NGƯỜI ĐỜI CÓ MUÔN VẠN LÝ

Truyện ngắn HG

( Ảnh chỉ mang tính minh họa )

Hôm nào giờ này, con bé mới được về. Hai bên hàng phố đã lên đèn. Các nhà hàng ăn uống đã sắp đóng cửa vì đã muộn. Những dịch vụ khác người ta cũng thu dọn đồ nghề. Lác đác vài bàn bán chè nóng vỉa hè đã dọn hai bên đường..Chưa hôm nào lão chủ cho nó về sớm hơn hôm nay. Mặc dù khi nó vào làm lão chủ hứa như đinh đóng cột rằng: “bảo đảm ngày làm tám tiếng theo quy định.. Cháu sẽ được hưởng chế độ bảo hiểm như cơ quan nhà nước, không phải lo..” 
Nghề phục vụ, “thượng đế khách hàng” chủ yếu tranh thủ thời gian  “cứng”, sau giờ làm việc, nên đi sớm về muộn làm sao mà tránh được?
Đấy là “đặc thù riêng” của cửa hàng công ty lão. Cũng chả thể trách lão được, có phải mình lão đâu? Ai bỏ tiền ra thuê người chả tận dụng thời gian, tận dụng sức lao động của nhân viên? Lúc đầu con bé  thấy gò bó, khổ sở, miễn cưỡng, lâu dần rồi cũng quen.

Làm thì làm, nó biết cũng chả trông mong gì nhiều “triển vọng” ở nơi này, như ông bạn vong niên của bố giới thiệu.  Nghề ảnh cũng như rất nhiều nghề đang xã hội hóa, chả còn nhiều lợi ích như ngày xưa. 

Máy ảnh, máy quay bán rẻ  như khoai, ai cũng có thể mua. Tự động hóa, kỹ thuật số.. chả cần học hỏi nhiều, chỉ cần chỉ dẫn sơ sơ, "mù"về ảnh cũng có thể làm được. Rồi Aipon Ai pác nhan nhản có đủ tính năng kết nối mạng intenet. Thích người ta đưa lên lưu lại trên mạng dung lượng hàng trăm mê ga bai. Lúc nào sướng thì xem, tùy thích. Đâu có như hồi bố nó thập thõm làm phó nháy, có lúc in ảnh “đếm” bằng ánh sáng đèn dầu. Khi ấy, nghề ảnh là nghề sang trọng, hái ra tiền. Bố kể: "Người ta xếp hàng từ sáng tới trưa để chụp tấm ảnh kỷ niệm. Phần vì đời sống chồng chất khó khăn, công nghệ ảnh như một bù đắp sự thiếu thốn cái ăn cái ở, giúp người ta chút niềm vui nho nhỏ, đặng chút thư thái trong lòng.  Nó trở thành “mốt”, nhà nào khá giả lịch lãm mới có được mấy khung ảnh lớn treo trong nhà. Nó như sự thể hiện đẳng cấp của thời kỳ khó khăn. Nhưng bây giờ thì xưa rồi “Diễm ơi”. Chả mấy người còn chuộng chụp thật nhiều ảnh treo lên tường. Có chăng những bức kỷ niệm người ta cũng chỉ dán anbum, cất vào hộc tủ. Chỉ còn những đám cưới là chẳng thể đừng. Dù muốn dù không cũng phải có tấm hình lớn treo lên ngày đại hỉ. Thêm số người chụp ảnh thẻ dán hồ sơ các loại. Mà thứ này đâu có đáng mấy tiền?
Nói chung kỹ nghệ ảnh càng phát triển, thu nhập của các cửa hàng làm nghề này càng teo dần, trong khi đầu tư thiết bị lại tốn kém hơn ngày xưa rất nhiều.
Đại loại sơ qua vài nét như thế, nó chỉ làm mấy buổi là hiểu ra ngay. Nhưng nó vẫn phải chấp nhận, cho dù đồng lương quá bèo, trong lúc không công ăn việc làm. Chẳng qua như một bước đệm, chả nhẽ ngồi không, ăn bám bố mẹ mãi?

 Cái không may của rất nhiều đứa có hoàn cảnh như nó vào lúc này chứ không phải chỉ có nó là một mình kém may mắn. Kết quả của nền đào tạo thiếu gắn bó thực tế, đòi hỏi, nhu cầu thời đại, chỉ chú trọng đầu vào, ít để tâm đến đầu ra. Một nền giáo dục đi trên mây.. đang ngày càng bộc lộ nhiều khiếm khuyết chưa có cách khắc phục.
Không ít cơ sở kinh doanh, sản xuất tỏ ra thất vọng khi phỏng vấn tuyển người làm. Nói gì đến cơ sở nghiên cứu, phát minh?
Hệ quả là hàng ngàn sinh viên ra trường như nó trở thành bơ vơ, ít nơi muốn nhận, chả thể bấu víu vào đâu. 

Khủng khoảng, suy thoái lại thêm vào, như một tai nạn kép làm không ít người trẻ lo lắng cho ngày mai của mình.

Bốn năm miệt mài, ăn đói, nhịn khát, ở chật chội theo “Sê ry con nhà nghèo” để theo hết chương trình đại học. Ra trường đúng vào giai đoạn kinh tế suy trầm, chưa biết khi nào mới gượng dậy. Chỗ nào người ta cũng rục rịch giảm biên chế với tỷ lệ “Ra ba, vào một”. Công ty ngoài chả thấy mở thêm, cứ teo đi, tuyên bố phá sản như sung rụng cuối mùa. Tỉnh quê nhà nó lại chả có đường sắt, đường biển, đường không lại càng không, lại không phải vùng kinh tế trọng điểm chả được ưu tiên gì. Cơ sơ sản xuất, kinh doanh có đếm trên đầu ngón tay chưa hết. Một nơi như thế, không dễ có được việc làm. Thôi thì có còn hơn không, chả vui vẻ gì, vẫn phải chấp nhận..

Ngay đến Hà nội, cũng còn khó kiếm việc huống chi là nơi này. Còn chút an ủi cho bản thân, so với công việc làm ở kinh thành trước đây, bây giờ thu nhập có kém hơn, nhưng được cái gần nhà. Bố mẹ trên nhà có bề gì chỉ cần chưa đến nửa giờ là nó đã có mặt ở nhà. Với lại chỗ ăn, chỗ ở dù sao trên này cũng thoải mái hơn. Không phải ba bốn đứa con gái chen chúc nhau thuê cùng một phòng hơn chục mét vuông. Người không quen đến chịu hơi người đã muốn ốm.

Nhà cô nó ở cuối thành phố, nơi hơn chục năm trước chỗ này cực vắng về đêm. Chỗ đó gần “vườn thánh” kề nhà thờ, bên bãi tha ma, có rất nhiều ngôi mộ vô chủ.
Những người già kể rằng năm 1945 chính là nơi người ta gom xác người chết đường chết chợ về chôn chung trong các mộ tập thể.
Đêm đêm thường có những loạt đạn bất thình lình nổ lúc gần sáng làm cho cư dân gần đấy choàng tỉnh giấc. Đấy là  khi các phe nhóm thanh toán lẫn nhau, người Nhật, người Pháp thủ tiêu tù cộng sản. Còn chuyện chém giết vặt về đêm của bọn cờ bạc, xã hội đen xảy ra trên quãng đường sát bờ sông này cũng không hề hiếm.  Chuyện cướp giật, hãm hiếm thường xảy ra chỗ đầu non, cuối bãi này.

Bây giờ thì khác.  Cái thị xã tranh tre nứa, lá ấy đã lên thành phố. Nhà cửa nhiều thêm, tràn cả ra khu ngày xưa vắng vẻ này. Nhìn bề ngoài đó là sự thay đổi ghê gớm. Thực ra  người dân công ăn việc làm cuộc sống cũng chẳng thay đổi bao nhiêu. Cô chú nó ngày trước đãi sỏi dưới sông, gánh cát lên bờ. Nay các công việc ấy có máy móc làm theo băng chuyền. Đội quân cát sỏi đông đảo mấy chục năm có từ thời bao cấp như có phép màu mất dạng, biến đi đâu hết. Người quay ra chạy xe ôm, kẻ bán hàng rong, người theo chân cửu vạn cho xe đường dài. Riêng  cô chú nó chuyển sang nghề khác. Ai cần bốc xếp hàng, lau dọn nhà..linh tinh đủ thứ việc hai người nhận làm. Mà việc thì lúc có lúc không. Ngồi rỗi cả buổi gần tối có người gọi bốc xi măng, giữa trưa có người kêu chuyển đồ.. nói chung công việc chả có giờ giấc nào nhất định.

Trời lất phất mưa bay. Chưa năm nào đầu năm mưa phùn kéo dài đến thế. Có hôm về muộn gặp bữa mất điện nó cứ thấy gợn gợn. Ngoài vườn thánh đom đóm ra nhiều vô kể. Đúng ra phải hơn tháng nữa mới là mùa đom đóm, chả hiểu vì sao lại có sớm như vậy. Người ta bảo thời buổi bây giờ đảo nghịch nhiều quy luật thiên nhiên và cả quy luật đời sống con người. Nó không tin lắm. Nhưng những con đom đóm xanh lét to lớn hơn bình thường chập chờn nơi mộ địa khiến nó có chút hoang mang dù ở đây đã gần ba tháng trời rồi. Ngày còn sống, bà nội vẫn bảo: “Ma thì có ma tốt ma xấu, cũng như con người ở dương gian, chả có gì phải sợ. Người xấu luôn gặp ma xấu và ngược lại. Làm việc tốt sẽ gặp điều tốt, trần sao âm vậy chả việc gì phải sợ hãi khi mình sống ngay thẳng, không độc ác hay làm hại ai..”

(Còn nữa..)

 

Phần nhận xét hiển thị trên trang