Trước hết nên đọc Bài Ngô Minh 2009:
Ua chầu chầu Nguyễn Quang Lập
(TNTS) Nguyễn Quang Lập bắt đầu được bạn đọc chú ý từ những truyện ngắn đầu tiên xuất hiện trên Sông Hương nhưNgười lính hay nói trạng, Đò ơi, Cây sến lửa… Lúc đó Lập 30 tuổi, chưa vợ, chuyển từ bộ đội điều khiển tên lửa ở Đà Nẵng về Huế. Mọi người xôn xao tìm đọc.
Còn Lập thì suốt ngày đi uống rượu và nói trạng ngất ngư. Lập thông minh, hóm hỉnh, nói năng tếu táo, có khi bốc đồng, nhưng rất thật bụng. Hắn đặc biệt giỏi kể chuyện tiếu lâm. Sau Đại hội Nhà văn trẻ lần 3 (1987) ở Hà Nội, các nhà văn được tham quan Nhà máy thủy điện Hòa Bình đang xây dựng. Trên xe, Lập kể chuyện tếu làm mọi người cười nghiêng ngả.
Đại loại những chuyện như nhà văn Huế ngu ngơ lặn lội vô Sài Gòn mua thuốc bổ cho vợ uống để vợ “múp” rờ cho mát tay, lại mua phải thuốc tăng trọng lợn, nên cô cũng mập thù lù như thùng phi, chuyện xây nhà lầu cho văn nghệ sĩ không cần xây hố xí... Tay tài xế cười ngất ngư, đít cứ nhấp nhổm. Không nhịn được cười, nó kêu lên: “Đừng tếu nữa các bác ơi, đường đèo núi, em mà lạng tay lái là xe xuống vực đấy!”.
Lập hút thuốc đen bóng cả năm đầu ngón tay. Chưa vợ mà sáng nào cũng dậy lúc 5 giờ, đun nước, súc ấm, pha chè Thái thật đặc, rồi ngồi hút thuốc phả khói xanh um, mắt nhìn ra đường lim dim như một triết gia. Lúc ấy tôi cũng không mấy khi tỉnh rượu để xem xem tại sao văn chương Lập lại hấp dẫn và xúc động đến vậy. Cho đến khi cuốn tiểu thuyết Những mảnh đời đen trắng (1989) của Lập ra đời với bao lời khen, cùng với búa rìu dư luận, rằng nhà văn đang “phủ nhận, bôi đen, cười cợt đối với lịch sử”, thì tôi giật mình, mới chú tâm đọc lại văn Lập.
Và tôi nhận ra cái hay ấy, cái mà có nhà phê bình gọi là phủ nhận, cười cợt ấy chính là cái chất người thật - con - người - nhân - loại trong từng nhân vật mà Lập đã phát hiện ra. Chẳng hạn, trong kịch Mùa hạ cay đắng, có nhân vật là chủ tịch thị trấn, nhưng lại nhát, sợ máy bay Mỹ đến đái ra quần. Mỗi khi máy bay đến, hắn lại run rẩy chui xuống gầm giường rên: “Trời ơi, sao họ lại bắt mình làm chủ tịch làm gì…”.
Những cái thật, cách nhìn mới trái chiều ấy làm cho văn chương viết về chiến tranh của Lập đáng tin cậy hơn, và cuộc chiến đấu ấy có giá cao hơn. Và Lập vẫn trung thành với cái thật ấy trong suốt mấy chục năm cầm bút ở nhiều thể loại khác như sân khấu, phim. Nhờ vậy mà ở các vở kịch hay phim như Trên mảnh đất người đời, Đời cát, Thung lũng hoang vắng… của Lập đều làm cho người xem rơi nước mắt vì số phận bi thương, vì tấm lòng bao dung nhân hậu của các nhân vật. Phim, kịch của Lập ăn khách vì cái chất người rất thật ấy.
Lập trực tính, bộc tuệch, khi công tác tại Sở Văn hóa thông tin tỉnh, có người hỏi: “Làm ở đó thế nào?”. Lập ứng tác, hát nhại theo điệu các bài hát cổ động lúc bấy giờ: “Ngành văn hóa thông tin vinh quang. A… điều ấy đã rõ ràng. Nói năng thì cao sang. Công việc thì làng nhàng. A… em đã hiểu rồi... cái ngành trời ơi đất hỡi!”. Lập hát thế mà ở Sở ấy ai cũng cười tán thưởng.
Hoạt ngôn, bỗ bã là thế, nhưng Lập lại nhát gái. Tôi thấy thế. Có lần tôi chủ động tạo ra một cuộc vui rượu - thơ ở làng cổ La Chữ. Tôi làm ông mối rủ một cô gái đẹp long lanh, lại hát hay, mới 20 tuổi đi để cho Lập làm quen. Nhưng suốt buổi tối ngồi bên người đẹp, tôi thấy Lập mặt như ngỗng ỉa. Đêm đó đi về xe đạp của tôi bị hỏng xăm, Lập phải chở tôi giàng xe phía trước, chở người đẹp phía sau, rồi một tay vác xe đạp hỏng của tôi, tay kia lái xe đi 9 cây số từ La Chữ về Huế. Những năm 1986 - 1988, Lập sống trong một gian phòng bốn mét vuông vừa kê đủ cái giường ngủ ở 22 Lê Lợi, Huế.
Chủ, khách vào nhà nghĩa là phải lên giường. Gay go hơn là phòng bên có một cô gái trẻ xinh đẹp tên Thu, trắng trẻo, múp máp, răng khểnh. Hai phòng cách nhau bằng tấm cót nứa, có thể ghé mắt nhìn. May sao, giữa lúc đó, xuất hiện cô gái Ba Đồn Nguyễn Thị Hồng vừa đi lao động ở Liên Xô về. Hồng cũng trắng trẻo, có gương mặt lúm đồng tiền phúc hậu, lại cùng quê. Lập bị hớp hồn ngay. Lập nghèo trên răng dưới ca-tút, Hồng “đi Tây” có được ít hàng Liên Xô mang về, hai đứa mang ra chợ Đông Ba bán sạch mới đủ tiền để sắm sửa, tổ chức đám cưới. Bởi thế mà ba đứa con đều có tên tục là bi - líp - mayo, những thứ phụ tùng xe đạp. Vì có bi, líp, may-ơ mới có đám cưới, mới sinh ra chúng nó.
Hơn năm nay, một lần nữa Nguyễn Quang Lập lại danh nổi như cồn trên Quê choa blog. Với tài kể chuyện tếu, tài dựng truyện của tay nghề kịch phim lão luyện, đặc biệt là giọng văn khẩu ngữ gần gũi, Lập đã làm sôi văn chương mạng. Rồi in thành sách Ký ức vụn bán chạy như tôm tươi. Đã có nhiều người bàn luận. Riêng tôi cứ nghĩ sức hút cũng vẫn là cái thật ấy của Lập.
Cái thật ẩn đằng sau gương mặt “nhà văn công chức” ấy đều rất người, rất đời. Những “bạn văn” như Trần Dần, Phùng Quán, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Xuân Sách, Trần Vàng Sao… đều là những chuyện bên lề cuộc đời, có khi họ đã quên mất, nhưng Lập thì nhớ vì Lập quá yêu. Cũng vì yêu mà có “bạn văn” anh đã chạm đến những cái thật “khó nói”, “không tiện nói”, nên bị phản ứng quyết liệt. Ngay những cái đó cũng là vì tình yêu bạn bè mà viết. Sau khi Bạn văn 3 xuất hiện trên blog Quê choa, anh Vỹ bức xúc lắm.
Anh hỏi tôi: “Ông đọc cái đó, nghĩ răng? Thằng Lập là đứa em thân thiết, mình rất thương nó, răng nó lại viết về mình rứa hè?” Tôi an ủi: “Bác ơi, thằng ấy nó tếu táo cà rửng thế, nhưng nó yêu bác lắm mới nhớ những chuyện như thế”. Hôm vào Huế, Lập gọi tôi đến uống, tôi đã mời anh Vỹ cùng đến để hai người giảng hòa. Lập định thanh minh về cái Bạn văn 3 ấy, thì anh Vỹ xua tay. Thế là chạm cốc vui vẻ… Mới hay có những sự thật đằng sau mỗi con người cũng là vùng “cấm kỵ” cho đến khi xuống mồ. Con người quá quắt lắm, con người ơi!
Lập là đứa mau nước mắt. Có lần tôi, Lập, Nguyễn Quang Vinh, Mai Văn Hoan, Huy Tập, Lê Thị Mây… uống ở phòng của Vinh ở Huế. Mai Văn Hoan say và khóc: “Tao thương mạ tau lắm, tau thương nàng lắm…”. Hồi đó Hoan và Mây đang yêu nhau. Lập cũng khóc theo. Vừa khuân Hoan say như xác chết lên xích lô vừa khóc hu hu như trẻ con. Ra Tết Sửu rồi, Lập vào Huế thăm Hoàng Phủ Ngọc Tường. Hôm đó Lập đã vào toilet khóc vì ngồi hàng giờ, lắng tai chăm chú mà không nghe được anh Tường đang nói với mình cái gì. Anh em lâu ngày về ngồi bên nhau, lại nói với nhau bằng tiếng Việt, giọng “bọ” cả, thế mà lại không nghe nhau được vì anh Tường bị tai biến nên nói ngọng, thật oan nghiệt, đau đớn. Không khóc răng được.
Sau vụ Lập bị ngã xe, tôi ra thăm khi Lập đã đi lại được. Lập đi lại tập tễnh cho tôi xem rồi bảo: “Anh Ngô Minh xem bây giờ đi kiểu em hề Xuân Hinh cũng không học được !”. Tôi ứa nước mắt, nhưng cố ghìm. Sau đó tôi mời mọi người về quán của Hồng (vợ Lập) ở tầng trệt khu Linh Đàm, cụng ly. Xong, cô bạn đi cùng tôi giành trả tiền. Lập đã mắng tôi rồi khóc. Tôi hiểu rằng, Lập buồn vì nghĩ rằng bạn bè đang “thương hại”… Những tính cách ấy đã làm nên một Nguyễn Quang Lập trong Ký ức vụn chân thành mà xa xót. Chắc chắn Lập sẽ được ghi danh là người đầu tiên khởi xướng dòng văn học khẩu văn, tạo ra một loại ngôn ngữ văn xuôi mới, thời hiện đại.
Khẩu văn, phương ngữ, nói tục cũng là một cái thật làm nên phong cách văn Lập trong Ký ức vụn. Thứ “văn chương vô trùng” (chữ của PGS.TS Trần Ngọc Vương) sạch sẽ làm mất đi sự thân mật, thù tạc dân dã, đời thường nơi chiếu rượu. Những chữ tục như ẻ vô, cứt đái… tạo ra ngôn ngữ nhân vật rất khu biệt, gây bất ngờ.
Cái hay là Lập biết sử dụng nói tục, phương ngữ ở mức độ nào để câu chuyện cuốn hút, mà không gây phản cảm. Bây giờ ngôn ngữ Nguyễn Quang Lập trong Ký ức vụn đã bắt đầu xâm nhập vào đời sống. Ra Đồng Hới cuối tháng 7 rồi, khi công bố danh sách Ban chấp hành Hội văn nghệ mới, có người thốt lên: “Ua chầu chầu, chấp hành bữa ni trẻ hè”. Ua chầu chầu là chữ của Lập. Những chữ như hay hè, hay hè, thất kinh, thế a, thế a… trong Ký ức vụn hay Blog Quê choa cũng đã được nhiều người sử dụng. Nghĩa là Lập đã tạo thêm chút vốn từ vựng cho cuộc sống dân gian thêm phong phú. Đó là lập ngôn đó, Lập nờ…
Huế, 8.2009
Ngô Minh
ĐÔNG LA: VỀ CHUYỆN NGUYỄN QUANG LẬP BỊ BẮT
Còn Lập thì suốt ngày đi uống rượu và nói trạng ngất ngư. Lập thông minh, hóm hỉnh, nói năng tếu táo, có khi bốc đồng, nhưng rất thật bụng. Hắn đặc biệt giỏi kể chuyện tiếu lâm. Sau Đại hội Nhà văn trẻ lần 3 (1987) ở Hà Nội, các nhà văn được tham quan Nhà máy thủy điện Hòa Bình đang xây dựng. Trên xe, Lập kể chuyện tếu làm mọi người cười nghiêng ngả.
Đại loại những chuyện như nhà văn Huế ngu ngơ lặn lội vô Sài Gòn mua thuốc bổ cho vợ uống để vợ “múp” rờ cho mát tay, lại mua phải thuốc tăng trọng lợn, nên cô cũng mập thù lù như thùng phi, chuyện xây nhà lầu cho văn nghệ sĩ không cần xây hố xí... Tay tài xế cười ngất ngư, đít cứ nhấp nhổm. Không nhịn được cười, nó kêu lên: “Đừng tếu nữa các bác ơi, đường đèo núi, em mà lạng tay lái là xe xuống vực đấy!”.
Lập hút thuốc đen bóng cả năm đầu ngón tay. Chưa vợ mà sáng nào cũng dậy lúc 5 giờ, đun nước, súc ấm, pha chè Thái thật đặc, rồi ngồi hút thuốc phả khói xanh um, mắt nhìn ra đường lim dim như một triết gia. Lúc ấy tôi cũng không mấy khi tỉnh rượu để xem xem tại sao văn chương Lập lại hấp dẫn và xúc động đến vậy. Cho đến khi cuốn tiểu thuyết Những mảnh đời đen trắng (1989) của Lập ra đời với bao lời khen, cùng với búa rìu dư luận, rằng nhà văn đang “phủ nhận, bôi đen, cười cợt đối với lịch sử”, thì tôi giật mình, mới chú tâm đọc lại văn Lập.
Và tôi nhận ra cái hay ấy, cái mà có nhà phê bình gọi là phủ nhận, cười cợt ấy chính là cái chất người thật - con - người - nhân - loại trong từng nhân vật mà Lập đã phát hiện ra. Chẳng hạn, trong kịch Mùa hạ cay đắng, có nhân vật là chủ tịch thị trấn, nhưng lại nhát, sợ máy bay Mỹ đến đái ra quần. Mỗi khi máy bay đến, hắn lại run rẩy chui xuống gầm giường rên: “Trời ơi, sao họ lại bắt mình làm chủ tịch làm gì…”.
Những cái thật, cách nhìn mới trái chiều ấy làm cho văn chương viết về chiến tranh của Lập đáng tin cậy hơn, và cuộc chiến đấu ấy có giá cao hơn. Và Lập vẫn trung thành với cái thật ấy trong suốt mấy chục năm cầm bút ở nhiều thể loại khác như sân khấu, phim. Nhờ vậy mà ở các vở kịch hay phim như Trên mảnh đất người đời, Đời cát, Thung lũng hoang vắng… của Lập đều làm cho người xem rơi nước mắt vì số phận bi thương, vì tấm lòng bao dung nhân hậu của các nhân vật. Phim, kịch của Lập ăn khách vì cái chất người rất thật ấy.
Lập trực tính, bộc tuệch, khi công tác tại Sở Văn hóa thông tin tỉnh, có người hỏi: “Làm ở đó thế nào?”. Lập ứng tác, hát nhại theo điệu các bài hát cổ động lúc bấy giờ: “Ngành văn hóa thông tin vinh quang. A… điều ấy đã rõ ràng. Nói năng thì cao sang. Công việc thì làng nhàng. A… em đã hiểu rồi... cái ngành trời ơi đất hỡi!”. Lập hát thế mà ở Sở ấy ai cũng cười tán thưởng.
Hoạt ngôn, bỗ bã là thế, nhưng Lập lại nhát gái. Tôi thấy thế. Có lần tôi chủ động tạo ra một cuộc vui rượu - thơ ở làng cổ La Chữ. Tôi làm ông mối rủ một cô gái đẹp long lanh, lại hát hay, mới 20 tuổi đi để cho Lập làm quen. Nhưng suốt buổi tối ngồi bên người đẹp, tôi thấy Lập mặt như ngỗng ỉa. Đêm đó đi về xe đạp của tôi bị hỏng xăm, Lập phải chở tôi giàng xe phía trước, chở người đẹp phía sau, rồi một tay vác xe đạp hỏng của tôi, tay kia lái xe đi 9 cây số từ La Chữ về Huế. Những năm 1986 - 1988, Lập sống trong một gian phòng bốn mét vuông vừa kê đủ cái giường ngủ ở 22 Lê Lợi, Huế.
Chủ, khách vào nhà nghĩa là phải lên giường. Gay go hơn là phòng bên có một cô gái trẻ xinh đẹp tên Thu, trắng trẻo, múp máp, răng khểnh. Hai phòng cách nhau bằng tấm cót nứa, có thể ghé mắt nhìn. May sao, giữa lúc đó, xuất hiện cô gái Ba Đồn Nguyễn Thị Hồng vừa đi lao động ở Liên Xô về. Hồng cũng trắng trẻo, có gương mặt lúm đồng tiền phúc hậu, lại cùng quê. Lập bị hớp hồn ngay. Lập nghèo trên răng dưới ca-tút, Hồng “đi Tây” có được ít hàng Liên Xô mang về, hai đứa mang ra chợ Đông Ba bán sạch mới đủ tiền để sắm sửa, tổ chức đám cưới. Bởi thế mà ba đứa con đều có tên tục là bi - líp - mayo, những thứ phụ tùng xe đạp. Vì có bi, líp, may-ơ mới có đám cưới, mới sinh ra chúng nó.
Hơn năm nay, một lần nữa Nguyễn Quang Lập lại danh nổi như cồn trên Quê choa blog. Với tài kể chuyện tếu, tài dựng truyện của tay nghề kịch phim lão luyện, đặc biệt là giọng văn khẩu ngữ gần gũi, Lập đã làm sôi văn chương mạng. Rồi in thành sách Ký ức vụn bán chạy như tôm tươi. Đã có nhiều người bàn luận. Riêng tôi cứ nghĩ sức hút cũng vẫn là cái thật ấy của Lập.
Cái thật ẩn đằng sau gương mặt “nhà văn công chức” ấy đều rất người, rất đời. Những “bạn văn” như Trần Dần, Phùng Quán, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Xuân Sách, Trần Vàng Sao… đều là những chuyện bên lề cuộc đời, có khi họ đã quên mất, nhưng Lập thì nhớ vì Lập quá yêu. Cũng vì yêu mà có “bạn văn” anh đã chạm đến những cái thật “khó nói”, “không tiện nói”, nên bị phản ứng quyết liệt. Ngay những cái đó cũng là vì tình yêu bạn bè mà viết. Sau khi Bạn văn 3 xuất hiện trên blog Quê choa, anh Vỹ bức xúc lắm.
Anh hỏi tôi: “Ông đọc cái đó, nghĩ răng? Thằng Lập là đứa em thân thiết, mình rất thương nó, răng nó lại viết về mình rứa hè?” Tôi an ủi: “Bác ơi, thằng ấy nó tếu táo cà rửng thế, nhưng nó yêu bác lắm mới nhớ những chuyện như thế”. Hôm vào Huế, Lập gọi tôi đến uống, tôi đã mời anh Vỹ cùng đến để hai người giảng hòa. Lập định thanh minh về cái Bạn văn 3 ấy, thì anh Vỹ xua tay. Thế là chạm cốc vui vẻ… Mới hay có những sự thật đằng sau mỗi con người cũng là vùng “cấm kỵ” cho đến khi xuống mồ. Con người quá quắt lắm, con người ơi!
Lập là đứa mau nước mắt. Có lần tôi, Lập, Nguyễn Quang Vinh, Mai Văn Hoan, Huy Tập, Lê Thị Mây… uống ở phòng của Vinh ở Huế. Mai Văn Hoan say và khóc: “Tao thương mạ tau lắm, tau thương nàng lắm…”. Hồi đó Hoan và Mây đang yêu nhau. Lập cũng khóc theo. Vừa khuân Hoan say như xác chết lên xích lô vừa khóc hu hu như trẻ con. Ra Tết Sửu rồi, Lập vào Huế thăm Hoàng Phủ Ngọc Tường. Hôm đó Lập đã vào toilet khóc vì ngồi hàng giờ, lắng tai chăm chú mà không nghe được anh Tường đang nói với mình cái gì. Anh em lâu ngày về ngồi bên nhau, lại nói với nhau bằng tiếng Việt, giọng “bọ” cả, thế mà lại không nghe nhau được vì anh Tường bị tai biến nên nói ngọng, thật oan nghiệt, đau đớn. Không khóc răng được.
Sau vụ Lập bị ngã xe, tôi ra thăm khi Lập đã đi lại được. Lập đi lại tập tễnh cho tôi xem rồi bảo: “Anh Ngô Minh xem bây giờ đi kiểu em hề Xuân Hinh cũng không học được !”. Tôi ứa nước mắt, nhưng cố ghìm. Sau đó tôi mời mọi người về quán của Hồng (vợ Lập) ở tầng trệt khu Linh Đàm, cụng ly. Xong, cô bạn đi cùng tôi giành trả tiền. Lập đã mắng tôi rồi khóc. Tôi hiểu rằng, Lập buồn vì nghĩ rằng bạn bè đang “thương hại”… Những tính cách ấy đã làm nên một Nguyễn Quang Lập trong Ký ức vụn chân thành mà xa xót. Chắc chắn Lập sẽ được ghi danh là người đầu tiên khởi xướng dòng văn học khẩu văn, tạo ra một loại ngôn ngữ văn xuôi mới, thời hiện đại.
Khẩu văn, phương ngữ, nói tục cũng là một cái thật làm nên phong cách văn Lập trong Ký ức vụn. Thứ “văn chương vô trùng” (chữ của PGS.TS Trần Ngọc Vương) sạch sẽ làm mất đi sự thân mật, thù tạc dân dã, đời thường nơi chiếu rượu. Những chữ tục như ẻ vô, cứt đái… tạo ra ngôn ngữ nhân vật rất khu biệt, gây bất ngờ.
Cái hay là Lập biết sử dụng nói tục, phương ngữ ở mức độ nào để câu chuyện cuốn hút, mà không gây phản cảm. Bây giờ ngôn ngữ Nguyễn Quang Lập trong Ký ức vụn đã bắt đầu xâm nhập vào đời sống. Ra Đồng Hới cuối tháng 7 rồi, khi công bố danh sách Ban chấp hành Hội văn nghệ mới, có người thốt lên: “Ua chầu chầu, chấp hành bữa ni trẻ hè”. Ua chầu chầu là chữ của Lập. Những chữ như hay hè, hay hè, thất kinh, thế a, thế a… trong Ký ức vụn hay Blog Quê choa cũng đã được nhiều người sử dụng. Nghĩa là Lập đã tạo thêm chút vốn từ vựng cho cuộc sống dân gian thêm phong phú. Đó là lập ngôn đó, Lập nờ…
Huế, 8.2009
Ngô Minh
.jpg)
Khoai@
Một bài viết cực chất của nhà văn Đông La về Nguyễn Quang Lập, tức Bọ Lập (Quê Choa Blogger). Xin giới thiệu với bạn đọc.
****************
Ngay khi Nguyễn Quang Lập bị bắt, trên chat fb có người hỏi tôi: “Hôm nay bọ Lập bị bắt. A nghĩ sao?”; trên email có người viết: “Chao anh! Mang den cho anh mot tin vui day... thang cha Lap (que choa ) Bi bat roi ... Như là lời phán của anh đó ...”
Với Nguyễn Quang Lập tôi có lần gặp duy nhất lâu lắm rồi trước cửa Viện Văn học. Hồi ấy tôi mới viết một số bài buộc giới văn chương Bắc Hà vốn khụng khiệng phải chú ý nên Lập nói với tôi: “Ngoài này tên anh còn lạ nên khi đọc bài của anh có người cứ nghĩ là tôi viết với bút danh khác”. Vừa khen người lại khen được mình, quả là khéo!
Vì có chút quen biết giống như Huy Đức, tôi không để ý hai người đó viết gì, tôi chỉ chú ý Huy Đức từ khi Huy Đức viết Bên thắng cuộc, và đúng là duyên số, tôi cũng chỉ chú ý Nguyễn Quang Lập khi vào đọc trang của bạn Hòa Bình thấy bài Hòa Bình chửi tục Nguyễn Quang Lập khi Lập, để bênh Huy Đức, đã cho việc “tra tấn bằng vôi bột, bị đóng đinh, gí điện, bị đánh đến tàn phế… như những gì mà nhiều người trong số họ từng đối xử với đối phương của mình ở Phú Lợi, Côn Đảo, Phú Quốc, Chuồng cọp Sở thú và hàng trăm nhà tù khác khắp miền Nam” không phải là tội ác mà chỉ là “đấu tranh để khai thác thông tin từ các tù binh trong cuộc chiến”.
Tôi đã quá bất ngờ khi Nguyễn Quang Lập, một nhà văn của “Bên thắng cuộc”, từng đi bộ đội, lại có cái nhìn phản bội lại đồng đội mình như vậy!
Chơi với giới văn chương tôi thấy vì cuộc sống luôn gắn với cái danh nên họ sĩ diện hơn, cái tôi cao hơn. Họ cũng nhạy cảm nên gặp chuyện không thích từ gia đình cho đến xã hội họ bị ấn tượng mạnh hơn và họ cũng phản ứng mạnh hơn. Chính vì vậy sự bất bình trong giới văn chương tỷ lệ cao hơn, có những nhà văn tên tuổi hiện đang trên tuyến đầu chống chế độ. Họ tự cho mình là tầng lớp tinh hoa, cấp tiến, phải đấu tranh cho dân chủ tiến bộ. Việc chống đối trong giới văn chương còn được coi là “mốt”, là bản lĩnh. Có điều tôi cũng thấy giới văn chương tất có năng khiếu, có người rất tài, nhưng như thế không có nghĩa là giỏi. Rất nhiều người chỉ thạo chuyện viết lách còn những lĩnh vực tri thức khác họ rất dốt. Trong ứng xử họ lại nặng cảm tính chủ quan mà không coi trọng sự đúng sai. Vì vậy những người máu “đấu tranh” cho tiến bộ thường sai phạm rất nhiều.
Nguyễn Quang Lập là một nhà văn, từng thi đậu vào học Bách khoa nên không phải loại người dốt. Lập đã có danh nên không phải vì danh. Vậy vì cái gì đến nỗi hôm nay bị bắt?
Nhớ lại hồi bắt hai chủ blog “Nhất Lác” và “Viết Bừa” (Phạm Viết Đào),Huỳnh Ngọc Chênh viết:
“Dạo rày tự dưng bọn thế lực thù địch tung tin đồn nói xấu chế độ tốt đẹp của ta hơi bị nhiều.
Chúng liên tục tung tin sắp tới sẽ cho người nầy nhập kho, cho người kia đi giáo dục làm như chế độ ta được dựng lên là để chuyên đi bắt dân không bằng. Chúng đưa ra danh sách 4 người, rồi danh sách 5 người, rồi danh sách 10 người...và mới đây nhất, theo nhà văn đáng kính Nguyễn Trọng Tạo, từ Bắc Kinh gởi về danh sách đến 20 người. Nghe cái danh sách nầy, Nguyễn Trọng Tạo phải thốt lên: Bắt hết nhân dân thì sống với ai.
Lúc đầu nghe bọn xấu tung ra danh sách 4 người gồm Nhất, Đào, Chênh, Lập mà trong đó đã có 2 người đi theo 258 rồi, tôi run quá”.
Cho một dúm những kẻ viết bậy, nói bậy, quấy rối, làm càn là “nhân dân” như cách gọi của “Tao là Tạo” và Chênh “Dái lệch” là cách nhìn lộn ngược. Cần phải thấy chuyện viết bậy, nói bậy, quấy rối, làm càn là hành động gieo mầm bất ổn, xúc phạm nghiêm trọng đến an ninh và cuộc sống bình yên của mọi người.
Vậy mà ông Nguyễn Quang A, cho nhà nước với chuyện bắt Lập hôm nay là: "họ nhổ toẹt vào cái mà họ nói là nhân quyền của họ”. Cái quyền mà Nguyễn Quang A nói ở đây chính là “quyền” phạm pháp. Bắt Nguyễn Quang Lập chính là ngăn chặn “quyền” phạm pháp, bảo vệ quyền sống yên bình của nhân dân. Bởi Nguyễn Quang Lập ngoài việc có cái nhìn phản bội khi bênh Huy Đức nói trên, trên blog Quê Choa, Nguyễn Quang Lập từng nhạo báng cả TBT Nguyễn Phú Trọng: “Đánh chuột phải giữ lấy bình, hay phải giữ lấy mình”? “Ném chuột sợ vỡ bình – Buồn thay Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng”.
Là người hiểu biết phải thấy việc nhạo báng một ông TBT thực thi trọng trách hoàn toàn không phải là chuyện nhạo báng cá nhân ông Nguyễn Phú Trọng mà là đánh vào quyền lực tối cao của thể chế chính trị, làm mất ổn định xã hội.
Đặc biệt, Nguyễn Quang Lập thường dùng tài văn của mình xỏ xiên, bôi bác những gì mà xã hội coi trọng. Về ngày 30-4, Lập viết:
“Tôi làm tình cô giáo tôi trong niềm hân hoan không phải lần đầu trong đời biết thế nào là làm tình khiến tôi cứ chọc lung tung, sốt ruột cô phải cầm lấy nhét thẳng vào cái hõm xác suất luôn bằng một, mà vì vui sướng vô biên đón nhận tin chiến thắng... Ngày 30-4 quả là ngày trọng đại”.
Về gương anh hùng của Tô Vĩnh Diện, Lập viết bài “Nhớ Trần Dần” kể chuyện Phùng Quán nói chuyện với Trần Dần nói mình (Nguyễn Quang Lập) bảo “pháo chèn Tô Vĩnh Diện chứ không không phải Tô Vĩnh Diện chèn pháo... Trần Dần vỗ tay đánh bốp kêu to: Hay! Giỏi! Thông minh”. Trên Blog Quê choa Lập nhắc lại: “khi kéo pháo lên dốc, đã đứt dây, anh Diện chạy không kịp thì bị chèn thôi”.
Khi thấy Nguyễn Quang Lập bị bắt, có người viết “Dù anh Lập bị bắt nhưng di sản tinh thần của người cầm bút chân chính sẽ còn mãi với thời gian. Thân thể nhà văn ở trong lao nhưng tinh thần của anh vẫn ngoài lao, đồng hành tự do cùng hàng triệu bạn đọc”.
Tôi đã viết về văn tài của NQL, dường như Lập cố bắt chước cho giống đàn anh Nguyễn Huy Thiệp- “thành tựu đổi mới văn chương” của Nguyên Ngọc. Lập viết về kỷ niệm tuổi học trò, đã kể chuyện từng cùng lũ bạn “trẻ con bảy, tám tuổi góp tiền lại xử sờ bướm bạn gái”; rồi chuyện “đít thằng Thanh đang nhoáy trên bụng thím L”; về tâm không kẻ nào bất nhân hơn khi Lập cho rằng anh Võ Điện Biên dùng xác cha mình là cố ĐT Võ Nguyên Giáp để kinh doanh, chọn chỗ chôn như vậy là để phục vụ dự án du lịch!!! Còn khi Lập cho việc đóng đinh vào đầu, đục răng, đục đầu gối các chiến sĩ bị tù ở các “Địa ngục trần gian” dười thời VNCH không phải là ác mà chỉ là “khai thác thông tin” thì về nhân, Lập đã mất nhân tính.
Một nhân cách như vậy thì để lại di sản gì?
Với lối viết của Nguyễn Quang Lập cũng không phải là phản biện như ông Nguyễn Trọng Tạo nói: "Tôi nghĩ rằng nhiều khi cũng phải có những tiếng nói phản biện và tiếng nói phản biện không phải là để lật đổ nhà nước. Mà đấy là những tiếng nói để một đất nước phải suy nghĩ”.
Tôi đã viết nhiều lần. Xã hội Việt Nam hiện tại quả thật còn rất nhiều yếu kém. Triết học Mác chỉ ra, xã hội XHCN chỉ được xây dựng trên nền tảng của XHTB cực phát triển, trong khi nước ta xuất phát từ một chế độ phong kiến nô lệ với cơ sở hạ tầng là nền sản xuất tiểu nông. Chúng ta đi theo mô hình “Kinh tế thị trường định hướng XHCN” vừa phát huy được sự năng động của nền sản xuất tư bản vừa vẫn giữ được lý tưởng XHCN vì số đông người lao động. Có điều vì là một mô hình mới, giống như một cỗ xe chạy mà các bộ phận phanh và tay lái làm chưa chuẩn nên còn va quẹt lung tung. Đó chính là những yếu kém và tệ nạn của xã hội chúng ta hôm nay. Chế độ kinh tế tập thể ở ta cũng như Trung Quốc vì công tư nhập nhằng nên đã dẫn đến quốc nạn tham nhũng. Đây là thực trạng không chỉ những người chống phá mà tất cả mọi người có lương tri đều thấy và cả những nhà lãnh đạo cao nhất cũng thấy. Vì thế đất nước chúng ta đang như một con bệnh. Cái cần nhất bây giờ là có một toa thuốc đúng để trị hết bệnh. Một con bệnh không thể khỏi với những toa thuốc độc của những người chống phá như Nguyễn Quang Lập, cũng không thể chỉ chữa bằng nước đường, cứ tuyên truyền một chiều về tính ưu việt của chế độ. Chính tư duy phản biện chân chính, có tâm, có tầm, đúng đắn sẽ là toa thuốc cho xã hội.
Chính tôi đây đã viết không ít bài phản biện. Ngay sau khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lần đầu lên nắm quyền đối thoại trực tuyến, tôi đã viết bài đăng trên Talawas, bài mà có ông Phong Uyên ở Pháp bảo ông đọc tôi viết mà thấy như được uống rượu vang của Pháp được định niên hạn con heo vàng. Tôi cũng viết về giáo dục mà cũng có nhiều người thích, v.v… Hiện tại, tôi cũng viết khá nhiều về sự sai trái của VTV. Như vậy tôi đã viết phản biện trước Nguyễn Quang Lập rất lâu, tôi hoàn toàn tự do viết mà không sao cả. Như vậy việc công an bắt Lập hôm nay vì Lập phạm pháp chứ không phải phản biện.
Bài Huỳnh Ngọc Chênh viết sau khi Nhất và Đào bị bắt cũng có đoạn:
“Rượu vào rồi thì chuyện tới trời cũng xem như chuyện đùa bỡn. Những bạn bè ngồi trong bàn mà không có tên trong danh sách tự dưng thấy thiệt thòi. Nhưng các bạn ấy cũng không ganh tị và tự nguyện phân công nhau lo thăm nuôi những người được xem là có tên. Nguyện vọng thăm nuôi của nhà văn Nguyễn Quang Lập là một cái laptop, nếu có ba gờ nữa thì càng tốt để anh tiếp tục viết blog và liên lạc với thế giới bên ngoài. Nhà thơ kiêm họa sĩ Đỗ Trung Quân thì cần giá vẽ với màu xịn để vẽ và một chút ánh trăng qua cửa sổ...để làm thơ. Còn nguyện vọng của tôi: Cứ gởi đều đặn viagra vào. Các bạn hỏi: Để làm gì trong đó? Tôi nói: Buồn quá để đục vô tường chơi cho vui. he he”.
Như vậy bọn họ biết rõ mình vi phạm pháp luật, không chỉ bất chấp mà còn ngông nghênh diễu cợt, như thách thức việc thực thi pháp luật. Đợt bắt Nguyễn Quang Lập lần này cũng có một chi tiết: khi công an bắt Nguyễn Quang Lập, vợ Lập cho biết Lập đã bảo sau 9 ngày không về thì sẽ 9 năm. Nghĩa là Lập cũng biết trước mình phạm pháp chứ hoàn toàn không phải điếc không sợ súng. Vậy tại sao Lập cứ bất chấp? Có thể Lập cho công an sợ Lập nổi tiếng không dám bắt, Việt Nam sợ Mỹ không dám bắt, ỉ vào mình bị tai nạn tật nguyền công an sợ mang tiếng nên không bắt…?
Nhưng sự thật đã không như Lập nghĩ.
Còn chuyện có người viết email “gởi một tin vui” đến tôi và người hỏi tôi nghĩ sao? Tôi hoàn toàn không vui chuyện Lập bị bắt nhưng quả thật có thấy nhẹ lòng. Bởi thật e ngại nếu pháp luật cứ để rắn rết nghênh ngang tự do thì xã hội sẽ dẫn tới đâu? Lòng cũng cảm thấy chút bình an vì kỷ cương phép nước đã được thực hiện. Ngược lại, những người cùng băng nhóm Nguyễn Quang Lập tất sẽ có tật giật mình, như ông Nguyễn Trọng Tạo, theo BBC:
“nhà thơ, nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo cho rằng việc bắt bớ đang gây ra tâm trạng 'bất an'… Ông nói với BBC: "Nó bất an lắm. Nếu mà cứ bắt bớ như thế thì quả bất an”.
8-12-2014
Phần nhận xét hiển thị trên trang
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét