(Đất Việt)
(Quan hệ quốc tế) - Giới phân tích dự đoán, nếu giá dầu giảm xuống mức 40USD/thùng, nền kinh tế Nga sẽ sụp đổ giống như Liên Xô. Liệu điều này có khả năng xảy ra?
Kinh tế Nga sẽ sụp đổ nếu giá dầu hạ xuống 40 USD/thùng?
Tuần trước, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nga Siluanov đã phát biểu: “Điều gì đã xảy ra với nền kinh tế? Chúng ta mất khoảng 40 tỷ USD mỗi năm do những biện pháp trừng phạt chính trị và có thể mất khoảng 90 đến 100 tỷ USD mỗi năm nếu giá dầu giảm xuống 30 phần trăm”.
Trên thực tế, giá dầu đã giảm tới 40% và đồng rúp cũng mất giá chừng đó kể từ sau cuộc khủng hoảng chính trị Ukraine.
Tại thời điểm giá dầu tuột dốc thảm hại trong vòng 5 năm trở lại đây, Bộ trưởng Siluanov lo ngại rằng, kinh tế Nga sẽ trượt vào suy thoái nếu giá dầu xuống đến 60 USD một thùng. Ông tuyên bố là chính phủ sẽ nghiêm ngặt hơn trong vấn đề ngân sách và sử dụng những công cụ chống khủng hoảng.
Ngày 14 tháng 11, giá dầu thô Biển Bắc mác Brent đã tụt xuống đến chỉ số 77 USD một thùng, đến ngày 24 tháng 11, Brent được giao dịch quanh mức 80,3 USD một thùng. Tuy nhiên, giá dầu thô đã giảm kỷ lục sau khi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (Organization of the Petroleum Exporting Countries - OPEC) quyết định không cắt giảm sản lượng để đẩy giá lên.
12 thành viên OPEC đã quyết định duy trì sản lượng 90 triệu thùng dầu mỗi ngày như đã thống nhất vào tháng 12 năm 2011. Sau cuộc họp ở Vienna, Tổng Thư ký OPEC Abdallah Salem el-Badri cho biết, các nước thuộc Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ không nên phản ứng nóng vội và không đẩy giá dầu bằng việc cắt giảm sản lượng.
Chốt phiên giao dịch ngày 28-11 tại thị trường New York, giá dầu thô ngọt nhẹ giảm 7,54 USD/thùng (tương đương trên 10%), chốt ở 66,15 USD/thùng. Đây là phiên giảm mạnh nhất của giá dầu ngọt nhẹ kể từ tháng 3-2009. Sau khi thị trường đóng cửa và chuyển sang giao dịch điện tử, giá dầu tiếp tục giảm xuống 65,69 USD/thùng, thấp nhất trong 5 năm qua.
 |
Liệu Nga có tránh được "vết xe đổ của Liên Xô"?
|
Tại thị trường London, giá dầu thô Brent giảm 2,43 USD/thùng, tương đương giảm 3,3%, dừng ở 70,15 USD/thùng. Trong phiên, có lúc giá dầu Brent xuống dưới mức 70 USD/thùng, thấp nhất từ tháng 5/2010.
Trong tháng 11, giá dầu Brent giảm 18%, đánh dấu chuỗi 5 tháng giảm liên tục, thời kỳ giảm dài nhất từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009. Sau khi cuộc khủng hoảng chính trị ở Ukraine bước sang giai đoạn nội chiến từ tháng 5 đến nay, giá dầu Brent đã trượt dốc không phanh tới 40%, từ mức 115 USD/thùng trước đó.
Các nhà phân tích kinh tế thế giới nhận định, nếu dầu mỏ sụt giá đến mức 40 USD/thùng, đó là viễn cảnh thảm họa. Sự sụt giảm của giá dầu mỏ tác động mạnh nhất kể từ khủng hoảng tài chính năm 2008, bây giờ có thể sẽ còn trầm trọng hơn nữa. Kinh tế Nga có thể sụp đổ nếu giá dầu giảm dưới mức này.
Tuy khả năng là không cao nhưng các chuyên gia quốc tế không thể loại trừ giá dầu sẽ đạt mức dưới 40 USD/thùng và thế giới sẽ chứng kiến sự tái diễn những sự kiện của 30 năm trước đã dẫn đến sự sụp đổ của Mexico và sụp đổ của siêu cường thuộc khối Xã hội Chủ nghĩa là Liên Xô. Ngoài ra, nền kinh tế thế giới cũng bước vào một giai đoạn suy thoái trầm trọng
Theo "Bloomberg", trong những điều kiện như vậy, nguồn thu từ dầu mỏ sẽ không thể bảo vệ Nga - nước sản xuất dầu mỏ lớn nhất thế giới - trước đòn trừng phạt của EU và Hoa Kỳ.
Một quốc gia cũng phải đương đầu với trừng phạt quốc tế là Iran sẽ buộc phải cắt giảm các khoản trợ cấp mà trước đó phần nào bảo vệ được cư dân trước sức ép ngày càng tăng từ các biện pháp của phương Tây.
Trong số những nước sẽ chịu thiệt hại tối đa do sụt giảm giá dầu còn có Nigeria, đang chống chọi không mấy thành công với các chiến binh Hồi giáo, và Venezuela, quốc gia có nền kinh tế suy yếu vì những quyết định chính trị không thích hợp. Các nước khác thuộc OPEC cũng sẽ thiệt hại nặng nề nếu giá dầu chạm đến mức đó.
 |
Dầu mỏ hiện chiếm tỷ trọng rất lớn trong nền kinh tế Nga
|
Các nhà sản xuất dầu đã quen với thực tế là mức giá dầu xoay quanh mốc 100 USD/thùng nên đã không đa dạng hóa kinh tế hoặc quá chậm chạp trong phản ứng. Trong trường hợp duy trì giá thấp với dầu mỏ, những nước này và sau đó là cả thế giới sẽ phải đón đợi thảm họa chính trị và xã hội nghiêm trọng - chuyên viên Paul Stevens từ hãng Chatham House của Anh tuyên bố.
Đòn đánh của phương Tây có khiến Nga sụp đổ?
Một số nhà phân tích Nga cho rằng người Mỹ và đồng minh đã có hành vi thao túng thị trường dầu mỏ thế giới. Hoa Kỳ đang chơi trò giảm giá dầu bằng cách tác động đến các nước đồng minh khai thác dầu mỏ, để triệt hạ Nga - quốc gia mà Washington có quan điểm bất đồng vì các sự kiện ở Ukraine - giống như việc họ đã làm 30 năm trước với Liên Xô.
Chuyên gia ngành dầu khí Nga Mikhail Molodov cho rằng, đây chắc chắn là vấn đề bán phá giá với sự tiếp tay của đồng minh Mỹ như Saudi Arabia.
Tuy nhiên, chính Riyadh sẽ nhận lãnh hậu quả từ việc tiếp tay cho Mỹ, bởi không thể phủ nhận là sắp tới Hoa Kỳ có thể đạt được lượng khai thác dầu đá phiến sét tối đa trong lịch sử hiện đại.
Tất nhiên, quốc gia chủ chốt của OPEC không thể hài lòng với điều đó. Bởi vì thị trường dầu mỏ của Mỹ sẽ chiếm thị trường của Saudi Arabia, điều đó sẽ gây bất lợi cho thành viên OPEC này. Giá dầu giảm lâu dài sẽ gây thiệt hại cho tất cả các thành viên tham gia tổ chức. Đặc biệt, tình hình nội bộ ở Saudi Arabia có thể bị ảnh hưởng mạnh.
Bởi vậy, nhiều chuyên gia vẫn tỏ ra lạc quan về tương lai của giá dầu. Hiện nay, dầu mỏ là một trong những nền tảng của kinh tế thế giới, giá dầu có tác động rất lớn đến sự phát triển khách quan của nền kinh tế thế giới, chính trị không thể gây tác động lâu dài đến kinh tế được. Không nghi ngờ gì, xu hướng chung tăng dần giá dầu sẽ vẫn giữ nguyên.
Nguồn khai thác truyền thống suy giảm, giá thành khai thác lên cao sẽ lại làm cho dầu thô trở nên đắt đỏ. Hơn nữa, các nước chỉ có tiêu thụ dầu nhiều hơn chứ không thể giảm đi. Điều này đặc biệt đúng với khu vực châu Á-Thái Bình Dương, nơi mà hiện nay tốc độ phát triển kinh tế có phần giảm xuống, nhưng tăng trưởng chiến lược của họ ngày càng rõ nét.
 |
OPEC quyết định không cắt giảm sản lượng để đẩy giá dầu lên
|
Ngay cả Mỹ cũng hiểu một điều là không thể can thiệp quá sâu vào các vấn đề kinh tế, phá bỏ các quy luật khách quan của nó. Mỹ không được hưởng lợi gì khi giá dầu hạ xuống, vì chi phí khai thác dầu đá phiến sét là rất cao. Với giá dầu hiện nay, Mỹ chỉ có lỗ chứ không có lãi. Và thực tế đã chứng minh phần nào quan điểm của các chuyên gia Nga.
Trong phiên giao dịch hôm qua - 1/12, giá dầu thô thế giới có thời điểm đã tăng đến 5%, thoát mức đáy thiết lập 5 năm trước đó. Đây cũng là phiên tăng giá mạnh nhất của dầu thô kể từ năm 2012. Lúc đóng cửa tại thị trường London, giá dầu thô Brent tăng 2,39 USD/thùng, tương đương tăng 3%, mạnh nhất từ tháng 10/2012, chốt ở 72,54 USD/thùng.
Tại New York, giá dầu thô ngọt nhẹ chốt phiên tăng 2,85 USD/thùng, tương đương tăng 4%, mạnh nhất từ tháng 8/2012, đạt 69 USD/thùng. Trong phiên, có lúc giá dầu rớt xuống mức đáy của 5 năm ở mức 63,72 USD/thùng. Dự kiến giá dầu sẽ không thể xuống đến 40 USD/thùng và chắc chắn nó sẽ dần tăng lên trong thời gian tới.
Các chuyên gia Nga cho rằng, Mỹ và đồng minh đang tìm mọi cách để làm kinh tế Nga sụp đổ hoặc thay đổi chế độ chính trị ở Nga. Tuy nhiên, có thể khẳng định là Washington không thể làm được điều này trong bối cảnh hiện Moscow đã có sự chuẩn bị và thấm thía bài học từ sự tan rã của Liên bang Xô viết.
Giáo sư Vladimir Shtol từ Học viện Hành chính trực thuộc Phủ Tổng thống cho rằng, hiểu được những thách thức từ việc phụ thuộc quá lớn vào xuất khẩu dầu mỏ, thấm nhuần bài học từ sự sụp đổ của Liên Xô, Tổng thống V.Putin đã đưa ra Học thuyết chiến lược mới nhằm đưa nước Nga tránh được vết xe đổ từ thời “Chiến tranh lạnh”.
Điểm đặc biệt trong Học thuyết mới này về mặt kinh tế là nó đánh dấu sự thoát khỏi phụ thuộc vào xuất khẩu dầu mỏ nói riêng và tài nguyên nói chung, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao và tinh chế, dựa trên nền tảng là hoạt động khoa học, kỹ thuật và những phát minh thiết kế-chế tạo của nước nhà.
 |
Tổng thống Nga Putin đã hoạch định chiến lược mới để giảm phụ thuộc của nền kinh tế vào xuất khẩu dầu mỏ
|
Điều đó sẽ giúp nền kinh tế Nga đi lên bằng nội lực chứ không phải bằng những giá trị ảo, đồng thời thoát khỏi sự phụ thuộc vào nước ngoài trong thời đại những quyết định về chính trị có ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế. Moscow đang thể hiện quyết tâm không để mình biến thành nạn nhân của Washington và đồng minh.
|
Nước Nga và bài học của Liên Xô
Khoảng giữa thập niên 80 của thế kỷ 20, Mỹ đã tập trung đánh vào nền kinh tế bao cấp, chủ yếu dựa vào xuất khẩu dầu mỏ của Liên bang Xô viết. Đầu tiên là Hoa Kỳ đã đánh phá giá đồng USD tới gần 30% khiến doanh thu thực tế từ xuất khẩu dầu mỏ của Liên Xô sụt giảm trầm trọng.
Đồng thời, Mỹ đã bắt tay với Saudi Arabia tăng lượng khai thác lên gấp 5 lần, từ 2 triệu thùng/ngày lên 10 triệu thùng, cung vượt cầu đã khiến giá dầu thế giới giảm tới gần 55%, từ xấp xỉ 30USD/thùng còn hơn 10USD/thùng, tương đương với mức ngưỡng sụp đổ của nền kinh tế Nga mà các chuyên gia vừa dự báo.
Giá dầu giảm mạnh cùng sự suy thoái của kinh tế thế giới khiến xuất khẩu vũ khí vốn đã ít ỏi của Liên Xô gần như tê liệt. Trong khi đó, doanh thu từ xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao gần như bằng không đã khiến nền kinh tế của Liên bang Xô viết mất cân bằng trầm trọng.
Giá dầu giảm cùng với sự tăng giá ngoại tệ chi trả nhập khẩu sản phẩm công nghệ cao của các nước châu Âu, đối lập với sự mất giá của ngoại tệ thu về từ xuất khẩu (USD) đã khiến nền kinh tế Liên Xô lâm vào khủng hoảng, thâm hụt ngân sách lớn, đời sống nhân dân khó khăn đã gây ra những biến động lớn trong đời sống xã hội.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân chủ yếu đẩy nhanh tình trạng “tự diễn biến”, dẫn đến sự sụp đổ của đầu tàu Xã hội Chủ nghĩa. Hiện cũng đang trong tình trạng gần tương tự, liệu Nga có thoát khỏi “vết xe đổ” của Liên Xô?
|
Phần nhận xét hiển thị trên trang
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét