Người dân đang đóng thuế để nuôi những 'ông Vua' không ngai

Chuyên gia kinh tế Bùi Trinh 

Đất Việt - Điện, nước, xăng, dầu là những mặt hàng thiết yếu nên dường như giá cả thế nào người sử dụng cũng phải chịu.

Độc quyền - đôi đũa thần

Theo định nghĩa trong Wikipedia, kinh tế thị trường là nền kinh tế mà trong đó người mua và người bán tác động với nhau theo quy luật cung cầu, giá trị để xác định giá cả và số lượng hàng hoá, dịch vụ trên thị trường.

Đối với nền kinh tế Việt Nam nhiều ngành không hoạt động dựa trên nguyên tắc này. Một số ngành như điện, xăng dầu, hàng không... của Việt Nam dường như không hoạt động theo nguyên tắc này nhưng lại luôn muốn đòi xác định giá bán cho người tiêu dùng (người dân và doanh nghiệp) theo giá thị trường.

Điện, nước, xăng, dầu là những mặt hàng thiết yếu nên dường như giá cả thế nào người sử dụng cũng phải chịu. Các doanh nghiệp kiểu này luôn kêu lỗ trong khi không hề minh bạch về hạch toán một cách tường minh cho người sử dụng và lương của những ông/bà giám đốc thường là lương khủng so với mặt bằng chung của xã hội, không ai phàn nàn gì nếu những người này quản lý tốt, minh bạch và cung cấp cho thị trường những sản phẩm có giá trị.

Cách làm kinh tế kiểu lương cao cứ nhận, lỗ đã có dân chịu thì ai làm cũng được. Những doanh nghiệp kiểu này không cần xác định quan hệ giữa cung và cầu, không cần mối quan hệ giữa giá trị và giá cả; dù sản phẩm của họ có tốt hay không người sử dụng vẫn phải mua nếu không muốn “chết”.

Những doanh nghiệp kiểu này độc quyền cả về mua và bán, việc chuyển giá khai gian giá của sản phẩm đầu vào thường xảy ra trong các doanh nghiệp kiểu này, từ đó dẫn đến hạch toán lỗ, chất lượng sản phẩm của những doanh nghiệp độc quyền ra sao người dân và doanh nghiệp đều phải chịu. Việc độc quyền này không chỉ xẩy ra với các ngành như điện, xăng dầu... mà ai cũng có thể thấy mà còn rất nhiều các hoạt động độc quyền khác.  

Theo Hệ thống tài khoản Quốc gia (SNA) của LHQ mà Việt Nam đã áp dụng từ năm 1993 với quyết định số 183/TTg của Thủ tướng Chính phủ, phạm trù sản xuất bao gồm cả các hoạt động quản lý Nhà nước, theo định nghĩa này thì các sản phẩm dịch vụ của hoạt động quản lý Nhà nước cũng mang tính độc quyền, thậm chí là cửa quyền.

Hoạt động của các cơ quan này do tiền thuế của người dân (thuế trực thu và gián thu) và nghĩa vụ của các cơ quan này là cung cấp những dịch vụ tương xứng với tiền của dân bỏ ra “mua” sản phẩm của họ; quan hệ này thực chất đã trở thành quan hệ giữa “xin” và “cho”’ hầu hết người dân không biết và không hiểu mình đã bỏ tiền ra trước đó thông qua thuế để”mua” các sản phẩm dịch vụ này.

Doanh nghiệp kêu lỗ - tiền đâu ông chủ sống như đế vương?

Một nền kinh tế sẽ khó phát triển vô cùng khi vẫn tồn tại các hoạt động độc quyền, giá cả không được xác định dựa trên mối quan hệ cung cầu và giá trị sản phẩm.  

Tính toán tỷ suất lợi nhuận trên vốn của các loại hình doanh nghiệp trong những năm gần đây cho thấy tỷ suất lợi nhuận trên vốn và doanh thu của các doanh nghiệp ngoài Nhà nước thấp nhất và có xu hướng ngày càng thấp.

Điều này lý giải tại sao trong 2 năm gần đây khi tỷ lệ để dành/GDP và đầu tư/GDP tương đương nhau nhưng nền kinh tế vẫn rất khan hiếm vốn? Và tại sao các doanh nghiệp ngoài Nhà nước nếu không là sân sau của các doanh nghiệp Quốc doanh chết hàng loạt trong mấy năm gần đây?

Với tỷ suất lợi nhuận như vậy không một doanh nghiệp ngoài Nhà nước nào làm ăn ngay ngắn chịu được mức lãi suất trên 20% những năm trước đây và khoảng 10% trong hiện tại.

Như vậy khi lượng kiều hối và lượng tiền trong dân thực chất chỉ là “tiền tệ” không thành vốn để đi vào sản xuất do các doanh nghiệp ngoài Nhà nước không có động cơ đầu tư. Họ đầu tư mở rộng sản xuất để làm gì khi lãi suất huy động 7-8% và lãi suất phải trả ngân hàng trên 10% trong khi tỷ suất lợi nhuân trên vốn của họ chỉ là 1-2%?

Tỷ suất lợi nhuận sụt giảm chính là do các loại chính sách đều mang tính “giật cục” đặc biệt chính sách tiền tệ và chi phí vận chuyển tăng cao do giá bán năng lượng của các doanh nghiệp độc quyền liên tục tăng do các doanh nghiệp độc quyền về năng lượng luôn luôn kêu lỗ trong khi những ông/bà giám đốc của những doanh nghiệp loại này có cuộc xa hoa như đế vương.

Như vậy, người dân và các doanh nghiệp ngoài Nhà nước ngoài việc đóng thuế để nuôi các ông “vua” không ngai lại còn phải chịu mua những sản phẩm độc quyền với giá cao và giá trị sản phẩm thế nào cũng phải chịu. Người dân và doanh nghiệp tư nhân phải oằn lưng gánh chịu hậu quả của doanh nghiệp độc quyền do quản lý kém cỏi, dốt nát và tham nhũng mang lại.

Phần nhận xét hiển thị trên trang