Hai chữ vị tha

Cả tuần rồi mọi người lên đồng về vấn đề tha thứ, tha thứ cho kẻ thủ ác, hàn gắn vết thương chiến tranh, khép lại quá khứ, hướng tới tương lai.

Nhiều người tự cho mình, và kêu gọi người khác, phải có lòng (tinh thần) vị tha, không đánh kẻ chạy lại, tha thứ cho kẻ ác.

Vấn đề là “vị tha” dường như không liên quan gì đến tha thứ nhiều lắm. Tha ở đây có nghĩa là “khác”, như trong “tha nhân – 他人” tức là người khác.

Vị-tha (爲他) nghĩa là sống vì người khác, ngược lại của lối sống cho cá nhân mình, tức là vị -kỷ (爲己).

Trong tiếng tây, chữ này là altruism, gốc từ chữ Latin alteri (nghĩa là other people). Tây nó cũng giải thích altruism có nghĩa là selflessness (trái nghĩa củaselfishness), tức là không vì bản thân, không ích ỷ, không vị kỷ.

Có lẽ vị-tha ở ta khác xa với ở tây, nên ở tây những người như Mẹ Teresa, Thánh Ganhdi và Dr. King hơi hiếm, còn ở ta thì nhan nhản khắp nơi, nhất là tuần vừa rồi trên internet.

Như thường lệ, các chữ Hán là do Tùng Phong bổ túc (補足) dùm.

Bổ túc có nghĩa đen là thêm chân. Ngày xưa ở miền bắc XHCN, có các lớp bổ túc văn hóa. Các cán bộ cách mạng muốn lên làm lãnh đạo, chả nhẽ lại không có tí trình độ văn hóa nào. Nên có các lớp bổ túc. Trước cách mạng các cán bộ đi bốn chân. Cách mạng thành công tự nhiên được đi hai chân oai vãi. Đi học bổ túc, thêm chân vào, lại hoàn bốn chân.

Sau này các lớp bổ túc được biến hóa thành chuyên tu, tại chức, nên có thành ngữ “dốt như chuyên tu, ngu như tại chức”.

Vào giai đoạn suy tàn của Liên Xô, tiền mua được bằng cấp, ở Việt Nam có mốt mang chút tiền qua Liên Xô kiếm cái bằng phó tiến sĩ. Nên hồi đó có câu “dắt một con bò qua biên giới, quay về là phó tiến sĩ”. Sau này nhập nhằng phó tiến sĩ Liên Xô về Việt Nam cũng thành tiến sĩ. Nhiều bác tiến sĩ liên xô về mà lú vẫn loàn lú.

Ngày nay tiến sĩ, cũng như lòng vị tha trên facebook Việt, là một loại hình sản phẩm đã phổ cập trên toàn quốc.

Chúc các bác một tuần mới vui vẻ. Hãy cố gắng trở về làm một người Việt Nam bình dị: lười một tí, hèn một tí, ngu dốt một tí, bẩn một tí, bựa một tí, vị kỷ một tý, ác một tí. Tức là trở về làm một người Việt đích thực.

Xin đừng làm người vị tha, em sợ.

Phần nhận xét hiển thị trên trang