Trước và Sau

Tiếng Việt có cái thú vị là nó hơi lỏng lẻo.

Nói “Anh Khệnh về quê với vợ” có thể hiểu là anh ấy đi công tác xa quê, lấy vợ, nay cả hai vợ chồng cùng về quê; cũng có thể hiểu vợ sống ở quê, anh công tác xa nhà, nay về với vợ.

Hay câu đố vui mà trả lời thế nào thì cũng sai: “Con cún lúc tè, giơ chân sau hay giơ chân trước?”.

Hồi trước, câu hỏi cải cách nên thế nào, làm cái gì trước, cái gì sau, thật là khó trả lời. Người bảo phải cải cách thể chế trước. Người bảo kinh tế phải làm đầu tiên. Người bảo dân chủ phải làm ngay. Người bảo phải nâng cao dân trí, sau mới mở cho dân chủ.

Hồi sau này, ấy là sau khi giàn khoan cắm phập vào mặt chúng ta, tự nhiên trước-sau rõ ràng thành ra cái nghĩa khác.

Bây giờ trước là phía trước, là hải đảo, là chủ quyền, là phải đương đầu với giặc. Sau là phía sau lưng nhà vua ấy.

Muốn đương đầu ở phía trước với giặc rất hung bạo thì ở phía sau sức của ta phải mạnh, tinh thần của ta phải cứng cáp.

Phía sau, trước tiên là ở phía …trong các tủ lạnh. Tủ lạnh này tuyên bố cứng cỏi, xong không làm gì, chưa chắc đã phải là tủ lạnh nói suông để lấy lòng dân, mà có khi còn dăm tủ lạnh khác không nói gì cứ ì ra làm kỳ đà vì đến …cứng lòng mà có khi họ còn không dám.

Phía sau, sau rốt, là cả dân tộc: sức lực khỏe mạnh, tinh thần cứng cáp

Sức lực nằm ở kinh tế, tinh thần nằm ở xã hội.

Kinh tế phải thị trường, xã hội phải dân sự.

Nhờ cái giàn khoan, tự nhiên nhận thấy rõ, để có thể đương đầu với đe dọa phía trước, phải giải quyết trước những vấn đề phía sau. Trong các vấn đề phía sau, lại có cái bên trong phải làm trước, cái bên ngoài làm sau. Trong những cái làm sau, rốt cuộc lại có cái cần ưu tiên làm trước. Cái ý ưu tiên này tính viết sau hóa ra đã viết từ mấy bài trước.

Đến đây là hết câu chuyện trước sau.

PS: Với các bạn chưa biết câu đố: con chó cún khi tè giờ chân trước hay chân sau. Nếu bạn trả lời nó giơ chân trước (khi tè) thì sẽ bị bẻ là con chó nó giơ cái chân sau của nó. Nếu bạn trả lời nó giơ cái chân sau (của nó) ,thì sẽ bị bẻ là nó phải giơ chân trước (khi nó tè).

Phần nhận xét hiển thị trên trang