Nhìn lại vụ án tranh chấp đất đai lớn thời Pháp thuộc và một phiên tòa chính nghĩa

Vụ án Nọc Nạng (có nơi ghi Nọc Nạn) là một vụ tranh chấp đất đai lớn diễn ra vào thời Pháp thuộc, giữa một bên là các gia đình nông dân, và một bên là các viên chức làng, chủ đất tha hóa và cảnh sát Pháp. Vụ việc đã dẫn tới cái chết của 4 người Việt (trong đó có 1 phụ nữ mang thai) và một người Pháp. Luật sư người Pháp đã biện hộ cho những người nông dân, và chỉ ra nguyên nhân gốc rễ của tranh chấp đất đai là những kẻ tha hóa cùng chính sách bất hợp lý của người Pháp. Điều cần chỉ ra là, kết thúc phiên tòa, hai bị cáo được tha bổng, một người bị 6 tháng tù giam, và một người 2 năm tù giam (vì tiền án ăn trộm). Diễn tiến vụ việc tranh chấp đất đai 1 – Nhà Hương chánh Luông khai phá đất Trước 1900, một nông dân đến khai phá khu rừng ở rạch Nọc Nạng, được 73 ha. Năm 1908, nông dân này chết, để lại đất cho con là Hương chánh Luông. Khi khai phá, Bạc Liêu còn hẻo lánh, việc đo đạc ruộng đất, lập bản đồ đất đai chậm so với các tỉnh khác ở Nam Kỳ. Năm 1910, Hương chánh Luông chính thức làm đơn xin khẩn 20 ha đất, chịu đóng thuế trên diện tích này, được chính quyền chấp nhận bằng văn bản. Năm 1912, gia đình Luông lại làm đơn xin đo đạc và cấp bằng khoán (giấy chứng nhận sở hữu đất) chính thức cho toàn bộ diện tích đất canh tác 73 ha. Chủ tỉnh Bạc Liêu chấp thuận, trao cho Luông bản đồ phần đất. Năm 1916, Tăng Văn Đ. kiện lên chủ tỉnh Bạc Liêu, yêu cầu không cấp đất cho Luông, với lý do Đ. cũng góp sức khẩn hoang. Nhà chức trách xử Đ. thua kiện, vẫn cấp giấy tờ đất cho Luông, nhưng cắt 4,5 ha cho Đ.. Luông được cấp tờ bằng khoán tạm số 303 đề ngày 7 tháng 8 năm 1916. 2 – Âm mưu của Hoa kiều Mã Ngân Luông qua đời, người con trai cả là Biện Toại thừa kế phần đất trên. Năm 1917, Hoa kiều giàu khét tiếng Bạc Liêu là Mã Ngân, thường gọi là Bang Tắc, muốn tranh chiếm đất đai nhà Biện Toại. Là người tinh ranh luật lệ, Bang Tắc mua lại phần đất giáp ranh Biện Toại của bà Nguyễn Thị Dương, nhưng trong hợp đồng ghi bán phần đất với ranh giới bao trùm luôn khoảnh đất anh em Biện Toại đang sử dụng. Bang Tắc biết đất của nhà Biện Toại mới chỉ có bằng khoán tạm. Tranh chấp đất đai nổ ra, hai phía thưa kiện nhau bốn lần lên chủ tỉnh Bạc Liêu và bốn lần lên Thống đốc Nam Kỳ, lên cả Toàn quyền Đông Dương. Năm 1919, Bang Tắc sai tá điền đốt một căn chòi ruộng và giết một con trâu của Biện Toại để dằn mặt. Anh em Biện Toại không phản kháng, chờ nhà chức trách phân xử. Viên quan phủ H. ở quận Giá Rai, theo dư luận nghi ngờ, đã nhận tiền của Bang Tắc, yêu cầu chia đôi phần đất: Biện Toại một nửa, Bang Tắc một nửa. Cũng năm 1919, quan phủ Ngô Văn H. được cử giữ chức Chủ tịch Hội đồng Phái viên (commission administrative), có trách nhiệm khảo sát đất đai, chính thức cấp bằng khoán đất ở làng Phong Thạnh. Hội đồng này xác nhận phần đất của gia đình Biện Toại thuộc về Nguyễn Thị Dương, và nay là của Bang Tắc. Ngày 13 tháng 4 năm 1926, Thống đốc Nam Kỳ ký Nghị định bán lô đất 50 ha trên phần đất của Biện Toại với giá 5.000 đồng cho Bang Tắc. Đến đây, chính quyền chính thức công nhận phần đất mà gia đình Biện Toại đã hai đời khai thác và sử dụng là của Bang Tắc. Anh em Biện Toại vô cùng căm phẫn, chống đối ra mặt. Bang Tắc không dám làm to chuyện, bèn bán lô đất 50 ha cho một người rất quyền lực là bà Hà Thị Tr., mẹ vợ anh ruột quan phủ H. 3 – Bà Tr. vào cuộc Bà Tr. bắt đầu đòi anh em Biện Toại phải nộp địa tô, coi họ như tá điền trên chính phần đất họ đã khai khẩn. Ngày 6 tháng 12 năm 1927, bà Tr. xin được án lệnh của tòa, cho phép tịch thu tất cả lúa của anh em Biện Toại. Ngày 13 tháng 2 năm 1928, lính mã tà gặp anh em Biện Toại để thực thi lệnh tịch thu lúa, anh em Biện Toại kháng cự. Ngày hôm sau, mã tà lại tới, anh em Biện Toại lại kháng cự, mã tà phải rút. Trước thái độ cứng rắn của anh em Biện Toại, hương chức làng liền tự ý bắt giữ bà Hương chánh Luông (mẹ Biện Toại) trong 24 giờ. Thương mẹ, Biện Toại hứa không kháng cự. Bà Luông được thả. Tối 14 tháng 2 năm 1928, anh em nhà Biện Toại họp, làm lễ lạy ông bà tổ tiên và bà Luông, gọi là báo hiếu lần chót. Họ trích huyết thề ăn thua, không sợ chết, rút thăm để ông bà chỉ định ai là người hy sinh đầu tiên. Lần đầu, cô em gái tên Út Trong (tức Nguyễn Thị Trong) rút được thăm. Anh em yêu cầu bốc lại. Lần thứ hai, Út Trong vẫn rút được thăm. Cô nói: “Ông bà đã dạy, em xin liều chết!” 4 – Thảm kịch đồng Nọc Nạng Sáng 16 tháng 2 năm 1928, khoảng 7 giờ, hai viên cảnh sát Pháp là Tournier và Bouzou cùng bốn lính mã tà từ Bạc Liêu đến Phong Thạnh để tiếp tay viên chức làng tịch thu lúa của gia đình Biện Toại. Đến gần đống lúa, Tournier yêu cầu hương chức làng mời một người trong gia đình ra chứng kiến. Mười lăm phút sau, cô Nguyễn Thị Trong, em gái Biện Toại đi ra, dắt theo một bé gái 14 tuổi, tên là Tư. Tournier đuổi Trong, vì cho cô là phụ nữ và còn nhỏ tuổi, không thể chứng kiến việc đong lúa. Trong không đi, còn yêu cầu đong lúa xong phải ghi biên nhận. Tournier từ chối, tát tai Trong. Cô lập tức rút ra cây dao nhỏ. Tournier đập báng súng, làm cô ngất đi. Bouzou tước dao khỏi tay Trong. Trong lúc lấy dao, ông này bị một vết thương nhỏ không đáng kể ở tay. Đứa cháu tên Tư bèn chạy về cấp báo. Anh em Biện Toại từ nhà chạy ra, mang theo dao mác gậy gộc. Họ chia thành hai tốp, tốp đầu do Mười Chức, em ruột Biện Toại, dẫn đầu. Tốp thứ nhì do bà Nghĩa (vợ Mười Chức) dẫn đầu. Tổng cộng năm đàn ông, năm phụ nữ. Tournier ra lệnh cho lính chuẩn bị ứng phó, bắn chỉ thiên, nhưng Mười Chức không dừng lại. Tournier bèn bắn Mười Chức. Bị thương nặng, nhưng Mười Chức vẫn gắng nhào đến, đâm lưỡi mác trúng bụng Tournier, rồi mới ngã xuống. Bạo lực trở nên không thể kiểm soát. Bouzou rút súng bắn bị thương nặng bốn người phía Biện Toại. Hết đạn, Bouzou lại lấy súng của Tournier, bắn tiếp, làm nhiều người thương vong. Sáng hôm đó, Mười Chức và vợ đang mang thai (bà Nghĩa), một người anh tên Nhẫn, đều chết. Nhịn, Liễu (hai em Mười Chức) bị thương nặng. Ba ngày sau, Nhịn chết tại bệnh viện. Về phía nhà cầm quyền, Tournier thiệt mạng ngày 17 tháng 2 tại bệnh viện Bạc Liêu. Phiên tòa Tòa Đại hình Cần Thơ xét xử vụ án Nọc Nạng ngày 17 tháng 8 năm 1928. Chánh án là De Rozario, công tố viên là Moreau, Hội thẩm là ông Sự. Các luật sư biện hộ (miễn phí) cho gia đình Biện Toại là người Pháp, Tricon và Zévaco, theo lời nhờ của nhà báo Lê Trung Nghĩa. Diễn biến phiên tòa Ông phủ Tâm, viên chức phụ trách đất đai tỉnh Bạc Liêu, nói giấy tờ lưu trong sổ bộ của nhà chức trách về tờ biên lai cấp đất cho hương chánh Luông năm 1910 đã bị mất cắp. Điều này gây ra nghi ngờ có khả năng hồ sơ trong văn khố cũ bị thủ tiêu, có lợi cho những kẻ cường hào. Hương thân làng Phong Thạnh Hồ Văn Hi xác nhận Tournier nổ súng trước. Mười Chức đâm Tournier sau khi trúng đạn. Lâm Văn Kiết, thành viên Hội đồng phái viên, xác nhận phần đất do Hương chánh Luông và con là Biện Toại khai khẩn trước. Công tố viên nói ông Kiết không dám cãi cấp trên của mình là Tri phủ H., người theo phe Bang Tắc và là Chủ tịch Hội đồng phái viên. Tri phủ Ngô Văn H. cho rằng vấn đề đất đai quá phức tạp, mất thì giờ, nên ông đã buông xuôi. Công tố viên rất giận dữ, cho rằng lề lối làm việc của ông H. quá bừa bãi, không thể viện lý do mất thì giờ mà không phân xử rạch ròi. Bị luật sư chất vấn, ông H. thú nhận anh ruột của ông có hùn vốn làm ăn với Bang Tắc. Sau vụ án, ông H. bị bãi chức tri phủ. Bang Tắc ra làm chứng, nói không hối hận gì. Viên hội thẩm bức xúc: “Dân chúng nói đáng lý ra ông phải chết thay cho viên cò Tournier”. Trước khi buộc tội, công tố viên Moreau đề nghị tòa thận trọng, nhắc lại vụ án Ninh Thạnh Lợi năm 1927. Ông cho rằng vụ này chứng tỏ bất ổn xã hội về đất đai đang gia tăng hết sức nghiêm trọng. Ông nói tình cảnh của gia đình Biện Toại rất đáng thương: bị những kẻ không có trái tim (hommes sans coeur) đến cướp đất, rồi bọn có quyền thế tiếp tay với bọn cường hào. Ông đề nghị tòa tha bổng Biện Toại, cô Liễu (em Biện Toại) và con là Tia, giảm nhẹ cho cô Trong và Miều (em rể Biện Toại, chồng Liễu). Biện hộ của luật sư Luật sư Tricon nhận định nguồn gốc của vụ án là vấn đề điền địa. Ông cho rằng chính sách ruộng đất thời Nguyễn công bằng và hợp thực tế, còn luật lệ do người Pháp đặt ra chưa được áp dụng đúng, thiếu thực tế, những người trong Hội đồng Phái viên chỉ ngồi một chỗ, chưa hề bước ra sở đất mà họ xem xét, chỉ quyết định dựa trên báo cáo. Ông ca ngợi tinh thần lao động khẩn hoang của gia đình Biện Toại: họ phải đối mặt với thiên nhiên, với bọn cường hào, với cả các thủ tục pháp lý, nói: Chúng ta, những người Pháp, nên xây dựng ở xứ này một chế độ độc tài. Không phải độc tài bằng sức mạnh của súng đạn, nhưng là sự độc tài của trái tim (Non pas de la dictature de la force du mousqueton, mais de la dictature du coeur). Ông cũng ca ngợi lập luận của công tố viên, cho rằng chính sách của nhà nước thì tốt, nhưng người thừa hành xấu đã làm cho chính sách trở nên xấu đối với dân chúng. Ông nói nên sa thải vài ông phủ, ông huyện bất hảo và vạch rõ hành động của cặp bài trùng Bang Tắc – Tri phủ H. đã dẫn đến tấn thảm kịch Nọc Nạng. Ông xin tòa tha thứ cho các bị can, nói: Lần này sẽ có một bà lão khóc về cái chết của bốn đứa con. Bốn người này đã chết, vì họ tưởng rằng có thể tự lực gìn giữ phần đất ruộng mà họ đã từng rưới mồ hôi và máu của họ lên đó. Án tuyên Tòa Đại hình Cần Thơ tuyên Biện Toại, Nguyễn Thị Liễu (em út Toại) và Tia (con trai Toại) được tha bổng. Cô Nguyễn Thị Trong, sáu tháng tù (đã bị tạm giam đủ sáu tháng). Miều (chồng Liễu), hai năm tù vì tiền án ăn trộm. Làn sóng công luận Báo chí Sài Gòn bấy giờ đua nhau phản ánh vụ Nọc Nạng. Nhà báo xuống tận nơi điều tra. Dư luận từ mọi giới, kể cả giới thực dân, đều thuận lợi cho gia đình Biện Toại. Họ chịu bất công quá lộ liễu. Họ là những tiểu điền chủ siêng năng nhưng bọn cường hào cấu kết với quan lại tham nhũng đã đẩy họ đến đường cùng. Các phong trào yêu nước bấy giờ đang sôi nổi. Hai năm trước (1926) vừa xảy ra đám tang chí sĩ yêu nước Phan Chu Trinh. Đảng Lập hiến của ông Bùi Quang Chiêu cũng vừa ra đời. Dù chủ trương Pháp-Việt đề huề, ông Bùi Quang Chiêu chính là người lập tờ báo tiếng Pháp La Tribune Indochinoise. Phóng viên báo này – Lê Trung Nghĩa – đã nhờ hai luật sư Tricon và Zévacon biện hộ cho gia đình Biện Toại. Tại tòa, trừ tờ La Dépâche l’Indochine, tất cả báo chí Sài Gòn đều có mặt: L’Écho Annamite, Đông Pháp thời báo, L’Impartial, l’Opinion, Le Courrier Saigonnais, Le Phare, La Tribune Indochinoise. Sau phiên tòa, các nhân sĩ và người dân ở Phong Thạnh như các ông Huỳnh Minh Trí, Nguyễn Duy Biện, Nguyễn Viết Trọng ở Giá Rai, Bùi Văn Túc ở Long Điền, làm tiệc cảm ơn hai vị luật sư và các nhà báo Pháp và Việt, theo truyền thống trung hậu và hào hoa cố hữu của người Bạc Liêu. Bà Hương chánh Luông cũng tham dự buổi tiệc này. ****** Kết thúc vụ thảm án tranh chấp đất đai, hai bị cáo được tha bổng, một người bị 6 tháng tù giam, và một người 2 năm tù giam (vì tiền án ăn trộm); tri phủ H. sau này bị bãi chức; toàn bộ người có mặt trong phiên tòa chứng kiến luật sư người Pháp nêu ra sai lầm của người Pháp; công luận đã phần nào được tôn trọng. Bài viết được trích lại gần như nguyên văn từ Wikipedia ngày 5/1/2018 với mục đích chia sẻ lại một sự kiện gây chấn động dư luận. Những chi tiết trên đây có thể sai khác với sự thật, hoặc được ghi chép lại sai khác với sự thật vì những sự tình phức tạp thời bấy giờ. Theo TrthucVN

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Bàn tay của Trung Quốc có thể vươn ra thế giới bao lâu?

Từ Hồng Kông, Đài Loan, Úc, Hoa Kỳ đến Đức, dư luận đang không ngừng nhận được lời cảnh  báo rằng “vòi bạch tuộc” của Trung Quốc đang vươn dài ra thế giới. Toàn thế giới liệu có trở thành thời đại mới “chuyển đổi sang chủ nghĩa xã hội” hay không? Thành viên Đảng Xã dân liên, Hương Cảng Chúng Chí cùng nhiều nhóm kêu gọi cải cách chính trị đã tiến hành Cuộc diễu hành 101 phản bác chính quyền chuyên chế Tờ New York Times trong bài bình luận có tiêu đề “Trung Quốc đang đẩy vận rủi của nó sang Tây phương”, tác giả Luke Patey cho rằng, cần phải gióng lên một hồi chuông cảnh tỉnh trước việc Trung Quốc đang cố áp chế các giá trị quan ở các quốc gia dân chủ Tây phương và phá hoại những nỗ lực nhằm đạt được tự do toàn cầu. Bài báo cho biết, Bắc Kinh đã cho phép một số tập đoàn hàng đầu của Mỹ tiến nhập vào thị trường tiêu dùng khổng lồ của Trung Quốc. Đổi lại, các ông lớn như Apple hay LinkedIn phải đồng ý tuân thủ “luật chơi” của Trung Quốc, tức là phải chấp thuận việc bị kiểm duyệt. Còn các trường Đại học Mỹ, sau khi nhận khoản tiền tài trợ khổng lồ của Viện Khổng Tử ở Bắc Kinh, cái gọi là “tự do học thuật” đang phải trả giá khi mà Viện Khổng Tử và các Trung tâm ngôn ngữ tại đây nghiêm cấm thảo luận về các vấn đề mà sẽ phơi bày bộ mặt thật của Trung Quốc ra ánh sáng. Tuy nhiên, tác giả bài viết lại tin rằng, những dấu hiệu này thoạt nhìn tưởng như phản ảnh sự gia tăng sức mạnh của Trung Quốc, nhưng thực tế lại đang chứng minh cho những chiến lược sai lầm của quốc gia này. Trung Quốc trong lúc vươn tay xa ra thế giới Tây phương, thì cũng ngày càng mở rộng quan hệ với nhiều quốc gia đã và đang phát triển. Ai cũng biết rằng, các quốc gia chuyên chế không bao giờ muốn để người ta giao thiệp rộng rãi, đặc biệt là kết giao với những người ở các nước dân chủ vốn ủng hộ thị trường khai mở và tự do ngôn luận. Nếu như Bắc Kinh muốn dập tắt những lo ngại về ảnh hưởng của xã hội và chính trị Tây phương mà nói, nó trước hết phải thay đổi chính sách về lợi ích kinh tế, theo đuổi những thỏa thuận và hợp tác mới với Tây phương. Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc chính là pháp luật Tờ Minh báo (Hồng Kông) xuất bản bài viết của tác giả La Vĩnh Sinh có tiêu đề “Pháp luật không gì khác hơn Đại hội đại biểu Nhân dân Toàn quốc”, trong đó có nói về việc Hội nghị thường ủy Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (Nhân đại) thông cái gọi là “một quốc gia hai chế độ”, thì trước hội nghị đã có nghe nói thông tin rằng, nội dung của nó không đề cập đến bất kỳ điều luật nào trong Luật cơ bản Hồng Kông, nhưng lại cưỡng chế hành pháp tại Hồng Kông. Mà theo lời ông Lý Phi, Tổng thư ký Nhân đại thì tuyên bố Nhân đại được coi là quyết định trọng yếu, không dễ mà được phép chất vấn. Nói một cách đơn giản, thì Nhân đại chính là pháp luật. Luật cơ bản không ảnh hưởng gì đến Nhân đại, Nhân đại thậm chí còn có quyền phán xét điều gì phù hợp với Luật cơ bản, điều gì trái với Luật cơ bản. Bài báo cho biết, có thể dự đoán được rằng, khi Bộ luật mới được đưa ra không lâu, sẽ có một lượng lớn bài viết bình luận về hiến pháp và chính trị, bàn luận tới tui nhưng tựu chung chính là để chứng minh rằng quyến định Nhân đại là phù hợp, thậm chí là ưu việt hơn so với Luật cơ bản Trung Quốc. Khi đó, những ai vốn ủng hộ chính sách “một quốc gia hai chế độ” sẽ càng cao giọng ca ngợi quyết định của Nhân đại. Người Hồng Kông nên kháng cự “chuyển đổi sang chủ nghĩa xã hội” Liên đoàn luật sư Hồng Kông đã phát biểu tuyên bố, quyết định “Một quốc gia hai chế độ” của Nhân đại không chỉ đảo ngược lại Luật cơ bản, mà còn giáng một đòn nghiêm trọng với việc thực thi pháp trị và tinh thần người dân ở Hồng Kông. Tờ Apple Daily (Hồng Kông) còn đăng bình luận có tiêu đề “Kháng cự chuyển đổi sang chủ nghĩa xã hội: Im lặng mà chết hay cất cao tiếng nói mà sống”, trong đó tác giả Lý Bình viết, ĐCSTQ không ngừng lập pháp, cải tạo phương thức quản trị Hồng Kông, bối cảnh chính trị không khác gì những năm 1950 khi liên tục sửa đổi Hiến Pháp nhằm thúc đẩy “chuyển đổi chủ nghĩa xã hội”. Đối mặt với lực lượng trấn áp mang tính hệ thống này, sự phản kháng của người dân Hồng Kông dường như là không có ích gì, tuy nhiên, “Im lặng mà chết hay cất cao tiếng nói”, người dân Hồng Kông muốn tranh thủ sự đồng tình của cộng đồng quốc tế, kháng cự lại việc chuyển đổi sang chủ nghĩa cộng sản, nhất định phải tiếp tục truyền thống đấu tranh, biểu tình, xuống đường thị uy tuần hành. Bài báo còn viết, tuyên bố của Liên đoàn luật sư Hồng Kông đã bác bỏ quyết định vô lý của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc, tin rằng người dân và xã hội quốc tế có thể thấy rõ sự vô sỉ lộng hành ngang ngược của ĐCSTQ khi muốn lấy pháp luật cai trị Hồng Kông. Tuy nhiên, điều đáng nói là không chỉ phía chính phủ Hồng Kông như thể câm điếc không có phản hồi, đến người dân hiện nay cũng tiếp tục im lặng, không ít người do dự tham gia diễu hành dịp năm mới, còn thể hiện thái độ yếu đuối chán nản. Tác giả nhấn mạnh, nếu như Hồng Kông hiện nay mà nghe theo ĐCSTQ, thực hiện chuyển đổi sang chủ nghĩa xã hội, để cho giới chức ĐCSTQ thao túng lợi ích kinh tế chính trị Hồng Kông, thì chỉ e thế hệ của chúng ta sẽ phải chịu tổn hại không gì sánh nổi. Blog Trương Bình/TrthuVN

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Nguyễn Tất Nhiên

Nhà thơ Nguyễn Tất Nhiên
(1952-1992)

Sài Gòn năm 1976, khu vực chung quanh bùng binh chợ Bến Thành là một trong những nơi tập trung đông đảo dân bán chợ trời.

Người ta bán không thiếu thứ gì: hàng quán thức ăn, thuốc Tây, quần áo cũ, cá thịt ướp sẵn từng nồi, sách báo “đồi trụy”, “nhạc vàng”…và cả súng.

Nguyễn Tất Nhiên thường leo xe lửa từ Biên Hòa và xuống ga Sài Gòn vào giờ trưa. Chúng tôi gặp nhau ở đó, bữa đói bữa no ở đó và nhận ra nhau rõ hơn cũng ở đó.

*Chúng tôi quen nhau năm 1973, trong đêm sinh hoạt do Phong Trào Du Ca tổ chức tại hội trường quân đội trên đường Trần Quốc Toản, Sài Gòn, để tưởng niệm Giang Châu, huynh trưởng của Phong Trào vừa qua đời vì bạo bệnh.

Buổi sinh hoạt sắp bắt đầu, tôi đang đứng xớ rớ thì Chủ Tịch Phong Trào, nhà báo Đỗ Ngọc Yến, giới thiệu tôi với một chàng cao lêu nghêu, “mặt vác lên trời”: Nguyễn Tất Nhiên.

“Nghe đại danh, hôm nay mới hân hạnh gặp mặt”, tôi nói thế. Nhiên nhếch mép, nụ cười “kẻ cả” lắm. Thấy cử chỉ đó của Nhiên, anh Yến chỉ nhỏ nhẹ, đêm nay Thái sẽ giới thiệu Nhiên lên đọc thơ nhé.

Hai đứa tôi quen nhau như thế đó.

*

Nhiên kiêu lắm. Nhiều khi đến “ngông cuồng”.

Nhiều đêm, Nhiên ngủ lại nhà tôi, chàng “ngôn” rằng, 20 tuổi sẽ đoạt giải Nobel Văn Chương.

Hiểu được.

Vì mới 16 tuổi, Nhiên đã lừng danh với những bài thơ do “phù thủy âm nhạc” Phạm Duy phổ thành ca khúc. Điều đáng tiếc là Nhiên chưa hề đọc một tác phẩm nào đoạt giải Nobel. Tôi mua tặng bạn hai cuốn: Câu Chuyện Giòng Sông của Hermann Hesse và Lời Dâng của Rabindranath Tagore.

Nhiên thông minh lắm. Chàng nhận ra ngay và buông một câu chen tiếng “Đan Mạch”: “Đ.M, họ viết hay thiệt”. Từ đó, không thấy Nhiên nhắc lại mộng Nobel Văn Chương nữa.

*

Nhiên hiền, ít nói, khi cười, mặt hếch cao, nhe hàm răng lởm chởm.

Không biết nói Nhiên mang “lời nguyền truyền kiếp” là mê con gái Bắc có đúng không? Vì trong thơ và trong đời thường, con gái Bắc làm khổ Nhiên lắm:

“Em nhớ giữ tánh tình con gái bắc

Nhớ điêu ngoa nhưng giả bộ ngoan hiền

Nhớ khiêm nhường nhưng thâm ý khoe khoang

Nhớ duyên dáng ngây thơ mà xảo quyệt.”

Trong đám bạn chung thời sau 1975, H. tóc dài, giọng Bắc nhẹ “như thơ”. H. đã có bạn trai, Nhiên biết, nhưng vẫn công khai nói, “tớ chết đi được mỗi khi nghe H. buột miệng hai tiếng ‘Trời ơi’”. Và Nhiên cứ lặng lẽ với chính cái bóng đối với cuộc tình “con gái Bắc” này.

Lần đầu Nhiên gặp H., nụ cười “chết khiếp” của Nhiên đã đẩy H. ra xa. Hôm đó, cả bọn rủ nhau đi ăn cơm thịt kho hột vịt. Đang ăn, Nhiên ngẩng mặt rú lên cười, hai hàm răng bệt lòng đỏ trứng. “Trời ạ”, có Thánh mới chịu nổi. Nhưng đó là Nhiên, cho tới tận ngày bỏ lại mọi muộn phiền sau lưng ra đi vĩnh viễn, vẫn nụ cười đó, vẫn hàm răng đó.

Thân nhau, tôi có cảm tưởng Nhiên không sống ở cõi này. Nhiều lần, đang nói chuyện, Nhiên chợt trôi vào im lặng. Và nhiều lần, Nhiên nói, chắc có ngày tui tự tử quá ông ơi! Nghe lần đầu, còn lo lắng cho Nhiên, nhưng nghe mãi thì biết, bạn mình nói thế để xả một nỗi đau, mối sầu nào trong lòng mà thôi.

Nhiên nghèo, có sao sống vậy, quần ống thấp ống cao, đi chơi với nhau, bạn rủ gì ăn nấy, không đủ tiền thì nhịn.

Một buổi chiều đi ngang một quán cóc ở đường Lê Thánh Tôn, thấy Nhiên ngồi một mình, trước mặt là ly cà phê đã cạn đến giọt chót. Thấy tôi, Nhiên bảo, có tiền trả giùm ly cà phê; ngồi từ sáng đến giờ không đủ tiền trả, chủ quán nhắc khéo nhiều lần mà chịu, cứ phải ngồi lỳ thôi.

Thương Nhiên ở cái tính đó.

*

Tết 1976, cái đói hành hạ. Đói đến độ có lần đi ngang hàng phở, phải quay mặt đi, vậy mà nước bọt cứ tứa ra, đau quặn cả ruột. Đói, cả cái chuông cái mõ trên bàn thờ Phật, tôi cũng đem ra bán ở chợ trời.

Nhiên biết gia đình tôi đói; và Nhiên cũng đói.

Một hôm, đang đứng bán thuốc Tây ở sân ga Sài Gòn, thấy Nhiên dắt cái xe đạp cũ kỹ, tài sản duy nhất của chàng, lững thững đi tới. Yên ghế ngồi phía sau là một bọc ni lông. Nhiên bảo, ông già vừa mua cho cái quần, tui đưa ông bán nhé, bọn mình ăn bữa … thịt chó.

Nhìn thằng bạn chiếc quần cũ mèm ống bên trái “chửi bố” ống bên phải, thương bạn, xúc động vì tấm lòng của bạn, tôi không biết nên cười hay nên khóc.

Bữa thịt chó hôm đó, ăn xong vẫn còn thòm thèm. Cái quần mới của Nhiên quy thành tiền, nếu gọi thêm một xị đế và món rựa mận khoái khẩu thì không đủ trả.

Sau bữa thịt chó cuối năm đó, tôi bị bắt, không biết Nhiên ra sao.

*

Ra khỏi tù năm 84, nghe bạn bè nói Nhiên đi Pháp rồi.

Nhiên đi là phải. Chế độ đang cai trị đất nước này coi dân như kẻ thù, ai đi được cũng phải đi thôi. Nhớ có đêm lang thang với Nhiên trên đường Duy Tân, phố vắng dần, chỉ có từng toán công an võ trang đi tuần tra, Nhiên đọc cho nghe hai câu thơ:

“Chúa Phật còn lui chân trước gông cùm chế độ

Huống hồ chút thanh danh Nguyễn Tất Nhiên thống khổ.”

Đây không phải lần đầu Nhiên làm thơ với khẩu khí như thế. Trong bài “Hai Năm Tình Lận Đận”, Nhiên viết:

Nhiên bảo tôi, đúng ra Nhiên muốn viết “Chúa có gầy hơn ta chăng mà đòi khoe xương sườn trên Thánh Giá” nhưng lại thôi, vì ngại làm phật lòng người theo đạo.

Gặp lại nhau tại California năm 1985. Nhiên từ Pháp đã qua Mỹ vài năm trước đó, còn tôi vừa từ trại tỵ nạn chân ướt chân ráo đến sau.

Thăm Nhiên tại căn nhà trọ ở Quận Cam, bạn mình gầy hơn, nói chuyện có lúc như đang trôi vào cơn mê sảng. Nhiên nói đi nói lại nhiều lần, ông đuổi bà bán hàng rong giùm tôi, mới sáng bảnh mắt mà bả rao hàng ồn quá.

Tôi hoảng! Nhiên “hỏng” rồi.

Nhưng rồi Nhiên cũng trở lại Nhiên của khổ đau dai dẳng. Nhiên đọc tôi nghe đoạn thơ:*

Nhiên hiền, nhưng lúc sửng cồ, cũng ác miệng lắm.

Một hôm trong buổi họp mặt tại nhà Nhà văn Nhật Tiến ở đường King, thành phố Santa Ana, Nhiên kể tôi nghe vụ lời qua tiếng lại giữa Nhiên và nhà văn Mai Thảo liên quan đến thơ văn. Nhiên hỏi anh Mai Thảo, “nếu anh viết về thảm kịch của các cô gái vượt biên bị hải tặc hiếp, anh có đặt tựa bài là ‘Mười Đêm Ngà Ngọc Không?’”

Nhiên không nói, nhưng tôi đoán, anh Mai Thảo chắc không giận Nhiên. Vì anh luôn chủ trương chữ nghĩa không thể dùng để cãi cọ, chửi mắng nhau.

Một lần khác, khi Nhiên nói sẽ viết nhạc, nhạc sĩ Du Ca Nguyễn Đức Quang nói đùa, coi chừng cậu đi lộn giầy đó nhé. Nhiên sững cồ với anh Quang. Nhiên nói, size giầy của anh Quang nhỏ lắm, không đủ cho Nhiên xỏ chân vào.

*

“Em bây giờ có lẽ

toan tính chuyện lọc lừa

anh bây giờ có lẽ

xin làm người tình thua

chuông nhà thờ đổ chậm

tượng Chúa gầy hơn xưa

Chúa bây giờ có lẽ

xuống trần gian trong mưa

(dù sao thì Chúa cũng

một thời làm trai tơ

dù sao thì Chúa cũng

là đàn ông... dại khờ)”

Thơ Nhiên lúc nào cũng lấp ló đâu đó nỗi đau dai dẳng về một hình bóng, một cuộc tình tan vỡ.

Thân nhau, nhưng Nhiên ít cho biết đã thương bao nhiêu người con gái và có bao nhiêu bóng hình đã làm khổ đời Nhiên. Chỉ thấy trong thơ Nhiên tràn ngập những nhớ thương dai dẳng :

“…Em hết thương ta rồi phải không?

Thôi thế cho ta bớt não nùng

Thôi thế cho đời ta ngậm đắng

Còn nghe vị ngọt của tình nhân!...

….Giữ cho nhau một chút tình

Giữ cho nhau một ánh nhìn thiên thu

Giữ long lanh, giữ sa mù

Giữ phai nhạt, giữ đền bù nhạt phai…”

Phải chăng, buồn, cô quạnh, là định mệnh của người làm thơ như Nguyễn Tất Nhiên?

Còn nhớ, những năm Nhiên sống ở Quận Cam, một số bạn thân của Nhiên đêm đêm vẫn thường nghe tiếng gọi cửa xin ngủ nhờ. Và bạn bè hẳn vẫn còn nhớ hai câu Nhiên viết thời điểm đó:

“Buồn ơi hãy để ta buồn nữa

Trong tiếng làm thinh của ghế bàn”

Có lần Nhiên đến nửa đêm, phòng tôi trọ chỉ có tấm nệm trải dưới đất, Nhiên nhất định nằm trên miếng khăn trải giường. Tôi đọc Nhiên nghe hai câu thơ tương truyền của Phó Đức Chính:

“Cửu tuyền vô khách điếm

Kim dạ đáo thùy gia”

(Suối vàng không lữ quán

Đêm nay trọ nhà ai)

Nhiên cười, bảo không biết dưới đó có … “Motel 6” không?

*

Một chiều chớm Thu năm 1992, hai đứa ngồi bên lề đường trước trụ sở báo Người Việt trên đường Moran. Tôi rủ Nhiên vào tòa soạn kiếm chút gì ăn, Nhiên bảo “thằng sắp chết không ăn.” Biết Nhiên hay nói như thế từ thủa còn ở quê nhà, tôi không ngạc nhiên, chỉ bảo, “ừ, không ăn thì hút điếu thuốc.” Nhiên bảo, “thằng sắp chết không hút thuốc.”

Một tuần sau, Nhiên tự chọn cho mình cái chết. Năm ấy, Nhiên tròn 40 tuổi.

Anh Mai Văn Hiền báo cho tôi biết tin. Lúc đó, tôi đang chạy chiếc máy in Imperial của nhà in ABC vừa mua chưa được một tuần với giá hơn 20 ngàn. Nghe anh Hiền nói Nhiên chết trong một chiếc xe cũ, đậu ở sân một ngôi chùa. “Để không làm phiền đến ai.” Tôi lên cơn điên bất ngờ, cầm cây búa đập thủng một lỗ lớn ngay trục quay chiếc máy. Chắc lúc đó tôi khóc!

*

Hôm đi bên quan tài Nhiên ra huyệt mộ, nghe tiếng kèn trumpet của một người bạn chung thổi bài “Thà Như Giọt Mưa”, tôi ý thức rõ rằng, Nhiên “BIẾN” rồi. Biến như trong một bài thơ Nhiên đọc cho tôi nghe vào một lúc tôi đoán Nhiên sầu hận nhất (tôi đã cố tìm mà không còn ai nhớ nguyên văn cả bài):

“Tôi hô BIẾN cái tôi buồn,

Tôi hô BIẾN nỗi thuồng luồng đời tôi

Tôi hô BIẾN VỢ

Tôi hô BIẾN CON

Tôi HÔ BIẾN CÁI NÀO NÓ HIỆN RA CÁI NẤY”.

Có ai còn nhớ NGUYỄN TẤT NHIÊN?

(Cuối tháng 12, 2017)

Đinh Quang Anh Thái

Phần nhận xét hiển thị trên trang

3 mối đe dọa với kinh tế thế giới trong năm 2018

HÀ THU 

Dù các nhà kinh tế học lạc quan về năm nay nhưng vẫn có phần lo lắng về những vấn đề như Bitcoin hay chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

Chính sách của các ngân hàng trung ương, chiến tranh thương mại và bong bóng đầu cơ được dự đoán là những rủi ro trong năm 2018. Nguồn: Fortune

Sau một năm kinh tế được đánh giá tương đối tốt, các nhà phân tích đã đưa ra dự báo tương tự cho năm 2018 với đà tăng trưởng theo hướng sẽ còn cao hơn năm 2017. Các nhà kinh tế học đều đang rất tự tin, dù vậy, họ cho rằng vẫn có 3 mối đe dọa lớn với kinh tế thế giới trong năm nay, xuất phát từ những ngân hàng trung ương, thương mại và bong bóng đầu cơ.

Ngân hàng trung ương giảm nới lỏng tiền tệ

Thành công của kinh tế toàn cầu năm 2017 một phần đến từ sự kết hợp giữa chính sách nới lỏng tiền tệ ở mức kỷ lục và các nỗ lực của những ngân hàng trung ương nhằm giúp thế giới quen dần với việc rút kích thích.

Tuy nhiên, sang năm 2018, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) dự kiến sẽ nâng lãi thêm 3 lần nữa. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đang dần giảm quy mô chương trình mua lại tài sản. Còn Trung Quốc cũng đang nâng lãi suất tham chiếu.

Những động thái này đều được các nhà hoạch định chính sách cân nhắc rất kỹ. Tuy vậy, sai lầm vẫn có thể xảy ra. Bất kỳ "cú sang số" mạnh tay nào cũng có thể khiến tiêu dùng và đầu tư giảm mạnh.Link bài viết

Ví dụ, theo Hiệp hội Các thị trường Tài chính và Chứng khoán Mỹ (SIFMA) thì nợ doanh nghiệp hiện tại của nước này là gần 8.800 tỷ USD. Con số này đã tăng 35% kể từ năm 2010 và là một lực đẩy lớn đối với sự phát triển của các công ty.

Trong báo cáo triển vọng kinh tế 2018, ông Chetan Ahya, nhà nghiên cứu tại Morgan Stanley, nhận định: "So với rủi ro về bình ổn giá, rủi ro về ổn định tài chính là mối đe dọa nghiêm trọng hơn với tăng trưởng".

Việc các ngân hàng trung ương thắt chặt tiền tệ để kiềm chế tăng trưởng quá nóng hoặc lạm phát sẽ khiến tín dụng thiếu hụt. Nguy cơ này không chỉ có ở Mỹ, mà còn xảy ra tại cả châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc.

Căng thẳng thương mại toàn cầu

Một rủi ro khác có thể kể đến với tăng trưởng toàn cầu là chính sách thương mại của Mỹ. Trong chiến dịch tranh cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khẳng định quan điểm "Nước Mỹ trên hết" (America First). Khi nhậm chức, ông cũng đã thực hiện hàng loạt động thái nhằm bảo vệ quyền lợi của nước Mỹ, đặc biệt trong vấn đề thương mại.

Mỹ đã rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), mở cuộc điều tra về thép nhập khẩu và yêu cầu đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Tuy nhiên, thâm hụt thương mại của Mỹ vẫn tăng, bất chấp hàng xuất khẩu tăng. Còn thâm hụt với Trung Quốc tuy giảm, nhưng vẫn chưa khiến ông Trump hài lòng.

Trong chuyến viếng thăm châu Á hồi tháng 11 năm ngoái, ông đã đăng trên trang Twitter của mình rằng: "Những khoản thâm hụt thương mại khổng lồ này cần phải được giảm nhanh chóng".

Giới quan sát dự báo chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể sẽ nổ ra. Nguồn: Bombs and Dollars

Nếu những lời nói này thành sự thật thì kinh tế năm 2018 có thể sẽ nhanh chóng chuyển sang tình trạng khắc nghiệt. Giới quan sát đều dự báo rằng trong nửa đầu năm 2018, chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ nổ ra.

Ông Trump đưa ra ý tưởng đánh vào thương mại với hy vọng gây sức ép nhằm buộc Trung Quốc có động thái giúp kiềm chế chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên. Trong vòng vài tháng tới, ông Trump và quan chức thương mại Mỹ được kỳ vọng sẽ thông báo kết quả từ các cuộc điều tra lớn (với các vấn đề như thép hay sở hữu trí tuệ), có thể khiến hàng Trung Quốc bị áp thuế nhập khẩu. Trung Quốc tháng trước cũng kêu gọi Mỹ từ bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh và "ngừng bóp méo" về các dự định chiến lược của nước này.

Bong bóng nổ tung

Các loại bong bóng đầu cơ rất khó đong đếm cho đến khi chúng nổ tung. Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu đã giảm từ 4,4% trong năm 2000 xuống còn 1,9% trong năm 2001 khi "bong bóng dotcom" phát nổ. Khủng hoảng tài chính cũng khiến tăng trưởng giảm từ 4,3% năm 2007 xuống -1,7% năm 2009.

Việc bất chợt mất các công cụ tài chính sẽ khiến các công ty và người tiêu dùng ngừng chi tiêu, khiến tăng trưởng giảm sút, lao động bị sa thải và châm ngòi cho hàng loạt vụ vỡ nợ. Năm 2017 đã chứng kiến rất nhiều bong bóng mà trong đó Bitcoin là rõ ràng nhất.

Nếu bong bóng Bitcoin nổ tung, nó sẽ ảnh hưởng đến các thị trường tài chính truyền thống. Nguồn: The Sun

Đồng tiền mã hóa này có lúc tăng tới gần 20 lần trong năm qua mà không có nền tảng vững chắc nên đã khiến nhiều nhà kinh tế cảnh báo đây là "bong bóng của các bong bóng". Nếu Bitcoin vỡ, ảnh hưởng của nó có thể sẽ còn lan đến các thị trường tài chính truyền thống, như chứng khoán.

Theo VnExpress 

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Thời khắc quyết định của Venezuela

Ricardo Hausmann 
Pham Nguyên Trường dịch

Khi các điều kiện sống ở Venezuela ngày càng xấu đi, cần phải xét đến những giải pháp mà trước đây không thể nào tưởng tượng được. Chuyển đổi chính trị thông qua đàm phán vẫn là lựa chọn được nhiều người ưa thích, nhưng can thiệp bằng quân sự của liên minh các lực lượng trong khu vực có thể là biện pháp duy nhất, nhằm chấm dứt nạn đói do con người tạo ra, đang đe dọa mạng sống của hàng triệu người.

Cuộc khủng hoảng ở Venezuela đang chuyển động không ngừng nghỉ, từ thảm hoạ đến không thể tưởng tượng nổi. Cảnh nghèo đói, đau khổ và tàn phá đã đạt đến điểm mà cộng đồng quốc tế phải suy nghĩ lại về những biện pháp giúp đỡ.

Hai năm trước, tôi đã cảnh báo nạn đói đang tiến vào Venezuela, tương tự như Holomodor ở Ukraine trong những năm 1932-1933. Ngày 17 tháng 12, tờ The New York Times đưa lên trang nhất những bức ảnh về thảm hoạ do chính con người gây ra.

Tháng 7, tôi mô tả tính chất có một không hai của thảm hoạ kinh tế ở Venezuela, bằng cách trưng ra sự sụp đổ về sản lượng, thu nhập, mức sống và chăm sóc y tế. Có lẽ số liệu thống kê mà tôi trích dẫn làm người choáng váng nhất là lương tối thiểu (lương của người công nhân trung bình) được đo bằng số calorie từ những món ăn rẻ nhất đã giảm từ 52.854 calo/ngày vào tháng 5 năm 2012 xuống còn 7.005 calo/ngày vào tháng 5 năm 2017 (tức là giảm 7,5 lần trong vòng 5 năm – ND) - không đủ để nuôi một gia đình gồm 5 nhân khẩu.

Tỷ lệ lạm phát của Venezuela vượt qua 220%, theo Viện Johns Hopkins. Đồng 100 bolivar - chỉ trị giá 0,04 đô la vào cuối năm ngoái.

Từ đó trở đi, các điều kiện ngày càng xấu đi nhanh chóng. Tháng trước, lương tối thiểu đã giảm xuống chỉ còn 2.740 calo/ngày. Protein còn được cung cấp ít hơn nữa. Tất cả các loại thịt đều khan hiếm đến nỗi giá một kg trên thị trường còn cao hơn lương tối thiểu trong một tuần.

Điều kiện y tế cũng đã và đang xấu đi, đấy là do thiếu dinh dưỡng và quyết định của chính phủ không cung cấp sữa bột cho trẻ sơ sinh, không cung cấp vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm, thuốc chữa AIDS, ghép tạng, ung thư và bệnh nhân chạy thận và không cung cấp cho các bệnh viện thông thường nữa. Kể từ ngày 1 tháng 8, giá của một đô la Mỹ đã tăng thêm một chục lần, và từ tháng 9, lạm phát cao hơn 50%/ tháng.

Theo số liệu của OPEC, sản lượng dầu của nước này đã giảm 16% kể từ tháng 5, tức là giảm hơn 350.000 thùng/ngày. Nhằm ngăn chặn đà suy giảm, chính phủ của Tổng thống Nicolás Maduro đã không biết làm gì ngoài việc bắt giữ 60 nhà quản lý cao cấp của công ty dầu quốc khí doanh PDVSA và bổ nhiệm Bộ trưởng Quốc phòng chẳng có kinh nghiệm gì trong lĩnh vực này làm tổng giám đốc.

Không những không thực hiện những bước đi nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng nhân đạo, mà chính phủ còn sử dụng cuộc khủng hoảng để thắt chặt quyền kiểm soát về chính trị. Trong khi từ chối những khoản trợ giúp, thì chính phủ nước này lại dành nguồn lực để mua các hệ thống kiểm soát đám đông, do Trung Quốc sản xuất, nhằm ngăn cản các cuộc biểu tình của dân chúng.

Nhiều nhà quan sát bên ngoài tin rằng nền kinh tế xấu đi thì chính phủ sẽ mất quyền lực. Nhưng, phe đối lập chính trị có tổ chức hiện yếu hơn so với hồi tháng 7, mặc dù đã có những nỗ lực ngoại giao to lớn. Sau đó, chính phủ đã thành lập Hội đồng Lập hiến không phù hợp với hiến pháp với đầy đủ quyền lực, xóa tên ba đảng đối lập chính, sa thải các thị trưởng dân cử và đại biểu được bầu và làm giả kết quả ba cuộc bầu cử.

Với tất cả các giải pháp hoặc không thực tế, không khả thi, hoặc không thể chấp nhận, hầu hết người dân Venezuela đều muốn một deus ex machina (vị thần từ trên trời rơi xuống – ND) để cứu họ thoát khỏi tình trạng bi thảm này. Kịch bản tốt nhất là các cuộc bầu cử tự do và công bằng để bầu ra chính phủ mới. Đây là Kế hoạch A để cho phe đối lập Venezuela tổ chức xung quanh Mesa de la Unidad Democratica (Liên minh bàn tròn Thống nhất Dân chủ), và đang được người ta tìm kiếm trong các cuộc đàm phán ở Cộng hòa Dominica.

Kiềm sống

Nhưng không thể tin được là chế độ sẵn sàng để cho hàng triệu chết đói nhằm nắm giữ quyền lực lại sẵn sang trao quyền trong các cuộc bầu cử tự do. Ở Đông Âu trong những năm 1940, các chế độ Stalinist đã củng cố được quyền lực mặc dù bị thua trong các cuộc bầu cử. Sự kiện là, chỉ trong năm 2017, chính phủ Maduro đã giả mạo kết quả ba cuộc bầu cử và đã ngăn cản không cho các đảng phái mà chính phủ đang đàm phán tham gia tranh cử, bất chấp sự quan tâm của cộng đồng quốc tế - cho thấy rằng các cuộc bầu cử trong tương lai sẽ không thành công.

Một cuộc đảo chính quân sự do các lực lượng trong nước tiến hành nhằm khôi phục lại chính quyền hiến định là phương án không dễ chịu đối với nhiều chính trị gia dân chủ , vì họ sợ rằng sau đó binh lính có thể không trở về doanh trại. Quan trọng hơn, chế độ của Maduro là chế độ độc tài quân sự, các sĩ quan đang nắm giữ nhiều cơ quan của chính phủ. Các sĩ quan cấp cao của Lực lượng Vũ trang đã suy thoái đến tận xương tủy, dính líu với buôn lậu suốt nhiều năm liền, phạm tội về tiền bạc và mua sắm, buôn bán ma túy và giết người mà không qua xét xử, tỷ lệ những vụ giết người như thế trên đầu người cao gấp ba lần so với tỷ lệ ở Philippin thời Rodrigo Duterte. Nhiều sĩ quan cao cấp tử tế đã bỏ nước ra đi.

Những biện pháp trừng phạt theo mục tiêu, do Văn phòng Quản lý Tài sản Nước ngoài của Hoa Kỳ (US Office of Foreign Assets Control - OFAC) điều hành, đang làm cho nhiều kẻ cai trị ở Venezuela đau khổ. Tuy nhiên, với hàng chục ngàn người có thể tránh được cái chết và hàng triệu người tị nạn Venezuela nữa phải ra đi trước khi lệnh trừng phạt mang lại hiệu quả mong muốn, thì phải coi những biện pháp này là quá chậm, đấy là nói trong trường hợp tốt nhất. Còn trong trường hợp xấu nhất, những biện pháp này sẽ chẳng có tác dụng gì. Xét tới cùng, những biện pháp trừng phạt đó đã không dẫn tới thay đổi chế độ ở Nga, Bắc Triều Tiên hay Iran.

Chỉ còn biện pháp can thiệp quân sự quốc tế, giải pháp làm cho đa số chính phủ các nước Mỹ Latin sợ hãi, vì trong quá khứ từng có những hành động hiếu chiến nhằm chống lại quyền lợi quốc gia của họ, đặc biệt là ở Mexico và Trung Mỹ. Nhưng đây có thể là phép loại suy sai lầm. Xét cho cùng, Simón Bolívar đã giành được danh hiệu Người Giải Phóng của Venezuela do có cuộc xâm lăng năm 1814 được Nueva Granada (hiện nay là Colombia) tổ chức và tài trợ. Trong giai đoạn 1940 đến 1944, Pháp, Bỉ, và Hà Lan không thể giải thoát khỏi chế độ áp bức nếu không có hành động quân sự quốc tế.

Hàm ý là rõ ràng. Tình hình Venezuela đang trở nên không thể tưởng tượng được, cần phải xét đến những giải pháp phi thường. Quốc hội được được bầu một cách hợp lệ, với phe đối lập chiếm tới 2/3 số ghế, đã bị Tòa án Tối cao được bổ nhiệm một cách vi hiến pháp tước đoạt quyền lực một cách vi hiến. Còn quân đội thì sử dụng sức mạnh để đàn áp các cuộc biểu tình và buộc nhiều nhà lãnh đạo, trong đó có các thẩm phán Tòa án Tối cao do Quốc hội bầu vào tháng 7, phải lưu vong.

Các nhà chức trách Venezuela đã cố gắng ngăn chặn các cuộc biểu tình chống chính phủ bằng cách bắt giữ các nhà lãnh đạo phe đối lập gồm: Leopoldo Lopez, Antonio Ledezma và Henrique Capriles.

Khi tìm giải pháp, tại sao lại không xem xét giải pháp sau đây: Quốc hội có thể luận tội Maduro và phó tổng thống Tareck El Aissami, một kẻ buôn lậu ma túy, đang bị OFAC trừng phạt và bị chính phủ Hoa Kỳ tịch thu hơn 500 triệu USD. Quốc hội có thể bổ nhiệm chính phủ mới và đến lượt mình, chính phủ này có thể yêu cầu giúp đỡ về quân sự từ liên minh các nước có thiện chí, trong đó có các nước Mỹ Latin, Bắc Mỹ và các nước ở châu Âu. Lực lượng này sẽ giải phóng Venezuela, tương tự như người Canada, người Úc, người Anh và người Mỹ giải phóng Châu Âu trong những năm 1944-1945. Gần hơn, sẽ tương tự như Hoa Kỳ đã giải phóng Panama khỏi chính phủ áp bức của Manuel Noriega, dẫn tới chế dân chủ và kinh tế phát triển nhanh nhất ở Mỹ Latin.

Theo luật pháp quốc tế, không có sự kiện nào trong đó cần phải được Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua (Nga và Trung Quốc có thể phủ quyết), vì lực lượng quân sự sẽ được mời bởi chính phủ hợp pháp đang tìm sự ủng hộ nhằm duy trì bản hiến pháp của đất nước. Lựa chọn như thế thậm chí có thể thúc đẩy triển vọng của các cuộc đàm phán đang diễn ra ở Cộng hòa Dominica.

Vụ sụp đổ của Venezuela không có lợi cho hầu hết các nước. Và những điều kiện sống ở đây là tội ác chống lại loài người, phải được chấm dứt trên cơ sở đạo đức. Sự thất bại của Operation Market Garden vào tháng 9 năm 1944 (Chiến dịch Market Garden là chiến dịch của quân đội Đồng Minh, bắt đầu ngày 17 tháng 9 năm 1944, tấn công vào các cầu lưu thông tại Hà Lan và phía tây nước Đức. Đây là cuộc tấn công bằng lực lượng lính dù lớn nhất trong lịch sử quân sự từ trước đến nay – ND) - đã được cuốn sách và bộ phim mang tên A Bridge Too Far biến thành bất tử - dẫn tới nạn đói ở Hà Lan vào mùa đông năm 1944-1945. Nạn đói của người Venezuela hiện nay còn tệ hại hơn. Bao nhiêu người nữa sẽ phải chết trước khi lực lượng trợ giúp đến được nước này?

Ricardo Hausmann, là cựu Bộ trưởng Bộ kế hoạch của Venezuela và cựu kinh tế trưởng của Ngân hàng phát triển liên Mỹ, hiện là Giám đốc trung tâm phát triển quốc tế ở đại học Harvard (Harvard University) và Giáo sư kinh tế ở Harvard Kennedy School.


Nguồn https://www.project-syndicate.org/commentary/venezuela-catastrophe-military-intervention-by-ricardo-hausmann-2018-01

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Phát súng thức tỉnh sự vô cảm, quan liêu

LS Nguyễn Duy Bình Hãy sát cánh cùng hàng ngàn nông dân nghèo, oan trái Đăk Nông ! Kết tội chưa đúng, tuyên quá nặng do bỏ qua loạt sai phạm của tỉnh, huyện và đám doanh nghiệp côn đồ đã giết, cướp, hành hung, hà hiếp nhân dân trong cả chục năm ròng.

04/01/2018 Hiếm có vụ án nào ngay sau khi tòa tuyên tử hình một bị cáo phạm tội "Giết người" mà dư luận lại "dậy sóng" như với trường hợp của bị cáo Đặng Văn Hiến ở Đắk Nông. Điều lạ là ở chỗ thay vì lên án, hô hào trừng phạt nghiêm khắc hơn, thậm chí phải sớm loại bỏ ngay kẻ thủ ác ra khỏi đời sống như vẫn thường thấy ở nhiều vụ án hình sự thì Hiến và các bị cáo lại đang nhận được nhiều sự chia sẻ của dư luận.

Đây là vụ án giết người, che giấu tội phạm và hủy hoại tài sản xảy ra tại tiểu khu 1535 (xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông) vào tháng 10-2016, từng gây chấn động dư luận, vừa được đưa ra xét xử sơ thẩm.


Đặng Văn Hiến (1976) cùng các bị can khác đã xả súng săn vào những người của Công ty TNHH Đầu tư - Thương Mại Long Sơn (gọi tắt là Công ty Long Sơn) làm 3 người chết và 13 người khác bị thương.

Hiến và các bị can đã gây ra tội ác nên phải chịu sự trừng phạt của pháp luật. Đấy là sự nghiêm khắc và công bằng. Điều lạ là ở chỗ thay vì lên án, hô hào trừng phạt nghiêm khắc hơn, thậm chí phải sớm loại bỏ ngay kẻ thủ ác ra khỏi đời sống như vẫn thường thấy ở nhiều vụ án hình sự thì Hiến và các bị cáo lại đang nhận được nhiều sự chia sẻ của dư luận.

Thực ra không lạ, bởi trước khi trở thành tội phạm thì Hiến và các bị cáo đều là nạn nhân của một hệ quả về tranh chấp đất đai dẫn họ đến chỗ không kiềm chế nổi và mất kiểm soát hành vi.

Hiến và các bị cáo không tranh chấp đất với ai cả mà chính là Công ty Long Sơn (doanh nghiệp, ở tỉnh Bình Phước được tỉnh Đắk Nông cho thuê hơn 1.000 ha đất lâm nghiệp tại xã Quảng Trực để thực hiện dự án trồng cây hằng năm) muốn sử dụng đất được cho thuê nhưng không muốn sòng phẳng với những người dân đã bỏ công khai hoang phục hóa trên diện tích đất này. Những người dân này chỉ đơn giản là bảo vệ miếng cơm manh áo của họ.

Theo lời của một lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Nông được báo chí ghi tại hiện trường khi xảy ra vụ án thì trên vùng đất này trước đó đã có nhiều hộ dân vào khai hoang, canh tác. Trong quá trình thỏa thuận đền bù, hỗ trợ đã xảy ra nhiều vụ ẩu đả giữa người dân địa phương với nhân viên Công ty Long Sơn. Đến thời điểm xảy ra vụ án, Công ty Long Sơn chỉ mới đền bù cho người dân được hơn 400 ha đất. Đền bù chưa xong mà đã định "cướp" miếng cơm manh áo, mồ hôi nước mắt của người ta thì đến ai chịu cho thấu, chưa kể những người dân này sống trong núi sâu rừng thẳm nên hẳn là hiểu biết về pháp luật còn nhiều hạn chế.

Nhưng Công ty Long Sơn hay bất kỳ doanh nghiệp nào cũng sẽ không dám manh động để sử dụng hàng chục người lẫn phương tiện đến vườn tược của người dân để hiện việc cưỡng chế, kể cả khi người dân có chiếm đất trái phép. Vì hoạt động cưỡng chế là của nhà nước. Doanh nghiệp nếu được cho thuê đất mà chỉ được giao trên giấy chứ không có trên thực địa thì có quyền gọi "chủ đất" mà hỏi. Những người dân ở đây nếu chiếm dụng đất trái phép thì chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng phải có trách nhiệm xử lý để bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp. Nếu quan chức trong bộ máy chính quyền các cấp từ xã Quảng Trực đến huyện Tuy Đức và tỉnh Đắk Nông không "vô cảm" với doanh nghiệp và người dân, xử lý rốt ráo từ đầu thì đã không có chuyện những người của Công ty Long Sơn cùng những người như Hiến hành động như ở chốn vô pháp.

Chính HĐXX khi tuyên án cũng nhận định đối với cơ quan chức năng huyện của Tuy Đức và tỉnh Đắk Nông, trong công tác quản lý, nắm địa bàn, xử lý đối với người dân xâm canh, phá rừng trái phép không kịp thời dẫn đến tình trạng mua bán, chuyển nhượng đất rừng trái phép diễn ra phức tạp, người dân sau khi khai phá đất rừng hoặc mua bán trái phép đã ổn định sinh sống. Tranh chấp kéo dài giải quyết không dứt điểm để các bên tự giải quyết tranh chấp trái pháp luật gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Nguyên nhân dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng của vụ án này, vì thế phải được khẳng định chính là từ sự vô cảm của những quan chức trong bộ máy chính quyền các cấp từ xã Quảng Trực đến huyện Tuy Đức và tỉnh Đắk Nông lúc bấy giờ.

Cho nên, nếu muốn không còn những "án tử Đặng Văn Hiến" thì không còn cách nào khác là bộ máy chính quyền của tỉnh Đắk Nông, và cả các địa phương khác, phải thanh lọc ngay những công chức hưởng lương đều đều nhưng chỉ "tọa sơn quan hổ đấu", vô cảm đến mức mặc doanh nghiệp và dân chúng tự hành xử như đã xảy ra ở vụ án này.

Trước mắt, điều cần làm ngay cho công chúng thấy, chính là truy cứu và xử lý nghiêm khắc các công chức và quan chức đã vô trách nhiệm trong vụ này.

Lương Duy Cường
http://nld.com.vn/noi-thang/noi-thang-phat-sung-thuc-tinh-su-vo-cam-quan-lieu-20180104112757838.htm

Phần nhận xét hiển thị trên trang

TQ "lao như tên bắn" vào Pakistan khi Mỹ vừa "buông tay"

Với chính sách ai nhả ra thì Trung Quốc sẽ nhảy vào. Vừa qua Mỹ đã làm một cú khiến Pakistan "bật ngã". Không chần chừ, Trung Quốc nhào vô luôn. Hôm 2/1, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nhanh chóng có lời lẽ bảo vệ Pakistan chỉ vài giờ sau khi đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley lần đầu tiên tuyên bố Mỹ sẽ cắt khoản viện trợ trị giá 255 triệu USD cho Pakistan. Ngay sau đó, vào ngày 3/1, ngân hàng trung ương Pakistan đã ra thông báo sử dụng đồng nhân dân tệ trong hoạt động thương mại và đầu tư song phương với Trung Quốc.


Pakistan treo băng rôn in hình ông Tập Cận Bình nhân chuyến thăm của nhà lãnh đạo Trung Quốc tới quốc gia này hồi năm 2015. 

Theo Business Insider, Trung Quốc và Pakistan đã duy trì mối quan hệ thân thiết lâu nay. Cụ thể, Pakistan là một trong số ít quốc gia đầu tiên công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sau hơn 2 năm thành lập. Thủ tướng Pakistan cũng từng nhấn mạnh, Trung Quốc là “bạn thân nhất và đáng tin nhất” của quốc gia này. Ngoài ra, hai nước còn duy trì mối quan hệ đối tác thương mại chiến lược khăng khít lâu nay.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc giang tay hỗ trợ Pakistan giữa lúc Mỹ quyết định cắt viện trợ đã cho thấy tham vọng giành ưu thế địa chiến lược của Bắc Kinh trước Washington ở khu vực Trung Đông.

Hôm 2/1, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã nhanh chóng có lời lẽ bảo vệ Pakistan chỉ vài giờ sau khi đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley lần đầu tiên tuyên bố Mỹ sẽ cắt khoản viện trợ trị giá 255 triệu USD cho Pakistan.

“Pakistan đã có những nỗ lực và hy sinh lớn cho cuộc chiến chống khủng bố cũng như đáng góp phần đáng kể trong cuộc chiến khủng bố toàn cầu. Trung Quốc và Pakistan hiện là những đối tác tốt của nhau. Trung Quốc sẵn sàng thúc đẩy và làm sâu sắc thêm mối quan hệ hợp tác để mang lại lợi ích cho cả hai bên”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói.

Ngay sau đó, vào ngày 3/1, ngân hàng trung ương Pakistan đã ra thông báo sử dụng đồng nhân dân tệ trong hoạt động thương mại và đầu tư song phương với Trung Quốc.

Trong khi đó, đại sứ Trung Quốc tại Pakistan cũng khẳng định, Trung Quốc sẽ đầu tư hàng tỷ USD vào dự án cơ sở hạ tầng tại Pakistan mang tên “Hành lang kinh tế Trung Quốc – Pakistan” (CPEC). Dự án này là một phần của sáng kiến “Vành đai và con đường” nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng thương mại của Trung Quốc trên toàn cầu.

Theo ông Terry McCarthy, Chủ tịch kiêm CEO Hội đồng Đối ngoại Los Angeles, Trung Quốc sẽ nhanh chóng tận dụng cơ hội để mở rộng quan hệ với Pakistan.

“Trung Quốc phải cạnh tranh với cả Mỹ và Ấn Độ. Do đó, Trung Quốc sẽ sử dụng Pakistan như chiếc mỏ neo để phục vụ chính sách Vành đai và con đường”, ông McCarthy chia sẻ với Business Insider.

Cũng theo ông McCarthy, Pakistan hiện giữ vai trò chiến lược trong tham vọng mở rộng sức mạnh của Trung Quốc và còn là lối vào quan trọng ở điểm cuối phía nam của sáng kiến "Vành đai và con đường", cắt ngang qua Pakistan. Ngoài ra, Trung Quốc sẽ tiếp tục đưa người lao động sang Pakistan cũng như các mặt hàng cung ứng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Pakistan cũng sẽ được hưởng lợi lớn từ việc thắt chặt quan hệ với Trung Quốc. Nói cách khác, theo ông McCarthy, Pakistan sẽ sử dụng mối quan hệ đồng minh với Trung Quốc để “đối trọng” với Mỹ và đối thủ Ấn Độ. Điều đáng nói, Trung Quốc sẽ không cung cấp các khoản viện trợ lớn cho Pakistan mà sẽ hỗ trợ để “duy trì kinh tế ổn định” thông qua các dự án và cơ sở hạ tầng.

Điều quan trọng nhất khi Pakistan hợp tác với Trung Quốc là, “không giống như Mỹ, Trung Quốc không đưa ra những lời chỉ trích về vấn đề nhân quyền”. Trong khi đó, Mỹ nhiều lần chỉ trích mạnh mẽ trước nghi ngờ Islamabad hỗ trợ phiến quân Haqqani, lực lượng có mối quan hệ với tổ chức Taliban ở Afghanistan.

Ông McCarthy cho rằng, mối quan hệ giữa Trung Quốc và Pakistan được cải thiện thông qua việc Bắc Kinh hỗ trợ Islamabad chống chọi khi bị Mỹ cắt viện trợ. Song thực tế, Mỹ vẫn sẽ giữ vai trò quan trọng đối với Pakistan.

“Không phủ nhận là quan hệ Mỹ và Pakistan hiện không mặn mà. Nhưng cuối cùng, Pakistan vẫn cần quan hệ với Mỹ bởi Pakistan sẽ không nhận được mọi thứ từ phía Trung Quốc”, ông McCarthy kết luận.

http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1126004

Phần nhận xét hiển thị trên trang