Phép thử

                                                                           Truyện ngắn HG

                  - “Tôi đi trước, nó đi sau.. Nó luôn cách tôi hơn nửa bước chân, như bóng với hình, như một quy ước, như là cách tự bảo vệ mình.

Chúng tôi đi ra khỏi làng khi sương mùa đông của một buổi sớm chưa tan hẳn. Ngoài đồng đã nghe tiếng đập đất bì bụp.

Quê tôi nghèo lắm, đất đai lại không mầu mỡ gì. Người ta vẫn phải đập đất bằng tay. Cái vồ bằng gỗ gần giống quả đạn B40, dài độ ba chục phân, đục cái lỗ tròn ở chính giữa, đóng cái cán bằng tre dài. Tùy theo sức lực, tầm thước mà làm cán vồ dài hay ngắn, nặng nhẹ theo ý mỗi người.
Xã viên thì sắp một hàng dài, từng chập vồ giơ lên, đập xuống rất  đều, đám đất trước mặt hàng người bụi đất vẩn lên một vùng.

Cho cả đến khi trời đã lên cao, tầm nhìn thật xa mà đám người vẫn không nhìn rõ mặt.

Bụi đất đã lan cả một vùng, từ đầu bờ bên này sang đầu bờ bên kia như một cơn lốc, cuộn tròn chầm chậm di chuyển.
Những cảnh như thế chúng tôi không lạ, nhưng hôm nào chúng tôi cũng nhìn rất lâu mỗi khi đi ngang qua. Trong đầu vang lên câu nói ám ảnh tuổi trẻ ngay dại của mình: “Dù có phải nhịn đói cũng phải đi học để thoát khỏi cảnh chân lấm tay bùn”. Đó là câu cửa miệng của bất cứ bà mẹ, ông bố nào có con bằng lứa tuổi chúng tôi.
Không phải câu nói suông, phần nhiều nó là sự thật, rất thật. Hầu như đến quá nửa những buổi đi học sớm như thế, tôi đều nhịn đói, vì không có gì ăn, vì sợ không kịp học, vì đến trường phải đi bộ khá xa..

 Có hôm ngồi trong lớp, đói hoa cả mắt. Nhìn cô giáo đang cáu bẳn lại thành ra cô đang cười. Chữ viết cứ chập chờn trên trang vở trước mắt như đàn kiến đang bò, đi đẩu đi đâu.
Vào một hôm như thế, khi chúng tôi đi ngang qua cánh đồng của mình, bất chợt phía sau cây gạo có ba cái bạnh rất to ở dưới gốc nhảy ra một bóng người. Gần như hôm nào cũng vậy, nếu không có tôi đi cùng nó sẽ bị một thằng cao lớn hơn nó chặn lại. Nó sẽ bị lục túi sách và tất nhiên trong túi có gì sẽ bị tịch thu, trừ mấy quyển sách nhàu nát. Từ củ khoai nướng vì dậy muộn chưa kịp ăn, hay bắp ngô non chưa chắc hạt mẹ nó bảo mang theo, vừa đi vừa ăn cho đỡ đói kẻo muộn học, đến cây bút chì, cục phấn, không chừa thứ gì!

Khổ cho mẹ nó ngày hôm sau lại phải mang đấu ngô, rành khoai đi bán để mua cho nó thứ khác.

Đứa lấy của nó cũng chẳng để làm gì mấy thứ đó, nó có đi học đâu mà cần?
Thằng đấy tên là Tính con ông Toán.
Một ông thời xưa làm lính bếp trên tàu thủy cho người Pháp, dân làng vẫn gọi là ông

“ Bếp Toán”.

Thằng này tôi chỉ đứng đến cằm nó. Bắp tay nó gần bằng bắp vế của tôi. Một thằng mắt to, hơi bị lồi, tròng mắt ngàu ngàu như trâu đực lúc sắp húc nhau. Đôi môi dày của nó tớn lên dưới cái mũi nhòm mồm như thể luôn luôn phải hưởng ứng lẫn nhau. Trông nó rất buồn cười vì cách đi đứng ăn mặc nhưng đám học trò không đứa nào dám cười vì sợ.

Thằng Tân quắt bạn tôi đây chỉ vì lỡ quay mặt cười vụng nó một lần, nó bắt gặp tuyên bố: “Sẽ bị theo dõi ba tháng..” kể từ hôm ấy, bữa nào nó đi một mình cũng bị lục túi sách, có gì như tôi đã nói, đều bị thằng con ông Bếp Toán lấy đi cả.  Hết ba tháng rồi, nó vẫn không buông tha. Sự kiểm soát  như thành lệ, kéo dài cho đến một ngày xảy ra một chuyện, nếu không có tôi nó đã bị thằng kia cho ăn no đòn..”

Nghe đọc đến đây lão sửng cồ lên:
- Thiếu Đêk gì chuyện mà ông lôi chuyện từ bao giở bao giờ ra? Ông định mượn cớ để bôi bác bạn bè đấy có phải không?  Sao chuyện ông lằng nhằng với cái Lan, cái Hồng hay như thế mà không đưa vào?
- Ông buồn “cưỡi” thật. NHẬT KÝ ĐỜI TÔI, không viết thế thì viết như nào? Kể cả chuyện với cái Lan, cái Hồng cũng sẽ có ở phần sau, ông đã nghe tôi đọc đến đâu mà bảo tôi ngại không dám viết ra.
- Hồi ấy ông nhát như cáy. Thích nó mà có dám đến nhà nó chơi đâu? Ông lấy nhà tôi làm”căn cứ” mà cứ thập thập thò thò, chán bỏ mẹ..Không có thằng này a, còn khuya mới cưa được nó.
Tân quắt nói đúng, nhưng chỉ đúng một phần. Bảo tôi nhát chỉ đúng một nửa.

Cái chính là tôi sợ ông bố của nàng.

Phần tôi mặc cảm bản thân. Tôi là đứa mồ côi cha từ nhỏ, nhà lại nghèo. Hồng mất mẹ từ khi lên năm tuổi, sau này nàng nói “vẫn nhớ như in khuôn mặt của mẹ”. Một bà mẹ hiền từ, có mái tóc dài chấm gót chân, dài hơn mái tóc óng ả, đen mướt của nàng. Tôi tin là nàng nói thật, mặc dù với một đứa bé năm tuổi ký ức đâu có nhiều? Tình cảm con người đôi khi không cần điều kiện, như trong trường hợp này.
Nhưng bố nàng thì lại khác. Suốt chừng ấy năm chúng tôi yêu nhau rất ít khi tôi dám đối diện với ông. Chính tôi cũng không hiểu vì sao có tình trạng ấy? Không phải ông dữ tướng, hay tính nết nóng nảy làm người ta sợ. Chính cái vẻ ngoài trầm lặng, dáng vẻ ông giáo hơn là một ông cán bộ làm người khác cảm thấy ngài ngại, khó gần.

Ông là cán bộ tổ chức của huyện tôi thời bấy giờ. Một công việc mà đầu óc non nớt của chàng trai mới lớn như tôi cảm thấy có cái gì đó bí hiểm và cực kỳ quan trọng. Những gì mơ hồ dễ làm người ta e ngại, tôi cũng không ngoại lệ trong trường hợp này.

Tình yêu thủa học trò của tôi với Nàng kéo dài cho đến khi chúng tôi đi học xa nhà. Nó đường đột kết thúc bởi một cớ lý không đâu.
Tôi tình cờ đọc được lá thư của anh trai nàng gửi từ mặt trận về. Anh ta khuyên em gái “..phải chấm dứt ngay quan hệ với thằng đó. Nó có những biểu hiện lệch lạc về lập trường, lối sống. A tòng với bọn thanh niên xấu, tụ tập ca hát nhạc vàng, điều này đối với gia đình mình tuyệt đối không thể tha thứ được..” Nàng dấu tôi lá thư này, khi tôi tình cờ đọc được nàng đã khóc nức nở. Khóc như thế giới này đã đổ vỡ không thể cứu vãn được nữa.

Nghiêm trọng hơn, thông tin đó lại chính là do ông bố của nàng viết thư bảo con trai khuyên nhủ nàng. Hẳn nào những lần gặp sau đó thái độ của ông khác hẳn. Khi tôi nghỉ hè đến chơi nhà, ông lấy cớ bận việc ở đâu đó không tiếp chuyện như mọi khi. Vẻ lạnh lùng ra mặt.
Đối với nàng, ông vừa là cha lại vừa làm mẹ. Bà mẹ dì luôn luôn gắt gỏng chả mấy khi tỏ ý thông cảm, thiện ý đối với nàng. Bà thường mượn cớ những cái lỗi rất nhỏ của nàng để làm to chuyện. Chỉ có bố mới là người nàng được chia sẻ, được cảm thông. Vậy nên nàng quý và thương bố lắm, ý của ông là ý trời.
Mối tình đầu tiên trong đời của tôi kết thúc một cách vớ vẩn như thế đấy.

Nó cực kỳ vô lý, cực kỳ thản nhiên như nó buộc phải như thế, không còn cách nào khác.
Sau này nàng yêu và lấy một người cùng làng. Còn đối với tôi mối tình đầu chỉ còn là kỷ niệm.

Người ta thường hay thổi phồng tính nghiêm trọng, cho rằng “tình yêu đầu khắc khoải mãi trong tim”. Tôi nghĩ không phải thế. Không biết tôi có phải tuýp người lạnh lùng, hời hợt, mắc chứng vô cảm quá không?
Tình yêu của tôi và nàng chấm dứt, nhưng tình bạn với Tân quắt vẫn còn, mặc dù nó bắt đầu bằng mối liên kết có vẻ lỏng lẻo như tôi vừa kể, chả dính dáng gì đến người tôi yêu lần đầu nữa.

Chỉ có những lúc trong câu chuyện như thế này, kỷ niệm ấy mới được nhắc đến. Và, tôi lặng lẽ đau.
**

Hôm nay tôi hẹn Tân quắt đến không phải để nhắc chuyện xưa, cũng không phải để đọc bản thảo này cho hắn nghe. Bộ dạng khô khộc của hắn chả mấy cảm tình, chỉ duy nhất cặp môi mỏng cười thớ lợ là sinh động. Nhưng mình đang cần đến hắn thì đọc hắn nghe một đoạn cũng chẳng sao. Nhân tiện soát lại xem có chỗ nào không chỉnh thì sửa lại sau?
Thấy hắn tò mò muốn biết tôi viết cái gì trong đấy lại kêu quên, không mang kính, tôi phải đọc cho hắn nghe một đoạn.

Hồi còn học phổ thông tôi cũng tập tành viết lách nhì nhằng. Hắn và vài đứa bạn nữa đã từng được tôi đọc cho nghe như thế. Nên sự tò mò của hắn hôm nay tôi thấy cũng tự nhiên.
Cái lý do chính tôi hẹn Tần quắt đến nhà hôm nay là vì một chuyện khác, có liên quan đến nhạc sĩ Tăng Cường.

Ông là một trong số những người bạn tôi mới thân trong thời gian gần đây.

Nhạc sĩ nhờ tôi một việc , nghĩ mãi tôi chợt nhớ ra Tân là người có thể giúp việc này.

Thời buổi khó khăn, thời gian là bạc là vàng, nếu không có chuyện đó làm gì có thời gian để đọc tiểu thuyết vào lúc này? Nhất là đọc cho một thính giả như Tân quắt nghe? Tôi biết hắn chỉ giả bộ thế thôi chứ thực sự chả quan tâm gì đến việc viết lách. Chữ nghĩa là cái gì dửng dưng, vớ vẩn, chả liên quan gì đến hắn.

***
Người ta thường hay nhầm lẫn về nhiều thứ. Thỉ dụ nói đến các nhạc sĩ, người ta hay hình dung đó là các ông bà ăn mặc chải chuốt theo thời trang, nói năng điệu bộ, hoặc theo một cách biệt dị khác với người thường.

Người ta hình dung đó là những vị có mái tóc lượn sóng dập rờn, phong cách lãng mạn với những ngón tay thuôn dài, ánh mắt đắm đuối, đằm thắm hoặc đau đáu suy tư.. Kể cả phong độ, đi đứng nói năng cũng khác người.
Nhạc sĩ Tăng Cường lại không thế, anh là tuýp người khác. Cái bề ngoài của anh khiến người ta không nghĩ anh là tác giả của những ca khúc trữ tình, sôi động và nhiều quyến rũ. Dáng người thấp đậm, đầu tóc cắt cua, ánh mắt nghiêm nghị và nhất là đôi bàn tay chai sần cho người ta cái nhìn nhận ban đầu không mấy chính xác. Người ta sẽ lầm khi cho rằng anh là một nông dân thực thụ, gắn với ruộng lúa, đồi cây hơn là tâm huyết với những nốt nhạc du dương, những bản so nat quyến rũ tâm trạng người ta với hương vị của núi rừng, đất đai và cái tâm cái tình của con người.
Đến thăm tệ xá của anh, nhạc sĩ nói:
- Hai ông bà già làm chả được bao nhiêu đâu.. Chỉ trồng được bốn trăm gốc chuối, với lại cấy ba chục cân ngô giống!
Người không am hiểu trồng trọt có lẽ không chú ý đến chi tiết này. Với tôi, tôi hoảng. Đấy là một cố gắng không nhỏ bới công sức bỏ ra để làm được bấy nhiêu sản vật là không ít mồ hôi, sức lực mà ngay người lao động khỏe manh, cố gắng mới làm được. Trên sáu héc ta chứ có phải ít ỏi gì?
Anh có một trang trại dựng hẳn ngôi nhà sàn cách xa nhà ở thị trấn Vĩnh Hóa vài cây số. Như một gia đình thứ hai có đủ tiện nghi sinh hoạt, không khác gì ngoài phố.

Một mô hình chăn nuôi, trồng trọt khép kín. Cái nọ phụ trợ cho cái kia.

Trồng trọt để lấy thức ăn chăn nuôi và chăn nuôi để lấy phân hữu cơ chăm bón cho cây trồng. Doanh số hàng năm không dưới ba bốn trăm triệu, một con số mơ ước của nhiều người trong vùng.
Lắm lúc tôi cứ nghĩ, với khối lượng công việc như vậy anh lấy đâu ra thời gian để sáng tác âm nhạc, một công việc đòi hỏi phải có nhiều thời gian, một thứ thuộc về nghiệp chứ không hẳn là nghề?
- Ban ngày mình chăm cây, chăn gà, cho cá ăn. Buổi tối các việc ấy đâu có làm được? Thế là dành thời gian còn lại cho nhạc nhẽo! Có lúc đang nằm phải vùng thức dậy, vợ cứ tưởng chát chít với cô nào! Mà nghề này cũng lạ. Người khác thế nào không nói, mình khi viết có chủ định trước, bản nhạc sẽ do ai thực hiện mình hay nghĩ đến. Có lúc bí, phải điện cho ca sĩ nào đó để lấy cảm hứng. Ban đầu vợ không hiểu, có lúc ghen..Nhưng bây giờ thì quen rồi! Nhưng hôm nay đến đây nhờ ông chuyện khác không dính gì đến âm nhạc đâu. Hôm vừa rồi việc ấy tôi đã nói với ông, nhạc nhiếc để lúc khác!
- Ông cứ ngồi đấy, lát nữa yêu cầu của ông sẽ được thực hiện. Chỉ sợ ông chưa làm việc này bao giờ, bây giờ bập vào không chắc ổn?
- Yên tâm, mình con nhà nông từ lúc nằm trong bụng mẹ. Lớn lên giữa buổi khó khăn, hết chiến tranh lại thời bao cấp, gian nan ngọt bùi có cả, không có việc gì không phải làm. Trồng cây chỉ là chuyện nhỏ, chỉ cần ông hướng dẫn qua là được..

Tôi nghĩ không biết nhạc sĩ có chủ quan quá không? Chứ ngay đến tôi, làm đi làm lại mấy lần mà vẫn vấp ở các khâu thời vụ và kỹ thuật. Nhưng nói ra sợ nhạc sĩ nản. Chương trình thay vườn chuối đang bị ép trên thị trường mất giá bằng thứ cây khác. Vườn chuối hàng tháng thu hàng chục triệu đồng, bỗng nhiên chuối quả mất giá.
Cũng không riêng nhà anh. Cả vùng đang bồn chồn lo lắng vì chuyện đó. Tin từ cửa khẩu phía bắc đưa về giá chỉ còn phân nửa. Lại thêm phần chọn lựa quá khắt khe, chất lượng quả chuối kỹ hơn mọi khi. Rõ ra là bắt bẻ gây hại cho người trồng cây! Không biết quan hệ hai nước có vấn đề hay cung vượt quá cầu? Hay là cách triệt hạ kinh tế từ bên ngoài?

Con người Tân quắt khô khan hình thức bề ngoài. Chân tay như cẳng gà, nước da khô, hai khóe miệng sâu, cổ ngẳng ra phía sau, đi hơi lao về phía trước. Nhưng hắn đặc biệt có cái cười rất tươi,nheo nheo mắt vẻ tán thưởng làm bất cứ ai mới quen lần đầu rất ấn tượng.
Bắt tay. Lại cười. Giọng cao vỏng lên, tươi roi rói:
- Thế chó nào các nhạc sĩ, nhà văn lại lao cả vào trồng chuối, trồng bưởi? Nhà em “trình” non nên mới phải chấp nhận làm cái anh trưởng thôn, tiếng là cán bộ nhưng vẫn chân lấm tay bùn vì sống ở sơ sở. Các bác đâu cần trồng cây, nuôi gà? Cứ sáng tác cho nó tốt, tên tuổi để đời, gạo không phải lo vì có nhà nước nuôi, há chẳng hơn a? Vừa xong cuộc họp được bác em đây triệu tập, em phải về ngay. Nào cần em có việc gì?
Nghe cách xuồng sã, không hẳn ra thân mật, không hẳn khách sáo, tôi không thích lắm, vội đỡ lời:
- Nhạc sĩ Tăng Cường đây là nhạc sĩ quốc gia, có số có má hẳn hoi. Lại đường đường là thông gia với nhạc sĩ thiếu tướng vừa mới qua đời nữa kia ông không biết đâu.  “Danh tiếng” là cái không cần bàn cãi, chứ tôi đây chỉ là anh viết quèn. Một anh tuyên truyền viên, mượn văn học để đóng góp với phong trào chứ nhà văn nhà vẻ gì cái thân tôi? Bạn bè với nhau từ tấm bé, ông đừng có mà diễu nhau nhá!
- Ông là nhà văn có gì sai mà phải cãi? Làng này, tỉnh này ai bảo không phải nào? Nhưng không nhận thì thôi. Khiêm tốn quá hóa giả dối đấy ông ạ. Tôi chỉ nói vui thế thôi, chả có ý gì đâu, đừng giận nha!
Nói rồi Tân lục túi lôi bao “Du lịch” ra mời khách. Thứ thuốc này Tân hút nghiện từ hồi làm chân long tong, phụ việc cho ủy ban thời mẹ tôi còn làm chủ tịch xã. Kể cả những lúc khan hiếm như thời trước, hắn vẫn có. Chỉ có điều ngày đó hút theo định lượng mỗi ngày không quá ba điếu. Còn bây giờ mỗi ngày phải đủ một bao, dù có khối thứ thuốc ngon như “ngựa trắng”, “Vi na ta ba”, Tân vẫn không rời “Du lịch”. Hắn bảo dùng thứ này dân dã, chỉ bằng tiền thuốc lào mà hút lại đậm. Vợ con cằn nhằn khuyên hắn bỏ thuốc cho khỏe người, tăng cân, hắn không chịu, bảo để đỡ căng thảng đầu óc!  “ Đừng tưởng anh cán bộ thôn không phải dùng đến đầu óc trong công việc nhá! Đầu binh cuối cán, “xét về toàn diện” có khi còn vất hơn cán bộ xã, huyện. Những chỗ ấy còn có tham mưu của ban ngành, cán bộ chuyên trách..Còn ở thôn việc gì cũng đến mỗi mình..”  

Định nói, dù ở thôn cũng có đủ ban bệ, chẳng qua không biết vận dụng, nhưng vợ con không dám cãi.

Tân là người chồng, người cha nghiêm, vợ con một phép. Bí quyết chuyện này hắn lộ bem một tí: “ Đừng bao giờ ngoại tình, cờ bạc, rượu chè bê tha. Việc nào cũng gương mẫu làm trước, cho kẹo vợ con cũng chẳng dám nhờn”.

Ừ thì là lý của hắn. Ngay cạnh nhà tôi cảnh chồng tôi, vợ chúa nhìn thấy hàng ngày. Mặc dù anh chồng tốt không kể sao cho hết, vợ vẫn coi thường. Sáng sớm, chồng dậy từ bốn rưỡi năm giờ,  cơm cháo lợn gà, vợ con còn trên giường. Buổi trưa trời nắng chang chang, con cái xem ti vi, bố vẫn tranh thủ cho trâu đằm, cắt mớ cỏ sợ trâu đói.

Cả đời ông hàng xóm nhà tôi không vào hàng ăn bát phở, mặc cái quân cái áo may đo. Toàn quần áo con cái bỏ, mặc lại, hoặc anh em cho. Rượu chỉ vài giọt mặt đỏ tưng bừng, xua tay, chối đây đẩy.

Ấy vậy mà vợ con vẫn chưa bằng lòng, hễ mở miệng ra là không vợ thì con chặn họng.

Chuyện đời đâu có đơn gian như Tân nói? Chẳng qua là hắn gặp may, dễ ăn nói thế thôi.

Có lần tôi đã tranh luận với hắn về chuyện này, hắn đuối lí, chỉ cười nhạt. Nhưng con người Tân không chịu thua ai bao giờ. Chiến thuật của hắn là “lạt mềm ..” hắn chỉ giả vờ thua thế thôi, nhưng trong bụng tìm cách trả thù không chịu mất mặt.

Có người nói tới tôi: “Tay Tân quắt này trước mặt chú Khách, sau lưng thằng Ngô. Sau lưng bác nó nói chả ra gì”. Tôi hỏi nói chuyện gì? Người này bảo:
- Trông oai oách thế thôi chứ trước ngày ở quê, tai hắn ta thối, chảy mủ rề rề, xa chục bước đã ngửi thấy khắm, không chịu nổi, kinh lắm. Là tay chúa ngịch nồng, chuyên đầu trò cho đám trẻ con trộm táo, bới khoai. Lại hay ghẹo bọn con gái nữa. Sau này đi học ra công tác chả biết vướng mắc gì bị kỷ luật mới lò mò lên đến đây. Chỉ có tôi mới biết lại lịch của hắn, chả qua không muốn vạch áo cho người xem lưng nên mới không nói, có thật thế không?
Nghe, tôi chỉ cười. Trẻ con mấy đứa ở làng không chòng ghẹo nhau? Không trộm ổi, bới khoai?

 Nghịch là một chuyện, hồi ấy đói.

Có hôm nhịn đói đi học, lại đi bộ hàng cây số, ruột gan cồn cào, nhìn thấy miếng ăn chín ai mà quay mặt đi chứ?

Đến cái chuyện này còn mang ra nói, kẻ hay nịnh, cho người thiên hạ đi tàu bay giấy, tính a dua đã để lộ cái tiểu tính ghen ăn ghét ở của mình.

Muốn gì thì gì cái nhỡn tiền trước mắt làm hắn không chịu nổi, có ấm ức nói này nói nọ cũng chẳng sao.

Không chấp.
Nhưng cái điều này, người ta cho biết hắn nói về tôi khiến tôi giật mình. Không còn là gắp lửa bỏ bàn tay mà là chôn rượu lậu, ném ma túy vào nhà, thả mìn vào sau lưng bè bạn: Hắn nói tôi chuyên viết đơn hộ cho dân làng. Những đơn khiếu nại, kiện cáo lâu này toàn từ cái máy in của tôi mà ra!

 Thật khốn nạn. Quả là tôi có hộ mấy ông bà gần nhà làm đơn xin học cho con,vay vốn ngân hàng, hay kê khai thành tích người có công với nước. Còn những chuyện khác tôi đều từ chối. ( Thực ra có hộ các việc này cũng chẳng sao, tôi chỉ là người viết hộ, nội dung người đứng đơn chịu trách nhiệm, có gì sai? ) Nhưng tôi không dại gì dúng tay vào nồi nước sôi.

Kinh nghiệm đầy ra đấy rồi, tôi đâu có ngu mà dính vào? Với lại ”xui người làm phúc chứ ai lại giục người làm tội” bao giờ? Kiện cáo xưa nay mấy người có thiện chí cho kẻ mâu thuẫn với mình? Toàn là kiện gian bàn ngay, chả có mấy thành thực, chung quy yêu nên tốt, ghét nên xấu, mình dây vào làm gì?
Người khác nói có thể thiên hạ không tin, chứ Tân quắt nói người ta sẽ phải chú ý. Dù gì tôi cũng là bạn từ thủa còn để chỏm với hắn cơ mà?
Thật thấm thía khi người ta nói: “Hại mình đau đớn, nặng nề nhất thường là kẻ thân gần với bạn nhất”. Nếu điều này là chân lí,  tôi mong sao nó là một chân lí sai lầm, cần lên án.
Tính tôi khó để bụng được điều gì, nhưng chuyện này thì khác.Tôi lặng lẽ để ý xem có thực hắn nói về tôi vậy không? Hay vì lẽ gì đó người ta đặt điều?
Người đời đôi khi xử lí với nhau bất cẩn như vậy đấy, quên đi rằng lời nói đọi máu. Có khi chỉ vì câu nói của mình mà khổ lụy cho người. Không phải ngẫu nhiên các cụ dạy: “Lời nói nên vợ nên chồng, nên đồng tiền bát gạo, lời nói tan cửa nát nhà..”
Nếu quả như thế thật, đây là một tổn thất không nhỏ đối với tôi!

  Tuy không hẳn là thân thiết, Tân vẫn là bạn từ thủa ấu thơ, tuổi học trò đầy kỷ niệm. Còn được đến bây giờ, còn biết trân quý thì đáng giá biết bao? Sao hắn không nghĩ, nói sai, nói xấu về bạn mình là điều đáng hổ thẹn, là sự mất mát của chính mình, hắn được gì chứ?
Đang thời gian phân vân, thử thách bạn tình thì  nhạc sĩ Tăng Cường tìm đến. Không phải không có chỗ khác mua được cây giống giúp anh. Chỗ khác có đầy. Nhưng vợ Tân quắt vừa đi trị xạ bệnh ung thư, còn đang điều trị lâu dài, cần có tiền. Bận đưa vợ ngược xuôi hàng tháng nay, Tân không bán được số bầu cây giống làm từ đầu năm, nếu không bán được chỉ có nước vất bỏ.

Mình chả mất gì lại giúp được cả hai bên chả tốt hơn ư? Chả phải chuyện giả đạo đức, “giơ nốt bên má còn lại cho người ta tát” như người đời nói. Mà chỉ mong hắn hồi tâm, cũng là dịp xem lại chuyện người ta nói có thực không? Cần nghe cả hai tai, mới ra người hẳn hoi, mới không dễ mắc vào dụng ý xấu của kẻ khác..

Thời chúng tôi sống văn minh vô cùng, hay vô cùng, đẹp đẽ nữa, nhưng mà chuyện xấu cũng không ít, điều gì cũng có thể xảy ra. Làm thêm một phép thử cũng không thừa?
Vậy là Tân quắt có mặt  buổi sáng nay chờ vợ chồng nhạc sĩ Tăng Cường từ Vĩnh Hóa xuống.
Cuộc rượu thật vui. Nhạc sĩ rượu không uống được nhiều nhưng phu nhân cựu sĩ uống khá. Tân quắt càng uống mặt càng tái, chả để lộ ra manh mối nào như người ta nói. Phép thử của tôi chưa thấy kết quả như mong muốn. Cũng đành chứ biết sao bây giờ? Nhưng tôi tin cái kim trong bọc thể nào cũng có ngày lòi ra, lúc ấy sẽ liệu!

Tôi phục hắn người xách nhẹ mà giọng cứ sang sảng.

Lại nghĩ thương hắn bao năm theo đuổi công tác chỉ lanh quanh cấp phó. Mỗi một lần duy nhất được quyền chủ tịch hội nông dân xã được mấy ngày. Sau đấy người ta bầu lại, không trúng. Thành ra đến khi về chả có hưu hiếc gì. Vẫn vô tư cười, tôi phục hắn bền bỉ, thản nhiên như không!
Nhạc sĩ Tăng Cường vừa qua vụ ông thầy dạy nhạc, kiêm thông gia vừa mất nên có vẻ ít nói.
Tôi cũng không gặng thêm. Vài ba câu chuyện về thời tiết khí hậu là tan cuộc nhậu, chả có thời giờ đâu để bàn đến nhân tình thế thái vì ai cũng vội.

Nhạc sĩ phải mang cây về trồng. Tân quắt chiều lại có cuộc hòa giải trong thôn về một va chạm nhỏ mới xảy ra về đất cát..

Tôi bận không đi cùng được nên chỉ có hai vợ chồng nhạc sĩ theo xuống nhà Tân. Khi về qua chỗ tôi thấy hai vợ chồng vui vẻ, tôi cũng mừng.

***
Mấy ngày sau đó ông Tăng Cường gọi điện mời tôi và Tân quắt lên chơi. Thực ra tôi rất muốn đi, nhưng lại bận vài việc. Tân quắt hăng hái lắm, nghe nói nhạc sĩ mời, hắn mấy lượt giục tôi đi.
Nửa tháng sau, ông Tăng Cường giọng buồn buồn báo cho tôi biết: “ Hoan hô các cụ trồng cây, mười cây chết chín một cây vật vờ..” Ông khôi hài nói thế và bảo: Cây chết mất non nửa!

 Tôi điện ngay cho Tân quắt. hắn lặng đi một lúc mới nói:
- Chắc lão í về trồng ngay, không chịu ươm như lời tôi dặn. Có khi còn không tưới nước hàng ngày. Nắng nôi như thế này, cây không chết mới lạ!
Tôi hỏi gặng lúc giao cây ông có dặn như thế thực không? Hắn cáu:
- Sao không? Các bố trồng cây nửa mùa mới nên nông nỗi. Làm theo tôi chỉ dẫn chết thế chó nào được?
Tôi buồn tê cả người, ý tốt muốn giúp bạn lại hóa ra làm thiệt hại cho người ta. Hôm nào gặp lại mình biết nói sao với vợ chồng ông Tăng Cường đây?
Tối hôm ấy, khuya lắm rồi có cuộc điện thoại. Thường người ta chỉ gọi khi có chuyện khẩn cấp, chứ không ai gọi vào giờ khuya như thế này. Xem, thì ra Tân gọi:
- Ông gọi điện cho ông bạn của ông xuống tôi bù cho số cây khác mang về trồng. Nếu ông ấy bận tôi và cả ông bố trí lên chơi mang lên cho lão ấy. Ai tôi có thể sai, chứ với ông nhạc sĩ này tôi áy náy lắm. Bà nhà tôi rất mê nhạc của lão ấy mà.. Bà í bảo nhạc thế mới là nhạc, trữ tình chết đi được!
Điều này tôi tin là Tân quắt thật tâm. Dù hắn có chót nói mình thế nào cũng có thể cho qua được.
Con người ta vốn: “Vừa là thế này, vừa là thế kia “ mà. Có ai toàn mỹ, toàn thiện như ngọc không có vết, được cả đâu?

=====================

Phần nhận xét hiển thị trên trang