Xứ Đoài mây trắng bay..

Chủ Nhật, 31 tháng 12, 2017

Diễn ngôn nữ quyền trong các sáng tác sau 1925 của Phan Bội Châu (bài Đào Lê Tiến Sỹ)

Trong hội thảo ở Nghệ An vừa rồi, tác giả trẻ tuổi Đào Lê Tiến Sỹ xuất hiện bằng tham luận dưới đây. Trong kỉ yếu hội thảo, bài này ở cuối cùng, từ trang 426 đến hết (trang 432).

Tác giả ghi danh kèm nơi công tác là "Công ty Nhã Nam".

Có hai anh bạn trẻ ở hội thảo lần này, cùng với mình, là hay chủ động giúp đỡ cụ Nguyễn Đình Chú trong việc lên xuống cầu thang hay những chỗ có bậc bước. Cụ là tác giả cao niên nhất hội thảo (vừa 90 tuổi). Lúc đầu cụ có mang một cây gậy gỗ, nhưng sau thì không dùng nữa, và cũng hăng hái trong tất cả các hoạt động không khác gì mấy so với hai anh bạn trẻ !

Hình như cụ Chú là một người hướng dẫn chính cho Tiến Sỹ trong mảng nghiên cứu về Phan Bội Châu (mình đọc loáng thoáng điều này ở đâu đó, không nhớ rõ, mà hình như là từ Fb của anh Đào Tiến Thi - là cha của Tiến Sỹ).

Bản ở dưới là lấy nguyên về từ VHNA.

---

Những tiền đề cho sự ra đời diễn ngôn nữ quyền trong các sáng tác sau 1925 của Phan Bội Châu

ĐÀO LÊ TIẾN SỸ
Thứ sáu, 15 Tháng 12 2017 14:37
font size

Trong phong trào giải phóng dân tộc những năm đầu thế kỷ XX, người phụ nữ và vấn đề phụ nữ sớm trở thành mối quan tâm của nhiều chí sĩ duy tân, trong đó có Phan Bội Châu. Nhưng phải bước sangnhững thập niên 20, 30, Phan Bội Châu, người có thể xem là đại diện tiêu biểu nhất cho thế hệ trí thức nhà nho thời kỳ này, mới thực sự tạo nên một diễn ngôn nữ quyền trong bối cảnh chung là sự trỗi dậy của phong trào giải phóng phụ nữ. Dưới những ảnh hưởng của tri thức phương Tây, diễn ngôn nữ quyền đã có điều kiện để ra đời dựa trên những tiền đề nhậnthức mới về người phụ nữ, trong đó quan trọng hơn cả là sự dịch chuyển từ diễn ngôn đạo đức sang diễn ngôn khoa học về giới tính và sự mở rộng quan niệm từ phạm trù “quốc dân” sang phạm trù “người”. Có thể xem đây là những đóng góp lớn của Phan Bội Châu trong việc kiến tạo nên diễn ngôn nữ quyền đầu thế kỷ XX.

1. Trào lưu nữ quyền những năm 20 thế kỷ XXvà sự chuyển biến tư tưởng ở Phan Bội Châu

Năm 1925, Phan Bội Châu bị thực dân Pháp bắt tại Trung Quốc rồi sau đó đưa về Việt Nam xét xử. Trong phiên tòa đề hình, Phan bị kết tội, nhưng ngay sau đó được tuyên tha rồi bị đưa về Huế an trí. Tại đây, Phan Bội Châu bị giam lỏng, sống cuộc đời cô độc chấm dứt hơn hai mươi năm bôn tẩu cách mạng đầy sóng gió của mình. Nhưng hoàn cảnh bị kìm kẹp đó không đồng nghĩa với việc Phan cắt đứt hoàn toàn với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.Trái lại, đây là thời kỳ chuyển biến về tư tưởng và phương thức đấu tranh ở Phan Bội Châu, đặt ông vào một thời kỳ đấu tranh mới dưới tư cách một nhà hoạt động ngôn luận.

Trong cuộc đời Phan Bội Châu, năm 1905 được xem là cột mốc thứ nhất đánh dấu sự chuyển biến mạnh mẽ từ mô hình nhà nho sang mô hình nhà cách mạng ở Phan: con người thần tử tuyệt đối phụng sự lẽ trung quân được thay thế bằng người cách mạng tự do hành động trongnhận thức về mối quan hệ trực tiếp của bản thânvới sự tồn vong của đất nước. Đây là đặc điểm quan trọng nhất để Phan Bội Châu mang trong mình vẻ đẹp của người anh hùng thời loạn với lý tưởng xả thân cứu quốc. Nhưng sang đầu thập niên 20 thế kỷ XX,bối cảnh xã hội và con đường hoạt động của Phan Bội Châu có những thay đổiquan trọng:Thứ nhất, thực dân Pháp, sau quá trình xâm lược và đàn áp khốc liệt cáccuộc nổi dậy của văn thân, sĩ phu khắp cả nước kéo dài mãi cho đến đầu những năm 1920[1], ngày càng thúc đẩy sự hợp tác vớingười bản địa,đặc biệt thông qua ủng hộ các hoạt động cải lương ôn hòa.Thứ hai, saukhiPhan ra khỏi nhà ngụcQuảng Đông năm1917, các hoạt động cách mạng theo đường lối bạo động lâm vào bế tắc: Việt Nam Quang Phục hội, do ông đề xướng và lãnh đạo,không để lại được nhiều tiếng vang và rơi vào thất bại lần cuối năm 1916, nhiều nhà yêu nước hy sinh và bị tù đày.Với riêng Phan Bội Châu, những năm sau đó là khoảng thời gian lưu vong, viết báo để kiếm sống mà không có mấy hy vọng.

Nhà nghiên cứu Trần Ngọc Vương gọihoàn cảnh đó là trạng thái “chân không về đường lối phục quốc”,và nhận định: “Trong bối cảnh ấy, một thứ ‘chủ nghĩa yêu nước bằng đạo đức và văn hóa’, những nỗ lực tiếp tục ‘chấn dân khí, khai dân trí, hậu dân sinh’ dàn trải, bằng lặng nhưng chính vì thế lại có ảnh hưởng khá sâu rộng của khá đông những người dù sao cũng phải nhận rằng thuộc ‘tầng trên’ trong đời sống, đã được khởi xướng” [7]. Nhiều trí thức nhà nhođã lựa chọncon đường này. Huỳnh Thúc Kháng choxuất bản báo Tiếng dân, chuyển hướng sang hoạt động làm báo và đấu tranh văn hóa. Tương tự như thế, Phan Khôi sau cả hai thử nghiệm tham gia “minh xã” của Phan Châu Trinh rồi “ám xã” của Phan Bội Châu không thành công đã từ bỏ các hoạt động này, thay vào đó, ông “tự học hỏi, tự đào luyện mình để có thể làm những công việc như dạy học, viết báo, tóm lại là ‘phục vụ Tổ quốc về mặt văn hóa’ ” [1;8-9]. Đối với Phan Bội Châu, từ khoảng 1918, Phan viết Pháp Việt đề huề, tiếp theo là Dư cửu niên lai sở trì chi chủ nghĩa, Y hồn đơn để kêu gọi con đường hợp tác với chính quyền bảo hộ, mượn chiêu bài khai hóađể canh tân, hiện đại hóa đất nước với niềm tin đến một ngày đất nước cường thịnh, thực dân sẽtrao trả độc lập theo như mô hình đấu tranh của Ấn Độ do Gandhi lãnh đạo(cần lưu ý, Ấn Độ lúc này trở thành mẫu hình mới trong ý tưởng của Phan một cách rất rõ, thay thế cho mẫu hình Nhật Bản trước đây). Hoạt động cách mạng đã thất bại, Phan dồn toàn lực cho hoạt động văn hóa, trong đóquan trọng nhấtlà giáo dục nhận thức quần chúng, như chính ông tự nhận trong “Lời tuyên ngôn thông cáo cả toàn quốc” sau khi bị đưa về Huế an trí: “Vì vậy, tôi tính đổi phương châm, chú lực vào cái phương diện sao cho quốc dân ngày thêm tiến bộ… phải bắt tay lo về đường giáo dục mới được…” [4;27]. Từ đây, Phan Bội Châu sử dụng ngòi bút không phải trong tư cách nhà cách mạng với chủ trương kích động lòng yêu nước hào hùng rạch trời đất, làm sao mọi người dânsẵn sàng đem máu nóng mà “rửa mặt mày thịt da cho non sông”, mà là trong tư cách một trí giả dân sự, lấy viết văn, viết báo và cả diễn thuyết làm phương tiện khai sáng đồng bào theo hướng canh tân, thựchiện mục tiêu vận động cải lương, sửa đổi phong tục, đưa xã hội thoát dần ra khỏi đời sống trung cổ lạc hậu. Nói tóm lại, Phan Bội Châu đãchuyển mình hoàn toàn sang một nhà ngôn luận, rộng hơn, là nhà hoạt động văn hóa bằng ngôn luận.

Đúng vào thời điểm này,phong trào phụ nữ đang ngày một nổi lên mạnh mẽ và có ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội. Từ đầu những năm 20 thế kỷ XX, phong trào đấu tranh giải phóng phụ nữ, đòi tự do, quyền lợi cho phụ nữ trở nên rất sôi nổi. Thời kỳ này xuất hiện một loạt các tác giả “nữ quyền” tiêu biểu như Sương Nguyệt Anh, Đạm Phương nữ sử, Đặng Văn Bảy, Phạm Quỳnh, Phan Khôi,....; một loạt các tờ báo chuyên san về giới nữ như Phụ nữ tân văn, Nữ giới chung,Phụ nữ thời đàm,Phụ nữ tân tiến, Đàn bà mới, Nữ lưu, Nữ công tạp chí, Việt nữ,... ; một loạt các mục chuyên đề bàn về vấn đề phụ nữ hay do các tác giả nữ đảm nhiệm như các mục “Nhời đàn bà” trên báo Nam Phong và Đông Dương tạp chí,… Điểm qua các sự kiện có tính bề nổi như vậy cũng thấy được vấn đề phụ nữ thu hút các học giả và báo giới mạnh mẽ như thế nào.Phan Bội Châu, ở vào địa vị của mình, sớm nhận thấy điều đó. Gần như ngay lập tức sau khi bị đưa về Huế, Phan tham gia vào phong trào chung bằng việccộng tác với tuần báo Phụ nữ tân văn,trả lời cuộc trưng cầu ý kiến “Về vấn đề phụ nữ”, cùng bà Đạm Phươngtích cực chuẩn bị cho sự ra đời của Nữ công học hội, nói chuyện với chị em phụ nữ tại trường Đồng Khánh,... Đó là lý do mà Bùi Trân Phượng cho rằngcác hoạt động đổi mới phong hóa của thanh niên, phụ nữ ở Phan Bội Châu thực chấtlà để thực hiện phương cách đấu tranh giành độc lập mới [3].Nói cách khác, phạm vi đấu tranh giờ đây được khoanh lại trong một đề tài cụ thể là đấu tranh giải phóngphụ nữ, con đường cải lương, sửa đổi phong tục được nhận thấy rõ rệt và trước nhất là ở vấn đề phụ nữ. Như chính báoPhụ nữ tân vănđã xác định trong tôn chỉ thứ nhấtcủa mình: “Phụ nữ tân văn là một cơ quan độc lập, chuyên tâm khảo cứu những vấn đề quan hệ đến đàn bà, tức là quan hệ tới quốc gia xã hội” [1;19]. Như vậy có thể nói đến mối liên hệ mật thiết giữa phụng sự tổ quốc và đấu tranh cho phụ nữ, giữa giải phóng phụ nữ và giải phóng dân tộc, tìm thấy con đường cho dân tộc trong vấn đề phụ nữ. Chính trong vấn đề phụ nữ, Phan Bội Châu thay vì tạo dựng ra các nhân vật nữ như Bà Trưng, Bà Triệu, mẹ Lân, bà phu nhân họ Đinh, đến cô Chí, cô Triệu, cô Liên theo mô thức “nữ điển hình tiên tiến”như là những gương hy sinh, thì giờ đây lại hướng đến tạo mẫu về người phụ nữ cho một xã hội ổn định thông qua các hoạt động ngôn luận, viết sách báo, đặc biệt là các sách có nội dung luân lý. Đây là cơ sở quan trọng nhất để người phụ nữ trong hình dung của Phan Bội Châu, cũng như ở nhiều nhà văn nam giới khác, không chỉ là công cụ trong những dự đồ về dân tộc, mà còn được quan tâm ở ý thức giải phóng phụ nữ. Nói cách khác, vai hoạt động mới của Phan Bội Châu giờ đây là điều kiện cho phép hình thành một tư tưởng nữ quyền ở ông.

2. Sự thay thế của diễn ngôn khoa học cho diễn ngôn đạo đức về giới tính

Cùng chịu ảnh hưởng của tư tưởng, khoa học kỹ thuật phương Tây, cùng chung các đặc điểm về bối cảnh xã hội, bối cảnh thời đại nửa đầu thế kỷ XX, các trí thức nhà nho Việt Nam và Trung Quốc cùng chia sẻ những tư tưởng mới, những đường lối vận động mới, trong đó đổi mới căn bản nhất là thay đổi nhận thức về “con người”. Chỉ đến thời kỳ hiện đại này, nền dân chủ phương Tây và các giá trị khoa học của nó mới đem đến cho các nhà nho một nhãn quan mới về vấn đề con người, vượt xa cái gọi là “mầm mống dân chủ” với quan niệm quý dân, trọng dân của truyền thống Nho gia. Vi Chính Thông cho rằng yếu tố quan trọng nhất làm cơ sở cho nhận thức đột biến này của các nhà nho đầu thế kỷ XX chính là sự hình thành quan niệm về con người sinh vật học thay cho con người đạo đức: “Khái niệm ‘con người’ ở đây là có tính chất ‘sinh vật học’, khác với ‘con người’ theo đạo đức tôn giáo ở Trung Quốc và phương Tây trước đây. Vì vậy, chỉ cần là ‘con người’, với tính chất sinh vật học, là được hưởng quyền cơ bản của con người” [6;206]. Chính trong phạm trù “con người” và cách hiểu mới về nó mà người phụ nữ và vị thế của nữ giới được nhận thức lại.

Trong xã hội Nho giáo, người phụ nữ bị áp đặt trong mệnh đề “nam tôn nữ ti”. Trật tự giới tính đó thực chất là biểu hiện cho một trật tự quyền lực đóng vai trò rường cột trong xã hội Nho giáo: mối quan hệ quân-thần. Nho giáo nhấn mạnh tính chất gia trưởng, trọng nam khinh nữ đều nhằm mục đích củng cố vị thế và quyền lực của nền quân chủ phong kiến. Chính Phan Bội Châu đã phê phán tình trạng người phụ nữ bị áp chế “vì quyền vua quá nặng phải nặng lây đến quyền trai, (…) chỉ vì quyền vua với quyền trai cặp kè với nhau mà thôi” [4;110]. Mọi lập luận để ủng hộ cho trật tự đó của các nhà nho kể từ Khổng Tử đều chỉ có thể quy về một gốc duy nhất là “mệnh trời”. Nhưng mệnh trời rốt cục cũng chỉ là một áp đặt nặng tính chất siêu hình. Nhưng quan trọng hơn, từ quan niệm như vậy về trật tự nam nữ mà một loạt các nguyên tắc luân lý, đạo đức, hệ thống các thuyết tam tòng, tứ đức, các bài nữ huấn, nữ ca đã ra đời nhằm đặt người phụ nữ vào vị thế kẻ yếu. Nói cách khác, người phụ nữ cũng như tương quan trong mối quan hệ nam nữ hầu như được đặt trong từ trường của diễn ngôn đạo đức. Hệ thống luân lý, đạo đức này được sử dụng để giáo hóa người phụ nữ nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị và vai trò của nam giới. Đạo đức Nho gia do đó không có giá trị nhận thức người phụ nữ, mà chỉ có mục tiêu giáo dục đạo đức của phụ nữ nhằm thống trị họ dựa trên việc tạo dựng một quan hệ bất bình đẳng giữa nam và nữ.

Đến nửa đầu thế kỷ XX, thông qua tân thư, Phương Tây đã đem đến cho các nhà nho như Phan Bội Châu những công cụ để đả phá cách nhìn áp đặt đó. Có thể nói, lần đầu tiên sau hàng nghìn năm phong kiến, một diễn ngôn khoa học về phụ nữ và nữ tính đã được các nhà nho kiến tạo nên. Sự ra đời của hàng loạt khái niệm mới như sinh lý học, tâm lý học,sinh dục, vệ sinh, cảm giác, tri giác,... đã đặt các nhà nho vào trường nhận thức khác trước, không thể nhìn nhận vấn đề nam nữ như trước được nữa. Trong cuộc nói chuyện với các nữ sinh trường Đồng Khánh, Phan Bội Châu đã lấy xuất phát điểm từ nguyên tắc “sinh lý học” với những khía cạnh vật chất, gắn với thân thể con người và quy luật tự nhiên để khẳng định sự nam nữ bình đẳng: “Các chị em chẳng phải là cũng tai thông mắt sáng, có đầu óc, có chân tay, đủ khí phách loài người, đủ tâm huyết loài người đó sao? Lấy sinh lý họcmà suy ra, các cơ quan về đường cảm giác và đường tác dụng, con trai và con gái có gì khác đâu?” [4;45]. Trong tập tiểu luận Vấn đề phụ nữ, các nguyên lý về “sinh dục”, “sinh lý” một lần nữa được Phan nhắc lại để phê phán tình trạng trọng nam khinh nữ xưa: “Kể từ khi đầu kiệt cùng vũ trụ, quả địa cầu mới xuất hiện, mà động vật thế giới mới phát sinh, kể một giống gì, tất cũng một âm một dương đồng thời sản xuất, sự đó rất minh bạch, tức là loài người... Theo về lòng sinh dục của tạo hóa, theo về luật sinh lý của triết học, có lẽ nào quý trai mà tiện gái, tôn trai mà ti gái đâu” [4;108]. Trịnh Thu Tiết cho rằng: “Ngòi bút của cụ mang trách nhiệm của một ngòi bút khai sáng, nó nặng tính chất duy lý và tràn đầy nhiệt huyết đấu tranh. Từ trên cơ sở những kiến thức khoa học mới về lịch sử tiến hóa của nhân loại, Phan Bội Châu đặt lại vấn đề địa vị, vai trò của người phụ nữ trong xã hội” [5;204]. Bùi Trân Phượng cũng đồng tình khi cho rằng Phan Bội Châu “thể hiện ông đã đọc khá rộng về khoa học xã hội phương Tây” [3] qua việc Phan đã đem cả lý lẽ về lịch sử học lẫn “nhân loại tâm lý học” để chứng minh Trưng Nữ vương là tổ nước Nam.

Có thể nói rằng, các trí thức Việt Nam thời kỳ này nhận thấy ở khoa học về con người của phương Tây những tiềm năng to lớn để giải phóng người phụ nữ, và hơn thế, thúc đẩy dân tộc tiến lên văn minh. Những thuyết tam tòng, đa thê bị xem như là những hủ tục, những thói tệ của “bọn hủ nho, bọn cầm quyền đời xưa”, là trái với lẽ văn minh. Phan Khôi trong loạt bài “Cái ảnh hưởng của Khổng giáo ở nước ta” đăng trên Phụ nữ tân văn năm 1929 đã phân tích chính Nho giáo với việc được sử dụng như một ý thức hệ chính thống đã tạo ra sự kỳ thị giới tính. Đó là lý do vì sao song song với việc tạo nên diễn ngôn khoa học mới, các nhà nho như Phan Bội Châu còn lên án hệ thống diễn ngôn đạo đức bị xem là phi nhân của Nho giáo từng trói buộc người phụ nữ: “Thậm chí thói quê tục tệ truyền lỗi trao lầm, nhận tập quán mà xem làm đạo thường, dựa nhân tình mà trái cả thiên lý, nên nỗi đàn bà con gái ngày nay xử vào một địa vị rất ti tiện…” [4;107]. Nói cách khác, tính chính thống của diễn ngôn đạo đức bị nghi ngờ và bị diễn ngôn khoa học vượt qua. Trong sách Vấn đề phụ nữ, Phan Bội Châu khi nêu ra đường lối của “nữ giới cách mạng” đã kết hợp cả đả phá “lễ giáo hủ” với cổ vũ “chủ nghĩa mới”: “A/ Cải cách những tập quán xưa; B/ Phế trừ những lễ giáo hủ; C/ Thực hành những chủ nghĩa mới. Ba điều đó nói tắt lại tức là “nữ giới cách mạng”, nghĩa là làm những việc cải cách thuộc về phe gái” [4;122]. Thông qua những luận giải khoa học mới này, Phan Bội Châu cùng với nhiều nhà nho cấp tiến cùng thời đã phá bỏ cái trật tự “nam tôn nữ ti” hằng tồn tại dai dẳng, giành lại vị thế công bằng với người nam cho phụ nữ.

3. Sự mở rộng từ phạm trù “quốc dân” đến phạm trù “người”

Những luận giải khoa học như đã nói trên trở thành cơ sở cho một luận điểm trở đi trở lại trong các sáng tác từ sau 1925 của Phan Bội Châu: phụ nữ nằm trong phạm trù phổ quát là “người”, đã là người thì nữ cũng như nam, nữ quyền hay nam quyền cũng đều là nhân quyền, cùng có nghĩa vụ và quyền lợi như nhau. Nếu như trong thời kỳ hoạt động cách mạng của Phan, người phụ nữ chủ yếu được nhìn nhận từ khía cạnh người “quốc dân”, thì đến lúc này, phạm trù “người” là một điểm nhấn mới trong tư tưởng của ông. Phan Bội Châu cho rằng: “Theo nguyên lý nhân sinh mà nói ra, trời nung đất nấu, núi chửa sông thai, nếu đã là loài người, thời ai cũng như ai cả. Người nước ta là loài người, đàn bà con gái nước ta lại cũng là người...” [4;437]. Giá trị của người phụ nữ giờ đây không còn chỉ được thừa nhận duy nhất trong mối quan hệ với quốc gia, dân tộc, mà hơn thế, họ được nhìn nhận từ chính vị trí của giới mình. Đây là điều kiện quan trọng nhất để chúng ta có thể nói đến một ý thức nữ quyền trong các sáng tác của Phan Bội Châu.

Trên thực tế, không phải người quốc dân đã hoàn toàn biến mất và bị thay thế, nhưng đó không còn là mẫu hình cao nhất và duy nhất trong hình dung của Phan Bội Châu. Người quốc dân, đi liền với đó là những vai, những phẩm chất của nó đã bị đặt xuống hàng thứ yếu sau vai làm “người”: “Một là chị em phải biết chị em cũng là người. Hai là chị em cũng phải biết chị em là dân trong nước. (...) Ba là chị em phải biết chị em cũng nên có nghĩa vụ như con trai. (...) Bốn là chị em phải biết chị em cũng nên được quyền lợi như con trai” [4;47-48]. Làm dân trong nước là trọng, nhưng trước hết phụ nữ cần được ý thức ở giá trị làm người: “1. Phải biết phụ nữ là một hạng người không thiếu được ở trong loài người; 2. Phải biết phụ nữ là một suất dân không thiếu được ở trong dân nước; 3. Phải biết phụ nữ là một bộ phận rất lớn ở trong xã hội” [4;115]. Vai làm người giờ đây được xem là giá trị căn bản nhất, là gốc rễ cho nhận thức về người phụ nữ: “Gốc vì phụ nữ là một hạng người ở trong loài người, cũng là một suất dân ở trong dân nước” [4;107]. Như thế, người quốc dân với nghĩa vụ với quốc gia, dân tộc vẫn được Phan Bội Châu đề cập và nhấn mạnh, song nó cũng chỉ đứng ở vị trí sau và là một trong nhiều phẩm chất khác ở người phụ nữ, chứ không còn là tiêu chí hàng đầu như quan niệm trước 1925 của Phan.

Trên cơ sở quan niệm này, Phan Bội Châu đã phát triển vấn đề phụ nữ trong sáng tác của ông lên một ý nghĩa mới: người phụ nữ không chỉ được nhấn mạnh ở phẩm chất anh hùng cứu nước, hơn thế, họ đã được quan tâm với việc giải phóng giới mình. Diễn ngôn nữ quyền mới này đã giúp Phan Bội Châu vượt qua hạn chế trong quan niệm về phụ nữ giai đoạn trước năm 1925 như Trần Đình Hượu đã chỉ ra: “Dân, theo ông, là người quốc dân gắn với nước, chứ chưa gắn với chế độ kinh tế xã hội. Tư tưởng dân chủ đã làm Phan Bội Châu đưa người đàn bà và người nông dân vào hàng ngũ anh hùng. Một mặt, điều đó có nghĩa là chủ trương sự bình đẳng xã hội; mặt khác, trong tư tưởng của ông cách mạng giải phóng dân tộc tuy có gắn với duy tân, nhưng lại chưa đặt ra vấn đề kinh tế và xã hội cụ thể, chưa chú ý vấn đề giải phóng phụ nữ, giải phóng nông dân. Cô Chí là người phụ nữ yêu nước, biểu lộ phẩm chất anh hùng trong hoạt động cứu nước, chứ không có ý thức làm như vậy để giải phóng phụ nữ” [2;152]. Vấn đề chế độ kinh tế xã hội vẫn luôn luôn là hạn chế ở một nhà nho như Phan (mặc dù vậy, chúng tôi vẫn đánh giá cao những nỗ lực giải quyết vấn đề này của ông), nhưng chắc chắn đến những năm sau 1925, ý thức giải phóng phụ nữ đã trở nên rất rõ và nổi bật.

Trong phạm trù “người”, người phụ nữ thay vì được đề cao ở nghĩa vụ, thì lúc này họ được tô đậm ở quyền lợi tự thân của mình. Cuộc đấu tranh giờ đây hướng đến đòi quyền làm người của phụ nữ: “Chị em nếu một mai biết hăng hái để nghĩ làm người, quyền lợi của loài người quyết ra tay tranh lấy, phẩm cách của loài người ra sức giữ lấy” [4;46]. Nói cách khác, người phụ nữ được thừa nhận làm người cũng tất yếu họ phải được thừa hưởng đầy đủ những quyền con người, trong đó có quyền được bình đẳng, quyền được tự do: “Cứ nguyên lý loài người mà nói thì quyền tự do đó là khi đầu trời đất sinh ra người đã phú dữ cho ta. Đã có tai thì có quyền nghe, đã có mắt thì có quyền dòm, đã có miệng thì có quyền nói, đã có tay chân thì có quyền hành động. (…) Nói cho đúng lẽ, đã là người tất phải có quyền, mà quyền tất phải có chính đáng. (...) Quyền người con gái cũng chỉ ngần ấy mà thôi” [4;114]. Vì thế, kéo theo sự mở rộng từ “người quốc dân” đến “con người” phổ quát là sự mở rộng từ “dân quyền” đến “nhân quyền”. Nếu như quan niệm về dân quyền, dân quốc của Phan Bội Châu đặt tiêu chí quan trọng nhất là quyền làm chủ đất nước của nhân dân, thì mối quan tâm đến nữ quyền cũng đồng thời đặt Phan Bội Châu vào quan tâm đến nhân quyền: “Theo ở trên mặt chữ mà nói, “nữ quyền” nghĩa là quyền người đàn bà con gái, cũng như “nam quyền” nghĩa là quyền người con trai, nhưng xét cho đến gốc chân lý, thăm cho đến nguồn triết học, thời “nữ quyền” với “nam quyền” tất cả thu nạp vào trong hai chữ “nhân quyền”. “Nhân quyền” nghĩa là quyền của người mà cũng là quyền làm người… Con trai là người, con gái cũng là người, ở trong chữ “quyền người” đã bao bọc cả trai với gái, không cần phải phân biệt nam quyền, nữ quyền. Nếu phân biệt nam quyền, nữ quyền cũng là dư” [4;112-113]. Đối với Phan Bội Châu, đấu tranh cho nữ quyền cũng tức là đấu tranh cho nhân quyền: “Nữ quyền tức là nhân quyền, mà nhân quyền là khi trời sinh ra đã sẵn có, vì cớ sao mà phường đàn bà con gái lại mất hẳn cái quyền làm người” [4;125]. Lê Văn Hảo và Chương Thâu đánh giá cao tư tưởng tiên phong này của Phan: “Cùng thời với cụ không thấy ai đả động tới vấn đề con người nhiều bằng tác giả Sào Nam, riêng điều ấy cũng đủ chứng tỏ rằng tư tưởng cụ Phan rõ ràng cao hơn tư tưởng nhiều bạn đồng chí của mình” [5;175].

Kết luận

Các đặc điểm trên đây cho thấy sự gặp gỡ và hòa nhập của Phan Bội Châuvào trào lưu nữ quyền sôi nổi trong các thập niên 20, 30 của thế kỷ XX. Ở đây, phương Tây đóng một vai trò rất quan trọng như chính Phan Bội Châu thừa nhận: “Các nhà triết học ở Âu châu, Mỹ châu đau đớn cái nỗi bất bình này mà hai chữ nữ quyền mới gần vài trăm năm nay, kêu rên hò thét, cũng chỉ cốt cho những người đàn bà được khôi phụ cái quyền làm người. (…) Hiện nay ngoài thời gió sóng nhân quyền của các nước sùng sùng sục sục, giục cho ta có chân thời muốn nhảy, có cánh thời muốn bay”[4;114-122]. Phương Tây, ở cả giai đoạn trước và sau 1925, đã đem đến cho Phan Bội Châu ý thức khai phóng người phụ nữ, khai phóng con người với những giá trị nhân bản, nhân quyền rất tiến bộ. Nhưng chỉ đến những năm sau 1925, diễn ngôn nữ quyền mới thực sự hình thành và trở nên rõ rệt trong các sáng tác của Phan. Đây là điểm hết sức tiến bộ của Phan Bội Châu mà phần nhiều các nhà nghiên cứu trước đây vẫn đồng nhất nó với nội dung yêu nước của ông. Có thể nói, vấn đề phụ nữ được Phan Bội Châu nêu ra thường xuyên được đặt trong mối quan tâm về vấn đề dân tộc, không ngừng tương tác với những dự đồ về dân tộc, song diễn ngôn nữ quyền đã có một vị trí riêng nổi bật trong các sáng tác của Phan thông qua những nhận thức mới về giới tính, về con người. Lịch sử văn học dân tộc sẽ còn trải qua nhiều gấp khúc khác nhau với những biến thiên của thời đại và diễn ngôn nữ quyền còn tiếp tục trở lại trong những biểu hiện mới, song cần ghi nhận đóng góp mở đường này của Phan Bội Châu trong sự kiến tạo diễn ngôn nữ quyền, đặc biệt là ở một nhà nho như ông.

Tài liệu tham khảo

[1]. Lại Nguyên Ân (2017), Phan Khôi: Vấn đề phụ nữ ở nước ta, NXB Phụ nữ, Hà Nội.

[2]. Trần Đình Hượu, Lê Chí Dũng (1996), Văn học Việt Nam 1900-1930, NXB Giáo dục, Hà Nội.

[3].Bùi Trân Phượng (2014), “Ông già Bến Ngự và nữ giới”, http://minhtrietviet.net.

[4]. Chương Thâu sưu tầm, biên soạn (2000), Phan Bội Châu toàn tập, tập 7,NXB Thuận Hóa và Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây, Hà Nội.

[5]. Chương Thâu, Trần Ngọc Vương (tuyển chọn) (2007), Phan Bội Châu, về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục, Hà Nội.

[6]. Vi Chính Thông (1996), Nho gia với Trung Quốc ngày nay, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

[7]. Trần Ngọc Vương (5/2011), “Qua một phận người sang, nghĩ về một sự lựa chọn, một con đường”, https://www.vanhoanghean.com.vn.

[1]Theo Lê Thành Khôi thì “từ 1911 đến 1916, chưa bao giờ người ta lại thấy các cuộc mưu hại, nổi loạn, đôi khi là những cuộc nổi dậy thực sự, xảy ra nhiều như vậy ở cả ba miền Việt Nam” (Lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến giữa thế kỷ XX, NXB Thế giới, 2014, tr.493).

http://vanhoanghean.com.vn/chuyen-muc-goc-nhin-van-hoa/nhung-goc-nhin-van-hoa/nhung-tien-de-cho-su-ra-doi-dien-ngon-nu-quyen-trong-cac-sang-tac-sau-1925-cua-phan-boi-chau

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Luật sư Võ An Đôn: “Tôi không hối tiếc”.

Trò chuyện với luật sư Võ An Đôn, những ngày cuối năm 2017

Đây không phải là một cuộc phỏng vấn. Bởi một cuộc phỏng vấn thì tôi sẽ phải chọn lựa cách nói, xoay trở cách trình bày cho chỉn chu.
Nhưng nếu như vậy, thì sẽ không thể mô tả được một tính cách của Đôn. Tính cách đã đem lại cho anh sự thương mến từ rất nhiều người, cũng như sự ghét bỏ từ không ít người.
Tôi giữ nguyên cách xưng hô của Đôn, như một người anh em. Nhưng đó không phải là riêng với mối quan hệ quen biết với tôi, mà hầu hết các cuộc phỏng vấn của VOA, BBC, RFA, SBS… Đôn vẫn luôn xưng hô như vậy: nhũn nhặn và gần gũi.
Đôn có biệt hiệu là “luật sư chăn bò” – một cách gọi mà các đồng nghiệp một thời không kìm nổi sự tức giận đã thốt lên như vậy. Nhưng Đôn đón nhận hình ảnh đó một cách tự nhiên như một phần đời của mình. Trong cuộc nói chuyện với Đôn, tiếng gà kêu, tiếng trẻ con nghêu ngao… vẽ cho tôi một bức tranh về cuộc sống của Đôn. Anh bước ra từ bùn đất quê nhà, và khi phải quay lại, thì anh đón nhận mọi thứ thật an nhiên.
Tôi chọn luật sư Võ An Đôn làm người trò chuyện để khép lại một năm đầy biến động. Một năm mà người làm nghề tìm công lý cho kẻ khác, đã không thể nhìn thấy ngay trên số phận của mình.

26195279_2030793643871650_155513141_o (1)

Sau khi bị khai trừ khỏi danh sách luật sư đoàn tỉnh Phú Yên, hiện nay Đôn đã làm gì hồi đáp sự kiện đó?

Dạ, sau khi Đoàn luật sư tỉnh Phú Yên đã loại em ra khỏi danh sách luật sư đoàn, thì em đã có làm đơn khiếu nại gửi lên Liên đoàn luật sư Việt Nam. Nhưng đến nay thì chưa thấy phản hồi gì anh à.

Khác với năm 2015, khi Đôn có dấu hiệu bị rút thẻ hành nghề, thì đã có sự can thiệp rất rõ ràng từ Liên đoàn luật sư Việt Nam. Nhưng nay, vì sao mọi thứ lại im lặng khó hiểu như vậy?

Năm 2015, liên ngành tư pháp của Phú Yên gồm công an, Viện kiểm sát, tòa án có ra văn bản kiến nghị thu hồi chứng chỉ hành nghề hành của em. Lúc đó thông tin được Luật sư đoàn tỉnh Phú Yên cho biết đã khiến báo chí và dư luận phản ứng rất mạnh. Rồi chủ tịch nước là ông Trương Tấn Sang đã chỉ đạo cho các cơ quan ở tỉnh Phú Yên phải rút lại quyết định đó. Có lẽ vì vậy mà Liên đoàn Luật sư Việt Nam đã cử 3 người xuống để bảo vệ em.

Nhưng lần này thì khác rồi anh. Theo Luật sư đoàn tỉnh Phú Yên cho biết thì việc khai trừ đã diễn ra rất gấp rút, ngay sau khi em cho biết tin tức liên quan đến Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ở trong tù. Và có tin là Liên đoàn Luật sư Việt Nam chỉ đạo việc khai trừ em, cũng như nhiều cơ quan khác nữa, nên phải làm nhanh gọn. Đó là vì sao lần này diễn biến không giống như lần trước.

Ngay trước, và sau khi có tin Đôn bị rút thẻ hành nghề, đã có những tin rò rỉ, nhạo báng… từ những luật sư không đồng quan điểm với Đôn. Họ có thông tin trước về một vụ loại bỏ và sử dụng như kiểu tấn công tinh thần một cách hạ cấp. Không khí hả hê về một vụ trừng phạt một thành viên của đoàn luật sư như vậy, có vẻ như rất khác với hoạt động minh xét vì quy chuẩn nghề nghiệp?

Em nghĩ rằng cũng có cơ sở để suy luận như vậy. Bởi việc tước thẻ hành nghề của em là từ sự chỉ đạo của bên trên. Do đó, em tin rằng dù làm đơn và các đồng nghiệp thông cảm cùng làm đơn kiến nghị cũng không ăn thua, vì đã có sự chỉ đạo từ trung ương.

Người ta không muốn em làm luật sư nữa vì em tham gia nhiều vụ án nhạy cảm ở Việt Nam. Những vụ án oan. Những vụ công an dùng nhục hình đánh dân… Tính của em thì khi tham gia, không chịu được thì chỉ có thể nói hết, nói sự thật. Các cơ quan tố tụng thì không muốn vậy nên tìm cách ngăn lại thôi.

Có hy vọng gì về việc lấy lại quyền hành nghề luật sư không? Lẽ nào có một sự thật khác, ngoài bộ mặt trơ trẽn của nghề luật sư Việt Nam qua câu chuyện này, là Đôn bị tước thẻ bởi vì “khó ưa”?

Em nghĩ là không có hy vọng lấy lại được quyền hành nghề anh à. Mọi thứ như em nói, là đã được chỉ đạo có hệ thống nên chuyện lấy lại quyền hành nghề luật sư là rất mong manh. Mặc dù lý do để tước quyền luật sư của em là họ kết tội em nói xấu chế độ, nói xấu chính quyền… nhưng lại không có chứng minh gì về lời kết tội đó. Nên có cố gắng thì không được gì nữa. Em nghĩ vậy.

Luật sư thì bị tước thẻ với lý do mơ hồ. Còn tất cả các vụ án về chính trị hay dân quyền, nhân quyền mà các luật sư tham gia trong năm 2017 thì lại hoàn toàn thất bại. Không có một sự bào chữa nào thành công, thậm chí luật sư còn bị khước từ quyền tranh tụng, hay đòi hỏi triệu tập nhân chứng, văn bản phân tích khoa học ngay tại tòa… vậy theo Đôn, 2017 có nên gọi là một năm thất bại của nghề luật sư Việt Nam không?

Dạ, lâu nay các vụ án liên quan đến nhân quyền mà được các luật sư nhận lời tham gia cũng không nhiều, bởi phần lớn người ta sợ Nhà nước gây khó khăn cho công việc làm ăn, hay rồi bị rút thẻ như em. Nhưng thật lòng mà nói, cho đến lúc này thì hầu hết các vụ án liên quan đến nhân quyền thì luật sư chỉ còn đóng vai trò tham gia cho có vậy thôi anh. Bản án thì đã được ấn định trước. Luật sư đang dần trở thành người chỉ còn có vai trò đưa thông tin cho nạn nhân, bị cáo, rồi chuyển lời nhắn đến gia đình…

Vai trò luật sư thiếu sức mạnh đúng của mình. Ngoài chuyện là người xuất hiện chuyện trò, an ủi, động viên những ai đang vướng vào vụ án trong lúc họ sợ hãi hay cô đơn, thì đôi khi luật sư phải nhờ đến dư luận bên ngoài, bằng cách phát đi thông tin cho mọi người quan tâm và ủng hộ. Còn để giảm được án hay bào chữa cho thoát án thì không thể, anh à.

Nói như vậy, luật sư và tòa án ở Việt Nam hiện ra phần lớn như một loại nghệ thuật trình diễn, ít khi đạt được giá trị công lý?

Dạ đúng vậy anh à. Ở tòa án, hầu hết các bản án đều đã định trước, thỉnh thoảng có chút thay đổi. Đặc biệt án chính trị hay nhân quyền thì vai trò luật sư để góp mặt vậy thôi chứ không ai quan tâm họ nói gì. Trong giới tụi em thì nói đùa là tới để đủ mâm đủ cỗ thôi. Làm nghề luật sư đôi khi chứng kiến những chuyện diễn ra mà không làm gì được nên cũng buồn lắm. Đó là lý do mà em nói rằng nghề luật sư ở Việt Nam chỉ còn sống bằng nghề chạy án thôi là vậy đó.

“Đủ mâm, đủ cỗ” – tính hình thức tạm bợ đó, có phải đã khiến các phiên xử nhân quyền hay chính trị thường diễn ra rất nhanh, mặc dù còn rất nhiều chứng cứ, nhân chứng hay luận cứ cần phải được tranh tụng trước tòa. Thậm chí mới đây có vụ xét xử 9 với tội người chống chế độ ở Bình Định, rồi kế đến là 15 người mang tội khủng bố ở Sài Gòn, lại chỉ diễn ra chỉ trong 1,2 ngày, nhanh đến ngạc nhiên?

Dạ, thì ai cũng biết án thì do chỉ đạo nên diễn ra nhanh chóng thôi anh. Các mức án thì mỗi lúc càng cao. Em nghĩ Nhà nước đang muốn dùng các mức án này để khiến cho những người muốn đấu tranh không dám hành động nữa. Án cao và xử nhanh, không có cơ hội thay đổi là nhằm cho mọi người khiếp sợ.

Ở Việt Nam thì không có tam quyền phân lập, nên các vụ án sẽ luôn gặp trường hợp thiếu khách quan, thiếu minh bạch. Và nếu không có thay đổi thì mọi thứ sẽ mãi mãi như vậy thôi.

Trở lại câu chuyện riêng của Đôn, có nhiều người nói lẽ ra Đôn đã có một tương lai tốt đẹp hơn, nếu không phát ngôn làm trái ý nhiều người. Mọi thứ có thể gọi là vạ miệng, Đôn có hối tiếc về những gì mình đã nói không?

Em nghĩ mình không có hối tiếc đâu anh. Vì những gì em nói ra hay không thì dân chúng cũng đã biết từ lâu rồi. Em chỉ khẳng định với tư cách là người chứng kiến thôi.

Khi em nói là luật sư Việt Nam chạy án, thì cũng nhiều đồng nghiệp bực bội, chính quyền thì không ưa. Em biết em nói thì cũng thiệt hại cho mình, nhưng nếu mình không nói thì cũng không ai nói. Em nói cũng chỉ mong cho nghề luật sư rồi sẽ có một lúc nào đó thay đổi và tốt đẹp hơn.

Nói thật để dân chúng không quá hy vọng vào khả năng luật sư trong nền luật pháp hiện nay, rồi tin rằng công lý là có thật, để rồi thất vọng.

Em nói là cũng mô tả hiện trạng và đòi hỏi sự thay đổi, chỉ mong tốt cho những đồng nghiệp cũng trong tâm trạng như mình mà không thể nói được thôi. Em không hối tiếc những gì đã nói ra đâu anh.

Nhưng cũng có ý kiến nói rằng Đôn cũng cần phải thỏa hiệp để có thể sống dược với nghề. Rất nhiều luật sư đang phải như vậy mà?

Dạ đó là quan điểm cá nhân, chọn lựa để sống yên. Nhưng quan điểm của em thì sống làm nghề luật sư, thì phải lựa chọn nói thật. Bởi luật pháp và công lý là sự thật, thì em cũng muốn được nói thật. Em biết nói thật thì khó nghe nhưng rồi nó sẽ tác động vào việc thay đổi xã hội.

Nếu em không học cách nói thật, thì em cũng như mọi người, thỏa hiệp với sự bất công mà sống thì xã hội này sẽ ra sao? Dạ, em không muốn sống như vậy.

Nhưng như vậy, Đôn có cảm thấy mình trở nên cô đơn không? Chẳng hạn như lúc nào?

Dạ thiệt tình em thấy buồn lắm vì không còn được làm nghề luật sư nữa để giúp cho mọi người. Nhưng cũng an ủi khi thấy dư luận xã hội vẫn không quên em. Đi ngoài đường, người ta không coi em là người thất thời, mà cũng mời em café, nói chuyện chào hỏi… nên em cũng hạnh phúc lắm anh à.

Để nói một lời kết thúc năm 2017, hướng về năm mới 2018, Đôn muốn gửi lời gì đến mọi người quan tâm đến câu chuyện của Đôn?

Em cảm ơn lắm, việc mọi người quan tâm đến em, giúp em đi qua những giờ phút khó khăn của đời mình. Trong năm mới, em chỉ mong mọi người hãy dành thêm sự quan tâm, kêu gọi cho sự thay đổi cho luật pháp ngày càng làm đúng công việc phục vụ cho người dân, cho xã hội. Lúc đó thì em cũng như mọi người đều chung một niềm vui, anh à.

Tuấn Khanh ghi
(30-12-2017)

Kỳ tích 6,81 và “Kẻ ăn không hết, người lần không ra”

>> Giao Bộ Chính trị điều tra ai chống lưng cho Vũ "Nhôm" để xử lý?
>> Vụ Trịnh Xuân Thanh: Việt Nam đang chơi bài gì với Đức?
>> Từ Quảng Nam đến Kiên Giang và hai tuyến chiến thuật của TBT Trọng
>> Tại sao khởi tố Vũ “nhôm” về tội cố ý làm lộ bí mật nhà nước?
>> Đà Nẵng: Ông Vũ “nhôm” kiếm hơn 140 tỉ từ dự án Harbour Ville bằng cách nào?

Bùi Hoàng Tám

(Dân trí) - Vẫn còn đó những hình thức kỉ luật “phê bình, phê bình nghiêm khắc”, “rút kinh nghiệm, rút kinh nghiệm sâu sắc”… “5C, 4 ệ”, “Sáng cắp ô đi, tối cắp về”. Vẫn còn đó những cái “lò” trên nóng, dưới lạnh. Vẫn còn đó “Kẻ ăn không hết, người lần không ra”. Vẫn còn đó “Người ta ăn không từ thứ gì”…

Nói gì thì nói với năm 2017, 6,81 là con số ấn tượng nhất, có giá trị nhất và thuyết phục nhất bởi nó là hiện thân, là kết quả, là thước đo của tất cả các cụm từ “quyết tâm”, “quyết liệt”, “đẩy mạnh”… và là minh chứng rõ nhất cho một Chính phủ liêm chính, hành động và phục vụ nhân dân như cam kết tại Lễ nhậm chức của Người đứng đầu Chính phủ.

Bởi từ cổ chí kim, điều người dân dưới “gầm giời” này đều mong ước, đó là cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Mọi tôn giáo, chủ nghĩa gì gì thì cuối cùng là để đạt tới sự ấm no, hạnh phúc cho mỗi người dân. Người xưa nói: “Đạo làm dân lấy ăn làm gốc” hay “Có thực mới vực được đạo”… Còn giờ đây, là sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Vì thế, dù còn rất nhiều những tệ nạn, nhiều bức xúc, thậm chí cả bất công, song những ngày này, đất nước như được tiếp thêm niềm sinh khí. Một tinh thần phấn khởi, lạc quan đang hiện hữu mỗi ngày.

Nhất là nhìn vào bối cảnh của sự tăng trưởng, chúng ta càng thấy giá trị hơn của con số 6,81 này.

Thứ nhất, sự tăng trưởng kinh tế 2017 không phụ thuộc vào xuất khẩu nguyên liệu mà mặt hàng chính là dầu thô và khoáng sản như nhiều năm trước. Với kim ngạch kỳ tich 400 tỉ USD, phần chủ yếu thuộc về hàng nông sản và các mặt hàng công nghiệp sản xuất.

Đây sự sự nỗ lực của toàn dân, của Chính phủ, song không thể không kể đến vai trò của Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn.

Nhờ những chính sách hợp lý về mô hình sản xuất của ngành Nông nghiệp cũng như công cuộc “cải tổ” của ngành Công thương đã xóa đi những rào cản, tạo điều kiện thuận lợi để người dân phát huy năng lực của mình.

Thứ hai, sự tăng trưởng trên nằm trong bối cảnh chúng ta kiên quyết không tăng trưởng nóng bằng mọi giá mà trên cơ sở phát triển bền vững. Những dự án ảnh hưởng hoặc có nguy cơ ảnh hưởng tơi môi trường đều bị kiên quyết từ chối. Những lo ngại rằng nếu làm chặt chẽ về môi trường sẽ ảnh hưởng đến phát triển kinh tế đã không là thực tế. Đây là sự kiên quyết của Chính phủ và nỗ lực của Bộ Tài nguyên & Môi trường.

Thứ ba, công cuộc phòng chống tham nhũng đang ở giai đoạn cao trào. Sự quyết liệt trên mặt trận này không những không ảnh hưởng đến sự phát triển như từng có ý kiến lo ngại mà ngược lại, nó đã trở thành động lực cho sự phát triển.

Tiến trình xây dựng một Chính phủ liêm chính đã từng bước xóa bỏ những thủ tục không cần thiết để từ đó ngăn chặn một số cán bộ, công chức lợi dụng gây nhũng nhiễu. Việc phòng chống tham nhũng không chỉ hạn chế thất thoát do tham ô, lãng phí mà quan trọng hơn, tạo niềm tin cho doanh nghiệp, người dân và nhà đầu tư nước ngoài.

Kết quả là năm qua, hàng trăm ngàn doanh nghiệp mới được thành lập, người dân tin tưởng, đầu tư nước ngoài tăng và chỉ số tín nhiệm của Việt Nam với thế giới tăng đáng kể so với năm 2016.

Song, nếu chúng ta có nền quản trị tốt hơn, nếu chúng ta có đội ngũ công chức mẫn cán và thạo việc hơn, nếu như không có sự nhũng nhiễu và tham ô, tham nhũng, chắc chắn kinh tế Việt Nam chúng ta sẽ tăng trưởng cao hơn nữa rất nhiều.

Vẫn còn đó những hình thức kỉ luật “phê bình, phê bình nghiêm khắc”, “rút kinh nghiệm, rút kinh nghiệm sâu sắc”…

Vẫn còn đó “5C, 4 ệ”. Vẫn còn đó một đội ngũ công chức hùng hậu về số lượng nhưng kém hiệu quả với “Sáng cắp ô đi, tối cắp về”.

Vẫn còn đó những cái “lò” trên nóng, dưới lạnh. Vẫn còn đó những thanh “củi tươi” chưa bị đưa vào lò hoặc vào “lò” nhưng chưa bị cháy.

Vẫn còn đó “Kẻ ăn không hết, người lần không ra”. Vẫn còn đó “Người ta ăn không từ thứ gì”…

Mong rằng năm 2018, những khiếm khuyết, yếu kém trên được khắc phục và mong lắm những chiếc “lò” sẽ tiếp tục nóng, đủ sức lan tỏa từ Trung ương xuống các địa phương.

Hãy hành động thực sự theo tinh thần 10 chữ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: “Kỷ cương, Liêm chính, Hành động, Sáng tạo, Hiệu quả”.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

TIN CHÍNH THỨC VỀ PHAN VĂN ANH VŨ!

KHẨN CẤP CẦN LIÊN HÊ VỚI CÁC HÃNG THÔNG TẤN QUỐC TẾ. MONG SỰ CHIA SẺ VÀ CUNG CẤP NGUỒN TIẾP CẬN VỚI CÁC HÃNG TRUYỀN THÔNG CŨNG NHƯ CƠ QUAN QUỐC TẾ

Ngày 21 tháng 12 năm 2017, Phan Văn Anh Vũ xuất cảnh sang Singapor. Đây là chuyến xuất cảnh trong nhiều chuyến xuất cảnh của Phan Văn Anh Vũ đến Sing.

Nhận được tin Vũ xuất cảnh, cơ quan an ninh điều tra A92 bất ngờ trong cùng ngày ấp đến khám xét nhà Phan Văn Anh Vũ vào lúc chiều tối, đến sáng hôm sau ngày 22 tháng 12, cơ quan an ninh điều tra Bộ Công An ra lệnh truy nã Phan Văn Anh Vũ vì tội '' tiết lộ bí mật quốc gia''

Ngày 28 tháng 12, Phan Văn Anh Vũ xuất cảnh khỏi Sing sang Mã Lai, tại cửa khẩu bên Sing, hải quan Sing đã giữ Vũ lại vì lý do hộ chiếu có vấn đề.

Cơ quan an ninh Việt Nam đã dùng biện pháp kỹ thuật và thông báo cho Sing hộ chiếu Vũ đang dùng là hộ chiếu giả. Mặc dù Vũ đã dùng hộ chiếu này ra vào Sing nhiều lần.

Hiện nay an ninh Việt Nam đang dùng những thủ đoạn trái pháp luật như làm hồ sơ giả của tội danh khác để đòi Sing để dẫn độ Vũ về Việt Nam.

Phía nhà nước Sing muốn Vũ được xem xét theo đúng luật pháp Sing và theo công ước quốc tế mà Sing đã ký.

Phát ngôn của luật sư Phan Văn Anh Vũ người Singapor cho biết, chiểu theo hiến pháp của Singapor việc tạm giữ Phan Văn Anh Vũ quá 72 tiếng, như vậy cần phải có một phiên toà xem xét Sing kết tội Vũ mới được trả về Việt Nam.

Thông tin chính thức, Phan Văn Anh Vũ đã đệ đơn xin tị nạn tại một quốc gia phương Tây, đơn xin tị nạn đã được gửi và có luật sư nước sở tại đảm nhận vụ việc và gửi hồ sơ đến đại sứ nước đó tại Sing. Việc đưa Phan Văn Anh Vũ trở lại Việt Nam là vi phạm công ước quốc tế và sẽ ảnh hưởng đến uy tín của Singar khi thực hiện yêu cầu của an ninh Việt Nam.

Tất cả những cơ quan báo chí quốc tế, cần tiếp xúc để làm rõ hơn thông tin này xin liên hệ với Email buithanhhieu1972@gmail.com hoặc điện thoại 004915237340327 .để được cung cấp bằng chứng bắt giữ của Sing cũng như thông tin liên hệ với luật sư của Phan Văn Anh Vũ người Sing.

Xin nhắc lại liên hệ

buithanhhieu1972@gmail.com

hoặc điện thoại 004915237340327

hoặc whats App 0049 1523 7340 327

hoặc viber 0049 1514 5010746

Tất cả những ai gọi điện lúc này chỉ để hỏi han và không liên quan đến tiếp cận với hãng truyền thông , đều được đánh giá là cản trở , làm chậm thời gian. Các anh em , bạn bè không cần thiết không nên gọi hỏi chuyện.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Thứ Bảy, 30 tháng 12, 2017

Tại sao năng suất 236 nông dân Trung Quốc không bằng 1 nông dân Mỹ?

Bạn có biết vì sao thịt lợn Trung Quốc luôn tăng giá? Bạn có biết Trung Quốc phải nhập khẩu thực phẩm? Rất nhiều người không biết, nguy cơ lớn nhất của Trung Quốc không phải là bất động sản, cũng không phải chính trị quân sự, mà là trên bàn ăn. Có thể nói, “các vấn đề cả bên trong và bên ngoài” đe dọa nghiêm trọng sinh kế của người dân và phát triển của quốc gia, nhưng trong đó những “lo lắng nội bộ” vượt xa “lo lắng bên ngoài”.

Sau khi đọc hết bài viết này, bạn có thể đồng ý…

Nguy cơ lớn nhất của Trung Quốc không phải là bất động sản, cũng không phải chính trị quân sự, mà là trên bàn ăn.

Nguy cơ nghiêm trọng đến mức nào? Hãy bắt đầu từ tuyên bố nổi tiếng trên mạng nhiều năm trước đây

Năm 2011, một cuộc khảo sát đã được tiến hành: dân số làm nông nghiệp của Trung Quốc là 670 triệu người, trong khi dân số làm nông nghiệp Mỹ chỉ 2,84 triệu người. Tỷ lệ dân số tham gia vào sản xuất nông nghiệp giữa Trung Quốc và Mỹ là 236: 1. Mặc dù có chênh lệch lớn về tỷ lệ dân số, nhưng nông nghiệp Mỹ mạnh hơn rất nhiều so với nông nghiệp Trung Quốc. Với chưa đầy 3 triệu dân làm nông nghiệp, Mỹ đã trở thành quốc gia sản xuất lương thực lớn nhất thế giới, chiếm một nửa tổng lượng xuất khẩu lương thực của thế giới.

Tuyên bố khi đó đưa ra là: “Năng suất của 236 nông dân Trung Quốc không bằng 1 nông dân Mỹ!”

Tôi biết rằng, với kết luận chỉ qua dữ liệu này là không chuẩn, nhưng không thể phủ nhận chênh lệch rất lớn giữa năng suất nông dân Trung Quốc và Mỹ. Khủng khiếp là khoảng cách này, ngày càng mở rộng!

Đối thủ của nông dân Trung Quốc là tư bản nhưng có nhà nước hỗ trợ

Năm 2006, lương thực của Trung Quốc vẫn hoàn toàn tự túc và xuất khẩu được 10 triệu tấn. Mười năm sau, Trung Quốc đã trở thành nước nhập khẩu lương thực lớn nhất thế giới. Đến năm 2015, Trung Quốc nhập khẩu 120 tấn lương thực và bột ngũ cốc, bao gồm đậu nành, lúa mì, ngô, lúa mạch, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước.

Ngoài thực phẩm, Trung Quốc cũng nhập khẩu số lượng lớn các chế phẩm thịt.

Theo thống kê hải quan Trung Quốc, vào năm 2014 nhập khẩu tổng thể của Trung Quốc về thịt heo và nội tạng heo là 1,37 triệu tấn, trong đó nhập khẩu lên tới 560.000 tấn thịt heo, nguồn gốc nhập khẩu chính là Mỹ, Đức, Tây Ban Nha và Đan Mạch, nhập khẩu lần lượt chiếm tỷ lệ 20,7 %, 18,9%, 16,2% và 11,9% tổng nhập khẩu thịt lợn Trung Quốc.

Đến năm 2015, số liệu trên được cập nhật, tổng nhập khẩu thịt các loại của Trung Quốc là 2.447.900 tấn, trong đó, 485.300 tấn thịt bò, tăng 40,6% so với năm trước; nhập khẩu thịt cừu, thịt lợn, thịt gia cầm lần lượt là 232.600 tấn, 1.337.100 tấn, 393.000 tấn.

Điều thú vị nhất ở đây là giá cả, thịt bò và thịt cừu nhập khẩu chỉ có giá 12-13 nhân dân tệ/kg, tương đương giá mua thịt bò và cừu còn sống ở trong nước.

Tại sao một “đất nước nông nghiệp” lại phải nhập khẩu các sản phẩm nông nghiệp, nhìn bề ngoài là do giá cả thị trường thúc đẩy, nhưng phân tích nguyên nhân cơ bản là vì năng suất lao động của Trung Quốc còn kém xa những nước khác.

Năng lực nuôi trồng thủy sản của Trung Quốc chiếm 50% thế giới, nhưng chi phí cho nuôi heo lại cao hơn nhiều so với nước ngoài. Năm 2015, chi phí của Mỹ, Đức, Brazil, Việt Nam chỉ tương đương với 4,0 – 4,5 nhân dân tệ/kg, trong khi giá thành của Trung Quốc là 6,0-6,5 nhân dân tệ/kg, cũng có khi lên đến 7,0-7,5 nhân dân tệ/kg. Năng lực kiểm soát chi phí là hiện thân trực tiếp của năng suất.

Khoảng cách này càng thể hiện rõ ràng hơn đối với cây nông nghiệp.

Sự cạnh tranh giữa nông nghiệp Trung Quốc và nông nghiệp Mỹ, ở mức độ nào đó là sự cạnh tranh giữa nền kinh tế nông nghiệp nhỏ và nền kinh tế tư bản. Các trang trại của gia đình Mỹ có khoảng 1.000-10.000 mẫu Anh, và số trang trại rộng hơn 10.000 mẫu Anh rất phổ biến.

**Các trang trại lớn của Mỹ rất nhiều (Ảnh: Pixabay)**

10.000 mẫu Anh tương đương với 60.000 mẫu Trung Quốc, trong khi đất trồng trọt của hộ nông dân Trung Quốc chỉ có một vài mẫu đến hơn chục mẫu, sau khi chuyển nhượng cũng có người có hơn trăm mẫu đất, nhưng chỉ ở Nội Mông và phía đông bắc Trung Quốc mới thấy có trang trại gia đình rộng trên ngàn mẫu.

Ngoài ra, nông dân Mỹ làm ruộng được trợ cấp, có đến 40% thu nhập của họ là từ trợ cấp của chính phủ.

Nói cách khác, chỉ cần chịu làm ruộng là có 40% lợi nhuận ròng, không thể chạy đi đâu khỏi. Một nông dân Mỹ hoạt động với 10.000 mẫu Anh, hàng năm khấu trừ vốn nông nghiệp, lao động, thuế, cũng có được hơn 2 triệu Đô la Mỹ lợi nhuận ròng, như vậy 2 triệu này tính theo 60.000 mẫu đất canh tác Trung Quốc (vì 10.000 mẫu Anh tương đương 60.000 mẫu Trung Quốc) thì mỗi mẫu chỉ được 33 Đô la Mỹ, có nghĩa là khoảng 219 nhân dân tệ/mẫu. Ở Trung Quốc, trợ cấp vài trăm nhân dân tệ cho mỗi hộ gia đình còn chưa được, thậm chí nông dân nghèo Trung Quốc bị khinh thị, họ phải ra thành thị làm thuê kiếm sống. Tại sao nông dân Mỹ có thể trụ vững được, là bởi vì ngoài lợi nhuận ròng họ còn được trợ cấp của chính phủ.

Nói cách khác, những người nông dân quy mô nhỏ ở Trung Quốc, không chỉ phải cạnh tranh với kinh tế tư bản, mà phía sau kinh tế tư bản kia còn có những khoản trợ cấp hậu hĩnh của chính phủ. So sánh như vậy, năng suất của Trung Quốc không bị tụt hậu mới lạ?

Nguy cơ! Ở ngay trên bàn ăn

Trong sách “Nguy cơ thời thịnh trị”, nhà tư tưởng cuối triều Thanh là Trịnh Quan Ứng (1842 – 1923) cho rằng: “Vải dệt, hoa văn, bít tất nước ngoài tràn vào Trung Quốc, còn nữ công nhân Trung Quốc thất nghiệp; dầu hỏa, nến, đèn nước ngoài vào Trung Quốc, trong khi cây tùng bách nhiều tỉnh Đông Nam bỏ đi… Sinh kế người dân vì thế mà rơi vào đường cùng…” Có thể hiểu: “Hàng hóa người nước ngoài tràn vào Trung Quốc, nhờ những ưu điểm tuyệt vời về chất lượng và giá cả đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường, qua mặt ngành công nghiệp truyền thống Trung Quốc, dẫn đến một số lượng lớn người thất nghiệp, khốn đốn mưu sinh. Đây là nguy cơ khủng hoảng lớn nhất!”

Vì vậy, sau này Trung Quốc trỗi dậy các phong trào tẩy chay hàng hóa nước ngoài, phá rối, bài bác, thậm chí giết người nước ngoài, cho rằng chỉ cần tất cả các hàng hóa nước ngoài ra khỏi Trung Quốc là có thể tiếp tục thực hiện giấc mơ “quốc gia thiên triều”. Tuy nhiên, kết quả thậm chí còn bi thảm hơn.

Kể từ đó, Trung Quốc đã không thể duy trì tư duy “đóng cửa để sản xuất và buôn bán”, đừng nói gì đến hiện nay. Một số người cho rằng nhà nước phải can thiệp để hạn chế nhập khẩu sản phẩm nông nghiệp nước ngoài, để đảm bảo toàn bộ ngành công nghiệp nông nghiệp Trung Quốc sẽ không bị ảnh hưởng. Hạn chế và đóng cửa không thể giải quyết được vấn đề, cái chính là cần phải cải thiện năng suất và thu hẹp khoảng cách với các sản phẩm nông nghiệp nhập khẩu.

“Nguy cơ trên bàn ăn” này, chịu tác động lớn từ nước ngoài, nhưng những lo ngại từ bên trong còn nghiêm trọng hơn. Vấn đề nghiêm trọng nhất là đất trồng trọt của Trung Quốc vốn đã không nhiều, lại bị biến mất, bị ô nhiễm.

Nước Anh có một chiến dịch “Cừu ăn đất của người”, còn Trung Quốc có một chiến dịch “Nhà ăn đất của người”. Một trong những cái giá phải trả cho phát triển bất động sản của Trung Quốc là mất 300 triệu mẫu đất canh tác. Bây giờ Trung Quốc còn 2 tỷ mẫu đất canh tác, chưa đến 1/10 diện tích đất canh tác trên thế giới, nhưng Trung Quốc lại phải nuôi sống 1/5 dân số thế giới. Bình quân đầu người đất canh tác của Trung Quốc bằng 1/13 của Mỹ, 1/18 của Canada, thậm chí kém hơn Ấn Độ 1,2 lần. Trung Quốc đông dân hơn Mỹ cả tỷ người, nhưng Mỹ nhiều đất trồng trọt hơn Trung Quốc cả tỷ mẫu.

Ngoài việc bị “ăn mất” vô số đất trồng trọt, quá trình công nghiệp hoá của Trung Quốc cũng đã gây tàn phá đất trồng trọt kinh khủng. Đầu năm 2005, chính phủ Trung Quốc bắt đầu một cuộc khảo sát sơ bộ về ô nhiễm đất ở Trung Quốc và kết thúc vào năm 2013. Tám năm khảo sát liên quan lớn đến quốc kế dân sinh này đáng lý phải công bố cho toàn xã hội, nhưng cho đến tháng 4/2014 mới có thông báo chỉ vỏn vẹn 5 trang với nội dung mô tả rất đơn giản, mà không có bất kỳ chi tiết nào.

**Ô nhiễm môi trường ở Trung Quốc ngày càng nghiêm trọng**

Trong khi các phòng ban liên quan vẫn nói chuyện tai to búa lớn về việc “giữ đường đỏ đất canh tác là 1,8 tỷ mẫu”, nhưng chất lượng đường đỏ đất canh tác từ lâu đã bị mất.

Báo cáo này nhìn chung chỉ nhận định là tình hình môi trường thổ nhưỡng Trung Quốc không lạc quan, một số vùng ô nhiễm đất nghiêm trọng, chất lượng môi trường đất nông nghiệp rất đáng lo lắng. Độ ô nhiễm đất vượt tiêu chuẩn là 16,1%, ô nhiễm vượt chuẩn nghiêm trọng nhất là cadmium, kim loại nặng, thủy ngân, asen, đồng, chì, crom, kẽm, niken, trong đó tỷ lệ vượt chuẩn của cadmium là 7,0%, là chất ô nhiễm đất canh tác phổ biến nhất. Những kim loại nặng tích tụ trong đất này cuối cùng sẽ bị các loại cây trồng hấp thụ, đi lên bàn ăn hàng ngày của chúng ta.

**Tình hình đất ô nhiễm ngày một lan rộng**

Ô nhiễm không khí và nước thì ai cũng trông thấy, trong khi ô nhiễm đất là tương đối “vô hình”. Và ô nhiễm đất đai khó chữa hơn. Khi đất bị ô nhiễm, có thể sẽ mất hàng trăm năm để xử lý chất độc trong đất.

Blog Hoa Khải Thiện

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Chủ Nhật, 31 tháng 12, 2017

Thứ Bảy, 30 tháng 12, 2017

Nguy cơ nghiêm trọng đến mức nào? Hãy bắt đầu từ tuyên bố nổi tiếng trên mạng nhiều năm trước đây

Đối thủ của nông dân Trung Quốc là tư bản nhưng có nhà nước hỗ trợ

Nguy cơ! Ở ngay trên bàn ăn

Wikipedia