn , nhạc công tấu nhạc cùng ban phụ họa hát theo. Tiếng hát văn lanh lảnh của vị thầy hát văn “number 1″ ở Hà Thành là Mr. Vượng Râu đã cất lên, nó vút cao và bay lượn trong khoảng không gian hẹp của vòm đền, lờn vờn trên thân vài con trăn tinh đang quận tròn trên đỉnh ban thờ rồi bay ra ngoài đến với cõi hư vô.
Vũ Thanh Nghị, “Cô Bơ”, sơn dầu
Tiếng đàn, tiếng sáo rập rờn, khi xa khi gần, khi xuống thấp, khi vút cao. Thật là:
Chốn cung tiên mây lồng ánh nguyệt; Cảnh bầu trời gió quyện hương bay
Cửu trùng tọa chín tầng mây; Thiên Tiên Đệ Nhất ngự rày trung cung
Sau khi đã chuẩn bị xong, bắt đầu bước vào màn hầu đặc sắc của một thanh đồng giàu sụ đất Hà Thành
Mụ cung kính quỳ gối thỉnh Tam Tòa Quốc Mẫu, sau đấy lần lượt mụ hầu các giá: Ngũ quan – từ đệ nhất đến đệ ngũ, quan lớn tuần tranh, mười một giá chầu, từ chầu bà đệ nhất đến chầu bà Bắc Lệ, phủ quan hoàng. Mụ kiên nhẫn múa may dặn bảo các đệ tử, dân thường đang xúm quanh xem hầu. Mỗi một giá là một lần thay đồ, thay trang sức, nhiều lúc thấy mụ hơi xót xa cau mày bởi sự thu xếp cẩu thả đồ trang sức của tay phụ việc to đầu to xác nhưng ngu như lợn.
Vũ Thanh Nghị, “Chầu Bà”, sơn dầu
Kiên nhẫn mãi, mới đến giá hầu ông Hoàng Bơ, Hoàng Bảy, Hoàng Mười. Đến giá ông Hoàng Bảy, mụ áo giáp chỉnh tề, uy phong lẫm liệt, mụ dương oai diễu võ, hét lớn: Ta về đây, dạy bảo cho các con các cháu, các ngươi phải nghe lời Hoàng…
Tiếng nhạc vi vu trong trẻo cùng lời văn nghe đậm sắc dân gian:
Hoàng nhắn ai lên đất Bảo Hà
Nếm mùi phong nguyệt í i ì i
Đó là tiên cảnh thần tiên
Xáng ô xáng ô lưu phàm
Ố tiên thần tiên trên Bảo Hà…
Vũ Thanh Nghị, “Ông Hoàng Bảy”
Ông (mụ) múa gươm, dậm chân, chỉa mũi kiếm ra đống hình nhân để khai quang cho lũ súc sinh và hình nhân, sau đó ông (mụ) ngồi xuống nhấm trà Ô long, uống rượu,nghe cung văn hát hầu:
Cỏ cùng cây đua chen hoa lá í i ì i
Ố ngần lần ngần hoa đào năm ngoái
Mười phần còn kém ông xa
Xáng ô xáng ô lưu phàm
Ố xang còn kém xa ông mười phần…
Ông (mụ) thanh thản vuốt râu khen ngợi, cầm một xấp bạc lẻ, ông (mụ) tung hê cho đệ tử chúng sinh, mọi người ồ lên tranh nhau nhặt những đồng tiền lã tã rơi…
Rồi, đây mới là màn đặc sắc, mụ giở trong cái túi Hermes một tập phong bì gói sẵn, đề tên sẵn, phân phát cho mọi người. Đầu tiên, mụ đưa cho các phu nhân cao cấp trước, rồi bạn bè, đệ tử. Có một chi tiết rất đáng tiếc cho mụ, mụ đưa nhầm phong bì của người này cho người khác, mụ lại bật ra tiếng người trần thay cho giọng ông Hoàng Bảy: “Ối, chị đưa lại cho em, đây mới là của chị , xin lỗi…” Tôi nghe mà hoảng hồn cho mụ, sao lại diễn nhầm một cách tệ hại. Đưa hết phong bì, mụ lại nghiễm nhiên trở thành Ông Bảy, phe phẩy quạt, lim dim đôi mắt…
Vũ Thanh Nghị, “Ông Hoàng Bảy”
Sang hầu Ông Hoàng, vì mụ có dặn tôi trước, nên tôi cũng diễn theo, lom khom cầm cái đĩa để 10 tờ 500 ngàn lê gối đến gần mụ: “Con lạy ông ạ, con xin ông ban cho con nhiều tiền nhiều bạc, làm ăn phát đạt…” Nói đến đây, thấy mụ nhìn tôi cười huyền bí, tôi chột dạ: “Mịa cái mụ này, chơi mình hay sao?”. Nhưng mụ định lại thần: “Họ Phó kia, ta ban cho ngươi phúc lộc mãn đường, buôn may bán đắt, lộc lá đầy mình…”. Tôi gật đầu lia lịa: “Dạ, con xin ông, dạ con lạy ông ạ”.
Sau đấy đến các giá của cô Bơ, cô Chín, cô Bé rồi cô Đôi Thượng Ngàn:
Ngọc điện chốn kim môn, cô ra vào ngọc điện chốn kim môn
Danh thơm ngoài cõi tiếng đồn trong í i cung.
Xinh thay một thú cô Đôi ngàn
Bầu trời cảnh phật í i ì í i phong quang bốn mùa
Trên bát ngát trăm hoa đua nở
Dưới cảnh bầy cầm thú đua chơi i ì í a ới a à ới a a…
Vũ Thanh Nghị, “Cô Chín”
Giá này trông mụ đẹp rạng ngời, mụ mặc áo dân tộc, vấn tóc choàng khăn trông đẹp khác thường, quả là:
Gió đông phong hây hây xạ nức; Bộ tiên nàng chầu chực hôm mai
Dập dìu nơi chốn trang đài; Chính cung Mẫu ngự trong ngoài sửa sang
Mụ múa rất dẻo, trên tay cắm hai ngọn nến, bước đi nhịp nhàng khoan thai, mắt mụ đưa đẩy nhìn tôi trông rất đa tình…
Vũ Thanh Nghị, “Cô Bé”
Sau khi chứng kiến đến giá cuối cùng thì trời đã về khuya…
Xe loan thánh giá hồi cung…
Bọn người lại kéo nhau lên xe thẳng về Hà Thành… Mụ lại trở về mụ, con mẹ buôn giàu sụ đất kinh thành. Mụ cho thầy Vượng đi xe khác, kéo tôi và con Thu phụ tá ngồi cùng xe. Lên xe, mụ lim dim đôi mắt nghỉ ngơi, bỗng mụ nghĩ đến một chuyện “vặt”, mụ liền quay sang nói với con Thu: “Mai bảo thằng Tuy gửi trả tao 15 tỉ, quá hạn đến một tuần rồi đấy! Mẹ, thấy mình dễ, cứ lợi dụng…”
Tôi nghe choáng luôn, những bóng cây bên đường hun hút lướt qua, tôi thấy mình nhỏ bé như bị tống trôi theo suối mơ…
*
Nguồn: Từ Fb của Peter Phó
Phần nhận xét hiển thị trên trang
