Truyện thứ năm:

Mềnh đồ rằng mấy pác hàng đầu coi gốc đa, gốc đề không bằng lòng một trong mấy truyện như này?

ĐƠN GIẢN..

      Truyện ngắn của Hồng Giang

                               

Tôi bị mắc kẹt giữa hai ông, “Đơn Giản” và “Phức Tạp”. Nhiều khi rất khó xử. Được lòng đất, mất lòng đò. Được lòng ông này thì mất lòng ông kia. Muốn tránh mà không được, vì hai ông đều là hàng xóm, lại là sếp của tôi.

Một ông ăn thế nào cũng được, mặc thế nào cũng xong. Công việc cơ quan miễn là đừng sai nguyên tắc, vi phạm chính sách, kết quả thế nào cũng không gây khó khăn. Với ông mọi thứ trên đời đều là vật “ngoài thân” chả nên tích góp nhiều, “soi” kỹ quá.

Thiên hạ xây nhà năm bảy tầng, ông chỉ xây hai tầng, cửa rõ rộng, lại thêm nhiều cửa sổ. Cốt có nhiều ánh sáng lọt vào, mát về mùa hè, ấm về mùa đông. Bản thiết kế tự mình, cứ nghiền ngẫm thiên hạ, về vẽ lấy, thuê thợ làm. Vậy mà nom khá đẹp!

Một ông cầu kỳ đón kiến trúc sư tận Hà Nội lên thiết kế. Mẫu nhà vẽ xong rồi, sửa đi sửa lại, ông vẫn chưa yên tâm. Ông đón thêm một nhà kiến trúc nữa, vẽ thêm một bản. Có hai bản rồi vẫn thấy sao sao.. Tay trợ lý mách nước:

- Theo em, anh nên cho hội thảo, lấy ý kiến đa số, sau đấy hãy làm. Khi đã làm xong rồi mới tìm thấy thiếu sót, sửa lại rất khó!

Ông bảo:

- Chú xem, như thế có lạm dụng tín nhiệm, sợ thiên hạ đánh giá mình thế nọ thế kia không? Dù gì cũng là việc riêng của nhà mình?

- Có gì mà phải ngại hả anh? Mình làm bằng tiền của mình. Có phải tiền nhà nước, tiền nhân dân đâu? Có hội thảo quanh năm cũng chả chết thằng tây, thằng tàu nào! Chả sợ ảnh hưởng gì, anh việc gì phải ngại?

Vợ ông Phức Tạp cũng chen vào:

- Chú ấy nói phải. Gian cửa gian nhà là việc hệ trọng cả đời. Có bàn một tý cũng là việc nên làm..

Thế là hội thảo. Không tổ chức ở cơ quan vì là việc nhà, chỉ làm tại tư gia.

Trợ lý lập tức, ngay hôm đó thông báo cho các bộ phận, những “nhân” chủ chốt.. Tất cả chừng hai chục mạng. Mỗi ông một ý tốt. Lời hay lẽ phải như mưa móc trên trời, thật là “quá mĩ mãn” thể hiện đường lối sáng tạo tập thể.

Xong. Cả bọn được mời ra nhà hàng. Năm người một mâm. Tất nhiên là ông Phức Tạp mở hầu bao vì là việc riêng của nhà mình. Nhưng bù lại tiền “lì xì”, “phong bao” của khách đến dự trả nhà hàng rồi, vẫn còn dư ra quá nửa.

Thời buổi lịch sự, kinh tế “thị trường định hướng”, chả ai dại gì vác mồm đến ăn không để bị mang tiếng là người mất lịch sự, thiếu “nhân văn, văn hóa tính”và nhất là sợ bị hiểu nhầm là không tôn trọng lãnh đạo.

 Nhà làm xong. Vẫn là có ý khiêm tốn, chỉ năm tầng. Nhưng là kiểu nhà độc đáo có một không hai ở thành phố này.

Về quy mô, về hình thức, bề ngoài, về cả nội thất bên trong, chưa từng có ngôi nhà hay tòa biệt thự nào trong thành phố sánh kịp.

Về thiết kế kiểu dáng đã đành, chất liệu để xây dựng cũng không đơn giản. Gỗ thì mua mãi ở bên In Đô. Gạch  Y ta Ly, nói chung toàn loại quý và hiếm cả.

Biệt thự mặt tiền kiểu Thái, hậu kiểu Pháp. Hội đủ “tinh hoa kiến thức” của Đông Tây kết hợp.

Riêng bên trong nội thất vẫn “giữ vững truyền thống bảo tồn văn hóa dân tộc”. Đồ đạc toàn gỗ tứ thiết nội địa. Đặc biệt  khác là gian phòng trung tâm ốp gỗ Pơmu, kê bộ sa lông Tàu, gỗ Thạch Am. Một loại gỗ quý, ngay ông Đơn Giản là người hay đi đó đi đây cũng chưa thấy bao giờ. Đó là một loại gỗ mọc trên núi đá cao có từ hàng trăm năm trước. Gỗ này trong một biến thiên không rõ động đất, hay núi lửa gì đấy, bị vùi dưới bùn sâu, hay nó mọc, phát trển ngầm dưới lòng đất đến giờ vẫn chưa ai dám chắc. Người ta phải trục vớt nó lên, gian nan như trục vớt một con tàu đắm.. Đặc điểm của loại gỗ này là nó vô cùng bền vững, ngàn năm sau chưa chắc đã hỏng. Hơn nữa lại có hương thơm rất đặc biệt từ thớ sâu trong lòng gỗ tỏa ra hăng hắc nhẹ nhàng. Nhà có bộ ghế này đảm bảo không bao giờ muỗi dãn dám bén mảng. Chuột bọ các loại không dám lại gần. Đặc biệt hơn nữa, ngồi lên đấy cảm giác cứ lâng lâng như đang được mát xa không cần đến máy móc thời hiện đại vậy. Thỉnh thoảng có công việc, tôi đến cũng được mời ngồi. Về nhà tự nhiên bệnh đau lưng viêm khớp của tôi đỡ hẳn cả tuần. Thật không đơn giản chút nào!

Tôi chả có lý do gì để ngó vào buồng nhà sếp để ngắm cái giường của ông. Như thế là không được phép. Một là thiếu tôn trọng sếp, hai là không đúng với sự “tôn trọng riêng tư”, một trong mấy cái quyền sinh ra ở đời của người khác. Điều này tuyệt đối không.

Họa lớn có thể xảy ra bắt đầu từ những chuyện cỏn con như thế này!

Nhưng thấy anh em trong cơ quan bảo cái giường của sếp nằm còn đặc biệt hơn thế nữa. Nó bằng loại gỗ còn quý hơn Thạch am. Nằm trên đó chả bao giờ gặp ác mộng. Toàn những giấc mơ đẹp “trên cả tuyệt vời”, khi thức dậy nảy ra nhiều ý tưởng sáng tạo hoàn toàn mới mẻ, kẻ khác có được lọc sóng ý thức như cha Thọ điên cũng không nghĩ ra được.

Chả thế sếp luôn có những ý kiến rất hay, rất chi xác đáng, người thường không bao giờ có. Thật không đơn giản chút nào!

Hai sếp của tôi cứ như bắc và nam cực, tuy vẫn “đồng tâm phục vụ cách mạng” theo một “trục địa cầu”, nhưng tính cách khác hẳn nhau như bắc và nam vĩ tuyến.

Ông Đơn giản chả giống ông Phức Tạp tý nào.

Bà vợ ông Đơn Giản nghe bên nhà ông Phức Tạp có cái giường như thế, thì thầm với chồng:

- “Đêm nằm năm ở”, nhà mình cố lấy một cái cho nó bõ ngày gian khổ năm xưa?

Phụ nữ vốn vậy, chả chịu thua chị kém em. Ông chỉ cười:

- Ồi dào, cũng chỉ nằm qua đêm. Bà có thấy ai nằm cả ngày không? Chỉ có bệnh nặng mới nằm liệt một chỗ như thế. Vậy cầu kì làm gì? Có là giường bằng vàng, đêm cũng chỉ ngủ trên một cái. Có họa điên mới đêm nằm hai, ba cái giường!

Đến bàn ghế trong nhà cũng vậy. Các con ông bảo:

- Phòng khách là bộ mặt, nên sắm bộ ghế tôn tốt bố ạ!

Ông lại cười:

- Vẽ. Một đời ta muôn vàn đời nó. Hỏng cái này thay cái khác. Miễn là vững chãi, sạch sẽ là được. Người ta trọng là ở cái ăn ở, cư xử với mọi người. Đâu phải trọng vì bộ bàn ghế kê ở trong nhà?

Đơn giản đến thế, còn nói gì được nữa? Con cái cứ phụng phịu, không bằng lòng. Thời buổi này mọi thứ đâu có thiếu?

 Cơ man nào là kiểu dáng chất liệu. Cứ có tiền là có tất, đâu có khó khăn gì? Bộ gỗ Thạch am như bên nhà ông Phức Tạp e rằng khó, chứ bộ sa lon giả cổ Đồng Kỵ đâu có khó khăn?

Thấy vợ con không bằng lòng, ông chỉ bảo:

- Người ta sống ở đời cần nhất là cái Tâm, cái Trí.. đừng nên quan trọng hóa đồ đạc lên làm gì. Mọi phương tiện dù quý đến đâu cũng chỉ là vật dụng, phục vụ con người. Chả nhẽ mình lại làm nô lệ cho nó, vì đồ đạc mà lao tâm khổ tứ để cố sắm cho kì được?

Lại nói đến ăn mặc, hai sếp của tôi cũng hoàn toàn khác nhau. Một ông lúc nào cũng comlê, cavát đến sở, giày bóng lộn không một tý bụi. Một ông chỉ đơn giản áo bỏ trong quần, đi dép da. Mùa rét thêm cái bơludon bên ngoài, cổ quấn cái khăn len cũ. Chủ trương “đồng phục hóa” cơ quan khi tới công sở vì ông này, mà mãi tới nay vẫn chưa thực hiện được. Ông Phức Tạp rất không bằng lòng vì “sự kiện” đó, nhưng không nói. Biết đâu nói ra “phức tạp hóa vấn đề”, gây xáo trộn, mất đoàn kết nội bộ trong cơ quan?

Một hôm nhân cả hai sếp vắng nhà, có buổi họp quan trọng gì đấy “ở trên”, chúng tôi bàn tán với nhau. ( Thường thì bây giờ chỗ nào chả thế? Vắng chủ nhà gà vọc niêu tôm. Ngồi phòng máy lạnh, anh thì vào Phây Búc chít chát. Anh tò mò chơi Gêm, xem báo mạng. Một số chụm đầu lại với nhau đến phòng “tổng hợp” của tôi uống trà vặt, chuyện gẫu ).

Đồng chí Tân nói:

- Này không hiểu có anh nào phòng ta nói gì, sếp có ý nghi hoặc, cứ gặng hỏi tôi mãi “Phòng mình có anh nào không vừa ý tớ, có nói gì không?”. Tôi bảo làm gì có! Sếp đối với anh em như thế, khác nào như anh em trong nhà.. không có ai nói gì đâu ạ!

Đồng chí Cựu nói:

- Chẳng qua sếp hay phức tạp hóa vấn đề. Có ai dại gì mà bàn luận chuyện riêng hay bất cứ chuyện gì của sếp? Giả dụ như sếp có bồ bịch, mình có biết mười mươi, khi vợ sếp hỏi, mình cũng bảo “không”. Sếp ghét có nước độn thổ cũng không thoát!

Cái phòng tôi nó vậy.

Thật chả chuyện gì ra chuyện gì. Hễ vắng sếp y như rằng có chuyện. Anh nào cũng tỏ ý khôn ngoan, sắc sảo hơn người, ra cái vẻ “cách tân, đổi mới” thế nọ thế kia. Nay bàn cải tiến cái này, mai luận cải cách cái khác..

Nhưng hễ có mặt sếp anh nào anh ấy nhũn như con chi chi. Hỏi, chả biết thật hay giả vờ, cứ ấp a, ấp úng.

Lắm lúc tôi cứ tự nghĩ: Thực ra cái phòng mình thật sự có cần thiết phải có nó hay không? Đóng góp cụ thể với xã hội được những gì?

Lương hàng tháng chúng tôi vẫn lĩnh đều. Công việc nhìn bề ngoài luôn có vẻ quan trọng, nhưng thực ra chả việc gì ra việc gì.

Mang tiếng là “Phòng tài nguyên môi trường”, chả mấy khi chúng tôi ra đến bên ngoài. Chẳng “điều nghiên, sáng tạo” mới được cái gì.

Công văn trên đưa xuống, dưới đưa lên, chủ yếu lại chuyển từ phòng này sang phòng kia. Luẩn quẩn vài ba vòng mới thực sự được giải quyết.

Đã từng có bài báo nói rằng “Đến ba mươi phần trăm công chức đến sở chủ yếu đợi hết giờ mà không làm việc gì cả”?

Dạo đó phòng tôi cứ xôn xao, ồn xồn cả lên.

Đồng chí Cựu bức xúc quá, nói: “Tớ về sẽ viết lại một bài “đập” cho tay này một trận. Làm gì có chuyện công chức đến công sở ngồi chơi? Sáng cắp ô đi, tối cắp về, phải không các đồng chí?”

Nhưng rồi chả thấy có bài báo nào của đồng chí ấy “phản biện” lại được ra mắt thiên hạ. Một là sự việc người ta nêu ra không sai. Hai là “trình” của đồng chí Cựu viết không lại người ta, nên tòa báo không đăng. Ba là đồng chí ấy quá bức xúc mà nói vậy, về nhà lại quên?

Là đầu đề để chúng tôi nghị đàm hơn cả tuần giời, mỗi lúc các sếp đi vắng!

Chuyện về các sếp thì có nhiều, nhưng nói chung chúng tôi “hài hòa” và yên ổn chung sống với nhau.

Trừ khi sếp không thích, muốn thử thách anh nào đấy mới cử đi cơ sở. Những lúc ấy cực kỳ vất vả. Không những phòng máy lạnh không được ngồi, lại phải nắng nôi, mưa gió. Có hôm ăn uống thất thường vì ở cơ sở đâu có được đầy đặn như ở trung tâm?

Ghét nữa, sếp giao hẳn cho phụ trách một dự án. Lại nát óc ra mà mày mò. Anh nào cũng có “bằng cấp đầy mình”, thực ra “lỏng”và “hổng” kiến thức. Có va chạm thực tế mới lòi cái đuôi dốt của mình ra. Thời buổi “giỏi giang không bằng khéo léo”. Sếp không ưng ý thì liệu cái thần hồn. Dự án, dự iếc có cẩn thận, chu đáo, tính toán kỹ đến đâu cũng không hết thiếu sót..

Nói thế để biết, chả ai dại gì “phức tạp” tình hình, cứ “đơn giản”ngoan hiền cho nó lành..

Trong muôn cái “hãi” ở đời, phải công nhận “Hãi sếp” là cái hãi đứng hàng thứ nhất!

Khổ cái hai ông sếp tính cách như đã nói, khác biệt nhau, thành ra chả biết đâu mà lần. Sợ nhất là để một trong hai vị mất lòng.

Hễ các sếp đi vắng, chúng tôi thường chụm lại với nhau, thầm thì to nhỏ, để vừa lòng cả hai.

“Công vụ” đáng lý ra là việc chính, luôn phải “nung nấu” trong đầu, hóa ra là chuyện phụ.

Điều chúng tôi quan tâm lại chả dính gì đến công việc của cơ quan.

“Ứng xử” với các sếp “như nào” vẫn phải là mối quan tâm hàng đầu!

Đang bận rộn với nhau về vấn đề “đơn giản” hay “phức tạp”, ông nào hơn ông nào trong phòng tôi như thế, chợt có tiếng điện thoại.

Sếp gọi đích danh tôi và đồng chí Tân ra ngay ngã năm “có việc đột xuất”. Cả phòng ngẩn ngơ không ai biết việc gì? Lại đoán non đoán già?

Tôi và đồng chí Tân vội lấy xe máy đi ngay. Sếp đã gọi thì giá nào cũng không được chậm trễ, mặc dù chưa biết có việc gì, dù có bão chết cò vẫn phải có mặt!

Từ xa chúng tôi đã thấy xe các sếp đỗ ven đường, cạnh đó một đám đông đứng vòng trong vòng ngoài, xúm xít bên một vụ tai nạn xe máy. Lạ một nỗi, chưa hề có ai động tay? Lòng nhân và thiện tính ở đám đông hình như chưa kịp khởi động?

Thôi chết, lại có tai nạn giao thông rồi? Các sếp đi đứng thế nào, loạng quạng đâm phải người, gọi chúng tôi hỗ trợ giải quyết hậu quả đây?

Tôi nghĩ thế, hóa ra không phải. Xe của các sếp không hề hấn gì, người cũng chả bị làm sao!

Hỏi kỹ mới biết đầu đuôi câu chuyện..

Giá như hai sếp không đi với nhau, sự việc đã khác, chưa chắc có ai gọi đến chúng tôi!

Người bị nạn đi ngược chiều với các sếp, cách xa một quãng. Thủ phạm gây ra tai nạn thấy vắng người bỏ chạy, người bị nạn vẫn nằm, gần như bất động. Người đi đường xúm lại nhưng chưa ai quyết việc gì, vì sự việc có thế sẽ  khá“Phức tạp”.

Đã có không ít người “làm phúc phải tội”. Đưa nạn nhân vào viện còn bị xét hỏi lôi thôi, làm chứng làm chung mất thì giờ. Có lẽ vì thế người ta ngại?

Lúc bấy giờ sếp “Đơn Giản” đang cầm lái. Sếp “Phức tạp” bảo: “Thôi cứ đi, không nhỡ mất cuộc họp!”. Nhưng sếp Đơn Giản không nghe. Ông lại nói: “Ở lại bây giờ là phức tạp lắm, phiền phí đấy.. ông có hiểu?”

Sếp phó bảo: “ Tôi biết, nhưng đơn giản mà nói, không thể thấy người bị nạn mà làm ngơ. Như thế quá tàn nhẫn! Nếu có đến muộn mình cũng có lý do cơ mà?”

Sếp “Phức Tạp” cằn nhằn: “Ông phức tạp bỏ xừ.. Đến bệnh viện là phải làm thủ tục nhập viện cho người ta, có ai là thân nhân của người ta ở đây đâu? Lại còn phải ra hiện trường làm chứng cho công an lập biên bản. Rồi còn gọi tới, gọi lui để giải quyết sau này.. Ông tưởng đơn giản, ít thời gian đấy à?”

Sếp phó gãi gãi đầu: “Không. Sẽ có cách, đơn giản thôi mà.. Ông cứ để tôi!”

Nói xong sếp Đơn Giản rút điện thoại, gọi cho chúng tôi.

Tất nhiên, việc còn lại là của tôi với đồng chí Tân, không cần kể!

Chỉ có điều về cơ quan buổi sáng hôm ấy, cả phòng chúng tôi cứ tranh luận mãi. Thực ra, trong hai sếp ông nào đơn giản và ông nào phức tạp, ông nào hơn ông nào?

Không ngã ngũ. Ai cũng có cái lý đúng của mình!

 Đến khi đồng chí Cựu phát biểu:

- Các cậu muốn đơn giản hay muốn phức tạp đây? Chuyện của các sếp “ai hơn ai” thì việc gì đến các cậu? có mà rỗi hơi hay sao mà cứ bô bô cái mồm?

Lúc bấy giờ, tất cả mới chợt hiểu ra. Im khe. Chút nữa cả bọn đã trở nên phức tạp, rồi thì.. mọi sự từ đây sẽ không đơn giản chút nào nếu đến tai sếp những câu chuyện đại loại như thế này! 

Sếp “Đơn Giản” thì không nói, chứ sếp “Phức Tạp” thể nào chả có “Ăng ten” trong đám chúng tôi?

Người ta bảo “nhịn ăn mới chết”, chứ nhịn nói xưa nay đã có ai chết bao giờ đâu? Ai hay thì ấm thân mình, bận rộn gì đến mình, mà lo?

=======

Phần nhận xét hiển thị trên trang