Lý giải sự sùng bái nhà họ Kim tại Triều Tiên

Nguồn: Ian Buruma, “The North Korean Cult”, Project Syndicate, 09/10/2017.

Biên dịch: Lê Như Mai | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Người ta có thể dễ dàng vẽ tranh biếm họa về sự kỳ quặc của chế độ độc tài Triều Tiên. Ông Kim Jong-un, với kiểu tóc úp bát thời trang thập niên 1930 (người ta cho rằng mái tóc đó là nhằm khiến ông Kim trông giống ông nội mình, Kim Il-sung [Kim Nhật Thành], người sáng lập chế độ), bộ quần áo kiểu Mao Trạch Đông lỗi thời, và thân hình thấp, mập mạp, khiến ông trông gần như là một nhân vật hoạt hình. Người dân trịnh trọng coi ông Kim là một thiên tài có quyền lực tuyệt đối. Ông được tôn thờ như là một vị chúa và thường xuyên được người dân vây quanh. Trong số những người vây quanh đó, có những quân nhân cấp cao nhất với loạt huân chương dày đặc, cười nói hoặc vỗ tay, hoặc reo hò nhiệt liệt.

Tất nhiên, như chúng ta đã biết, cuộc sống ở Triều Tiên không hề vui vẻ gì. Nạn đói diễn ra thường xuyên đã làm suy kiệt dân số nước này. Có đến 200.000 tù nhân chính trị bị bắt giam như nô lệ tại các trại lao động tàn bạo, nơi mà việc họ không bị tra tấn đến chết đã là một điều may mắn. Tự do ngôn luận cũng không tồn tại. Ở đây, người dân không chỉ bị cấm thể hiện sự nghi ngờ về địa vị thần thánh của ông Kim, mà họ còn cần phải thường xuyên ca ngợi những cống hiến của lãnh tụ nếu muốn tồn tại.

Dường như, thậm chí là có thể, rất nhiều người dân Triều Tiên hành xử như là những tín đồ chỉ bởi vì họ buộc phải làm thế. Số khác phải làm theo vì họ không biết đến phương án nào tốt hơn. Giống như người dân ở những nơi khác, người dân Triều Tiên tự động tuân thủ các quy chuẩn của thế giới xung quanh họ mà không suy nghĩ thấu đáo đến việc các quy chuẩn đó có đáng để tuân thủ hay không. Tuy nhiên, đối với một vài người, cũng có thể là rất nhiều người Triều Tiên, dường như họ đã thực sự tin vào sự thần thánh của Triều đại họ Kim, điều mà cũng giống như bao sự thần thánh hóa khác (hay thậm chí là các niềm tin tôn giáo), được cấu thành từ các mảnh ghép nhỏ của các nền văn hóa, tín ngưỡng và truyền thống khác.

Đức tin sùng bái đối với nhà họ Kim vay mượn một chút từ Chủ nghĩa Stalin, một chút từ Đạo Cơ đốc cứu thế, một chút từ sự thờ phụng ông bà tổ tiên kiểu Khổng giáo, một chút từ tục nhập đồng (shamanism) bản địa, và một chút từ sự tôn thờ hoàng đế của người Nhật Bản, những người đã cai trị Bán đảo Triều Tiên vào nửa đầu thế kỷ 20. Cha của ông Kim, Kim Jong-il, được cho là sinh ra trên Núi Paektu. Đó là một nơi thiêng liêng mà một người gấu có tên là Tangun, cha tổ thần thánh của vương quốc Triều Tiên đầu tiên, đã sinh ra vào hơn 4.000 năm trước. Thời khắc lúc ông Kim Jong-il, người được gọi là “Lãnh tụ kính yêu” (cha của ông Kim Jong-il là Kim Il-sung được gọi là “Lãnh tụ vĩ đại”), sinh ra đã khiến tiết trời đông chuyển sang xuân, và được rọi vào bởi một vì sao sáng trên thiên đường.

Tất cả những điều này nghe có vẻ khôi hài, nhưng những câu chuyện về các phép màu của bất kỳ tín ngưỡng nào cũng đều như vậy. Vấn đề là người dân Triều Tiên tin vào những điều đó.

Nếu xét trên phương diện này, người Triều Tiên không hề kỳ quặc hơn các tín đồ ở bất kỳ nơi nào khác. Thường thì có những lý do hợp lý giải thích tại sao các tín ngưỡng nhất định lại có một sức hút mạnh mẽ. Hồi giáo và Cơ Đốc giáo tìm thấy những người sẵn sàng cải sang đạo của mình trong số những người bị xã hội ruồng bỏ và những người bị áp bức bởi họ được bình đẳng dưới con mắt của Chúa. Trong khi đó, niềm tin của người Triều Tiên không được bao trùm như vậy. Thật vậy, cốt lõi của tín ngưỡng đó là nhận thức về sự thuần khiết sắc tộc, ý thức về việc bảo vệ chủ nghĩa dân tộc thiêng liêng trước các thế lực thù địch bằng mọi giá.

Tương tự như Ba Lan, đất nước có hình tượng Cơ Đốc đậm nét về tinh thần hy sinh vì dân tộc, bán đảo Triều Tiên đã có lịch sử bị đô hộ bởi các cường quốc, chủ yếu là Trung Quốc, nhưng ngoài ra còn có Nga, và đáng chú ý nhất là Nhật Bản, từ khi nước này tiến hành các cuộc xâm lược tàn bạo vào thế kỷ 16. Người Mỹ là những kẻ đến sau. Tuy vậy, lòng thù hận chủ nghĩa đế quốc Mỹ công khai tại Triều Tiên không chỉ xuất phát từ cuộc Chiến tranh Triều Tiên dã man trong quá khứ, mà còn xuất phát từ chính lịch sử lâu dài bị ngoại bang đàn áp của Triều Tiên.

Sự đô hộ của các cường quốc ngoại bang đã tạo nên hai thái cực hợp tác và đấu tranh trong lịch sử Triều Tiên. Một số thành phần trong giai cấp thống trị thuộc các triều đại khác nhau của Triều Tiên đã chọn bắt tay với các cường quốc bên ngoài, còn một số lại chọn đấu tranh chống lại các thế lực ngoại bang. Điều này sản sinh ra những mối thù sâu sắc giữa chính những người dân Triều Tiên với nhau.

Kim Il-sung bắt đầu sự nghiệp của mình với tư tưởng hợp tác. Stalin đã lựa chọn rất kỹ lưỡng, đưa ông lên làm nhà lãnh đạo bù nhìn của chế độ Cộng sản Triều Tiên. Điều này khiến huyền thoại về ông Kim như là một vị anh hùng chống Nhật trong Thế chiến II, và về sau là người chống lại Mỹ và những kẻ “hợp tác với ngoại bang” Hàn Quốc, trở nên càng quan trọng hơn.

Chủ nghĩa dân tộc Triều Tiên, với lòng tôn sùng tinh thần tự chủ, được biết đến với tên Tư tưởng Chủ thể (Juche), vừa mang tính tôn giáo lại vừa mang tính chính trị. Bảo vệ triều đại nhà Kim, được xây dựng nên như là một biểu tượng của sự phản kháng của Triều Tiên trước các thế lực ngoại bang, là một nhiệm vụ thiêng liêng. Và khi sự thiêng liêng đó tiếp quản nền chính trị, việc thỏa hiệp gần như trở nên bất khả thi. Người ta có thể thương lượng về những xung đột lợi ích, nhưng không thể thương lượng về các vấn đề được coi là linh thiêng.

Donald Trump, một nhà phát triển bất động sản, tin rằng mọi thứ đều có thể mang ra thương lượng được. Trong kinh doanh, không có điều gì là thiêng liêng cả. Tư tưởng để tạo nên một thỏa thuận của Trump đó là lấn át các bên khác bằng lừa lọc và đe dọa, vì thế mà Trump đã hứa sẽ “hủy diệt Triều Tiên hoàn toàn” (một lời hứa mà có thể đồng nghĩa với cái chết của hơn 20 triệu người). Khó có thể tưởng tượng được rằng, ông Kim Jong-un, với tư cách là người bảo vệ thần thánh cho nhân dân của mình, sẽ có thể bị thuyết phục ngồi xuống bàn đàm phán vì những lời hăm dọa lớn tiếng như vậy.

Có thể là, ông Kim, và thậm chí một số thần dân trong bộ máy cai trị chuyên quyền của ông, sẽ thà bị tiêu diệt còn hơn là chịu đầu hàng. Đó sẽ không phải là lần đầu tiên một đức tin sùng bái biến thành một vụ tự sát.

Tuy vậy, có một rủi ro khác mà nhiều khả năng sẽ xảy ra. Bởi lẽ, các dòng trạng thái nhuốm màu thù địch trên Twitter và những lời phát biểu công khai đầy nạt nộ của Trump thường được đính chính sau đó bởi các thành viên cấp cao trong nội các Mỹ thông qua các phát biểu thận trọng hơn. Vì thế, ông Kim có lẽ sẽ không coi trọng những lời đe dọa đó, mà có thể nghĩ rằng những lời Trump nói chỉ là dọa dẫm, lừa bịp và Trump sẽ không bao giờ thực hiện những lời đe dọa của mình.

Suy nghĩ này có thể thúc đẩy ông Kim tiến hành những hành động thiếu thận trọng, chẳng hạn như nhắm một tên lửa vào đảo Guam, hành động sẽ khiến Mỹ cảm thấy phải đáp trả tương xứng. Hậu quả gây ra sẽ thật thảm khốc đối với không chỉ những người dân Triều Tiên tin vào sứ mệnh thiêng liêng của nhà họ Kim, mà còn đối với hàng triệu người dân Hàn Quốc, những người chỉ sống cách biên giới Triều Tiên 35 dặm mà không hề sùng bái chế độ họ Kim.

Ian Buruma, chủ biên của tờ The New York Review of Books, là tác giả của hàng loạt cuốn sách, trong đó có cuốn Murder in Amsterdam: The Death of Theo Van Gogh and the Limits of Tolerance and Year Zero: A History of 1945.

Xem thêm:

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Vì sao nên quan ngại “Đại ca” Xi Jinping trở thành lãnh đạo số Một của thế giới?

Thế giới không mong mỏi một nước Mỹ biệt lập với cộng đồng quốc tế, hay một nền độc tài trỗi dậy ở Trung Quốc. Mà Thượng đế hỡi, chúng ta có thể sẽ nhận được cả hai. Xi tỏ vẻ rất kiên quyết về việc phải thắt chặt toàn bộ xã hội Trung Quốc, đặc biệt bằng việc mở rộng mạng lưới theo dõi đầy quyền lực của nhà nước, cũng như quyền chỉ huy tối cao đối với nền kinh tế vẫn toàn bộ nằm trong tay đảng Cộng sản.

Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Xi Jinping 

gặp mặt ngày 9/11/2017. Ảnh: REUTERS/Damir Sagolj.

Sau khi Đại hội đảng Cộng sản lần thứ 19 kết thúc vào cuối tháng 10/2017, Xi Jinping (Tập Cận Bình) tiếp tục giữ vững vị trí lãnh đạo tối cao tại Trung Quốc, và cam kết sẽ dẫn dắt nước này đến vị trí dẫn đầu thế giới. Nhưng nếu thật sự chờ mong Chủ tịch Xi Jinping dẫn dắt Trung Quốc cùng tất cả chúng ta đi đến một tương lai tốt đẹp hơn, thì đó là một ước muốn vô cùng sai lầm.

Không chỉ là “người hùng” đối với người dân bình thường, mà ngay cả tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng ưu ái gọi Xi Jinping – theo như báo Washington Post từng đưa tin – là “nhà lãnh đạo hùng mạnh nhất” của Trung Quốc trong một thế kỷ qua. Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên quá ngạc nhiên vì điều này, bởi các tổng thống Mỹ vốn có thói quen miêu tả những nhà lãnh đạo Trung Quốc bằng những từ ngữ mang đầy tính ngưỡng mộ và thán phục.

Đã từng có một Richard Nixon nịnh hót Mao Zedong (Mao Trạch Đông) là những các bài viết của Chủ tịch Mao đã “thay đổi thế giới”. Đối với Jimmy Carter, chỉ có những từ ngữ tâng bốc như “thông minh, cứng rắn, lanh lợi, thẳng thắng, dũng cảm, khả ái, tự tin, và thân thiện” mới đủ để diễn tả Deng Xiaoping (Đặng Tiểu Bình). Còn Bill Clinton thì miêu tả Jiang Zemin (Giang Trạch Dân) là một người “có tầm nhìn” và “trí thông tuệ vượt bực”.

Trump có thể hoàn toàn đúng với nhận định của ông về Xi. Và nếu như không bị xem là hành vi tự tìm đường chết cho sự nghiệp chính trị của một tổng thống, Trump chắc sẽ còn thêm một câu: “Xi Jinping là vị lãnh đạo hùng mạnh nhất thế giới”.

Đúng vậy, tuy nền kinh tế của quốc gia này vẫn xếp hạng hai sau Mỹ, và dù đã thúc đẩy phát triển quốc phòng, lực lượng quân đội của Trung Quốc vẫn không thể so sánh được với Hoa Kỳ. Thế nhưng, một nền kinh tế mạnh mẽ và một lực lượng quân sự hùng cường không phải là tất cả.

Nhà lãnh đạo của “thế giới tự do” hiện nay đang đi trên một con đường hẹp, đầy tính chất giao dịch trong phương thức đối xử với chính phủ các nước khác, và cũng chẳng thể thực thi các nghị trình chính sách của mình tại quốc nội. Hoa Kỳ vẫn là quốc gia hùng mạnh nhất, nhưng chưa bao giờ vị lãnh đạo số một của nó lại ngày một trở nên yếu đuối trong việc quản trị đất nước, cũng như càng lúc càng khó làm ra tác động đến cộng đồng quốc tế cho bằng lúc này. Bởi chính ông ấy là người đã tỏ vẻ khinh thị các giá trị của Mỹ, và cả những đồng minh trụ cột đã giúp thiết lập ảnh hưởng quốc tế của Hoa Kỳ.

Trong khi đó, ngược lại “vị lãnh đạo chính thể chuyên chế lớn nhất thế giới” thì có thể ngang nhiên dạo khắp năm châu. Xi nắm vững quyền lực lãnh đạo tối cao tại Trung Quốc còn mạnh mẽ hơn cả Mao. Trong khi thời đại Mao trị vì, Trung Quốc đắm chìm trong đói khổ và loạn lạc. Nhưng Xi Jinping đã khiến đất nước này trở thành động cơ chủ lực cho sức phát triển kinh tế toàn cầu.

Cả thế giới rồi sẽ nhanh chóng được chiêm ngưỡng quyền lực của Xi. Đại hội đảng Cộng sản trong tháng 10/2017 vừa qua là lần đầu tiên do Xi chủ trì. Có khoảng 2.300 đại biểu đã tung hô thành tựu vĩ đại của ông ta, trong khi những kẻ đứng ngoài quan sát thì ôm nặng hoài nghi về tương lai của thế giới.

Không một ai có thể tiên đoán được Xi sẽ sử dụng quyền lực tối thượng của mình để phục vụ cho cái Thiện hay cái Ác.

Thế giới, hãy cố chú ý và ghi nhớ.

Trong tất cả những chuyến công du, Xi luôn tỏ vẻ mình là một tín đồ của hòa bình và hữu nghị, là tiếng nói của lý lẽ trong một cõi nhân sinh hỗn độn và rối ren. Và khi để bên cạnh tất cả những sai lầm của Tổng thống Trump, thì hình ảnh của Xi ngày càng được xem trọng.

Vào tháng 1/2017 ở Davos, Xi hứa hẹn giới tinh hoa thế giới rằng mình sẽ tiếp tục là một kẻ cổ xúy cho toàn cầu hóa, tự do thương mại, và Hiệp nghị Paris về biến đổi khí hậu. Những người tham gia buổi nói chuyện đã hết sức vui mừng và thư thái khi nghe được điều này. Họ cho rằng, ít nhất có một vị nguyên thủ quốc gia hàng đầu thế giới đã sẵn sàng chọn lựa đứng về phía lẽ phải, kể cả khi tổng thống Trump không chịu làm điều đó.

Lời lẽ của Xi Jinping được quốc tế chú ý, một phần là vì ông ta đang nắm giữ lượng dự trữ đầu tư ngoại tệ lớn nhất. Sáng kiến “Vành đai và Con đường” (Belt and Road Initiative) của Xi, tuy mang một cái tên hơi khó hiểu, nhưng thông điệp của nó thì rất rõ ràng. Hàng trăm tỷ đô la đã được Trung Quốc đầu tư ở nước ngoài để xây các hệ thống tàu hỏa, hải cảng, trạm năng lượng, và hàng loạt các loại cơ sở hạ tầng khác nhằmg giúp cho những vùng rộng lớn của thế giới được sung túc.

Đó là phương pháp lãnh đạo thế giới mà Hoa Kỳ đã chẳng thể tiếp tục từ những ngày sau cuộc thế chiến ở phía Tây Châu Âu trong Kế hoạch Marshall (Marshall Plan) – vốn được cho là có quy mô nhỏ hơn.

Xi Jinping cũng tiến hành mở rộng thế lực quân đội Trung Quốc ở các quốc gia khác, theo một cách mà trước nay người ta chưa từng thấy qua. Chỉ tính riêng năm nay, Xi đã bắt đầu thiết lập căn cứ quân đội đầu tiên ở nước ngoài ở Djibouti. Hải quân Trung Quốc cũng được Xi điều đi khảo sát ở các vùng xa hơn trước kia, trong đó có lần họ đã chạm đến “cửa” của khối NATO tại vùng Biển Baltic bên cạnh chiến hạm của Nga.

Trung Quốc luôn miệng hứa hẹn họ sẽ không xâm lược các quốc gia khác để bắt bất kỳ ai phải thuận theo ý nguyện của mình (có lẽ Đài Loan không nằm trong số này vì Trung Quốc không xem Đài Loan là một quốc gia). Và do đó, đối với Trung Quốc, nỗ lực xây dựng các căn cứ là để gìn giữ hòa bình, chống lại bọn hải tặc, và giúp đỡ các đoàn cứu trợ từ thiện mà thôi. Còn các đảo nhân tạo với các đường bay quân sự ngoài Biển Đông ư, đó hoàn toàn là vì lý do tự vệ.

Không như Tổng thống Nga Vladmir Putin, (ND: đối với một số nước) Chủ tịch Xi không mang dáng vẻ của một tên hay gây sự trên chính trường quốc tế, hay là một kẻ nhăm nhăm muốn lật đổ nền dân chủ Tây phương để họ phải lâm vào hoàn cảnh bất ổn. Tuy nhiên, Xi lại tỏ vẻ quá bao dung đối với tay đồng minh hàng xóm, Bắc Hàn, một kẻ chuyên kiếm chuyện bằng cách lăm le vũ khí hạt nhân. Và một số thái độ quân sự của Trung Quốc khiến cho các nước láng giềng khác rất quan ngại, không chỉ là các nước Đông Nam Á, mà còn có cả Ấn Độ và Nhật Bản.

Xét về đối nội, các bản năng trong Xi cũng kém tự do hệt như vị đang lãnh đạo nước Nga. Xi tin rằng, chỉ cần thả lỏng một chút về mặt chính trị thì không chỉ sự nghiệp của riêng ông ta, mà là còn của cả một chế độ sẽ bị huỷ hoại.

Số phận của Liên bang Xô Viết ám ảnh Xi Jinping, và chút lòng tự ti đó đã mang lại những hậu quả của riêng nó. Xi không những không tin tưởng gì vào những kẻ thù đã bị ông ta tống ra khỏi hệ thống quyền lực, mà còn cả đối với cái giai cấp trung lưu ngày một đông – những kẻ mà tay lúc nào cũng cầm các chiếc điện thoại tân thời – cũng như các mầm non xã hội dân sự đã bắt đầu nảy nở ở khắp nơi khi ông ta bắt đầu nắm quyền.

Xi tỏ vẻ rất kiên quyết về việc phải thắt chặt toàn bộ xã hội Trung Quốc, đặc biệt bằng việc mở rộng mạng lưới theo dõi đầy quyền lực của nhà nước, cũng như quyền chỉ huy tối cao đối với nền kinh tế vẫn toàn bộ nằm trong tay đảng Cộng sản. Tất cả những điều này có thể sẽ khiến Trung Quốc không thể phát triển về kinh tế tới mức tột đỉnh, và khiến cho môi trường sống của người dân ngột ngạt hơn. Các sai phạm về quyền con người cũng ngày càng tồi tệ hơn dưới thời Xi, nhưng đổi lại, khó khăn lắm chúng ta mới nghe được một lời than phiền ậm ừ từ phía các vị lãnh đạo thế giới.

Phe tự do từng than khóc về “mười năm bị đánh mất” để thực hiện cải cách dưới thời Hu Jintao (Hồ Cẩm Đào), người tiền nhiệm của Xi. 10 năm đó rất có thể đã trở thành 15 hoặc là hơn 20 năm trong thời điểm hiện tại. Những kẻ lạc quan hơn thì từng lập luận rằng, chúng ta chưa thấy được con người thực sự của Xi Jinping, rằng khi Quốc hội Trung Quốc giúp cho Xi tập trung được quyền lực, thì lúc đó các thay đổi thật sự về kinh tế và xã hội sẽ được hết lòng thực thi, như ông ta đã từng làm khi chống tham nhũng (có vẻ là) thành công.

Nếu Xi là một kẻ lãnh đạo dân túy “kín”, thì chắc hẳn ông ta đã nguỵ trang rất khéo léo. Một hồi chuông cảnh báo cũng cần gióng lên cho những ai tin rằng mọi lãnh đạo đều có ngày “hết hạn sử dụng”, Xi Jinping được đánh giá là sẽ không dễ dàng thoái vị vào thời điểm năm 2022, mặc kệ đó là điều ông ta nên làm nếu dựa vào lịch sử chính trị Trung Quốc.

Lý do để lo sợ

Xi Jinping có lẽ nghĩ rằng việc một tay ông ta đang tập trung quyền lực hoặc có quyền hạn không bị kiểm soát để cai trị hơn 1.4 tỷ người dân – theo ngôn ngữ của chính Xi – là “tình trạng bình thường mới” của nền chính trị Trung Quốc.

Nhưng đó là một điều không hề bình thường; đó là một điều nguy hiểm.

Không ai nên được phép có một thứ quyền lực to lớn đến thế. Một vị lãnh đạo với quyền lực tối cao, đến cuối cùng, sẽ là một công thức cho tình trạng bất ổn định ở Trung Quốc mà chúng ta đã từng thấy trong quá khứ, dưới thời đại của Mao và Cuộc Cách mạng Văn hóa. Nó còn là một công thức cho những hành vi tùy tiện ở nước ngoài, mà đặt trong bối cảnh Trump hiện muốn Hoa Kỳ bế quan tỏa cảng và bỏ trống vị trí quyền lực tối cao nhất thế giới, thì điều này lại càng làm người ta quan ngại hơn.

Thế giới không mong mỏi một nước Mỹ biệt lập với cộng đồng quốc tế, hay một nền độc tài trỗi dậy ở Trung Quốc. Mà Thượng đế hỡi, chúng ta có thể sẽ nhận được cả hai.

Quỳnh Vi lược dịch
Nguồn: The Economist: Xi Jinping has more clout than Donald Trump. The world should be wary.
(Luật Khoa)

Phần nhận xét hiển thị trên trang

VN quê hương tôi!

Hôm nay xét xử 2 nông dân 'nhận hối lộ'

22/11/2017 - Ngày 6-8-2015, TAND huyện Hàm Thuận Nam xử sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo Tuấn tám năm tù, bị cáo Nam bảy năm tù, mặc dù những người dân được triệu tập đến tòa đều khẳng định họ chỉ phụ tiền công cho ông Tuấn đi vay giúp chứ không hề đưa hối lộ.

(PLO)- Theo dự kiến, hôm nay (22-11), TAND tỉnh Bình Thuận sẽ mở phiên tòa phúc thẩm xét xử đối với hai nông dân Nguyễn Thành Nam và Nguyễn Thanh Tuấn, ngụ thôn Lò To, xã Hàm Cần, huyện Hàm Thuận Nam, về tội nhận hối lộ.


Đây là vụ án có nhiều ý kiến trái chiều, rất được dư luận và nhiều nông dân quan tâm.
Như Pháp Luật TP.HCM đã đưa tin, ông Nam là trưởng thôn Lò To, tháng 4-2011 được Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) huyện Hàm Thuận Nam hợp đồng làm tổ trưởng và ông Tuấn làm tổ phó tổ tiết kiệm vay vốn do Hội Nông dân xã Hàm Cần quản lý.
Nhiệm vụ của hai người là nhận giấy đề nghị vay vốn của người nghèo; tổ chức họp để bình xét cho vay; lập danh sách các gia đình cần vay rồi lập hồ sơ gửi cho ban giảm nghèo cấp xã. Sau đó họ trình hồ sơ cho UBND xã xác nhận rồi chuyển lên Ngân hàng CSXH huyện Hàm Thuận Nam làm thủ tục vay. Đặc biệt là đường từ thôn Lò To đến Ngân hàng CSXH huyện gần 30 km, đi lại vất vả.

Ngoài ra, hai người này còn có nhiệm vụ giám sát, đôn đốc các hộ nghèo sử dụng vốn vay đúng mục đích, trả nợ, trả lãi đúng hạn và xác minh đề nghị gia hạn nợ cho những gia đình khó khăn. Đa số hộ nghèo vay vốn đều không rành viết đơn nên họ giao hết cho ông Tuấn viết giúp, họ chỉ ký tên.

Ông Nam thấy ông Tuấn thường xuyên bỏ bê việc đồng áng gia đình để lo làm thủ tục cho các hộ dân. Vì vậy, trong một cuộc họp hướng dẫn cho các hộ nghèo vay vốn, ông Nam đề nghị bà con nên phụ tiền xăng xe, tiền card điện thoại cho ông Tuấn đi lại, liên hệ để vay giúp tiền cho bà con và mọi người đều đồng ý.


Hai nông dân tại phiên tòa sơ thẩm lần hai.

Thế nhưng ngày 20-3-2015, Công an huyện Hàm Thuận Nam đã bất ngờ khởi tố và bắt giam hai nông dân này về tội nhận hối lộ! Cả hai bị tạm giam gần hai tháng thì được cho tại ngoại. Theo cáo trạng, trong hai năm 2013-2014, lợi dụng nhiệm vụ được giao, ông Tuấn đã ép buộc những hộ dân cần vay phải bồi dưỡng từ 200.000 đến 2 triệu đồng. Ông Tuấn đã nhận hối lộ của 12 hộ dân tổng cộng 13,6 triệu đồng.

Với ông Nam, mặc dù không trực tiếp đòi tiền hối lộ nhưng với chức năng, quyền hạn của tổ trưởng tổ vay vốn, khi triệu tập các hộ dân đến họp bình xét cho vay vốn đã gợi ý các hộ dân phải “bồi dưỡng” cho ông Tuấn. Cạnh đó, ông Tuấn còn chia cho ông Nam hơn 1 triệu đồng từ việc nhận tiền “bồi dưỡng” nên ông Nam phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi nhận hối lộ.

Ngày 6-8-2015, TAND huyện Hàm Thuận Nam xử sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo Tuấn tám năm tù, bị cáo Nam bảy năm tù, mặc dù những người dân được triệu tập đến tòa đều khẳng định họ chỉ phụ tiền công cho ông Tuấn đi vay giúp chứ không hề đưa hối lộ.

Theo ông Tuấn, gia đình ông làm nông, mỗi đợt xét duyệt cho vài hộ dân vay ông đã phải bỏ hết việc nhà và mất hơn một tuần lễ để viết giúp đơn, rồi đi nhiều nơi để ký xác nhận. Sau đó ông phải vượt hàng chục cây số đi làm thủ tục rồi nhận tiền về giao không sót một đồng cho từng hộ dân được vay. Hơn hai năm trời ông bỏ công sức ra giúp cho nhiều người. Thấy ông vất vả, họ bồi dưỡng chứ ông không hề ép buộc hay gợi ý ai.

Trong khi đó, ông Nam cho biết ông không hề nhận tiền của một hộ dân nào. Số tiền mà cáo trạng quy kết ông nhận hơn 1 triệu đồng là tiền túi của ông tạm ứng ra cho ông Tuấn mua bốn con gà mang đến Ngân hàng CSXH huyện để làm cơm trưa đãi các nhân viên ngân hàng để họ tạo điều kiện giải ngân cho những hộ nghèo sớm có tiền vay. Sau đó, khi nhận tiền bồi dưỡng của những hộ dân cho, ông Tuấn đã trả lại cho ông số tiền trên. Cả hai kháng cáo kêu oan.

Ngày 23-12-2015, TAND tỉnh Bình Thuận mở phiên tòa phúc thẩm hủy toàn bộ bản án sơ thẩm. Ngày 9-8-2016, Công an huyện Hàm Thuận Nam đã ra quyết định miễn trách nhiệm hình sự, đình chỉ điều tra đối với ông Nam và ông Tuấn theo khoản 1 Điều 25 BLHS (do chuyển biến tình hình). Không đồng ý, ông Nam và ông Tuấn gửi đơn kêu oan, yêu cầu được xin lỗi, bồi thường.

Đến tháng 11-2016, Công an huyện Hàm Thuận Nam bất ngờ ra quyết định phục hồi điều tra với hai nông dân này và được VKS cùng cấp phê chuẩn. Đến ngày 13-7, TAND huyện Hàm Thuận Nam mở phiên tòa sơ thẩm xét xử lần hai vẫn cho rằng hai nông dân phạm tội nhận hối lộ nhưng tuyên miễn hình phạt đối với hai nông dân này do hành vi của hai bị cáo chưa đến mức phải cách ly ra khỏi xã hội, có nhiều tình tiết giảm nhẹ như đề nghị của VKS.

Không đồng tình, hai nông dân tiếp tục kháng cáo.

PHƯƠNG NAM

http://plo.vn/phap-luat/hom-nay-xet-xu-2-nong-dan-nhan-hoi-lo-740978.html

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Đọc mệt..nghỉ!

Tập Cận Bình tặng quà gì cho tổng bí thư Việt Nam ?

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đón Tập Cận Bình thăm Việt Nam ngày 12/11/2017.

(Tân Kinh báo, LeCourrier International 22/11/2017) Tập Cận Bình thăm chính thức cấp nhà nước Việt Nam vào tháng 11. Trong dịp này, một tờ báo Bắc Kinh cho biết chi tiết về các món quà tặng của các lãnh đạo Trung Quốc, được Le Courrier International dịch lại.

Sáng 13/11/2017, tổng bí thư đảng Cộng Sản Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm Hà Nội đã đến ngôi nhà cũ của Hồ Chí Minh (1890-1969) cùng với tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng. Trước căn nhà sàn của người khai sinh ra nước Việt Nam hiện đại, Tập Cận Bình đã tặng cho người đồng nhiệm 19 tờ Nhân dân Nhật báo, như một món quà ngoại giao.

Mười sáu tờ trong số đó, đã vàng úa đi với thời gian, nói về chuyến thăm Trung Quốc của chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 1955. Trong ba tờ còn lại, người ta có thể đọc được các bài viết về chuyến thăm Trung Quốc của ông Nguyễn Phú Trọng hồi tháng Giêng năm nay.

Nhưng ngoài những tờ báo, ông Tập Cận Bình đã tặng những món quà gì trong các chuyến công du những năm gần đây ?

Lụa, hàng thêu, đồ sứ, tranh và những vật phẩm nghệ thuật đặc sắc Trung Quốc từ lâu đã là những món quà ngoại giao dành cho các nguyên thủ nước ngoài.

Tranh chiến mã cho Jacob Zuma tuổi Ngọ

Tháng 3/2013, khi thăm chính thức Nam Phi, ông Tập Cận Bình đã tặng tổng thống Jacob Zuma một bức tranh vẽ những con ngựa đang phi nước đại. Đó là vì tổng thống Nam Phi tuổi Ngọ, với mong muốn ông Zuma và đất nước ông sẽ tiến lên như những con chiến mã ấy. Cùng trong tháng đó, trước khi khai mạc năm du lịch Trung Quốc ở Nga, Tập Cận Bình tặng cho ông Vladimir Putin một bức tranh thêu chân dung tổng thống Nga, theo kỹ thuật thêu truyền thống được coi là di sản văn hóa Trung Quốc.

Tháng Sáu cùng năm, ông Tập cùng với phu nhân Bành Lệ Viện đã tiếp tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye ở Điếu Ngư Đài. Hai nguyên thủ đã trao đổi quà tặng. Tập Cận Bình tặng bà Park một DVD các bài hát của bà Bành Lệ Viện, một vật trang trí bằng thủy tinh mang hình dạng hoa dâm bụt (quốc hoa Hàn Quốc), và một bức thư pháp về Triệu Tử Long, nhân vật trong Tam Quốc diễn nghĩa mà bà Park Geun Hye yêu chuộng, theo như tự truyện của bà.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Tập Cận Bình với chiếc chìa khóa Trung tâm Văn hóa Trung Quốc ở Hà Nội, 12/11/2017.

Luận ngữ của Khổng Tử

Các nguyên thủ ngoại quốc cũng rất thích các tác phẩm văn chương Trung Quốc, và các lãnh đạo Trung Quốc, đặc biệt là Tập Cận Bình, thường dành tặng cho họ.

Từ năm 2010, lúc còn là phó chủ tịch nước, ông Tập đã tặng một phiên bản « Luận ngữ » khắc gỗ của Khổng Tử cho Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc (CIW) của trường đại học quốc gia Úc (ANU), trong chuyến công du nước Úc. Tháng 6/2015, khi tiếp quốc vương Philippe của Bỉ ở Trung Nam Hải, Tập Cận Bình tặng cuốn tiểu thuyết đã được dựng thành loạt phim truyền hình « Một phụ nữ Trung Hoa dưới nòng súng Gestapo » (câu chuyện một nữ sinh viên y khoa người Hoa trở thành y tá trong quân đội Bỉ hồi Đệ nhị Thế chiến).

Bởi vì ngoài các « quốc lễ » truyền thống, những lễ vật khác còn có các DVD phim truyền hình nhiều tập Trung Quốc, điện thoại nhãn hiệu Trung Quốc hoặc những quả banh bóng rổ. Tháng 7/2014, trong chuyến thăm chính thức châu Mỹ la-tinh của Tập Cận Bình, trong danh sách các món quà có những hộp DVD phim truyền hình giả tưởng Trung Quốc được ưa chuộng như bộ phim nhiều tập « Bắc Kinh thanh niên »,  « Lão hữu sở y » (Tình yêu người cao tuổi), « Thất luyến tam thập tam liên »(Tình yêu không mù quáng).

Tháng 6/2013, nhân cuộc gặp với tổng thống Mỹ tại trang trại Annenberg ở California, ông Barack Obama được tặng món quà đặc biệt : một trái banh bóng rổ do chính tay ông Tập Cận Bình ký tên. Tháng 9/2014, trong hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (OCS), các điện thoại thông minh made in China được ông Tập Cận Bình phân phát như « quốc lễ ».

(Tựa gốc : « Lụa, điện thoại thông minh và banh bóng rổ : Các món quà ngoại giao của chủ tịch »)

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Mộng Du

Truyện ngắn

Ngô Nguyên Dũng

Phải hỏi thăm đôi ba lần, ký giả Mai Vy mới tìm ra nhà của độc giả Hoàng Mai Thanh. Vừa đặt chân tới đây, cô ký giả bất ngờ nhận ra, ven ngoại ô thành phố bụi bặm nhốn nháo này vẫn còn một góc đất thanh tịnh. Ngôi nhà trệt già nua, ngói đỏ, phủ rêu lốm đốm. Thấp thoáng sau lùm bụi, ao nước lung linh bông súng tím. Tàn trứng cá bên hiên nhà rớt bóng nắng xuống vuông sân lót gạch nung, nhấp nháy. Mảnh vườn trồng nhiều cây cảnh cắt tỉa tươm tất. Lẩn khuất đâu đó bật lên tiếng chim trốn nắng, thảng thốt từng chặp, nghe như trách cứ.   Mai Vy tắt máy, đảo mắt quanh quất. Cửa ngoài bỏ ngỏ, không chuông bấm. Cửa nhà khép kín, màn cửa sổ chấn song sắt kéo kín. Trưa muộn tháng mười một, nắng rót chan hoà. Không một bóng người. Dưng không, niềm tự tin nghề nghiệp trong cô tan biến. Những háo hức ban đầu, khi cô được ông chủ nhiệm giao trách nhiệm tới đây phỏng vấn chứng nhân cuối cùng về một nhân vật tiểu thuyết gây nhiều tăm tiếng một thời, chợt tan biến. Tâm tư cô dấy lên chút cảm xúc, như thể phân vân, như thể hoài nghi khả năng chính mình. Sự việc bắt đầu từ mẩu tin thông báo chủ đề tháng giêng sắp tới của nguyệt san Tân Văn: »Bảy khuôn mặt văn chương hiện sinh của thập niên một chín sáu mươi«, nhằm mục đích tiếp thị một số tựa sách văn học miền Nam trước một chín bảy lăm sẽ được phép tái bản vào tháng hai, vài tuần trước nguyên đán. Trong số đó, độc nhất một khuôn mặt nữ. Cái tên lạ. Tựa truyện nghe tầm thường như tiểu thuyết diễm tình trong tuần báo phụ nữ, vậy mà nghe nói đã một thời gây chấn động trong thị trường chữ nghĩa. »Mẹ đọc quyển sách này bao giờ chưa?« Mai Vy giơ quyển sách trước mặt mẹ. Người mẹ nhíu mắt nhìn, nhoẻn cười: »Rồi, lúc mười bảy, mười tám tuổi gì đó, mẹ không nhớ.« »Mẹ thấy sao?« »Thuở ấy mẹ thích lắm, đọc đi đọc lại mấy lần. Bây giờ, có lẽ không còn thích hợp với tuổi của mẹ nữa.« »Con nghĩ, chắc cũng không còn thích hợp với thời đại vi tính hiện nay.« Cô lầm. Ngay sau những trang chữ đầu tiên, ma lực văn phong của tác giả đã mê hoặc, cuốn hút cô vào hành trình ngược về quá khứ của một Sài gòn phóng đãng, và một Đà lạt đẫm sương những hoàng hôn. Một chín sáu mươi, mười lăm năm văn học mãn khai rực rỡ trước khi lụn tắt vì thảm hoạ chiến tranh. Một chặng thời gian và những công trình sáng tạo đã bị những kẻ mê sảng chủ nghĩa rúng rẩy và cố tình trù dập. »… Mỗi tình yêu là một bông hoa đã úa tàn. Mỗi ngày vui là một chiếc lá vàng rơi rụng. Vì Trâm đã chán ngán, đã mệt mỏi, đã lìa xa một nửa con đường lang bạt đó. Đã bỏ cái thành phố hai mặt sống và chết, mê và chán, xấu và tốt đó. Nàng bỏ đi như một từ khước. Và như một lẩn trốn. Từ khước những thú vui buông thả đưa tới lỡ lầm cay đắng, đưa tới trống không dằng dặc tủi hờn. Lẩn trốn những đòi hỏi xôn xao của chính mình, của một bản chất sôi nổi thèm sống, thèm yêu đến tột cùng, đến vô bờ vô bến. Trâm bắt qua một nhịp đời khác không tìm chuyển tiếp. Đà lạt như một nơi ngơi nghỉ vùi chôn đời đời. Cuộc sống đang sôi trào bỗng dưng lắng đọng lại như những thước không gian câm nín dày đặc sương mù…« [1] Sau khi mẩu tin được loan báo, toà soạn nhận được một vi thư ký tên Hoàng Mai Thanh, tiết lộ ông là bạn chí thân của nhân vật nam chính, và sẵn lòng giải đáp những ẩn số liên quan tới tác giả và quyển sách. Mai Vy còn chần chờ, chợt nghe giọng ai nhỏ nhẹ cất lên sau lưng: »Chị tìm ai?« Mai Vy quay nhìn. Cô gái độ ngoài hai mươi, vận bà ba trắng, quần đen, mang dép nhựa, tay xách túi ny-lông lấp ló bó cải xanh, có khuôn mặt ưa nhìn, tia nhìn thân thiện. »Chị tìm nhà ông Hoàng Mai Thanh, em à!« »Chị đang đứng trước nhà ổng đây. Nhà không gắn chuông, khách tới cứ tự tiện vô trong gõ cửa. Dạ, chị tới có chuyện chi?«, cô gái dọ dẫm. »Chị là Mai Vy, phóng viên nguyệt san Tân Văn, có hẹn với ông Thanh bữa nay.« »Còn em là cháu của ông Thanh, gọi ổng là ông cậu. Mời chị vào! Có lẽ ông em đang ngủ trưa. Ổng có tật ưa quên chuyện gần, còn mấy chuyện xưa lại nhớ vanh vách. Ngộ hết sức!«, cô gái liến thoắng, rồi bật cười khúc khích. Cô gái đưa Mai Vy vào nhà, mời ngồi, bảo chờ chốc lát, cô vào trong gọi ông cậu. Phòng khách kín màn cửa sổ, nhờ nhờ mảnh sáng cửa chính mở toang. Gian phòng bày biện giản dị. Bộ sa-lông bọc vải hoa đã nhạt màu. Một bàn sa-lông gỗ thấp. Một bàn ăn hai ghế. Một máy truyền hình nhỏ. Một tủ kính hai cánh chưng vài món cổ ngoạn, chén dĩa tráng men, vài ly pha lê cao cổ và khoảng chục gáy sách bìa cứng. Vách đóng hai kệ gỗ, bên trên thờ Phật, bên dưới dựng di ảnh người đàn bà, nhang đèn hoa trái còn tươi mới. Bất chợt Mai Vy cảm thấy rạo rực, nhen nhúm chút bất an. Tầm mắt cô tần ngần dừng bên bức chân dung. Ngọn nến điện soi yếu gương mặt người quá vãng. Một diện mạo sắc nét, trông như vẽ. Nhưng, không hiểu vì lý do nào, hai vòm mắt loé sáng rình rập, khe khắt. Và lạ lùng hơn nữa, Mai Vy có cảm tưởng như tia nhìn người trong ảnh biết động đậy, xoi bói từng cử chỉ của người khách lạ. Cô gái rùng mình, quay mặt ra hướng cửa. Bóng mát tàn trứng cá rụng xuống hiên nhà, chập chờn đốm nắng, tuồng như run rẩy. Cô an tâm khi nghe tiếng động cơ và giọng người rao hàng ngoài ngõ vọng vào. Lại khua vẳng tiếng chim lẻ bạn đây đó trong vòm lá. »Một tiếng chim hót lên đầu cành thông gần mái nhà. Trâm nhìn ra. Vòm trời xanh mênh mông in hình nét đồi cong thoai thoải, sáng rực nắng chiều. Một đám mây trắng sắp sửa nhô lên sau ngọn đồi thấp nhất. Hình ảnh của những buổi chiều yên tĩnh, cuộc đời cô quạnh, buồn lãng mạn và nên thơ thoáng qua trong trí Trâm. Nàng chợt vừa sợ vừa thích nỗi cô đơn hiện tại… Trâm đứng lên mở rộng cánh cửa kính. Mùi thơm quen thuộc của cỏ khô và đất mới xới, lẫn với mùi dâu chín dưới thung lũng thoảng theo gió bay lên làm Trâm tự nhiên ấm áp trong lòng, tưởng như đang đời đời yên ổn sống trên đất quê hương… Trâm rót trà ra chén cho Lưu rồi ngồi chống tay vào cắm nhìn ra khung cửa. Bóng chiều xuống vội. Sương mù che kín thung lũng bên kia. Dãy đồi chỉ còn là một nét mờ sắp lẫn vào bầu trời trắng đục… Thấy Trâm viết lách, mê văn chương, sống khác thường, vạch lối riêng để một mình tiến tới, Lưu khuyên, đàn bà muốn được hạnh phúc thật phải là đàn bà. Lẽ tất nhiên mỗi người quan niệm về hạnh phúc một cách. Nhưng cách duy nhất vẫn là có một gia đình đầm ấm, chồng con đàng hoàng và giữ những mối thân yêu đó mãi mãi. Cũng có người tìm thấy hạnh phúc ở những chuyện phi thường, muốn thoát ra lề lối cố định, nhưng những người đàn bà đó không hẳn là đàn bà nữa. Mà họ có sung sướng đâu. Đau khổ, có lẽ tại họ thích hưởng thú đau thương như vậy hơn là hạnh phúc bình thường. Với người khác, có lẽ tán dương và khuyến khích khi thấy chị viết lách. Tôi thì không, tôi mong chị chán bỏ con đường đó. Muốn viết thành thật phải sống lăn lóc, phải có kinh nghiệm đã. Nhưng đàn bà như vâỵ thì còn gì. Vả lại, có làm cho hết sức cũng chẳng đi đến đâu, chỉ là hạt bụi, không một tiếng vang nào cả. Chị xem, trong văn học Pháp, Georges Sand có nổi tiếng cũng chỉ vì phụ nữ hiếm trong làng văn, chứ thật ra sự nghiệp của bà ta có đáng gì so với những tác phẩm vĩ đại của các văn hào nam giới. Như thế mà rồi cũng một đời thật sa đoạ, tan nát… Rồi bây giờ lại Sagan…« [2] »Mời chị uống trà đá«, cô cháu gái bước ra, đặt ly nước lên bàn. »Ông cậu em đang rửa mặt, thay quần áo, ra ngay bây giờ.« Chợt nhận ra thần sắc khác thường trên khuôn mặt khách, cô bật tiếng thảng thốt: »Chị, chị, có sao không?« »Có lẽ trúng nắng«, Mai Vy gượng cười. »Uống chút nước sẽ hết. Nơi đây vắng vẻ quá!«, Mai Vy bâng quơ. »Dạ, trước đó không đến nỗi.« »Trước đó là khi nào?« Cô gái chỉ lên bàn thờ: »Trước khi bà mợ em qua đời.« »Lâu chưa em?« »Hơn hai năm rồi chị à! Lúc bà mợ còn sống, nhà không trống trải như vậy. Hầu như bữa nào cũng có khách tới thăm. Nghe đâu, trước kia bà mợ có viết sách, nên quen biết nhiều người trong giới nhà văn nhà báo«, cô gái kể lể. »Bút danh của mợ em là gì?«, Mai Vy đâm tò mò. »Em cũng không rõ. Chị hỏi lại ông cậu. Còn tên thật của bà là Nguyễn thị Hằng.« Nói xong, cô gái thấp giọng, như sợ ai nghe thấy: »Sau khi bà mất, nhà vắng khách. Ông cậu em đâm ra lầm lì, ít khi rời nhà, không còn thiết tha chuyện người chuyện đời. Mỗi khi chiều xuống, nơi này buồn lắm, nhất là vào những tháng mưa, trời tối sớm. Đôi khi em sợ, một mình không dám vô phòng khách. Chị biết không, có lúc giữa khuya, nằm ngủ phòng trong, em nghe tiếng đồ vật khua chạm, như thể có ai đang dọn dẹp đồ đạc trong phòng khách. Kiểu này, chắc em không dám ở đây lâu.« Kể xong, cô gái quét mắt lên trang thờ. Chỉ một thoáng, rồi bỏ đi, không nói thêm lời nào. * Người đàn ông độ ngoài bảy mươi, vóc người nhỏ thó, đầu tóc thưa sợi, nhiều sợi trắng. Gọng kính đồi mồi gắn trên hai lõm mắt mệt mỏi. Khuôn mặt ốm, trán gấp nhiều nếp nhăn, lốm đốm hoa mồi. Có điều lạ, giọng nói ông nghe còn tươi trẻ, bất cập với vẻ mặt. Câu chuyện của độc giả Hoàng Mai Thanh bắt đầu như những lời tự thú: »Cho tới bây giờ tôi vẫn không hiểu, tại sao chúng tôi có thể kết thân với nhau chừng ấy năm dài. Bạn tôi, nhân vật nam chính trong tiểu thuyết, hoàn toàn khác tôi, ngoại hình lẫn cá tính. Anh ta cao lớn, có gương mặt dễ nhìn, và nói chuyện rất có duyên, gợi cảm, một kiểu jeune beau của điện ảnh Pháp vào thập niên sáu mươi. Có điều, anh ta sa đà rong chơi nhiều hơn ham học«, ông cười khẽ. »Ông còn giữ tấm ảnh nào của ông ấy không?«  »Không.« Ngưng tiếng một đỗi, ông ngập ngừng: »Đúng hơn, có… Cho tới hai năm trước.« »Tôi chưa hiểu ý ông«, Mai Vy chau mày. »Những tấm ảnh ấy đã được tôi hoả táng cùng vợ tôi, theo như ý nguyện của bà«, người đàn ông thấp giọng. »Xin ông vui lòng tiết lộ cho những độc giả sinh sau đẻ muộn vài chi tiết sống thực giữa bạn ông và bà nhà, được không ạ?« người nữ ký giả nhỏ nhẹ. Người đàn ông ngẩng mặt ra hướng ngoài, hai vòm mắt nhiu nhíu, xa vời. Những sâu lắng thời xuân trẻ khuấy động tâm thức. Một gương mặt. Một giọng nói. Một hơi ấm. Và chất ngất cảm xúc không tên gọi. »… Trâm quay lại nhìn Minh. Trong làn ánh sáng lờ mờ của gian phòng chưa lên đèn, thân hình nhỏ bé, cái đầu cúi nghiêng của người con trai in lên nền tường màu hồng nhạt những nét vẽ linh động nhịp nhàng. Bỗng nhiên, Trâm khám phá ra, qua hình dáng đó, một cuộc sống vừa bắt đầu ngút cháy, cuồng sôi, huyên náo mà lầm lì, thơ dại mà phức tạp, cuộc sống của thanh niên thời đại. Mấy hôm trước, Minh dưới mắt Trâm hoàn toàn xa lạ, hoàn toàn cách biệt. Như điệu nhạc từ bản đàn chưa một lần nghe thấy. Minh thuộc phe nào trong cái đám con trai nôn nao xô bồ sống, yêu, đam mê, chán bỏ. Tâm trí nàng dạo một vòng về vỉa hè Saigon. Tiếng nhạc bập bùng vẳng ra từ những tiệm cà-phê, đuổi theo nhau quấn quít những bước chân đi không giờ tìm thấy đích. Trong vùng ánh sáng nhờ nhờ của đèn xanh đèn đỏ về khuya, từng khuôn mặt non choẹt, ngu ngơ, từng cánh tay duỗi dài trên quầy hàng, từng ngón tay bám chặt lấy ly 33 ướt lạnh. Những bàn chân gõ nhịp xuống nền gạch. Những cái nguẩy đầu. Những cái búng tay. Những cái lắc mình đu đưa theo tiếng nhạc. Vô số những hình ảnh đó chập chờn chao lượn như những bóng ma hiện lên từ một vực tối hun hút sâu. Ngày này qua ngày khác. Đêm này qua đêm khác. Lũ con trai ngồi đó, im lìm chờ đợi. Im lìm nhìn nhau. Không biết để làm gì. Để đi đến đâu. Khoảng trống không giữa cuộc đời và tâm hồn mở rộng theo dòng năm tháng. Sách vở là những khối đá nặng nề. Lớp học là nhà giam. Lời giảng bài là một thứ kinh cầu cỗ lỗ. Nét mặt thầy giáo đăm chiêu vô nghĩa. Những mùa thi rộn ràng mà chán ngán. Đậu hay hỏng cũng thế, đều buồn nản, vô vị như nhau. Không có gì thay đổi giữa những khoảng cách thời gian, đánh dấu bằng bãi trường, khai giảng. Phần nhất, phần nhì rồi đại học. Những phân khoa. Xong rồi cũng ở lại đó, lì ra đó, như con ngựa sau những vòng đua cũng phải trở vể chuồng. Những phương trời nắng gió thật xa vời, chỉ mở ra trong tâm tưởng không bao giờ nguôi khát vọng. Những chuyến đi xa thành hư ảo. Cảm giác tù đày nặng nề bưng bít thêm. Người trẻ tuổi lớn lên. Già cỗi. Chán chường. Nên cảm thấy luôn luôn thừa một cái gì. Luôn luôn thiếu một cái gì, để hoài hoài ray rứt, băn khoăn. Những dấu hỏi muôn đời không giải đáp. Họ ra ngồi đó, nhìn hình ảnh mình trong vẻ rã rời của kẻ khác. Và những bước chân đi qua. Những bước chân trở lại. Thật xôn xao mà hờ hững vô cùng. Họ rủ nhau vào đêm. Uống thật nhiều. Hút liên tiếp. Mà không bao giờ say. Như gặp rất nhiều, được rất nhiều mà chẳng bao giờ yêu, yêu thành thật để thấy đời có nghĩa lý, có mục đích mà tiến tới.« [3] »Tuổi trẻ chúng tôi thuở ấy là vậy đó, chán chường, bi quan một cách vô tư«, ông Hoàng Mai Thanh cất giọng. »Những năm đầu thập niên sáu mươi, chiến tranh chỉ mới nhen nhúm. Tư tưởng chúng tôi chịu nhiều ảnh hưởng phim ảnh, âm nhạc, văn chương và triết lý hiện sinh tây phương, những trào lưu thời đại rập theo khuôn mẫu yêu cuồng sống vội thuở bấy giờ. Với Jean-Paul Satre và La Nausée. Với Françoise Sagan và Bonjour Tristesse. Với Phạm Công Thiện và Hố Thẳm Tư Tưởng. Với Edith Piaf và Non, Je Ne Regrette Rien. Với Paul Anka và Crazy Love. Với Evis Presley và It’s Now or Never. Với Brigitte Bardot vàVie Privée. Với James Dean và Rebel Without a Cause. Với đêm Sài gòn chưa hối hả trước giờ giới nghiêm. Đà lạt vẫn còn là xứ của thông ngàn cho những đôi tình nhân. Theo chuyện kể của bạn tôi, cho tôi gọi anh là Minh như tên nhân vật trong tiểu thuyết, chỗ trọ là một toà nhà một tầng của Tây để lại, nằm trên sườn đồi thoai thoải trông xuống hồ Xuân Hương. Nơi đó, mốc điểm một cuộc tình cấm kỵ, nhưng vô cùng đằm thắm và buồn bã, giữa Minh và cô giáo Trâm… « »… Không, không hẳn thế!« như sực nhớ ra, người đàn ông thốt lên. »Chuyện giữa Minh và cô giáo Trâm bắt đầu từ buổi hai người đi chơi rừng với Tuân, thằng bé ở chung nhà trọ. Tuân kể, trong cánh rừng này nó và đám bạn đã có lần khám phá ra một đường hầm trổ ra sườn đồi hoang dã, vô cùng nên thơ. ›Đi!‹ giọng Trâm nô nức khác thường, như thể có ai thúc đẩy. Thật vậy, quang cảnh nơi đấy đẹp không ngờ. Ngọn đồi thấp trông xuống thung lũng, lác đác chục mái nhà sàn và nương trà ngát ngát xanh rì. Nắng xế sẫm vàng loang loáng núi đồi. Tuân liến thoắng đề nghị xuống thăm bản Thượng một lần cho biết. Trâm và Minh đồng ý ngay. Tưởng chỉ nán lại đôi ba tiếng, nào ngờ bản tính hiếu khách của dân miền núi cầm chân họ cho tới khi nắng tắt. Trâm muốn về, nhưng Minh tỏ vẻ muốn ở lại theo lời mời của ông Tây chủ đồn điền trà có vợ Thượng, còn Tuân mãi rong chơi với lũ trẻ con ngoài suối, chưa thấy quay lại. ›Madame và monsieur ở lại dùng cơm tối với vợ chồng chúng tôi‹, ông Tây sành sõi tiếng Việt, cất giọng ân cần. ›Bữa nay chúng nó bẫy được con heo rừng, vừa xẻ thịt xong, đang nướng ngoài kia. Vợ tôi sẽ làm sốt vang đỏ ăn kèm bắp nướng và légumeĐà lạt. Sáng mai tôi sẽ bảo chauffeur đưa quí khách về tận nhà.‹ Trâm còn ngần ngừ thì ông đã tiếp lời:   ›Bà đừng lo, chúng tôi có phòng ngủ riêng dành cho ông bà.‹ Trâm đỏ mặt, muốn lên tiếng giải thích, nhưng không thốt ra lời. Bữa ăn tối ngon miệng. Câu chuyện thú vị. Xong, chủ nhà mời khách ra hiên nhà uống thử loại trà thượng hạng của đồn điền và ăn bánh Madeleine. Mái hiên thanh cảnh lát kính bốn bề,  sưu tập nhiều giống lan rừng, được ông Tây đồn điền gọi là khu vườn mùa đông. Đêm lũng thấp bảng lảng sương mù. Đốm trăng u tịch treo đỉnh trời. Hơi lạnh se se. Trâm thắt lại tấm khăn quàng cổ mua ban chiều của dân bản Thượng. Mùi vải mới, mùi thuốc nhuộm bốc gây gấy, chừng như dư hương của thiên nhiên còn sót lại. Mẩu chuyện của ông Tây đồn điền là một chuyến du hành ngược về quá khứ, từ Paris sang Sài gòn, cuối cùng dừng chân nơi đây. ›Nhà tôi, ma maison, …‹, ông bật cười ha hả, trỏ tay về phía vợ. Người đàn bà có nước da mật ong, diện mạo thanh tú như tượng, mỉm cười ngượng ngập, ›Elle không muốn sang Pháp. Tôi nhớ nhà, nhớ Paris lắm chứ, nhưng so với hoàn cảnh của vợ tôi nếu phải lìa xa nơi này, chắc hẳn bi đát gấp mấy lần. Vả lại, tôi quen kiểu sống sauvage ở đây rồi, có lẽ không còn thích hợp với nhịp sống náo nhiệt ở thành phố nữa.‹ ›Cũng là tâm trạng tôi hiện giờ‹, Trâm xen vào. ›Mặc dù Sài gòn cách đây chỉ vài trăm cây số, vậy mà đôi lúc, tưởng chừng như vạn dặm.‹ ›Nhất là khi người ta lỡ yêu…‹, Minh góp tiếng lửng lơ. ›Êtes-vous amoureuse de quelqu’un, madame?‹ ông Tây cười chúm chím. Trâm nhoẻn cười lặng lẽ. Ánh nến soi không đủ sáng gương mặt người đàn bà vừa đánh mất thanh xuân. »… Lờ mờ trong ký ức Trâm, những mảnh bóng hình vỡ vụn ngày xưa trôi về, như những cánh hoa tơi tả không phai tàn hương sắc, lạnh lùng theo sóng nước thời gian tắp xuống bờ lau lách đìu hiu. Ở đó nằm chết những con thuyền phiêu lưu rã mục. Ở đó chất chứa rác bẩn và rong rêu. Và ở đó người con gái thảng thốt thấy mình vật vờ trôi nổi tan rã chơi vơi. Tất cả những ảo giác, những mơ màng, những cảm xúc đó trôi về theo tiếng nhạc chiều nay. Khúc nhạc ôm choàng những âm thanh kỷ niệm, đã nghe một lần, đã nghe nhiều lần. Những chòm ánh sáng như sao sa tan vỡ xuống nền gạch hoa gắn kính. Arc-en-Ciel nửa đêm. Màu pipermint xanh biếc đáy biển cho đáy mắt làn môi chết đuối. Besamé Mucho, điệu nhạc calypso. Nhưng đêm đó Trâm âm thầm độc thoại, không, tôi không biết nhảy. Vì tôi ghét khiêu vũ. Biết thật thì khó từ chối người mời. Mà nhận lời thì bị người ta ôm trong tay, và ôm người ta trong tay. Không. Đâu phải dễ dàng. Ôm một người như vậy không phải là người yêu, Appache bay đi cùng khắp trong đêm. Từ Givral qua Brodard. Từ những hiệu kem đến những nhà hàng. Từ những gian phòng đầm ấm có stéréo hifi đài các, đến những hè phố về khuya u uất đèn đường… Nó nhắc lại tiếng hát não nùng trầm ấm của người ca sĩ da đen, you love a while and then love goes… Nó cháy lên những phương trời rực rỡ xa vời, thiên đường của tình yêu và tuổi trẻ.« [4] Phòng ngủ cho khách được dành cho Minh và Tuân, Trâm ngỏ ý muốn ngủ trong khu vườn mùa đông, trên sàn gỗ. Người vợ can ngăn, về khuya trời sẽ lạnh lắm. Trâm xin thêm chăn, nói, nếu lạnh, tôi sẽ ôm chăn gối vào phòng khách. Giữa khuya, trời trở gió. Trâm bật thức, lắng nghe gió rừng thổn thức qua khe cửa, và tiếng thú rừng gầm hú xa xa. Hay tất cả chỉ là những thanh âm sót lại của giấc mộng hoang dại? Qua rãnh mắt ngái ngủ, cô thấy vầng trăng dường như đổi sắc huyễn hoặc, như âm bản một ảo tưởng. Sương tan từ khi nào. Hương dạ lan ngan ngát nhà kính. Tia nhìn Trâm quen dần bóng đêm. Cô thấy mái trời trổ màu xanh thẫm không đáy, lác đác đây đó vài chấm sao lấp lánh những rạo rực không nguôi. Trâm đứng lên, quấn chăn ra ngồi bên cửa kính, trông ra chập chùng đồi nương, tưởng như vừa lạc bước sang đời sống khác. Với những thường nhật lặng lẽ, không vướng bận chuyện tình cảm rối rắm. Với những ngày, những đêm đi về. Một mình. Khắc khoải. Cảm xúc Trâm run khẽ từng cơn. Không phải vì lạnh, mà vì cô đơn. Trâm vòng tay ôm chéo chăn bông, siết lại. Chợt, một tiếng động nhỏ vang lên sau lưng. Trâm quay lại. Bóng ai co ro trong tấm chăn, đứng bên ngưỡng cửa. Minh. ›Cô… cô…‹, đứa con trai lắp bắp, ›em không ngủ được… Phần lạ chỗ, phần thằng Tuân chòi đạp ghê quá!‹ ›Nghe như có tiếng thú đêm ngoài kia‹, Trâm thầm thì như độc thoại. ›Nếu cô sợ, em sẽ ở bên cô, chờ đến khi cô ngủ tiếp‹, Minh đề nghị. Người đàn bà không đáp. Thời gian khựng lại, mê thiếp trong giây khắc lặng lẽ. Cho tới khi cô cảm nhận một hơi ấm gần gũi và hương thịt da dịu ngọt nhen nhúm trong bóng tối. Những cám dỗ quỷ ám trong Trâm bén lửa, rực cháy. Bầy thiêu thân lao vào luồng sáng liêu trai những đam mê. »Thân hình Trâm như đóng đinh xuống mặt nệm nóng ran. Thu hết cố gắng, Trâm gỡ tấm mền bỗng nặng như giáp sắt phủ trên ngực, nhoài một cánh tay ra ngoài duỗi thẳng trên sàn gỗ lạnh như một đầu hàng buông xuôi mệt mỏi. Một tiếng động nhẹ trên đầu Trâm lần nữa. Nàng muốn đứng lên, vùng chạy, đánh thức tất cả mọi người, mọi vật, cả mặt trời đã biến thành đồng loã im lìm trong giấc ngủ. Trong mê sảng, Trâm có cảm giác như một đôi môi nóng bỏng nào chờm lên mái tóc mình xoã dài sông đêm trên mặt gối. Bàn tay Trâm chới với níu lấy tóc mình. Nhưng bàn tay Minh như vòi mực biển khổng lồ đã quấn chặt lấy tay nàng, dìm xuống, cho khuôn mặt Minh phủ lên trên như một phiến san hô nồng ấm. Những ngón tay Trâm bất động thiếp mê một phút trong tay Minh rồi trở mình xoay nhẹ, xoay nhẹ như tiếng trục đổi chiều của một bánh xe hốt hoảng đuổi theo cái bóng lờ mờ thoắt hiện lên ở ngã ba đời huyền hoặc… Trục bánh xe im tiếng, chợt dừng. Và những ngón tay Trâm quật lên, xoắn lấy những ngón tay Minh siết nhẹ. Và cuối cùng mười ngón buông nhau. Một dòng cảm xúc không tên ào ào dâng lên ngập lụt trong lòng và Trâm nghe như lưỡi dao bén ngọt nào vừa rạch suốt chiều dài thân thể…« [5] ›Minh về phòng đi!‹ người đàn bà thầm thì. Minh còn chần chờ thì Trâm đã rít khẽ: ›Đi ngay!‹ Khoảng đêm còn lại, Trâm chập chờn trong khoảnh khắc thực mộng tròng tréo nhau. Cho đến khi luồng sáng nhá nhem đầu ngày trườn lên chăn gối nhàu nát, rách rưới mộng mị. Những giấc mơ tan lẩn vào giây lát chuyện vãn giữa khuya, mơ hồ, trừu tượng như một hò hẹn bồ-tùng-linh. Với Minh. Sáng ra, vào ngồi trong bàn điểm tâm, đứa con trai không tỏ vẻ gì khác lạ. Như thể khuya qua không chuyện gì xảy ra. Tất cả chỉ là ảo giác. Của Trâm. ›Khuya qua anh Minh bỏ đi đâu lâu thế?‹ Tuân bật tiếng. Mọi cặp mắt dồn về chỗ Minh ngồi. Lồng ngực Trâm bật lên vài nhịp lạc. ›Vậy à?‹ đứa con trai ngẩn mặt giây lát. ›Lâu không?‹ ›Không biết. Em sợ quá, trùm chăn kín mít, rồi ngủ quên tới sáng.‹ Minh mỉm cười lửng lơ, không nói. Kể đến đấy, ông Hoàng Mai Thanh ngưng bặt, xoáy tia nhìn vài hai mắt cô ký giả, không chớp. Mai Vy ngượng ngập cầm ly nước, hớp một ngụm nhỏ. Phải tới nửa phút sau, người đàn ông mới chậm chạp tiếp lời: »Kết thân với Minh lâu lắm, lần nọ, tình cờ tôi biết ra, anh ta vướng phải hội chứng mộng du. Kỳ nghỉ hè năm đó chúng tôi đi Vũng tàu tắm biển một cuối tuần, cả bọn năm đứa. Chúng tôi mướn một chỗ trọ ven biển. Đêm ấy trăng sáng, sau khi ăn cơm xong, chúng tôi mua một chai rượu, cầm đàn ghi-ta ra bãi vừa nhâm nhi vừa ngắm trăng, vừa nghe sóng vỗ bờ và hát hò lăng nhăng. Minh có giọng hát rất gợi cảm, chuyên trị nhạc tiền chiến. Tôi thích nghe anh hát ›Sao Đêm‹ của Lê Trọng Nguyễn. Rượu mềm môi, chất giọng anh càng quyến rũ, như được ướp thêm hương trăng và muối biển. Khuya ấy chúng tôi về nhà trọ muộn. Tôi và Minh ngủ chung giường. Tôi nhớ mình đã chếnh choáng hơi men, vừa đặt lưng xuống, ngủ ngay. Giữa khuya thức giấc, nhìn sang bên, không thấy ai. Đoán rằng Minh đi ngoài. Tụi bạn nằm giường bên ngủ say như chết. Chờ hoài, vẫn không thấy Minh trở lại, tôi đâm lo, rón rén tốc mùng đi tìm. Trăng biển khuya ấy đẹp não nùng, cô ký giả à! Nhưng tôi không có thì giờ để ngắm, vì mãi đi tìm Minh. Phải mất một đỗi lâu, mới thấy. Anh đang đứng trên một mõm đá cao. Trần truồng. Đầu ngẩng nhìn trăng, hai cánh tay dang rộng, bất động như tượng. Tôi không dám cất tiếng gọi, sợ anh hoảng hốt, rơi xuống. Chờ hoài chờ mãi, mệt, tôi thiếp mắt. Lúc tỉnh giấc, trăng bị mây che lúc nào không hay, không thấy Minh đứng đó nữa. Tôi hối hả quay lại nhà trọ, rón rén vào giường, thấy Minh nằm đó, say giấc như không có chuyện gì xảy ra. Sáng ra, hỏi anh có nhớ những gì khuya qua không. Anh lắc đầu ngơ ngác. Tôi chỉ cười, lãng sang chuyện khác.« Người đàn ông ngưng lời, thở ra như trút gánh nặng. »Tôi không dám chắc là tôi đã hiểu ý ông…«, cô ký giả ngập ngừng. »Không, không, cô hiểu đúng rồi«, người đàn ông xua tay, xoáy mắt nhìn Mai Vy. »Tất cả những gì Minh kể cho tôi nghe chỉ là những chi tiết một cơn mộng du. Văn vẽ mà nói, toàn là hư cấu. Đời người giống như một giấc ngủ, không ai biết trước, mình sẽ nằm mơ thấy gì.« Mai Vy nhoẻn cười, ngước nhìn bức di ảnh trên kệ thờ. Ánh mắt người quá vãng như chùng xuống, quay quắt những âm hồn chưa hoá kiếp. »Nàng đi ngược lại Brodard, qua phía Tự Do tìm người mù bán thuốc. Cửa vũ trường bỗng mở ra nhẹ nhàng. Trâm nhìn lên. Minh. Trái đất quay một vòng trong chớp mắt im sửng. Dưới ánh đèn màu khuya, muộn hắt hiu, Trâm nhận ra mái tóc bồng bềnh, hai con mắt thờ ơ, đôi môi tràn đầy của mùa tình Đà-lạt. Trong bóng dáng tình khuya đó, Trâm thoáng thấy hình ảnh xa lạ của chính mình chập choạng lung linh. Tia nhìn bỗng lạc mất nhau. Nàng đi qua, đi qua, đi qua không một bước chân dừng lại. Con đường bỗng lún xuống phía sau, Trâm nghe tiếng rơi vỡ của một tượng đen vào quá khứ…« [6] Mai Vy khép sách lại, khoá trái những trang chữ, nhốt giữ những nhân vật tiểu thuyết vào một góc chiêm bao. Cô biết, khuya nay cô sẽ ngon giấc. Cuộc sống, hay văn chương, chỉ là một thoáng du mộng ngắn ngủi. Đức, 07.2017

Phần nhận xét hiển thị trên trang

người jarai mù bán chổi

• Trần Phan

người đàn ông jarai mù bán chổi bên ngoại ô pleiku
chiếc gậy khua vào những vạt cúc quỳ vàng rực
ai chổi không?
tiếng rao chùng như tiếng dây đàn goong vừa đứt
chỉ có những cặp tình nhân nán lại cuối chiều đông

người đàn ông mù châm điếu thuốc đứng mênh mông
đốm lửa trên môi đỏ như bazan, con đường anh đứng, có người đi có cả người dừng lại
ai chổi không?
có lẽ đã qua mùa con ktia cồ gọi mái
cây pơlang còn phải đợi tháng ba về

người đàn ông mù tha hương trên mảnh đất quê
nghe gió quất vào chiều cao nguyên
ngỡ ngọn gươm thần các pơtau chém giữa rừng thiêng thuở trước
hòn đá linh kê bếp rông lạc cõi čar yang, mấy mùa bông chuối rừng trôi theo nước

ai chổi không?
yang có mua chổi không?

plk, 11/2017

Phần nhận xét hiển thị trên trang

NGƯỜI TÌNH CỦA THẾ KỶ XXI

LÊ MINH QUỐC

(nguồn: Tạp chÍ Kiến Thức Ngày Nay số XUÂN 2000)

Phần nhận xét hiển thị trên trang