Nổ quá đà!

Hà Văn Thịnh

MTG - Một ông quan thanh tra của Bộ GTVT, bỗng dưng nổi hứng lên tuyên bố rằng dự án chục tỷ, sai sót, thất thoát một tỷ là… TỐT rồi (Đất Việt, 14:33, 28.1.2015). Một ông là cán bộ tuyên giáo ngay giữa thủ đô – tuyên bố khơi khơi rằng ngày tết, bắn pháo hoa là để giúp cho người nghèo QUÊN đi cái khó, cái nghèo (Đất Việt,19:03, 27.1.2015). Một chị là Biên tập viên của Đài Truyền hình Quốc gia, “tự nhiên’ cho rằng nghệ sĩ Thanh Nga tự sát, “nên” (người nghe chắc chắn sẽ hiểu là tự sát cũng được đặt tên đường) sắp tới sẽ đặt tên đường ở TP HCM…

Một tuần mà có đến 3 dẫn chứng điển hình thì rõ ràng, người dân không choáng, không thất kinh mới là chuyện lạ.

Một trong những thói xấu của người Việt là hay nói to ở chốn đông người. Có thể do không biết kiềm chế, điều tiết âm lượng vừa phải; cũng có thể do cái tôi lớn quá, thích ra vẻ ta đây quá… Không ít bè bạn quốc tế phàn nàn về cái lối vừa thiếu văn hóa, vừa kém tôn trọng người khác của không ít người Việt. Thế nhưng, nếu so với cách phát ngôn văng mạng của quan chức trong mấy ngày gần đây thì nói to (nhưng không sai) ở chỗ đông người, chẳng là cái gì khi so với sự ngoa ngôn, sàm ngôn của các bậc chức sắc…

Đài truyền hình và cán bộ tuyên giáo chắc chắn thuộc về ‘đẳng cấp’ nói năng chuẩn mực vì nghề của họ là nghề nói mà. Còn Bộ GTVT chắc chắn là cơ quan nắm trong tay rất nhiều tiền của, chẳng hạn, mùa mưa bão, ai biết được bao nhiêu tấn đất cát bị bão lũ cuốn trôi? Vì có nhiều tiền dân, của nước nên đội vốn 300 triệu USD thì coi là ‘mới điều chỉnh một tỷ’, còn sai phạm khoản tiền đủ cho 1.000 sinh viên sống trong một tháng thì cho là chuyện.. tốt đẹp?

Đừng nói là nhầm lẫn hay lỡ lời bởi cha ông có dặn rồi: Lời nói không mất tiền mua/ Lựa lời mà nói để… lừa lẫn nhau.

Xin hỏi các quan, nếu như bắn pháo hoa để cho dân quên cơ cực, bần hàn thì cái sự quên ấy kéo dài mấy phút hay mấy chục phút?

Chẳng lẽ cả một cách làm, quan điểm mà chỉ nhằm xoa dịu nỗi đau có mươi lăm phút thôi sao? Tiền tỷ với các ngành nắm trong tay hàng trăm ngàn tỷ dĩ nhiên là chuyện nhỏ nhưng thất thoát, sai phạm mà cứ coi là tốt thì đến bao giờ đất nước mới khá lên?

BTV một đài truyền hình cũng không thể biện minh vì cái lỗi (cứ cho là lỡ ấy) phạm phải là rất nghiêm trọng. Đặt tên đường phố chưa bao giờ là chuyện nhỏ. Nó là văn hóa, là chính trị, là sự tôn vinh, trân trọng những đóng góp to lớn của người đã khuất, nên sẽ chẳng bao giờ có chuyện đã tự sát lại còn vinh danh.

Cái nguyên tắc tối giản của phổ văn hóa (tạm coi là thế), đó là, phải có cái nền cơ bản về văn hóa mới có quyền ‘thay mặt’ đất nước, chính quyền để phát ngôn. Nguyên tắc đó không cho phép bất kỳ một ai nhầm lẫn. Chẳng hề vô cớ khi cha ông xưa đã minh triết bốn cái cần phải học trong cuộc đời là, học ăn, học nói, học gói, học mở. Trong vòng mấy tháng gần đây, VTV sai, lẫn lung tung là điều khó chấp nhận. Chưa thấy quan chức nào bị ảnh hưởng; chẳng lẽ cứ đổ riết cho ‘cậu đánh máy’ hết năm này qua năm khác?

Mùa xuân đang đến, tết nhất đã cận kề, xin các vị quan chức đừng làm người dân buồn phiền thêm nữa bởi vô số kiểu ngoa ngôn, lộng ngôn, sàm ngôn, cay đắng ngôn….

Không có những chuyện ấy cuộc sống cũng phức tạp, vất vả lắm rồi. Xin các vị hãy coi trọng hơn một chút tiền thuế của dân, hiểu đúng hơn một chút cái khó, cái khổ của người nghèo và biết thêm một chút về kiến thức để dễ bề ăn nói cho dân hiểu, dân tin…

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Lễ chém lợn, ăn thịt chó và ‘ngáo ộp’ truyền thống

Nguyễn Công Thảo

VNN - Liệu có khôn khéo không nếu cứ khư khư bao biện đây là tục lệ, truyền thống mà bỏ qua ý kiến từ bên ngoài?

Tổ chức Động vật châu Á (Animals Asia) mới đây bày tỏ quan điểm cho rằng nên bỏ lễ hội chém lợn ở Bắc Ninh cũng như một số nghi lễ có lối đối xử tàn bạo đối với động vật, nhất là khi có sự chứng kiến của nhiều người, trong đó có cả trẻ em. Ý kiến này nhận được nhiều quan điểm khác nhau từ công luận, người ủng hộ có, người phản đối có.

Bài viết này là quan điểm cá nhân của một người làm công tác nghiên cứu trong lĩnh vực văn hóa, phát triển. Mục đích của nó là góp thêm cách nhìn, nhận định về đâu đó những thực hành văn hóa cũ, có thể không còn phù hợp trong bối cảnh hiện nay.

Truyền thống là gì?

Để đưa ra cách hiểu thấu đáo, tường tận thế nào là văn hóa truyền thống là việc làm đòi hỏi nhiều thời gian và công sức mà khuôn khổ một bài báo không làm nổi. Tuy nhiên, cách hiểu mang tính ngầm định chung nhất là khi nói đến truyền thống hay văn hóa truyền thống, người ta nói đến những thực hành, tập quán mang đủ các giá trị “chân, thiện, mĩ”, mang tính phổ quát, đại diện chung cho một cộng đồng cụ thể.

Nói một cách dân dã thì đó là những thực hành mang tính nhân văn, có giá trị giáo dục, hướng người ta đến cái đẹp, cái thiện. Những giá trị này còn nguyên vẹn trong hiện tại và được cộng đồng chấp nhận. Khái niệm cộng đồng ở đây cần được hiểu theo nghĩa rộng, thường là tộc người, dân tộc hay chí ít cũng là một vùng địa lí.  Có thể lấy ví dụ như khi ra nói về truyền thống hiếu học, chống ngoại xâm của người Việt Nam.

Đối với những thực hành văn hóa từng phổ biến một thời, giờ cơ bản không còn nữa, khái niệm “tục, phong tục, tập quán” thường được sử dụng hơn. Việc không phổ biến nữa xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bị chi phối bởi các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội khác nhau. Có thể kể ra nhiều ví dụ về dạng này: tục ăn trầu, tục đa thê hay tập quán du canh du cư…

Trong khá nhiều trường hợp, tục, lệ, hay phong tục có thể phổ biến trong một cộng đồng nhỏ hơn như làng bản, dòng họ, nhóm xã hội, nghề nghiệp. Chính vì thế, khi đề cập đến thực hành văn hóa phổ biến của làng nào đó, người ta thường sử dụng những khái niệm này thay vì truyền thống. Dĩ nhiên, sự phân biệt này chỉ có tính tương đối, trong một số trường hợp, truyền thống và phong tục, tục lệ có thể được dùng với ý nghĩa tương đồng.

Tục lệ có luôn luôn đúng?

Xã  hội loài người luôn vận động với nhiều sắc màu khác nhau. Mỗi giai đoạn phát triển gắn với những thực hành, giá trị, chuẩn mực cụ thể. Có những tục lệ đã và đang còn nguyên giá trị, được cộng đồng lưu giữ, nhưng cũng không ít đã mai một, thậm chí biến mất bởi không còn phù hợp nữa. Ví dụ điển hình nhất là tục đốt pháo mỗi dịp hiếu, hỉ hay mừng năm mới vốn từng phổ biến nhưng đã chấm dứt gần 2 thập kỉ nay.

Đưa ra đánh giá một tục lệ cụ thể nào đó dĩ nhiên là một việc không dễ, cần cái nhìn từ nhiều chiều kích. Rõ ràng quan điểm của chủ thể hay người thực hành tục lệ đó là vô cùng quan trọng, không thể bỏ qua, bởi họ là người hiểu hơn ai hết ý nghĩa cũng như chịu tác động trực tiếp của tục lệ đó.

Tuy nhiên, trong một thế giới phẳng ngày nay, những chủ thế văn hóa đó cũng cần phải thận trọng xem xét, đánh giá lại một cách khách quan tục lệ của mình, lắng nghe ý kiến từ bên ngoài, xem xét tính chất lan tỏa từ việc thực hành tục lệ ấy đến  các cộng đồng xung quanh, nhất là khi họ cũng tham dự vào những thực hành ấy chí ít với tư cách người quan sát. Liệu có khôn khéo không nếu cứ khư khư bao biện đây là tục lệ, truyền thống mà bỏ qua ý kiến từ bên ngoài? Câu chuyện ồn ào về tục ăn thịt chó ở xứ ta thời gian vừa qua là một ví dụ.

Đừng nhân danh truyền thống

Suốt nhiều thập kỉ, vì các lí do khác nhau, khá nhiều sinh hoạt văn hóa, lễ hội dân gian không có điều kiện tổ chức nay “nở rộ” khắp nơi. Tuy nhiên, việc phục dựng các thực hành văn hóa cần cẩn trọng và có những thay đổi nếu cần thiết, bởi lẽ truyền thống không phải được tạo ra sau một đêm và bất biến. Trái lại, nó được hình thành, hun đúc, đổi mới trong suốt chiều dài lịch sử. Chính vì thế, truyền thống cần phải được coi là “tài sản” chung của cả cộng đồng, phải liên tục được tiếp biến, làm mới cho phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của thời đại.

Việc khư khư duy trì máy móc các tục lệ cũ sẽ đem lại hệ quả tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Có thể nhìn thấy điều này qua tục lệ của nhiều tộc người ở nước ta: tục kết hôn sớm hay tục “nối dây” ở nhiều dân tộc thiểu số; tục đốt pháo hay “ngăn sông, cấm chợ” trong kết hôn, tục thách cưới… ở nhiều làng Việt. Chính vì lẽ đó, nhiều tục lệ không phù hợp đã được bãi bỏ hoặc cách điệu như tục săn đầu người, hút thuốc phiện, đa thê ở người Việt cũng như nhiều dân tộc thiểu số khác?

Giống như nhiều người, tôi không ủng hộ và không muốn chứng kiến cảnh chém đầu lợn, đâm trâu… trong bất kì lễ hội nào. Thiết nghĩ, nếu luận giải rằng đó là cách truyền tải thông điệp giáo dục thế hệ sau về tinh thần thượng võ hay bất cứ lí do nào khác thì thiếu gì cách? Ý nghĩa của thông điệp này có mất đi không nếu ta biến các thực hành này ở dạng mô phỏng, tượng trưng hoặc đơn giản hơn là thay thế những con vật thật bằng hình nộm với chất liệu phù hợp?

Tôi còn nhớ trước đây, trước mỗi lần thịt vật nuôi trong nhà những dịp lễ tết, bố mẹ tôi thường lẩm nhẩm mấy câu với đại ý “thôi thì kiếp này mày là…; tao hóa kiếp cho mày để kiếp sau lên làm người”…

Rồi gần đây, trong một chương trình truyền hình giới thiệu về kĩ năng sinh tồn trên kênh Discovery, tôi cũng chứng kiến cảnh người ta âu yếm, vuốt ve, bày tỏ lòng biết ơn con vật trước khi kết liễu chúng làm thức ăn. Những người làm chương trình đã vô cùng khôn khéo khi không quay và đưa cảnh này lên truyền hình. Người xem vẫn hiểu, nào cần máu me hay tiếng kêu thảm thiết, ánh mắt bi thương của con vật tội nghiệp.

Đã đến lúc chúng ta nên dừng việc “nhân danh truyền thống” mà bảo thủ trước nhu cầu đổi mới. Sẽ khó lòng “hội nhập” để “hóa Rồng” nếu truyền thống vẫn được khư khư đem ra như con ngáo ộp để biện giải cho cách nhìn thiển cận.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

4 con đường 'độc món' ở Sài Gòn

Sài Gòn cũng giống Hà Nội, có những con đường chỉ bán độc 1 món, hoặc nổi tiếng tới mức nhắc đến tên đường là đọc ngay ra tên món ăn bán trên đường đó. Bạn có biết, đó là những con đường nào không?

< Phố ốc trên đường Vĩnh Khánh, quận 4.

Ẩm thực Sài Gòn mặc dù vô cùng phong phú, nhưng đôi lúc bạn sẽ cảm thấy bực mình sự sự "lộn xộn" của nó và bạn chỉ ước một điều rằng "phải chi ở Sài Gòn có một con đường nào đó chỉ bán duy nhất một loại món ăn để "dễ xử" hơn".

Sự tiện lợi của những con đường ẩm thực một món kiểu này đó là bạn chẳng cần phải lăn tăn đến vấn đề "đứng núi này trông núi nọ", hay lỡ gọi món này nhưng thấy món khác thì lại muốn ăn thêm. Dulichgo

Đặc biệt thông thường với một dãy đường mà chỉ bán duy nhất 1 món ăn thì chắc chắn sự "cạnh tranh" về mặt chất lượng cũng rất lớn. Vì thế bạn sẽ có nhiều sự lựa chọn, và chắc chắn trong cả dãy đường sẽ tìm được một quán chất lượng nhất và hợp với khẩu vị, cũng như túi tiền của bản thân nhất.

Sài Gòn cũng giống Hà Nội, có những con đường chỉ bán độc 1 món, hoặc nổi tiếng tới mức nhắc đến tên đường là đọc ngay ra tên món ăn bán trên đường đó. Bạn có biết, đó là những con đường nào không?

1. Đường ốc - Vĩnh Khánh

Sài Gòn cực kỳ nổi tiếng với các món ốc. Nhắc đến ốc thì người Sài Gòn lại nghĩ ngay đến quận 4, đặc biệt là đường Vĩnh Khánh.

Trên con đường này có vô số hàng ốc từ to đến nhỏ, từ quán sang cho đến những quán cóc - lề đường đều có đẩy đủ. Chẳng cần phải đến lễ lộc hay cuối tuần, hàng đêm cả con đường này đều bắt đầu trở nên nhộn nhịp. Khách hàng thì rôm rả cười nói với những câu chuyện phiếm bên bàn nhậu, còn người bán thì tất bật với những đĩa ốc, bếp than hồng để kịp phục vụ khách.

Không chỉ thế, mỗi lần bạn đi ngang qua con đường này thôi thì cũng nghe được thoang thoảng mùi ốc nướng, ốc xào,... thơm phức đến muốn sôi bụng.

2. Nguyễn Cảnh Chân - trái cây dĩa cổ điển

Trái cây dĩa cũng là một trong những món ăn có từ rất lâu của Sài Gòn. Vì vậy mà giờ đây món ăn này không thể tránh khỏi việc bị "biến tấu" để kịp đuổi theo khẩu vị và nhu cầu của người Sài Gòn vốn nổi tiếng sành ăn.

Nào là trái cây tô, trái cây dĩa sữa chua, trái cây dĩa với rau câu,... đủ các loại khác nhau.

Tuy nhiên tại con đường Nguyễn Cảnh Chân này thì bao lâu nay vẫn duy trì bán món trái cây dĩa cổ điển, chỉ với vài loại hoa quả "cây nhà lá vườn" như: lòng mứt, táo, dưa gang, dưa hấu, thanh long, bơ, xoài, mít,... vào mùa thì sẽ có thêm nhãn, vải, chôm chôm,... Nhưng đặc biệt ở đây vẫn giữ món mứt dừa dẻo và siro dâu - vốn là hai món ăn kèm với trái cây dĩa đầu tiên và nổi tiếng của Sài Gòn từ ngày xưa.

3. Đường sủi cảo - Hà Tôn Quyền

Con đường này đã từng được nhắc đến rất nhiều trong các bài ẩm thực trước đây. Bởi vì đây là một trong những con đường ẩm thực đặc biệt của Sài Gòn.

Hà Tôn Quyền là con phố chỉ bán món sủi cảo - một món ăn tương tự hoành thánh nhưng với nhân thịt và tôm tươi đặc trưng của người Hoa. Đây là nơi được nhiều người nhắc đến nhất nếu muốn thưởng thức sủi cảo, vì sủi cảo ở đây thuộc dạng "bí truyền" lâu đời và cũng đã có tiếng từ rất nhiều năm về trước. Dulichgo

4. Chè Thái - Nguyễn Tri Phương

Nguyễn Tri Phương là một con phố dài và ẩm thực vô cùng đa dạng, đặc sắc. Nhưng tập trung đông đảo nhất thì phải kể đến món chè Thái "thần thánh" được nhiều khách xem là không không đâu bán ngon bằng những hàng chè trên con đường này.

Rất nhiều năm về trước, trên đường Nguyễn Tri Phương chỉ có duy nhất một tiệm chè tên là Ý Phương nổi tiếng với món chè Thái được làm tại nhà. Từ khi nổi tiếng, hàng chè này mỗi ngày thu hút rất nhiều lượt khách đến ăn,dần dần các nhà ở cạnh bên bắt đầu mở ra nhiều hơn và tạo thành một con đường san sát bởi những tiệm chè ngày một khang trang.

Một món chè ngọt với vị béo của sữa và hương thơm sầu riêng đặc trưng của mảnh đất Thái Lan giờ đây đã tràn ngập trên đường phố Sài Gòn là điều mà không ai ngờ tới. Tuy nhiên trong suốt nhiều năm qua những tiệm chè Thái nằm trên con đường này đều không hề giảm chất lượng và vẫn luôn là điểm đến đầu tiên mỗi khi người Sài Gòn nhắc đến chè Thái.

Theo Trí Thức Trẻ

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Tự do và sợ hãi

Tuấn's Blog

Một trong những bộ phim đáng nhớ của đầu năm 2015 này, đó là chuyện kể của đạo diễn Ridley Scott về cuộc di dân của gần 400.000 người Do Thái về miền đất hứa, khao khát thoát khỏi ách nô lệ của Ai Cập. Bộ phim vẽ lại một hành trình dài của con người muốn vượt thoát sự thống trị, thoát khỏi sợ hãi để đến bến tự do. Mọi thứ được đánh đổi, chấp nhận để cái có được mơ hồ nhưng kiêu hãnh: sự tự do của bản thân mình, dân tộc mình. Bộ phim Exodus: Gods and Kings có thể làm cho bất kỳ một dân tộc nào đang bị đàn áp trên thế giới phải rơi nước mắt cùng hy vọng.

Đây lại là một siêu phẩm của Hollywood với ngân sách lên đến 140 triệu USD, tuy nhiên chỉ trong 4 tuần công chiếu, bộ phim này đã thu về hơn 60 triệu USD. Diễn viên Christian Bale tiếp tục lại chinh phục khán giả với vai diễn khắc nghiệt, diễn đạt nhân vật Moses, người khởi xướng cuộc cách mạng, dẫn dắt hàng trăm ngàn người Do Thái bước qua sợ hãi, đoàn kết và thoát khỏi sự thống trị tưởng chừng như muôn đời qua các đời Pharaoh Ai Cập. Dù ở bên cạnh Ai Cập, những con người Do Thái nhục nhằn và cam chịu không bao giờ coi biên giới đó là sự hữu nghị cần thiết hay lời cam kết chấp nhận cúi đầu. Thật khó tả cảm giác về cảnh Ramses, Pharaoh đương thời của Ai Cập ra lệnh mỗi ngày hành quyết một gia đình người Do Thái, cho đến khi nào người Do Thái tự nguyện tố giác và giao nộp Moses cho triều đình. Như mọi ví dụ về các chế độ độc tài của lịch sử chống lại loài người, Ramses muốn gieo rắc sự sợ hãi để trấn áp người dân để cai trị, gieo rắc sự khủng bố để bảo vệ quyền lực của mình. Thế nhưng, khi những người Do Thái gầy gò, mệt mỏi quay về từ buổi hành hình, người ta không nghe tiếng khóc trẻ con, tiếng than thở… mà chỉ có tiếng thì thầm “hãy giúp cho tôi vũ khí, tôi muốn chiến đấu”.

Phút giây ngắn ngủ đó, nhắc nhở muôn vạn điều. Khi vượt qua sợ hãi và nghĩ đến điều cần phải hành động cho tự do, cho tương lai, mọi dân tộc trên thế giới này đều có những biên niên sử vĩ đại. Năm 73 trước Công nguyên, gã nô lệ Spartacus người Thracia lãnh đạo đoàn chiến binh nô lệ trở thành nỗi kinh hoàng của đế chế La Mã. Năm 1258, hàng ngàn người dân nhà Trần quyết cùng thực hiện kế sách ‘thanh dã’ (vườn không nhà trống), hy sinh mọi thứ để đối đầu với 30.000 quân Mông Cổ bách chiến bách thắng của Ngột Lương Hợp Thai, để giành tự do cho quê nhà. Đâu đâu cũng vậy, khi một dân tộc cùng với những người đứng đầu không hèn hạ, không thỏa hiệp, thì không có nỗi sợ hãi nào có thể ngăn họ nghĩ đến tương lai bằng sức mạnh danh dự.

Khi đoàn người của Moses đứng trước biển biển Đỏ, sóng dữ và bao la. Đằng sau thì đoàn chiến xa của vua Ramses đang đến gần. Có những người dân đã kinh hoàng la lên “tại sao chúng ta không quay lại Ai Cập, có là nô lệ thì chúng ta cũng có cái ăn, và không bị giết”. Không có câu trả lời cho những lý luận đó. Những lý luận đã trở thành đương thời của thế kỷ 21 khi con người quen việc phủ lên sự đê hèn của mình bằng ngôn từ nhung lụa. Đạo diễn Ridley Scott đã dùng hình ảnh để trả lời tất cả. Những người đàn bà ôm con nhỏ lao thẳng vào dòng nước. Những cụ già chống gập khập khiễng bước đi. Nếu biển không cạn để gần nửa triệu người đó băng qua, họ đã chết. Lịch sử sẽ ghi lại một câu chuyện thương tâm rằng vào thời cổ đại Ai Cập, 1.300 năm trước Công nguyên, người Do Thái đã chọn cái chết chứ không chịu làm nô lệ.

Trong chuyện cổ tiếng Hebrews, Chúa đã làm phép tách biển làm đôi để người Do Thái tìm đến tự do. Nhưng trong cách kể chuyện không bị lệ thuộc vào tín ngưỡng của đạo diễn Ridley Scott, ông đã diễn đạt bằng khoa học rằng chính các vòi rồng vào thời điểm đó đã hút nước biển cạn trong một khoảng thời gian và tạo nên một sinh lộ thần kỳ cho người Do Thái trước khi quân Ai Cập ập đến. khi được hỏi về phân đoạn này, Ridley Scott nói trên tờ Esquire rằng “tín ngưỡng chính là nguồn gốc lớn nhất của sự dữ. Con người bị xâu xé bởi ý nghĩa chúa trời riêng của mình, thế nhưng trớ trêu thay thượng đế chỉ có một”. Vốn là người theo tin thuyết bất khả tri, Ridley Scott tin rằng cuộc vượt thoát đầy tính sử thi đó, duy nhất bắt nguồn từ niềm tin vào tự do và lòng quả cảm vượt qua sợ hãi của người Do Thái.

Phim Exodus: Gods and Kings không có kết thúc. Hành trình của ông Moses và những người dân Do Thái còn miệt mài. Ông ra đi khi là một dũng sĩ cho đến khi tóc bạc phơ, run rẩy trên chiếc xe về vùng đất hứa. Câu chuyện như một ẩn dụ về hành trình đến tự do của mỗi dân tộc không bao giờ có đoạn kết. Tự do là cuộc tìm kiếm không ngừng, ngay cả khi những nhà lãnh đạo lừa dối bạn rằng tự do đang ở cùng bạn. Miến Điện hay Cuba có thể khác ngày hôm qua, nhưng tự do vẫn còn ở xa xa phía trước. Tự do là con đường chứ chưa bao giờ là đích đến trên thế gian này. Tự do chỉ hiển hiện với những con người đi tim nó, chứ không thể là miếng ăn sợ hãi và nỗi nhục nhằn sống trong nô lệ ở trước bờ biển Đỏ ầm ầm sóng.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Lô-gích Ngẫu Nhiên

Hoàng Thảo

Ghi chú của tác giả: Truyện này chỉ là một thử nghiệm kỹ thuật thể hiện. Cốt truyện phần nào mô phỏng theo ‎ý tưởng của truyện ngằn "Inflexible Logic" của tác giả Russell Maloney đăng trên tạp chí The New Yorker từ năm 1940. Rất tình cờ, sáu con khỉ đột ấy đã bước vào cuộc đời Tuấn và làm thay đổi cả định mệnh. Tất cả bắt đầu từ một chiều nhàm chán như mọi ngày trong quán cà phê ở thành phố cao nguyên này. Đã gần 7 giờ tối. Những người khách chỉ muốn uống một ly nước rồi trở về nhà cho kịp bữa ăn chiều thì đã đi hết cả. Giờ này thường chỉ còn lại trong quán những kẻ không có ai chờ đợi ở nhà hay những kẻ không còn ai muốn chờ đợi nữa. Tuấn ngồi tán gẫu cho qua thời gian với đám bạn hữu trong giới văn nghệ. Ánh mắt anh dán vào màn hình TV ở góc quán đang phát một chương trình ca nhạc MTV, mái đầu gật gù chiếu lệ theo những câu chuyện của đám bạn. Toàn những chuyện cũ mèm nhưng cứ lập đi lập lại mãi về những thiên tài đang ngồi sờ sờ trong quán cà phê này mà không ai biết, về những tuyệt tác nghệ thuật mãi mãi chỉ là lời cửa miệng… Một ai đó đang bình phẩm một cuốn tiểu thuyết đang ăn khách. Những lời loáng thoáng làm Tuấn chú ý. – …Ờ, thằng đó viết cũng được đấy. Nhưng có gì lạ đâu mà báo chí khen ngợi lắm thế! Nói cho cùng, cứ cho sáu con khỉ đột ngồi gõ máy tính bậy bạ thì trong vòng một triệu năm chúng cũng đẻ ra được mọi kiệt tác trong văn học sử thế giới! – Mấy con khỉ đột làm gì vậy? – Tuấn chồm người về phía “nhà phê bình văn học” kia, tò mò hỏi thêm. – À, đó chỉ là một ví dụ về lý thuyết xác suất đấy mà! – “Nhà phê bình” được dịp lên lớp cho Tuấn một bài. – Các nhà toán học thường dùng ví dụ này để minh họa cho quy tắc quân bình của sự ngẫu nhiên. Cứ cho sáu con khỉ đột ngồi gõ loạn xạ trước máy đánh chữ hay máy tính thì tới lúc nào đó chúng sẽ tái tạo lại tất cả những áng văn trong lịch sử nhân loại. Có vô số cách kết hợp các chữ cái và chữ số để tạo thành những câu văn có nghĩa. Lũ khỉ đột này sẽ tạo ra mọi câu văn có nghĩa ấy, hiểu không? Tất nhiên là lũ khỉ cũng sẽ sản xuất ra cả tấn những từ ngữ ngọng nghịu, bá láp, vô nghĩa. Nhưng theo xác suất ngẫu nhiên, cuối cùng chúng cũng sẽ viết ra hết mọi kiệt tác văn học của thế giới. Tuấn thích thú với ý tưởng này. Đây đúng là loại… trò khỉ mà anh cần để xua tan đời sống nhàm chán thường nhật. Anh hỏi thêm: – Nhưng nếu như có một con khỉ rốt cuộc đã chép lại được một cuốn sách, chính xác đến dấu chấm hết cuối cùng, nhưng lại bỏ sót dấu chấm ấy thì sao? Trường hợp đó có được xem là đã hoàn tất việc chép lại cuốn sách ấy không? – Tôi cho là không, – “nhà phê bình” suy nghĩ một lúc rồi đáp. – Có thể con khỉ ấy sẽ lại gõ máy chữ hay máy tính tiếp tục, viết lại cuốn sách ấy từ đầu và thêm vào cuối cùng dấu chấm hết đã bỏ sót. – Vô lý quá! – một người ngồi chung bàn kêu lên. “Nhà phê bình” hăng hái bảo vệ ý kiến của mình. – Nghe thì có vẻ phi lô-gích, nhưng đó là một giả thuyết toán học hoàn toàn nghiêm túc. Đó là… Tuấn chẳng buồn nghe những lời hùng biện cao siêu của “nhà phê bình” nữa. Trong đầu anh đã có một ý định. Anh ngẫm nghĩ một lúc rồi hỏi “nhà phê bình” sau khi anh ta đã rao giảng xong một bài sơ yếu về lý thuyết xác suất mà Tuấn biết chắc là anh ta cũng chẳng hề hiểu gì ráo. – Thế đã có ai từng tập hợp lũ khỉ đột lại để thí nghiệm cái quy luật ngẫu nhiên ấy chưa? “Nhà phê bình” nhìn anh như nhìn một thằng khùng. – Ai rỗi hơi mà làm cái… trò khỉ ấy chứ! oOo Hai tháng sau. Tuấn ngồi trong phòng khách nhà anh vừa uống cà phê vừa tán gẫu với Phát –người bạn thân là giảng viên toán học ở Đại học Bách khoa Tp.HCM. Bàn tay run run khuấy tan những hạt đường trong đáy tách cà phê đen đậm, giọng Tuấn ngập ngừng: – Phát à, tôi mời anh đi cả trăm cây số lên đây… vì một lý do đặc biệt. – Tuấn hít một hơi dài để lấy lại điềm tĩnh. Chắc anh còn nhớ trước đây tôi có gửi email cho anh hỏi về một… giả thuyết toán học? – Nhớ mà! – Phát đáp nhanh nhảu. – Nhớ rõ lắm. Về chuyện sáu con khỉ đột và văn học sử chứ gì! Và tôi đã trả lời email của anh rằng đó là một ví dụ rất phổ biến về quy luật ngẫu nhiên trong lý thuyết xác suất. – Đúng thế, – Tuấn ngần ngừ một chút rồi nói luôn một mạch. – Tôi đã quyết định thí nghiệm. Tôi chỉ là một người bình thường nhưng muốn đóng góp chút công sức cho khoa học. Một người bạn làm giám đốc Sở thú đã cho tôi mượn dài hạn sáu con khỉ đột còn tơ. Tôi muốn… Phát ngắt lời anh: – Vậy là anh cho sáu con khỉ đột ngồi gõ máy tính để xem chúng có tạo ra được áng văn tuyệt tác nào không chứ gì? – Đúng vậy! Sáu con khỉ đột còn tơ, khỏe mạnh. Tôi dọn lại nhà kho sau vườn, cho lắp đặt sáu máy vi tính cài sẵn chương trình soạn thảo văn bản Winword. Mua luôn sáu cái máy in laser và cả kho giấy A4. Mọi chuyện rất dễ dàng. Phát mỉm cười thú vị. – Đúng là chuyện chưa từng nghe tới. Nhưng tôi không ngạc nhiên đâu. Lúc tôi học cao học, ông giáo sư dạy tôi còn bắt các nghiên cứu sinh tung hứng các đồng xu để xem số lần sấp ngửa của đồng xu có bằng nhau hay không. Tất nhiên là số lần đồng xu rơi sấp bằng số lần rơi ngửa. Tuấn nhìn đăm đăm vào nét mặt của Phát. – Vậy anh tin rằng những nguyên lý xác suất hay ngẫu nhiên gì đó sẽ đứng vững trong các thử nghiệm thực tế? – Hẳn rồi. – Vậy thì tốt nhất là anh nên xem tận mắt cái này. Tuấn đưa Phát từ phòng khách theo hành lang băng qua phòng ngủ ra phòng ăn, nhà bếp và đi ra nhà kho sau vườn. Ngay giữa nhà kho đã dọn dẹp rộng rãi, tươm tất là sáu chiếc bàn bên trên đặt sáu chiếc máy tính và sáu máy in. Dưới gầm bàn là những giỏ rác đựng giấy rỗng không. Xếp ngay ngắn dọc theo bốn chân tường là những chồng giấy trắng được buộc dây và đánh số cẩn thận. Ở một góc nhà, treo lủng lẳng từ trên trần thả xuống là một nải chuối chín vàng. Tuấn cầm một xấp giấy ở góc tường gần bên đưa cho Phát xem. – Đây là năng suất hôm nay của Khỉ đột A, biệt danh Bi, – Tuấn nói. – “Những người khốn khổ”: Tiểu thuyết của Victor Hugo. – Phát đọc lớn tựa đề rồi xem qua mấy trang đầu của xấp giấy A4 dày cộm. Phát lật trang càng lúc càng nhanh rồi kêu lên sửng sốt. – Này Tuấn, anh muốn nói rằng con khỉ con này đã viết ra… – Chính xác từng dấu chấm, dấu phẩy đấy. Tôi và vợ tôi đã thay phiên nhau đối chiếu với bản in “Những người khốn khổ” có trong tủ sách gia đình. Viết xong “Những người khốn khổ” rồi, bây giờ con khỉ Bi đó lại bắt đầu viết “Tội ác và hình phạt” của Dostoievsky đấy.Với tốc độ gõ phím thế này thì nón phải bận rộn cả tháng nữa mới xong. – Còn những con khỉ khác? – Phát tái mặt, nói không thành lời. – …Tất cả chúng đều… – Đúng thế! Tất cả đều viết ra những tác phẩm hiện có trong văn học sử thế giới. Truyện trinh thám Sherlock Holmes của Conan Doyle này, “Chiến tranh và hòa bình” của Lev Tolstoy này, “Hóa thân” của Franz Kafka này, có cả “Truyện Kiều” của Nguyễn Du và “Truyện Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu nữa chứ! Tôi có thể nói gọn với anh là từ khi tôi bắt đầu thí nghiệm này, khoảng hai tháng nay, không có con khỉ nào làm hỏng một tờ giấy nào. Chúng cứ gõ miệt mài trên máy tính, đến tối là tôi in ra giấy. Không một trang văn nào vô nghĩa cả! Phát móc khăn tay ra lau vầng trán đã tươm mồ hôi. – Xin lỗi vì tôi đã mất bình tĩnh! – Phát phân trần. – Đúng là đáng kinh ngạc… Nhưng nhìn theo góc độ khoa học thì không có gì kỳ lạ cả. Mấy con khỉ đột này hay hàng loạt các con khỉ khác, trong vòng một triệu năm sẽ viết ra tất cả các tác phẩm văn học trong lịch sử con người. Tôi đã từng nói với với anh là tôi tin vào xác suất ngẫu nhiên đó. Việc gì tôi phải sửng sốt khi ngay từ đầu chúng đã tạo ra những cuốn sách giá trị nhỉ? Nói cho cùng, tôi đã chẳng ngạc nhiên khi thảy đồng xu cả trăm lần đều rơi ngửa. Tôi biết rằng nếu tôi cứ tiếp tục thảy thì xác suất sấp ngửa sẽ luôn luôn là 50-50, là bằng nhau. Nhất định là thế. Khoa học đã chứng minh thế. Tạm thời bây giờ, anh nên giữ kín thí nghiệm này, Tuấn à. Những người kém hiểu biết mà hay được chuyện này thì sẽ thành tin giật gân. Không hay đâu. Suốt ba tháng sau đó, hàng tuần vào ngày thứ Bảy, Phát đều gửi email hỏi Tuấn về tiến độ sáng tác của sáu con khỉ. Và Tuấn đều đặn email phúc đáp. Những con khỉ đã hoàn tất bộ “Oliver Twist” của Charles Dicken, “AQ chính truyện” của Lỗ Tấn, “Âm thanh và cuồng nộ” của William Faulkner, “Don Quixote” của Cervantes… Bao nhiêu áng văn đông tây kim cổ, Âu, Á, Mỹ, Phi đang lần lượt tuôn ra trên sáu chiếc máy tính. Trong nhà kho không đủ chỗ chứa bản thảo nữa, Tuấn phải trưng dụng cả nhà bếp để xếp hàng chồng, hàng chồng mọi danh tác của nhân loại đang được sáu khỉ đột tái bản đều đặn mỗi ngày. Trong một lần điện thoại, Tuấn hào hứng kể cho Phát nghe về năng suất phi thường của lũ khỉ ấy. – Nếu như mớ giấy ấy không có một giá trị khoa học nào đó thì tôi đã đốt sạch hay bán ký-lô cho rộng nhà rộng cửa rồi! – Anh mà dám nói đến giá trị khoa học ư? – Giọng Phát qua máy điện thoại di động nghe có vẻ phẫn nộ khác thường. – Anh… lũ khỉ đột… giá trị khoa học gì! – Và Phát cúp máy đột ngột. Ngạc nhiên với thái độ khiếm nhã bất thường của Phát, Tuấn kể cho vợ nghe và phỏng đoán: – Chắc thằng Phát đang có chuyện bực bội, khó chịu gì đó. Nhưng hôm sau, trong lúc Tuấn đang nhấm nháp cà phê, thích thú đọc cuốn “Hoàng tử bé” của Saint Exupery do Khỉ đột D, biệt danh Tôtô, vừa hoàn thành thì Phát xuất hiện ngay trước cửa. – Tôi phải đến xin lỗi anh vì thái độ thô lỗ của tôi trong điện thoại hôm qua. – Phát nói ngay khi Tuấn ra mở cửa mời anh ta vào phòng khách. – Thôi, bỏ qua đi. – Tuấn vui vẻ đáp.—Tôi chẳng hề giận anh. Anh quá bận rộn nên hơi bị căng thẳng ấy mà. Phát uống một hơi cạn ly cà phê Tuấn pha cho anh rồi hỏi ngay: – Chắc là vẫn đều đều như mọi khi? – Vẫn như cũ! Khỉ đột F, con khỉ tên Mimi, đang bắt đầu viết “Liêu trai chí dị” của Bồ Tùng Linh. Còn con Khỉ đột B, con Bo, thì sắp xong loạt tiểu thuyết tiền chiến Việt Nam của Tự Lực Văn Đoàn. Phát nhún vai. – Anh cho tôi xem lũ khỉ đang làm việc được không? Có phiền gì không? – Không hề gì! – Tuấn vui vẻ đáp. – Để tôi đưa anh đi. Tôi vẫn hay vào xem chúng làm việc để in ra giấy những tác phẩm đã hoàn tất. Giờ này chắc con khỉ đột A, con Bi, đã gõ xong “Đỉnh gió hú” của Emily Bronti rồi. Điều lạ là không bao giờ chúng gõ tiếp khi đã xong một cuốn sách nào đó. Chúng luôn chờ tôi in xong rồi mới gõ tiếp. Trang đầu tiên luôn gõ trước tựa đề và tên tác giả rất rõ ràng. Thật không hiểu nỗi! Chiều đã buông xuống. Vợ Tuấn đã bật sáng tự lúc nào những ngọn đèn trong nhà kho và treo sẵn ở góc nhà mấy nải chuối chín cho lũ khỉ. Phát theo chân Tuấn bước vào, hai bàn tay vẫn thọc sâu vào hai túi áo khoác. Phát vừa đảo mắt nhìn lũ khỉ đang gõ rào rào trên bàn phím máy tính vừa nói: – Không biết anh có hiểu rằng lý thuyết xác suất đã cân nhắc hết mọi tình huống ngẫu nhiên có thể xảy ra. Nhưng việc lũ khỉ này viết ra hàng loạt tác phẩm văn học mà không hề sai chệch dù chỉ một lỗi chánh tả hay một dấu phẩy thì quả là phi lô-gích. Nhưng điều dị thường ấy có thể được khắc phục bằng… cái này! Phát gằn giọng rồi rút tay ra khỏi túi áo. Trên hai tay Phát là hai khẩu súng lục. – Phát! Đừng bắn! Tiếng kêu của Tuấn bị át đi trong tiếng súng lục nả đạn. Hai con khỉ đột ngã gục ngay trước máy tính. Con thứ ba văng vào góc tường. Tuấn tóm chặt lấy cánh tay Phát và giằng được một khẩu súng. Tuấn hổn hển kêu lên: – Bây giờ tôi cũng có súng! Phát, dừng lại đi kẻo… Phát ngắt lời anh bằng một phát đạn trúng ngay đầu Khỉ đột E. Một phát đạn nữa. Khỉ đột A té bật ngửa xuống sàn nhà. Tuấn lao tới. Khẩu súng của Phát chĩa ngay về phía Tuấn. Bóp cò. Ngón tay Tuấn trên cò súng cũng xiết lại. Cả hai người ngã lăn xuống sàn. Tuấn nằm bất động. Phát gắng gượng chồm dậy bắn một phát đạn vào con Bo, con khỉ cuối cùng, rồi chúi đầu nằm sóng soài dưới đất. Không ai nghe được những lời thều thào cuối cùng trên môi Phát: – … bình đẳng với con người… kẻ thù của khoa học… Tôi là người cứu rỗi cho khoa học… xứng đáng lãnh giải Nobel… oOo Lúc vợ Tuấn hốt hoảng chạy vào thì trong nhà kho là một cảnh tượng kinh dị. Ngọn đèn nê-ông trong nhà đã bị bắn vỡ, tắt ngóm. Qua khung cửa sổ, vầng trăng non hắt vào nhà kho một ánh sáng lờ nhờ âm u, vuốt ve lên những hình thù nằm ngổn ngang dưới sàn. Ánh sáng của những màn hình máy tính vẽ trong không gian nhập nhòa tối những đốm sáng thảm đạm. Khỉ đột B, con Bo, vẫn ngồi gục trước bàn máy tính của nó. Một viên đạn đã xuyên từ lưng ra trước ngực. Con Bo rên rỉ đưa tay đặt lên bàn phím, gõ lách cách. Nhịp gõ rời rạc, chậm dần, rồi dừng hẳn. Con Bo đã chết. Một ngón tay còn dí chặt lên bàn phím. Màn hình Winword hiện rõ những dòng chữ đang viết dở dang: “Lô-gích ngẫu nhiên” – Truyện ngắn của HOÀNG THẢOOOOOOOOOOOO…

Hoàng Thảo Đôi dòng về tác giả: Sinh năm 1964, sống ở Đà Lạt và viết cho các tạp chí ở Sài Gòn, Hoàng Thảo / Đặng Chương là hai trong nhiều bút danh của Trần Đức Tài. Không trường lớp, không bằng cấp, không danh tiếng nên chẳng có gì để phô trương trong tiểu sử.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Ông Vũ Quốc Hùng: Cán bộ trước hết phải là người tử tế

 Tiền Phong

TP – Trao đổi với Tiền Phong, ông Vũ Quốc Hùng (ảnh), nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra T.Ư, nhấn mạnh, Đảng phải dân chủ, công khai chọn người hiền tài cho đất nước. Cần định lượng tiêu chí phẩm chất của hiền, tài, theo đó, cán bộ trước hết phải là người tử tế với dân.

Cán bộ phải làm gương

Nhìn lại chặng đường vẻ vang 85 năm qua kể từ ngày thành lập Đảng đến nay, ông có suy nghĩ gì?

Thực tế cách mạng Việt Nam từ khi thành lập Đảng đến nay cho thấy yếu tố con người – tức cán bộ là yếu tố quyết định mọi thành bại. Thực tế, những quyết định đó phần nhiều phụ thuộc vào chính người có chức vụ, cầm cân nảy mực. Đảng ta khẳng định vị thế là Đảng cầm quyền, được nhân dân ủng hộ, tin tưởng. Nhưng Đảng cũng tự nhận trong quá trình lãnh đạo cũng còn có những hạn chế, chưa đạt kết quả như mong đợi của đảng viên và nhân dân.

Đảng đã thực hiện nhiều cuộc chỉnh đốn Đảng, nổi lên là Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) và hiện tại là Nghị quyết T.Ư 4 khóa XI. Đảng mạnh dạn phân tích, mổ xẻ hạn chế, yếu kém để đổi mới công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đảng dũng cảm nhìn thẳng vào thực tế, thấy chỗ mạnh, chỗ yếu, chỉ rõ cả định tính và định lượng. Định tính là sự thoái hóa về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm nguyên tắc Đảng.

Định lượng là một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, có cả cán bộ cấp cao có vi phạm. Nghị quyết T.Ư 4 là một nghị quyết có tính chiến lược, cần tập trung làm tốt hơn nữa trong thời gian tới. Trước hết, cán bộ đứng đầu các cấp phải làm gương trước nhân dân. Đảng viên, cán bộ phải là những công dân mẫu mực, có ý thức pháp luật, yêu nước thương dân nhất.

Vì xác định con người là yếu tố quyết định, những ngày đầu lập nước, Bác Hồ chọn người thành lập chính phủ mới có cả người không phải đảng viên, xuất thân nhiều thành phần. Bây giờ chúng ta nói nhiều đến việc chọn hiền tài, còn nhân dân lại băn khoăn về nạn chạy chức, chạy quyền?

Ông cha ta căn dặn hiền tài là nguyên khí quốc gia. Nhưng đánh giá thế nào là hiền tài, có phải hiền là không đấu tranh? Phải định lượng tiêu chí phẩm chất của hiền, tài. Tôi nhấn mạnh hai chữ tử tế. Cán bộ trước hết phải là người tử tế với dân. Tôi nói điều này, có người bảo sao anh lại nói thế, chúng ta đều là người tử tế cơ mà. Thực tế có đúng như vậy không, chúng ta còn phải bàn. Ai cũng biết đã là cán bộ, đảng viên thì phải là người tử tế, đó là tiêu chuẩn cơ bản, tối thiểu phải có. Cùng với đó, cán bộ phải yêu nước, thương dân, có tinh thần trách nhiệm, không tham lam.

Để những điều ấy không là khẩu hiệu suông, người làm công tác tổ chức trước hết phải là người trong sáng. Người làm kiểm tra phải thực sự là tai mắt của Đảng, công tâm để xác định rõ chỗ tốt, xấu trong Đảng. Bây giờ, tham nhũng tinh vi, xảo quyệt, lách luật, lách quy định của Đảng.

Cho nên, quy định nhiều nhưng một bộ phận cán bộ vẫn xấu. Có người hôm trước tốt, nhưng hôm sau xấu. Nhưng có những người vốn xấu rồi, nhưng giỏi leo trèo mà trở thành quan chức. Vì vậy, rất cần chọn người đứng đầu của Đảng, chính quyền thực sự trong sáng. Chọn bằng công thức dân chủ – công khai – minh bạch.

Dân chủ là phải hỏi dân – công khai, minh bạch ra cho dân biết. Ví dụ, định chọn người vào ví trí A, B nào đó, phải đưa ra tiêu chí, sau đó tìm những người đủ tiêu chuẩn để lựa chọn, đừng chỉ đưa ra một người. Ai, cơ quan nào giới thiệu phải chịu trách nhiệm. Tránh chọn vì nể nang, vì họ hàng. Ngoài ra, phải giảm bớt rào cản để thực hiện sự dân chủ thực sự.

Đảng phải tự chỉ trích

Đấu tranh phê bình trong Đảng để Đảng trong sạch, vững mạnh, vậy phải làm sao cho hiệu quả hơn, thưa ông?

Vừa rồi, Trung ương Đảng tiến hành lấy phiếu tín nhiệm theo tinh thần Nghị quyết T.Ư 4 là một bước tiến. Quốc hội, HĐND các cấp đã tiến hành lấy phiếu, công khai kết quả, có tác dụng rất tốt. Nhân dân cũng rất trông đợi, mong muốn Đảng công khai kết quả lấy phiếu tín nhiệm. Vì vậy, tôi đề nghị Đảng nên nghiên cứu, có lộ trình, hình thức công khai kết quả lấy phiếu để nhân dân được biết.

Cuốn “Tự chỉ trích” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ (viết năm 1939) nêu rõ: “Công khai, mạnh dạn, thành thực vạch những lỗi lầm của mình và tìm phương châm sửa đổi, chống những xu hướng thỏa hiệp, như thế không phải làm yếu Đảng, mà là làm cho Đảng được thống nhất, mạnh mẽ.

Làm như thế không sợ địch lợi dụng, chửi rủa vu cáo cho Đảng, không sợ “nối giáo cho giặc”. Lúc ấy, Đảng hoạt động bí mật giữa vòng vây của kẻ thù mà còn dám tự chỉ trích, không sợ kẻ thù bôi nhọ. Bây giờ, Đảng cũng phải mạnh dạn công khai khuyết điểm, yếu kém thì mới sửa chữa được.

Để Đảng thực sự vững mạnh, không phải chỉ cần phê bình, chỉ trích mà phải đổi mới cả thể chế kinh tế, thưa ông?

Điểm xuất phát của chúng ta không kém gì các nước trong khu vực, có lợi thế hơn nhiều nước, nhưng vì sao chậm phát triển, tụt hậu, điều gì cản trở? Để hạn chế, khắc phục được tham nhũng thì phải làm được như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiều lần đã nói: “Làm cho người ta không dám, không thể và không muốn tham nhũng”.

Muốn vậy, đời sống phải khá lên, phải giảm quan liêu, tham ô, lãng phí. Nếu giảm tham ô, tham nhũng, quan liêu, thất thoát, lãng phí bằng việc nâng cao chất lượng cán bộ, tôi tin chúng ta thừa sức tăng lương gấp nhiều lần hiện nay. Tại sao dự án treo, một phần tiền thuế của dân, tiền đi vay lại đổ vào túi một số cá nhân, hoặc đổ xuống sông, xuống biển.

Những chuyện đó đều vì cán bộ tồi mà ra. Mục tiêu phát triển Vinashin, Vinalines để phục vụ kinh tế biển đảo là đúng, nhưng cán bộ thực hiện không đúng, vụ lợi, tham nhũng. Sự lãnh đạo, quản lý của chúng ta yếu kém, không kịp thời phát hiện ra những cán bộ xấu để thay thế. Đảng phải có một đường lối, chủ trương đổi mới kinh tế và tổ chức cho thật tốt. Mục tiêu của chúng ta là phải làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Chọn hiền tài không cứ đảng viên

Từ khi ra đời, Đảng có những cán bộ rất trẻ, Tổng Bí thư ở tuổi dưới 30, 40. Theo ông làm sao để quy hoạch được thế hệ cán bộ trẻ có đủ đức, đủ tài?

Tổng Bí thư Trần Phú viết dự thảo Luận cương chính trị năm 1930 của Đảng lúc 26 tuổi. Các bậc tiền bối của Đảng, nhiều đồng chí được bầu làm Tổng Bí thư ở lứa tuổi rất trẻ. Đó là Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh… Trước đây, chúng ta có phong trào vô sản hóa – đưa người trẻ vào hầm mỏ để họ hiểu được đời sống của người lao động. Ngày nay, đào tạo thế hệ cán bộ trẻ, cần phải đưa họ vào rèn luyện trong thực tiễn cuộc sống.

Chọn cán bộ không nhất thiết phải là đảng viên và cũng đừng chỉ có con em, họ hàng thân thích. Những người làm tổ chức phải có trách nhiệm chọn hiền tài. Lãnh đạo các cấp, từ trung ương đến địa phương, phải chăm lo đào tạo thế hệ cán bộ trẻ đúng như Di chúc của Bác Hồ căn dặn. Làm sao có nhiều cán bộ trẻ, giỏi, bất luận anh có phải đảng viên hay không. Vì vào Đảng là để có tổ chức – phương tiện phấn đấu, rèn luyện, cống hiến chứ không phải mục đích để thăng quan, tiến chức.

Cảm ơn ông.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Tin đồn thất thiệt: Vì sao?

Mấy ngày qua trên mạng đang loan truyền nhiều về về trường hợp được cho là "chữa khỏi bệnh ung thư gan" của GS Văn Như Cương với hầu hết các nhân vật và ngày giờ cụ thể khiến bất cứ ai đọc qua cũng thấy hay và bổ ích, đáng rút kinh nghiệm...! Đây là một bài báo như vậy: http://petrotimes.vn/news/vn/phong-su-dieu-tra/ai-chua-benh-ung-thu-cho-giao-su-van-nhu-cuong.html

Nhưng, với chút KN của một bệnh nhân, tui thấy bài báo trên không khác gì hàng trăm bài đã lưu truyền trên mạng bấy lâu nay và e rằng nếu tác giả hoặc bản thân GS Văn Như Cương và các bác sĩ trực tiếp tham gia ca bệnh của GS không lên tiếng thì những bài báo như vậy là "lợi bất cập hại" tạo điều kiện cho kẻ xấu kiếm tiền trên nỗi bất hạnh của bệnh nhân.

Quả đúng là ai chết đuối mà không vớ cọc? Nhưng e rằng những cái cọc mục hoặc cọc không có chân rất nguy hiểm! Vậy nên chăng các bác sĩ và ngành y, dù muộn, hãy một lần làm rõ trường hợp ca bệnh của GS chứ không chỉ để một số  nhà báo viết nhăng viết cuội về một vấn đề mà họ không thực sự hiểu biết. Tại sao các bác sĩ trực tiếp khám và làm các biện pháp can thiệp không nói gì mà để ông lương y Nho không có giấy phép hành nghề lên tiếng? Nội dung các bài báo đều rất sơ sài, với những thông tin không chính xác, thiếu nhất quán, ví dụ không rõ khối u trong gan hay chỉ là khối tụ máu trong tĩnh mạch;  lúc nói là "nút tĩnh mạch", lúc nói "nút động mạch"- vốn là những thủ thuật có bản chất và  mục đích hoàn toàn khác nhau, v.v... Đoạn trích ý kiến của lương y Nho nghe như một sự "thỏa hiệp" hiếm hoi giữa Tây Y và Đông Y vì mục đích nào đó (?).

Tóm lại, đây là một chủ đề phức tạp không thể trình bày hết ở đây. Tôi chỉ muốn nêu lên một vấn nạn mà trách nhiệm chính thuộc về nhưỡng người làm công tác quản lý ngành y. Với một "căn bệnh thế kỷ" mà VN là nước đóng góp lớn nhất (theo một số thông kê tôi đọc được) nhưng rất hiếm thấy hình thức trao đổi công khai minh bạch nhằm rút kinh nghiệm từ thực tiễn giữa bệnh nhân và bác sĩ (mà chỉ toàn thấy cảnh "xin-cho", "khôn thì sống, mống thì chết" và "sống chết mặc bay tiền thày bỏ túi"...). Điều này buộc người mắc bệnh ung thư ở VN luôn ở vào thế bị động, rất dễ dao động và mắc sai lầm trước các loại lừa đảo, chỉ có lợi cho những kẻ "làm tiền".  Đó cũng là một trong những lý do tại sao người bệnh VN dù rất nghèo vẫn phải tìm đường ra nước ngoài chữa trị.

Nhân đây cũng không thể không nói đến khâu quản lý thông tin trong các lĩnh vực liên quan đến chính trị-xã hội. Gần đây nhất có vụ bệnh tình của ông Nguyễn Bá Thanh mà xem ra chỉ vì thiếu  nguồn tin công khai minh bạch nên tin đồn thi nhau loan truyền không biết đâu là thật /hư. Điều lạ lẫm nhất là sau từng ấy thời gian và tin đồn, và mặc dù đã có tin chính thức của Ban sức khỏe TW nói ông Thanh đã trở về điều trị tại bênh viện Ung thư Đà Nẵng, có cả tin và ảnh một số lãnh đạo cấp cao đến thăm....,  nhưng tuyệt nhiên không có hình ảnh nào có mặt bệnh nhân. Dư luận không khỏi thắc mắc có gì khúc mắc với trường hợp ông Thanh ?, ngay cả Tướng Giáp trước đây nằm viện thở ô xi chờ chết mà vẫn thường có ảnh đưa công khai trên báo chí và TV cơ mà.  

Và điều này khiến mối hoài nghi trong dân chúng lại càng tăng lên như một quy luật tự nhiên. Nếu đặt câu hỏi tình trạng bưng bít thông tin này có lợi cho ai thì sẽ thấy ai đã cố tình gây ra nó.Thay vì công khai minh bạch thông tin về ông Nguyễn Bá Thanh (dĩ nhiên với mức độ mà nhà chức trách có quyền lựa chọn) thì người ta lại chọn cách đưa tin nửa vời theo kiểu "1/2 sự thật chưa phải là sự thật". Mặc khác nhà chức trách lại đổ lỗi cho  "các thế lực thù địch" vô hình rồi áp đặt những biện pháp cấm đoán trái với tinh thần tự do thông tin đã được quy định trong Hiến pháp và luật lệ hiện hành. Cách làm này đúng là "lợi bất cập hại", nếu không phải là dụng ý của một thế lực ngầm nào đó trong hệ thống công quyền. Dù là gì thì đó là cách quản lý thông tin đã lỗi thời cần được thay đổi để mở đường cho đất nước tiến lên.        

    

Trần Kinh Nghị 

Phần nhận xét hiển thị trên trang