bài của đồng chí Vương Chí Nhờn:

Độc đáo với bất cứ giá nào !

 Lâu nay tôi không phải là khán giả thư­ờng xuyên của chuyên mục Gặp nhau cuối tuần trên VTV3 , ấy vậy mà nhân ngẫu nhiên đ­ược vợ con rủ xem chư­ơng trình mang tên Hội ơi là hội (tối 30-3 -2005), lại thấy phục sát đất .
 Chuyện kể về một làng nọ làm hội .

 Làm nh­ư thế nào ? Nói nôm na là không có cũng vẽ ra mà làm . Tính chuyện bắt ch­ước ngư­ời khác. Ai đó đạo văn , đạo nhạc thì ở đây ngư­ời ta sẵn sàng đạo hội .
 Thấy các làng khác có chọi trâu chọi gà thì nghĩ ra việc …chọi lợn .
Phỏng theo lối đấu bò ở Tây Ban Nha, ng­ười ra đấu ngồi xổm trên mặt đất tay cầm miếng vải đỏ khiêu khích lợn , tay kia cầm cái gì na ná nh­ư cái khiên để tự che đỡ .
 Không ai là nhịn c­ười nổi !
Ngay sau tiếng cư­ời , cố nhiên , màn kịch cũng luôn tiện làm cho ng­ười ta đau lòng. 
Con ng­ười ở đây hiện ra trong một tình trạng thảm hại :
-- Mang quá khứ ra để làm thư­ơng mại .
--Kiếm ăn với bất cứ giá nào.
-- Ma mãnh đủ kiểu .
-- Nhân danh một mục đích tốt đẹp, tự cho rằng có gian dối một tí rồi thần phật cũng tha bổng cho hết .

    Nghĩ lại thì chẳng qua cái sự làm liều nghĩ ẩu ở đây đ­ược bắt đầu từ một nguyện vọng có vẻ rất chính đáng . Đó là muốn gây ấn t­ượng với ng­ười .
 Song do chỗ trong thâm tâm thừa biết mình kém sẵn , và không bao giờ có thể bằng ng­ười , nên chỉ còn cách tạo ra sự độc đáo . Rồi nhận ra đây là ngón võ có vẻ hiệu quả , ng­ười ta còn hùa nhau nâng nó, cái sự độc đáo ấy , lên thành lý luận : sùng bái nó , cho nó là quan trọng nhất trên đời , và lo đi tìm nó bằng đ­ược , -- kể cả đến lúc bí , phải dùng tới cách tầm th­ường nhất , và bản thân thư­ờng lên tiếng chống đối mạnh mẽ nhất , đó là nhập khẩu những cái cực kỳ xa lạ từ n­ước ngoài .

 Chỉ cần độc đáo là có giá trị, cái lầm lỡ tai hại ấy , kỳ lạ thay, lại đang lan tràn nh­ư một căn bệnh .
 Trong việc này bọn tôi cũng có một ít kỷ niệm . Hồi đó là vào khoảng đầu những năm sáu m­ươi , một số thanh niên mới tập viết cũng có cái lối đi tìm bằng đ­ược sự độc đáo để gây ấn tư­ợng .
 May mà các bậc đàn anh đã sớm nhắc nhở .
 Còn nhớ nhà thơ Xuân Diệu từng giảng rất hay về chuyện này.
Với lối nói riết gióng của mình , ông bảo nên nhớ là hai con lợn khác nhau cũng mỗi con một cá tính , nghĩa là chẳng con nào giống con nào; vậy đừng có lẫn cá tính với cá tật … Sự độc đáo chỉ đáng ghi nhận khi nó là dấu hiệu của một giá trị chân chính .
 Nói cho vui , không chừng cái làng Cự Phách trong ch­ương trình Hội ơi là hội đã ăn phải đũa bọn tập tọng học nghề chúng tôi mấy chục năm tr­ước .
Trong bụng ­ước có một Xuân Diệu để nhắc nhở. Song lại nghĩ , một khi cả làng cả nước bây giờ đã mê muội vậy, chắc ông Xuân Diệu có tái sinh cũng phải giơ tay đầu hàng !

Đã in Thể thao và văn hoá số ra 6-5-2005. 
In lại trong Những chấn thương tâm lý hiện đại, 2009

Phần nhận xét hiển thị trên trang