MỘT BÀI THƠ LẠ

Nguyễn Đình Cống

Bài thơ viết bằng chữ Hán, được dich ra Quốc ngữ như sau

Huấn thị cho các quan

Cẩm bào mũ áo xênh xang
Văn quan võ tướng nở nang mặt mày
Riêng ta, ngôi báu trong tay
Cô đơn ai tỏ lòng này cho ta
Uống rượu quý, nhấp chén trà
Mồ hôi trăm họ hay là máu dân
Thôi đừng bàn chuyện xa gần
Hãy thương cảnh sống lê dân quanh.vùng

Bài thơ lạ không phải do nội dung hay hình thức mà do người viết ra nó là một ông vua. Vua làm thơ thì có gì lạ. Lạ là ở chỗ ông vua làm thơ không phải để ca ngợi Triều đình do ông “thay Trời hành đạo” là vinh quang, sáng suốt, lập nhiều chiến công, là đất nước tươi đẹp hùng cường, là cá nhân ông được người đời nể trọng vv… và v.v…Ông vua này viết rằng khi uống rượu, uống trà cảm thấy trong đó có mồ hôi và máu của nhân dân lầm than .
Ông ấy là Thành Thái (1879-1954), là vua thứ 10 Triếu Nguyễn, kế sau vua Đồng Khánh. Thành Thái làm vua từ năm 1889, đến năm 1907 thì bị phế truất vì chống Pháp, bị đi đày. Sau Thành Thái là vua Duy Tân (1900-1945). Duy Tân làm vua từ năm 1907 đên năm 1916 rồi cũng bị phế vì âm mưu chống Pháp và bị đi đày.

Phiên âm chữ Hán của bài thơ như sau:
Thị bách quan
Võ võ văn văn cẩm y bào
Trẩm vi thiên tử độc gian lao
Tam bôi hoàng tửu quần lê huyết
Nhất trản thanh trà bách tính cao
Thiên lệ lạc thời dân lệ lạc
Ca thanh cao xứ khốc thanh cao
Can qua thử hội hưu đàm luận
Lân tiếp thân sinh phó nhĩ tào

Dịch nghĩa thành :
Quan võ quan văn mặc áo gấm
Trẫm làm thiên tử mà cô độc, gian lao
Ba cốc rượu quý mà như máu dân nghèo
Một chén trà thơm như trộn mồ hôi trăm họ
Trời rơi lệ vào thời buổi dân rơi lệ
Tiếng ca cất lên ở nơi tiếng khóc dâng cao
Hãy thôi đàm luận chuyện can qua ( chuyên đâu đâu)
Khi tai nghe bao nỗi đau khổ bên cạnh

Tôi viết bài này dựa theo tài liệu của Chữ Văn Long, đăng trên Báo Văn nghệ số Tết Canh Tý. Nhân ngày tiễn năm cũ xin giới thiệu bài thơ để biết Triều Nguyễn đã từng có các ông vua như Hàm Nghi, Thành Thái, Duy Tân.

Phần nhận xét hiển thị trên trang