Ban tin khong?:

Hai cậu bé: bán thuốc lá dạo và đạp xích lô ở VN

hình minh họa

Cậu bé bán thuốc lá dạo ở VN trở thành nhà khoa học tài giỏi ở Mỹ

Giáo sư-Tiến sĩ Hóa học Trương Nguyện Thành 

Một nhà khoa học thành danh ở Mỹ với nhiều công trình nghiên cứu và hằng trăm bài viết được đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế xuất thân từ một cậu bé bán thuốc lá dạo ở chợ Gò Vấp, Sài Gòn. Câu chuyện của Giáo sư-Tiến sĩ Hóa học Trương Nguyện Thành hiện đang giảng dạy tại trường đại học Utah, Hoa Kỳ, là niềm hãnh diện của người Việt trên trường quốc tế và là tấm gương đáng khâm phục để giới trẻ Việt Nam noi theo.

hình minh họa

Năm 11 tuổi, cậu bé Thành đã bắt đầu bươn chải, dãi dầu mưa nắng để kiếm tiền phụ mẹ nuôi 9 anh chị em sau khi cha mình bị liệt bán thân. Ngày ngày, sau giờ tan trường từ giữa trưa đến tận 9, 10 giờ đêm, cậu bé rong ruổi với thùng thuốc lá trên vai đi bán dạo quanh bến xe lam chợ Gò Vấp. Năm 1976, khi Việt Nam mở chiến dịch đưa cư dân ra các vùng kinh tế mới xa xôi, hẻo lánh, gia đình Thành chuyển xuống Lái Thiêu xoay sở tậu được một miếng ruộng nhỏ và một cặp trâu. Ở tuổi 15, Thành bỏ nghề bán thuốc lá dạo để chuyển sang đi cày thuê cuốc mướn. Việc học của cậu bé bị cản trở và chi phối rất nhiều bởi công cuộc mưu sinh vất vả hằng ngày, nhưng ý chí quyết tâm theo đuổi con đường học vấn để đổi đời đã vun đúc trong lòng cậu bé từ rất sớm.

Tiến sĩ Thành chia sẻ:

“Tôi có tư duy thích học, những lúc rảnh rỗi, tôi thường lấy sách đọc. Chỉ có môn toán là tôi học được vì không đòi hỏi tập trung nhiều. Cứ rảnh là tôi ngó qua một cái rồi để cái đầu tôi làm việc. Tôi được sự dạy dỗ của ông nội và ba tôi. Họ thường khuyên rằng học vấn là con đường ngắn nhất để đưa một người không có gì tới thành công.”

Tới năm học lớp 12, con đường học vấn của cậu bé nghèo, lam lũ bắt đầu rẽ bước ngoặt, xuất phát từ một đáp án dí dỏm của Thành trước câu hỏi của thầy đố các học sinh giỏi. Ấn tượng trước sự thông minh của Thành, người thầy đã soạn đưa cho cậu bé một số sách để tham khảo.

Giáo sư Trương Nguyện Thành kể lại:

“Năm 1979, Việt Nam lần đầu tiên tổ chức kỳ thi toán toàn quốc. Thầy tôi có đem mười mấy cuốn sách cho tôi mượn, bảo tôi đọc cho biết rồi tới dự lớp thầy dạy cho các học sinh giỏi dự thi toán. Tôi rất cảm động trước nghĩa cử này. Mỗi tối sau giờ làm ruộng, tôi đốt đèn dầu đọc sách từ 9 giờ tới 12 giờ đêm. Thời điểm đó, ở Việt Nam, hạnh kiểm là vấn đề khá quan trọng. Hạnh kiểm tôi tương đối xấu nên cô hiệu trưởng không cho tôi đi thi học sinh giỏi toán. Ông thầy lén đưa tôi đi theo đội tuyển, may quá tôi thi đậu. Tỉnh Bình Dương lúc đó chọn khoảng 30-40 em học sinh giỏi toán lên trên tỉnh học chuyên toán trong 3 tháng. Sau 3 tháng, họ tuyển lại lấy 5 em. Tôi cũng may mắn lọt vào trong 5 em đó. Cũng vì thế, ba tôi nhận ra rằng tôi có tiềm năng. Từ lúc đó, ông khuyên tôi nên nghỉ đừng đi cày thêm mà tập trung học. Và từ đó, ông tìm cách cho tôi ra nước ngoài.”

hình minh họa

19 tuổi, sau khi thi đậu vào đại học Bách Khoa, chàng thanh niên Trương Nguyện Thành vượt biên sang Mỹ. Sau 1 năm ở trung học với những khó khăn bước đầu về ngôn ngữ, anh từ giã gia đình bảo trợ người Mỹ để bắt đầu cuộc sống tự lập ngay từ năm thứ nhất đại học. Để trang trải sinh hoạt phí trong thời đèn sách, phần đông các bạn trẻ ở đây thường phụ việc ở nhà hàng, tiệm giặt ủi, hay đi giao báo. Riêng trường hợp của Thành, anh tìm đến một người thầy và xin được theo chân làm việc trong phòng thí nghiệm để bắt đầu công việc nghiên cứu ngay từ năm đầu đại học, một công việc thường bắt đầu ở bậc cao học. Số tiền kiếm được đủ trang trải các khoản chi phí hết sức tiết kiệm hằng ngày. Còn học phí của anh chủ yếu nhờ các khoản vay từ nguồn quỹ dành cho sinh viên và các phần học bổng của chính phủ. Sau 4 năm đại học, anh ra trường với bằng cử nhân hóa học cùng với 4 văn bằng phụ về lý, toán, công nghệ thông tin, và thống kê.

Tốt nghiệp đại học, anh đi thẳng vào chương trình tiến sĩ. Trong thời gian nghiên cứu hậu tiến sĩ, anh dành được học bổng của Qũy Khoa học Quốc gia dành cho các tiến sĩ trẻ có tiềm năng vì lúc tốt nghiệp tiến sĩ, anh đã có 16 bài nghiên cứu trong khi trung bình một tiến sĩ khi ra trường xuất bản chừng 4-5 bài nghiên cứu. Năm 1992, anh về làm Giáo sư hóa cho trường đại học Utah. Một năm sau, anh được chọn là 1 trong những nhà khoa học trẻ nhiều triển vọng của Hoa Kỳ, với giải thưởng 500 ngàn đô la cho công tác nghiên cứu. Năm 2002, anh được cấp bằng Giáo sư Cao cấp, tức bậc cao nhất trong 3 cấp Giáo sư của Mỹ.

Những yếu tố nào giúp một cậu bé lam lũ, nghèo khó từng bán thuốc lá dạo, cày thuê cuốc mướn ở đáy xã hội Việt Nam lột xác, đổi đời thành một nhà khoa học danh tiếng tại Mỹ?

hình minh họa

Giáo sư-Tiến sĩ Trương Nguyện Thành cho biết:

“Người đó có tiềm năng trời phú. Thứ hai, có môi trường giúp họ phát triển. Thứ ba, người đó có nhận thức được rằng mình có cơ hội đó hay không.

Tiềm năng chỉ là khả năng, muốn đạt được thành công đòi hỏi phải có môi trường để phát triển. Môi trường không cho phép người đó phát triển, thì cũng không làm được. Điển hình là người Việt ở Mỹ hay ở nước ngoài thành công rất cao, thế nhưng tại sao ngay tại Việt Nam không có những ngôi sao như vậy?

Khi tôi bước chân vào trung học ở Mỹ, có một cậu vượt biên cũng giống trường hợp như tôi, đi một mình, được một gia đình Mỹ bảo lãnh. Cậu ta cũng ở gần nhà tôi. Khi tới Mỹ, tôi và cậu ấy có cùng một cơ hội như nhau. Tôi cố gắng hơn, tôi vào đại học. Còn cậu ta làm việc cho một hãng gà Tây, kiếm tiền liền. Một năm sau, tôi về lại làng thăm ba mẹ nuôi và ghé thăm thằng bạn. Công việc nó làm chỉ đứng móc ruột gà Tây thôi, chờ con gà chạy qua, đưa tay vào móc ruột gà ra. Nó khoe với tôi nó có được chiếc xe hơi. Còn tôi lúc đó vẫn chưa có gì. Sau 4 năm đại học, tôi trở về, anh bạn vẫn còn móc ruột gà Tây. Anh đã có được một căn hộ, có TV lớn, dàn máy xịn, xe hơi sports. Còn tôi vẫn chỉ một thùng sách quèn. Sau 5, 6 năm sau, tôi trở về, cậu bạn vẫn còn làm chỗ cũ nhưng cho biết phải đổi nghề vì đau nhức xương khớp tay do làm việc ở phòng lạnh. Lúc đó, tôi sắp ra tiến sĩ. Đó là cái điều kiện thứ 3 mà tôi muốn nói: người có tiềm năng, có môi trường, mà không nhận thức được cơ hội của mình và quyết tâm đạt được cơ hội đó. Thật sự, tôi không có xe hơi, không có bạn gái, không có tình phí, ở nội trú, ăn mì gói. Cho nên, chi phí tôi rất ít. Tôi làm việc trong phòng nghiên cứu chỉ đủ sống. Tôi ra đại học trong túi chỉ có 200 đô la, nợ nhà nước khoảng 15 ngàn đô la (mỗi năm khoảng 3-4 ngàn tiền học phí cộng với tiền phụ thêm để sống), cùng một thùng sách và một giỏ quần áo cũ.”

Thành công ở xứ người, Giáo sư Thành trở lại Việt Nam, giúp thành lập Viện Khoa học Công nghệ Tính toán TP.HCM bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 2009. Vừa tiếp tục giảng dạy tại trường đại học Utah ở Mỹ, vừa giúp điều hành Viện nghiên cứu tại Việt Nam, Viện trưởng Trương Nguyện Thành nói về công việc của mình:

“Điều khiển một viện nghiên cứu từ xa rất khó. Cho nên, có một viện trưởng tại Việt Nam chuyên lo các vấn đề hằng ngày như làm việc với chính phủ, hợp đồng, hay mướn người. Còn tôi phụ trách chiến lược phát triển về khoa học, kêu gọi những người khác về giúp phát triển.”

Ngoài ra, cá nhân ông còn nhận bảo trợ cho các sinh viên giỏi từ Việt Namsang Mỹ du học bằng chính nguồn quỹ nghiên cứu của ông. Đích thân Giáo sư Thành đứng ra phỏng vấn tuyển chọn người tài, và từ năm 2001 tới nay, ông đã tài trợ cho trên dưới 20 sinh viên Việt Nam sang Mỹ học tập, nghiên cứu. Trong số này có nhiều người đã trở về giúp ông phát triển Viện nghiên cứu tại Việt Nam.

hình minh họa

Tiến sĩ Trương Nguyện Thành tâm sự:

“Thời còn đi cày mướn, lời nguyền của tôi là nếu tôi thành công, tôi sẽ đem cơ hội đó cho lại những người khác. Đó là tâm nguyện của tôi lúc còn ở đáy xã hội Việt Nam. Tôi thường nói chuyện với học trò của tôi khi họ tới cảm ơn tôi đã cho họ cơ hội. Tôi bảo họ không cần cảm ơn tôi. Điều họ có thể trả ơn tôi là đem cơ hội đó cho một vài người khác. Chính vì vậy, một số đệ tử của tôi về lại Việt Nam, giúp tôi lập Viện. Tôi gieo những hạt giống và từ đó sẽ nhân thành những hạt giống khác. Một con én không làm nên nổi mùa xuân. Tôi chỉ là người mở đường. Những người khác bước chân theo, làm cho con đường rộng ra, nhẵn thêm, dễ đi hơn.”

Giáo sư Thành nói ai cũng mơ ước thành công, nhưng chỉ có những người chịu khó nỗ lực mới tới được đích đến:

“Tôi chỉ có một lời nhắn nhủ với các sinh viên ở Việt Nam rằng trên đời cái gì cũng có giá phải trả. Nếu muốn thành công, phải chấp nhận trả cái giá đó. Thành công là một con đường đi chứ không phải là một điểm đích. Tôi không nói tôi đã thành đạt điều gì, chỉ là một con đường mà khi quay lại tôi thấy tôi đã đi được rất xa rồi.”

Giáo sư Trương Nguyện Thành chụp tại Viện Khoa Học-Công Nghệ-Thông Tin ở Sài Gòn

Con đường thành công của Giáo sư -Tiến sĩ Trương Nguyện Thành trải qua bao nhiêu năm gian nan, thử thách. Cậu bé bần cùng, lam lũ ở Việt Nam qua đến Mỹ cũng đã nếm trải bao nhiêu những thiếu thốn, khó nhọc để có được vị trí đáng nể như ngày hôm nay. Đó là nhờ sự quyết tâm vượt khó vươn lên, sẵn sàng trả giá cho con đường đã chọn.

Một thiếu niên đạp xích lô ở Việt Nam trở thành khoa học gia nguyên tử ở Mỹ

Tiến sĩ Võ Tá Đức lúc ở trại tị nạn Bataan (Philippines) trước khi sang Mỹ định cư

Tiến sĩ Đức hiện công tác tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos, một trong hai phòng thí nghiệm của Mỹ chuyên nghiên cứu chế tạo các loại võ khí nguyên tử và là một trong các viện nghiên cứu đa ngành lớn nhất thế giới. Cậu bé đạp xích lô ở Việt Nam ngày nào giờ đây đã góp công nghiên cứu sáng chế ra những máy móc, thiết bị dò tìm nguyên tử đang được ứng dụng để ngăn ngừa các hình thức vận chuyển nguyên tử bất hợp pháp vào biên giới Hoa Kỳ.

Là con trưởng trong gia đình 11 anh chị em, năm lên 14 tuổi, cậu bé Võ Tá Đức đã trở thành lao động chính trong nhà vì gia cảnh khó khăn. Ba cậu làm thợ nề, nhưng do bệnh tật nên bị mất sức lao động. Mẹ Đức tảo tần buôn bán lặt vặt chạy bữa qua ngày. Hằng ngày, sau giờ tan học, Đức ăn vội cơm trưa rồi cuốc chiếc xe xích lô rong ruổi khắp mọi góc phố ở Tuy Hòa để kiếm tiền phụ cha mẹ nuôi 14 miệng ăn trong gia đình.

hình minh họa

Tiến sĩ Đức nhớ lại:

‘Sau biến cố năm 1975, lúc đó tôi còn rất nhỏ đang học trung học, nhưng vì nhà nghèo quá, nên cũng phải phụ giúp gia đình. Sáng đi học, trưa về ăn cơm xong liền xách xích lô chạy. Đạp xích lô tới chiều tối. Ăn cơm tối xong lại lên xe đi tiếp. Tôi chỉ học buổi sáng, đạp xích lô từ trưa tới sáng hôm sau luôn. Tối đến tôi đậu xích lô ở bến xe ngủ. Hễ nghe tiếng xe đò tới thì tôi tỉnh dậy, chạy về nhà tắm rửa, thay quần áo đi học. Lúc đó tôi đâu có thời giờ học đâu, thỉnh thoảng khi rãnh, tôi ngồi trên xe xích lô lấy bài vở ra làm chút chút vậy thôi. Thời đó, tôi học rất dở vì không có giờ học.’

5 năm trời dầm mưa dãi nắng còng lưng trên chiếc xích lô đạp, việc học hành của Đức hoàn toàn sa sút, nên cậu đã không thi đại học. Tới năm 1981, ba Đức cố xoay sở tìm cách cho cậu theo một người bà con trong Nam đi vượt biên, và cũng từ đó, cuộc đời cậu bé đạp xích lô bước sang một ngã rẽ mới. Thời gian trong trại tị nạn chờ được một nước thứ ba cho đi định cư chính là giai đoạn bước ngoặt đối với Đức, khi chàng thanh niên lam lũ, cơ hàn quyết chí phải đổi đời, phải phấn đấu tiến thân bằng con đường học vấn.

Tiến sĩ Đức cho biết:

“Vượt biên qua tới trại tị nạn, tôi cảm thấy như vậy là từ đây mình có cơ hội đi học, phát triển. Ngay từ lúc đó, tôi đã quyết định phải cố gắng học hành cho thành tài. Còn hồi trước ở Việt Nam, tôi không dám có ước mơ đó vì đi đạp xích lô cả ngày, học hành sao được mà có ước mơ học cho thành công?”

Sau thời gian ở trại tị nạn, anh tới Mỹ và được một gia đình ở bang Iowa nhận làm con nuôi. Thành tích học tập của chàng trai nghèo từ Việt Nam bắt đầu tỏa sáng sau 1 năm rưỡi ở trường trung học Mỹ.

Thông thường sinh viên ở Mỹ khi vào đại học phải trả học phí. Ngoài một số ít sinh viên xuất sắc nhận được học bổng, đa số phải vay từ các nguồn quỹ hỗ trợ của chính phủ dành cho sinh viên. Thế nhưng, cậu bé đạp xích lô ở Tuy Hòa suốt thời gian đại học và cao học ở Mỹ không phải trả bất kỳ khoản tiền học phí nào, nhờ vào thành tích lao động trí óc cần cù. Năm học lớp 12, Đức đoạt giải nhất một kỳ thi khoa học cấp tiểu bang, mang lại cho cậu học trò nghèo học bổng toàn phần cho suốt 4 năm học ở khoa vật lý trường đại học Bắc Iowa. Tốt nghiệp đại học, anh đi thẳng vào chương trình tiến sĩ chuyên ngành vật lý nguyên tử, và trong suốt thời gian cao học, anh liên tục nhận được các nguồn học bổng dành cho nghiên cứu sinh. Còn các khoản sinh hoạt phí khác anh trang trải từ thu nhập làm trợ giảng cho các vị giáo sư.

Tiến sĩ Đức cho biết những điều kiện học tập có được ở Mỹ đã khuyến khích ông thêm say mê học tập, nên ông đã không dừng lại ở tấm bằng đại học như dự định ban đầu:

‘Mình đi học ráng học cho lẹ, lấy thiệt nhiều lớp để mau ra trường lấy bằng đi làm kiếm tiền gửi về Việt Nam phụ gia đình. Nhưng tới lúc học gần xong đại học, tôi lại thấy sức mình vẫn còn đi học tiếp được. Cho nên năm cuối đại học, tôi lại nộp đơn xin vào cao học. Tôi thấy vấn đề học hành không khó lắm. Nếu mình chịu khó thì chuyện gì cũng vượt qua được hết. Mỹ là một nước tự do và có cơ hội để mọi người, ai có chí, thì có thể làm nên. Tôi nghĩ nếu không qua Mỹ mà còn ở Việt Nam thì giờ này chắc tôi cũng còn đạp xích lô, không có cơ hội để phát triển thành tài. Nghĩa là phải có cơ hội nào đó đưa đến cho người ta có dịp để phát triển tài năng. Đối với tôi, cơ hội đưa đến là được qua Mỹ để rồi được phát triển đầu óc. Ở Mỹ này tôi thấy nếu mình chịu khó học sẽ có cơ hội đưa cuộc sống mình đi lên. Còn ở Việt Nam, dù cũng có, nhưng cơ hội không đồng đều.’

Scientists at Los Alamos National Laboratory study nuclear explosions by using 3-D simulations

Ai có ngờ một nhà khoa học đang làm việc cho một phòng thí nghiệm nguyên tử nổi tiếng ở Mỹ xuất thân là một người đạp xích lô ở bến xe Tuy Hòa. Điều kỳ diệu ấy đã xảy ra đối với Tiến sĩ Võ Tá Đức thì cũng có thể xảy ra với các bạn, nhất là các bạn trẻ nghèo khó tại Việt Nam, nếu các bạn quyết tâm phấn đấu, cần cù chịu khó học tập để thay đổi số phận của mình.

Tiến sĩ Đức:‘Một thông điệp tôi muốn nói với các bạn trẻ ở Việt Nam, nhất là các bạn nghèo, rằng nếu có ý chí sẽ vượt qua được những khó khăn. Nếu các bạn chịu khó đặt một mục đích nào đó cho tương lai, cho cuộc sống của mình và ráng sống theo mục đích đó, thì sẽ thành công.’

Cùng với thông điệp của tiến sĩ Đức, Tạp chí Thanh Niên xin chúc các bạn thành công và luôn sẵn sàng giới thiệu câu chuyện thành công của các bạn với quý thính giả của đài VOA ở khắp nơi trên thế giới.

Trà Mi

MC gốc Việt 'đẹp mặn mà' trên truyền hình Mỹ

Leyna Nguyễn, người dẫn chương trình truyền hình gốc Việt nổi tiếng tại Mỹ, không chỉ khiến nhiều người khâm phục bởi tài năng, sự xinh đẹp mà cô còn luôn tự hào vì mình là người Việt Nam.

BM: Hãnh diện về 8 người Việt hải ngoại...

Apr 02, 2013

Philipp Roesler 38 tuổi, sinh tại Khánh Hưng (tỉnh Ba Xuyên - nay là Sóc Trăng). Khi được 9 tháng tuổi, cậu bé mồ côi người Việt này được một cặp vợ chồng người Đức nhận làm con nuôi và đưa sang Đức. Năm 4 tuổi, ...

BM: Bác sĩ trẻ gốc Việt được bổ nhiệm vào Ủy ban Cố Vấn Tổng ...

Mar 26, 2012

... Mỹ gốc Châu Á-Thái Bình Dương. Gương thành công của Tiến sĩ-Bác sĩ Nguyễn Thanh Tùng, giáo sư y khoa của Đại học California-San Francisco là một niềm hãnh diện cho cộng đồng người Việt và đặc biệt là cho giới trẻ ...

BM: Nữ võ sư Nguyễn Kim Anh đoạt giải Tae Kwon Do thế giới

Aug 01, 2013

Trong dịp nầy Giáo Sư Đặng Huy Đức cho biết, ông hy vọng đây sẽ là con chim đầu đàn để hướng dẫn các thế hệ đàn em trong tương lai, Ông rất hãnh diện về thành qủa trong chuyến đi nầy. Võ Đường Đặng Huy Đức tọa ...

BM: Vị tướng người Mỹ gốc Việt đầu tiên?

Jun 08, 2011

Tôi nhớ mãi ngày ba tôi tham dự lễ gắn lon Đại úy của tôi, mắt cha tôi sáng lên với niềm vui và hãnh diện. Cha tôi mất vì bệnh ung thư khi ông chưa đầy 65 tuổi. Tôi ước gì ông còn sống đến hôm nay và lâu hơn nữa để ông ...

BM: Một phụ nữ Việt trở thành tân đại diện UNHCR ở Úc

Jul 09, 2012

Bà Hoàng Thị Oanh Oanh: Khi mà tôi được bổ nhiệm làm đại diện cho Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc ở Úc thì ban đầu tôi rất là ngạc nhiên và sau đó rất hãnh diện vì được trao cho trách nhiệm như vậy. VOA: Thưa bà, là ...

BM: Nữ Trung tá Mỹ gốc Việt gặp lại Người cứu mạng sau 41 năm

Apr 08, 2013

Nhưng sau khi nói chuyện với ông Trần Khắc Báo, Mitchell quyết định tổ chức một cuộc hội ngộ trước các cơ quan truyền thông. Cô xin phép đơn vị và mời được 7 đài truyền hình cùng một số phóng viên báo chí từ ...

BM: Có Tật Có Tài!

Jun 10, 2011

Nhân vật chính trong bài viết trúng giải Viết Về Nước Mỹ 2008, mới đây đã được truyền hình và báo chí Mỹ trân trọng nhắc tới: Em Trần Lộc, 17 tuổi, bẩm sinh bị khiếm thị và tự kỷ ám thị, hiện là học sinh lớp 12 tại Champlin ...

BM: Bỏ nghề Bác Sĩ để làm Nghệ Sĩ Hài

May 26, 2011

Tạp chí Redbook ấn bản tháng 6 vừa có chủ đề đặc biệt về người bỏ nghề bác sĩ để vào nghề diễn hài, và đã thành công để trở thành một ngôi sao lớn trên truyền hình Mỹ, được đề cử nhiều giải, và đã thắng giải Best WTF ...

BM: Andrea Bocelli và Nguyễn Đức Đạt

Jun 21, 2013

Ông đã đưa cả đất trời Ý Đại Lợi vào không gian của Honda Center, khẳng định với nhân loại: tiếng Ý là ngôn ngữ của Tình Yêu. Tiếng hát đầy, ấm, và nhiều màu sắc của ông nhẹ nhàng toả đi, làm người đối diện thật dễ chịu, như cung cách khiêm cung cố hữu và nụ cười rất hiền của ông. Một Andrea Bocelli bằng xương bằng thịt thì quá “hiền” so với sự nghiệp đồ sộ của Ông. image. Tình yêu. .... Phụ nữ Hồi giáo chia sẻ về nghệ thuật, quan điểm q... Giới trẻ người ...

BM: Nhiều nữ sĩ quan gốc Việt trấn giữ biển Thái Bình Dương & Two ...

Jul 26, 2011

Tại Nam Thái Bình Dương Quân Lực Hoa Kỳ không có nhiều căn cứ, sau khi bỏ căn cứ không quân Clark Base và căn cứ hải quân Subic Bay tại Phi Luật Tân thì Hoa Kỳ thấy sự cần thiết phải có lực lượng ứng chiến thường ...

BM: Nữ sinh gốc Việt từ chối nhận 100.000 USD

Jun 01, 2012

Diane Tran, cô nữ sinh gốc Việt 17 tuổi bị phạt tù giam 24 tiếng vì nghỉ học quá quy định ở Willis, Texas – Mỹ, vừa từ chối khoản tiền hơn 100.000 USD mà các nhà hảo tâm quyên tặng. image. Diane Tran từ chối nhận ...

BM: Bác sĩ trẻ gốc Việt được bổ nhiệm vào Ủy ban Cố Vấn Tổng ...

Mar 26, 2012

Người Việt đã có tiếng nói trong chính quyền Mỹ khi Tổng thống Barack Obama mới đây vừa bổ nhiệm một bác sĩ trẻ gốc Việt vào Ủy ban Cố vấn cho Tổng thống chuyên trách về người Mỹ gốc Châu Á-Thái Bình Dương.

BM: Nữ khoa học gia gốc Việt thành công trong cuộc nghiên cứu đổi ...

Aug 10, 2012

Sinh ra và lớn lên ở vùng châu thổ sông Cửu Long, trong khung cảnh đồng lúa khắp nơi, cô Trần Kiều Nga, sau khi lập gia đình có tên là Tara VanToai, luôn có ước mộng nghiên cứu về canh nông và hy vọng gia tăng năng ...

BM: Thượng nghị sĩ Canada gốc Việt đầu tiên kêu gọi dấn thân ...

Feb 05, 2013

Ông Ngô Thanh Hải, người gốc Việt đầu tiên được bổ nhiệm vào Thượng viện Canada, mới đây đã lên tiếng kêu gọi các thanh niên người Việt tham gia chính trị dòng chính cũng như tiếp tục cuộc tranh đấu cho dân chủ của ...

BM: Hai anh em gốc Việt thành triệu phú nhờ xì-phé online

Jul 04, 2012

Nhiều người không dám dùng nguyên cả số tiền tiết kiệm trong mấy chục năm để đánh bài, nhưng đối với hai anh em họ Đặng, đặt vài trăm ngàn hoặc một triệu đôla cho môn xì-phé online chỉ là chuyện bình thường.

BM: 13 Hải Quân Trung Tá Hoa Kỳ Gốc Việt được chọn thăng cấp ...

Jul 01, 2011

Line Officer là Sĩ Quan HQ Chỉ Huy - Tác Chiến Phục vụ tai các đơn vị chiến đấu như: Chiến Hạm, Tiềm Thuỷ Đĩnh, Phi Cơ-Hải Quân Không Chiến, Lực Lượng Đặc biệt HQ - Người Nhái và An Ninh - Tinh Báo v.v..

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Giọt nước mắt muộn cho Budapest

Có ai ngờ được 56 năm, sau cuộc nổi dậy của nhân dân Hung Gia Lợi năm 1956, tôi được đứng giữa trời Budapest. Nơi này năm xưa, hàng ngàn người đứng lên chống lại bạo cường, đòi độc lập tự do. Xe tăng đã tiến vào Budapest bắn giết và tàn sát lực lượng nổi dậy không thương tiếc. Máu và nước mắt các sinh viên trẻ thi nhau đổ xuống. Giấc mơ tự do của một ngày mùa đông tháng 11 đã trở thành một cuộc tự sát tập thể của một dân tộc.

Tôi đi giữa Quảng Trường Anh Hùng đông nghịt du khách của Budapest mà thần trí còn mơ màng nghe được tiếng đạn chiến xa ngày xưa còn réo vọng trên đầu. Đứng ngây người nhìn lâu đài thành quách tuyệt đẹp soi bóng bên dòng Danube, tôi không khỏi nhỏ thầm giọt nước mắt muộn màng cho cuộc tình duyên với tự do không thành của người dân Hung Gia Lợi. Đó cũng là giọt nước mắt tôi khóc cho quê tôi, cho những người có cùng một mục đích đã đổ máu và hy sinh thân xác cho  tự do.

Trời thu Đông Âu mang mang gió lạnh, thổi về tiếng hát day dứt đầy cảm xúc của anh Hoàng Ngọc Tuấn hôm nào “Hãy cho anh khóc bằng mắt em....Những cuộc tình duyên Budapest!”. Mới năm rồi, nhân lúc ghé Cali, anh Tuấn đã đàn hát cho chúng tôi nghe một bài thơ của Thanh Tâm Tuyền do anh phổ nhạc “Cho anh khóc bằng mắt em”. Tôi không thể quên được nét mặt cùng những ngón đàn chuyên chở trọn vẹn trái tim Thanh Tâm Tuyền dành cho Budapest của anh Tuấn. Anh hát thật xuất thần. Năm mươi sáu năm xưa, giọt máu từ tim của người thanh niên 20, 21 tuổi Thanh Tâm Tuyền từ trời Nam đã rỉ thành thơ mà khóc cho lớp lớp sóng người thi nhau đổ gục ở trời Âu.

Hãy cho anh khóc bằng mắt em
Những cuộc tình duyên Budapest
Anh một trái tim, em một trái tim
Chúng kéo đầy đường chiến xa đại bác
Hãy cho anh giận bằng ngực em
Như chúng bắn lửa thép vào
Môi son họng súng
Mỗi ngã tư mặt anh là hàng rào
Hãy cho anh la bằng cổ em
Trời mai bay rực rỡ
Chúng nó say giết người như gạch ngói

Hãy cho anh chết bằng da em
Trong giây xích chiến xa tội nghiệp
Anh sẽ sống bằng hơi thở em
Hỡi những người kế tiếp

(Trích thơ Thanh Tâm Tuyền “Cho anh khóc bằng mắt em”)

Dấu đạn của cuộc nổi dậy ngày nào, nay vẫn còn được giữ nguyên trên tường, mái những ngôi nhà cũ nhưng tinh thần bất khuất mới là những lưu dấu muôn năm trong lòng người dân Budapest.

Tôi ghé Cộng Hoà Nghị Viện Hung trong một chuyến du lịch Đông Âu. Thủ đôBudapest là thành phố đầu tiên chúng tôi đặt chân đến. Người hướng dẫn địa phương đã đưa chúng tôi đi xem toàn thành phố bằng xe bus. Chúng tôi không ngừng xuýt xoa khen kiến trúc lầu đài cung điện của Hung thật tuyệt đẹp. Budapest còn được gọi là “Hòn ngọc của Danube” là “thành phố của lễ hội”, là “trái tim của Âu châu” vì nó nằm giữa lòng Âu Châu, mà sự tráng lệ, giàu có của nền văn hoá và kiến trúc lóng lánh sáng như một viên ngọc quý.

Con sông Danube chảy qua Áo, Slovakia và đến vương quốc Hung đã chia đôi hai bờ Buda và Pest. Buda và Pest tuy hai mà một, Budapest thấy chỉ có một, nhưng đích thị là hai. Pest là thành phố cổ, nằm bên phải của dòng sông Danube. Thắng cảnh đẹp nhất của Pest có lẽ là tòa nhà Nghị Viện và quảng trường Anh Hùng (Hero’s Square). Còn Buda và Obuda nằm phía bên kia sông, phía đồi Gellert Hill nhìn xuống. Trên đỉnh đồi sừng sững bức tượng Nữ Thần Tự Do của Hungary đứng suốt từ năm 1945 sau Thế Chiến II. Cấu trúc một bên là đồi, bên kia là bình nguyên, giòng Danube ở giữa của Budapest tương tợ như Kiev của Ukraine.

“Rước em lên đồi, cỏ hoa ngập lối”, Sun Hill đầu thu không có hoa chỉ có cỏ ngợp xanh. Chúng tôi lên đồi vùng Central Park để nhìn xuống toàn cảnh thành phố trữ tình này. Dọc theo con dốc, hai bên đường là những quán cà phê lộ thiên, những quầy hàng lưu niệm, đặc biệt là kem Âu châu nơi nào cũng có. Thơm biết bao nhiêu là mùi kem hạt Hazelnut mịn như lụa tan chậm trên đầu lưỡi. Thời gian ở Hung không nhiều nên phần lớn các nơi chúng tôi được thăm viếng quanh quẩn trong vòng đai thành phố. Nào là Cung Điện Hoàng Gia, Cầu Chain Bridge, kiến trúc cổ Fishermen’s Bastion soi mình bên sóng nước đánh dấu một di tích như một pháo đài, một tuyến phòng thủ của những người ngư phủ xây nên để chống ngoại xâm. Gần đó những đỉnh tháp nhọn của thánh đường St. Matthias trang nghiêm vươn lên cao vút như chọc thủng trời. Đó đây gót chân những cô gái tóc vàng sợi nhỏ, đầu phủ khăn ngoan, tay ôm một bó hoa nhỏ bước về miền giáo đường trông thánh thiện như những thiên thần.

Toà nhà nghị viện (Parliament building) với kiến trúc Gothic Revival đứng uy nghi lộng lẫy bên bờ sông Danube tạo nên một bức toàn ảnh tuyệt đẹp cho những tay phó nhòm. Ban đêm cũng thế, thành phố cổ này long lanh sáng trong đáy mắt người nhìn. Do đó nếu bạn là một người đam mê nhiếp ảnh, một lữ khách giang hồ thích phiêu lưu cảnh lạ đường xa, một tay yêu thiên nhiên, mến kiến trúc, bạn không thể không ghé nơi đây. Có thể nói Budapest là một trong những thành phố đẹp nhất của Âu châu.

Chiều xuống, chúng tôi sửa soạn cho chuyến du ngoạn có ăn tối trên sôngDanube. Bước vào con tàu sửa soạn cho cuộc hải hành, chúng tôi thấy ban nhạc với những cây đàn bass, violin, guitar cùng vào. Khi bóng tối đổ xuống, con tàu bắt đầu lênh đênh thì nhạc cũng trổi lên. Tiệc Buffet được bày ra. Nến, hoa hồng và sâm banh nổ cùng cung nhạc, chúng tôi tha hồ say. Ánh sáng những căn nhà hai bên bờ sông hắt vào con tàu lung linh, nhạc Mozart, Beethoven, Johann Strauss sóng sánh. Theo lời yêu cầu của chúng tôi những bản nhạc cổ điển được tấu lên.  Đặc biệt nhất là bài “Chủ nhận buồn” tức “Sombre Dimanche” hay “Gloomy Sunday” của Reszo Seress được anh Thắng người hướng dẫn Tour yêu cầu.

Cung nhạc xưa vang lên trầm lắng và não nuột, tiếng vĩ cầm liên tục quấn rít vào sống lưng khiến người nghe không khỏi chơi vơi. Bản nhạc xưa này đã một thời nổi tiếng khắp thế giới vì nó là “tiếng gọi của tử thần”. Đã hơn 100 người chết khi họ nghe bản nhạc này mà tác giả Reszo Seress là người Hung đã viết vào một ngày Chủ Nhật thật ảm đạm của tháng 12 năm 1932. Trong nỗi tuyệt vọng của thất tình , anh đã sáng tác ra bài hát sầu thảm nhất trong đời. Một người đàn ông đang ngồi trong một quán café đông đúc tại Budapest đã đòi ban nhạc chơi bản "Gloomy Sundaỵ". Người đàn ông khác ngồi tại bàn ông ta vừa nhấp rượu champagne vừa lắng nghe bài nhạc. Khi bản nhạc chấm dứt, người đàn ông trả tiền, rời khỏi quán, và vẫy một chiếc xe taxi. Vừa ngồi vào trong xe, ông ta liền lôi ra một khẩu súng và tự kết liễu đời mình. Vài ngày sau đó, một cô gái bán hàng thật trẻ đã tự treo cổ tạiBerlin. Nằm phía dưới chân của cô gái là tờ nhạc của bài "Gloomy Sunday". Và một cô thư ký xinh đẹp tại New York tự tử trong căn apartment bằng hơi ga đã để lại một mẩu giấy nhỏ xin yêu cầu bản nhạc "Gloomy Sunday" được chơi vào buổi lễ an táng cô.

Rezso Seress, người viết ra bài nhạc này cũng đã tự tử vào năm 1968.

Bài hát này được dịch ra nhiều thứ tiếng và được lưu truyền khắp thế giới. Năm 2000 một cuốn phim mang tên “Gloomy Sunday” ra đời. Phim này từng đoạt nhiều giải thưởng của Ðức năm 2000 trong các hạng mục quay phim, kịch bản, đạo diễn, và nam chính (người đóng vai L.Szabo). Ðạo diễn và cả ekip làm phim là của Tây Ðức kết hợp với Hung. Cô Erika Marozsan đóng phim này lúc 26 tuổi, có vẻ đẹp vừa e lệ dịu dàng, lại vừa rất hoang dã, khiêu khích, lột tả tính cách nhân vật thật xuất sắc, nhưng Joachim Kol đúng là tuyệt hơn hẳn trong vai ông chủ nhà hàng tốt bụng. Giống trong chuyện phim, Budapest thật sự có một quán ăn tên Kulacs(Chủ nhận Buồn) cũng đổi thay theo vận mệnh thành phố, lúc là quán ăn, quán café, hoặc đổi thành quán Jazz Café. Bao nhiêu đời chủ nhân đã đi qua quán! Năm ngoái, quán hãy còn mở, năm nay đã đóng và đang để bảng cho thuê. Phải nói đây là một phim hay của Âu châu rất đáng xem.

Có một điều rất buồn cười trong ngôn ngữ của Hung Gia Lợi là tiếng Magyar, không phải Slavic, cũng chẳng phải Latin mà dân Hung không ai nói tiếng Hung cả. Chính vì Hung là tập hợp của nhiều giống dân nên cộng đồng nào nói tiếng đó. Ngôn ngữ, Đức, Lỗ Ma Ni, Croatian, Serbian, Slovak đều được nói. Dân Hung phần lớn theo công giáo Slavic (70%). Muslim là thiểu số.

Hiện họ có khoảng 100 ngàn người Do Thái còn sống ở đây. Người Trung Hoa cũng có ở Hung nhưng không có phố Tàu mọc lên. Cô hướng dẫn viên du lịch cười bảo chúng tôi, người Hoa là những người rất quan trọng, những VIP của Hung. Cô tiếp, họ là những chủ nợ vì chính phủ Hung có những món nợ khổng lồ. Mùa đông xứ này rất lạnh, tới trừ 20 độ C. Phần lớn dân Hung sống trong những căn chung cư rất lớn, dưới thời cộng sản họ bị chia ra thành những căn hộ nhỏ hơn. Phương tiện di chuyển công cộng chính trong thành phố của họ là Bus, Tram và Metro.

Đi ngược quá khứ, tìm về nguồn gốc, theo sử liệu Hungary là giống dân Magyars. Quốc gia này được thành lập khoảng 946 năm do bảy bộ lạc của khoảng 80 bộ tộc gom lại. Ngay chính người Hung cũng mù mờ về nguồn gốc của họ vì trong cuộc viễn chinh của Mông cổ hay Hung Nô (The Huns), tất cả nguồn gốc dân tộc đã bị xoá mất khi Hung Nô tràn vào càn quét. Lịch sử của Hung trải qua nhiều sóng gió. Đất nước này bước vào Thời kỳ Cộng sản từ năm 1946. Khi khối xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ. Hungary tuyên bố độc lập và trở thành một quốc gia dân chủ theo thể chế cộng hòa nghị viện và có mức thu nhập cao.

Ngày nay, Hungary đã là một quốc gia phát triển thịnh vượng nhất trong khối cộng sản Đông Âu cũ.

Trịnh Thanh Thủy

Phần nhận xét hiển thị trên trang

140 Chữ Là Đủ Để Vào Tù..

Vào tối thứ hai tuần trước ở Trung Quốc, một quy định mới của Tòa án Nhân dân Tối Cao và Viện kiểm sát Tối Cao tràn ngâp Internet : bất cứ ai viết một bài blog ngắn chứa nội dung “ vu khống” được lan truyền rộng rãi thì có thể bị xử tù 3 năm. Thời gian đe dọa phạt tù trong biện pháp mới nhất của chiến dịch được so sánh với cuộc Đại Cách mạng Văn hóa.

Tòa án và Viện kiểm sát của Trung Quốc đều bị Đảng Cộng sản kiểm soát, vì vậy Đảng gần như đề ra luật và được miêu tả là người “giải thích tư pháp”.

Những tác giả có bài viết “ vu khống” nhận hơn 5000 lượt xem hoặc được chia sẻ hơn 500 lần sẽ bị phạt.

Vu khống càng nhiều, hình phạt càng nặng. Rõ ràng, họ là người định nghĩa “ vu khống ” là gì. Trong nhiều trường hợp, án phạt tù sẽ được tuyên.

Điều luật này là đòn đánh mới nhất và trực diện nhất trong chiến dịch “đánh mạnh” mà Đảng tiến hành trong bảy tháng qua để chống lại những ý kiện trên mạng.

Zan Aizong, một cây bút tự do và blogger ở Trung Quốc trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại nói rằng:“ Bộ Truyền thông luôn được sử dụng để định hướng dư luận. Bây giờ sự nổi lên của các trang microblog đã nằm ngoài tầm kiểm soát của họ. Họ muốn lấy lại quyền kiểm soát.”

Microblog tên là Weibo ở Trung Quốc xuất hiện từ năm 2009. Phổ biến nhất là Sina Weibo giống với Twitter bị cấm ở Trung Quốc. Trang mạng này cho phép người dùng gửi những tin nhắn dài 140 ký tự hoặc ít hơn và có thể cho hàng triệu người xem, chia sẻ trong vài phút, đây là công cụ mạnh mẽ của các nhà trí thức và các nhà hoạt động.

Không hiện tượng nào có thể làm ví dụ tốt hơn cho sức ảnh hưởng của Weibo tới dư luận hơn sự nổi lên của cái gọi là “ Big Vs”, một tài khoản của những người đăng ký tại Sina. Họ có hàng triệu thành viên và 10 triệu người theo dõi, một tin nhắn họ gửi đi có thể lan truyền nhanh chóng trên mạng.

“ Sự ảnh hưởng của Weibo rất lớn, lớn hơn so với cơ quan tuyên truyền”, Zan Aizong nói tiếp “ để xóa bỏ điều này, họ đang chĩa mũi kiếm về Big Vs”.

Mục tiêu cao cấp nhất là nhà triệu phú thương nghiệp quốc tịch Mỹ, Charles Xue, 60 tuổi và có trụ sở ở Bắc Kinh. Tài khoản Weibo của ông thường đang tải những quan điểm lập hiến, và thường xuyên chỉ trích chính quyền Trung Quốc.

Trong một chương trình tự kiểm điểm công khai gợi nhớ lại Đại Cách mạng Văn hóa, ông đã xuất hiện trên Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc, kênh truyền hình của tù nhân, và buộc phải “ thú nhận” đã quan hệ với gái mại dâm và từng tổ chức “ tình dục theo nhóm “ ( sex parties). Trong bộ trang phục vàng xanh, ông nói “ Khi tôi làm việc ở nước ngoài, tôi đã quan hệ với gái mại dâm ở vài nước như Thái Lan hoặc Hà Lan”. Đôi mắt của ông nhìn mãi về phía bên trái như thể đang đọc lời thú tội. Người dẫn chương trình giải thích “ Ông ta bị ám ảnh bởi thói quen quan hệ với gái mại dâm”.

Trên Internet của Trung Quốc, nhiều người bình luận rằng hành động cố tình làm bẽ mặt trên là phát bắn cảnh cáo với Big Vs, vì chính quyền đã hạ tấm bảo hộ pháp luật với lĩnh vực mạng. Tờ Nhân dân Nhật báo, phát ngôn của Đảng, chạỵ một tiêu đề nói rằng “ Cái nhãn “Big V” sẽ không thể bảo vệ các anh thoát khỏi pháp luật”.

Nhiều người cho rằng Đảng đã bỏ qua pháp luật để công khai chuyện đáng xấu hổ của Charles Xue. Wang Ganlin, người đứng đầu đơn vị báo cáo chuyên sâu tại tờ Yancheng Evening News của Quảng Châu chỉ ra rằng một tháng trước, 5 thẩm phán bị bắt gặp là có đến những tụ điểm của gái mại dâm. Đảng đã kiểm soát ngay nguồn tin và bí mật xử lý các quan chức. Không một thẩm phán nào phải tự kiểm điểm trên truyền hình. Wang nói qua một cuộc phỏng vấn trên điện thoại “ Tôi nghĩ là họ trả thù Charles Xue”.

Việc làm bẽ mặt giới trí thức cũng như cảnh cáo phạt tù để chống lại những người truy cập Internet là những biện pháp mới nhất mà Đảng thực hiện để mở rộng chiến dịch. Họ muốn dập tắt ngay những cái gọi là thay đổi chính trị bắt nguồn việc người dân ngày càng biết nhiều hơn và bất mãn hơn.

Wang Ganlin nói “ Tôi cảm tưởng như cách họ trấn áp tin đồn trên mạng là một động thái chính trị, có nét giống như Cách mạng Văn hóa”.

Tại một cuộc họp của Đảng vào cuối tháng tám Tập Cận Bình, tổng bí thư của Đảng nói rằng “ Tư tưởng và tuyên truyền phải là công việc trọng tâm” và là một trong những “ nhiệm vụ căn bản” của Đảng viên. Tư tưởng và công tác tuyên truyền được ông phát biểu “ củng cố vị trí hàng đầu của Mác xít trong tư tưởng của xã hội” và “ đoàn kết Đảng và người dân trong một mặt trận”. Đảng viên phải tin tưởng vững chắc vào chủ nghĩa Mác và Đảng cộng sản.

Tương tự, Bắc Kinh Nhật báo, một tờ báo của nhà nước, gần đây đăng một bài xã luận “ Đừng để lại khoảng trống cho những giá trị chung”. bài nói rằng “ Internet đã trở thành chiến trường chính cho cuộc chiến tư tưởng. Những lực lượng chống đối Trung Quốc đang tìm kiếm cách thúc đẩy “ sự thay đổi lớn nhất” để “ lật đổ Trung Quốc””, theo bản dịch của Chinascope chuyên phân tích phương tiện truyền thống của Trung Quốc.

“ Chúng ta có thể giữ vững và chiến thắng trong trận chiến có liên quan trực tiếp tới sự vững bền của hệ tư tưởng và quyền lực của Đảng. Đó là vấn đề sống còn. Dám chiến đấu và dám tuốt gươm. Đó là sự lựa chọn của chúng ta phải làm ngay bây giờ!”

Trước đó, những lãnh đạo Đảng đã có một cuộc họp với lực lượng cảnh sát chống lại cái gọi là “ Bảy đừng nói” đăng trên một số tài khoản. Bảy vấn đề bị cấm bao gồm nói về dân quyền, tự do ngôn luận, xã hội dân sự, và những giá trị phổ quát – danh sách tương tự về vấn đề tư tưởng đang bị nhắm đến trong cuộc đàn áp Internet.

Cho dù hiệu quả được kỳ vọng là không rõ ràng, Xu Xiang, một cây bút và là thành viên của Trung tâm Trung Quốc Độc Lập, nói rằng internet là phương tiện thể hiện sự bất mãn xã hội. Nhiều người Trung Quốc ngày càng chán nản với sự tham nhũng, đặc quyền cho các quan chức của Đảng, lạm dụng quyền lực và bất công xã hội. Đóng cả phương tiện này sẽ không giải quyết được vấn đề, ông nói “ Truyền hình bị kiểm soát. Báo chí bị kiếm soát. Kênh duy nhất là Weibo đang bị đóng cửa. Nó sẽ biến xã hội thành một thùng thuốc nổ”.

Đọc bản gốc tiếng Anh

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Những cái chết tức tưởi của nhà văn - Kỳ 3

(Tiếp Theo các kì 1,2)

Thái Doãn Hiểu

Nhà văn Khái hưng

Khái Hưng (1896 - 1947) là một nhà văn Việt Nam nổi tiếng. Cùng với Nhất Linh, ông là cây bút chính của Tự Lực Văn Đoàn.

Khái Hưng tên thật là Trần Dư, nhưng ông thêm chữ Khánh thành Trần Khánh Dư để giống vị tướng Trần Khánh Dư đời Trần. Bút danh Khái Hưng của ông được ghép từ các chữ cái của tên Khánh Dư.
Ông sinh năm 1896, xuất thân trong một gia đình quan lại ở xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, Hải Dương, nay thuộc Hải Phòng. Một số tài liệu ghi ông sinh năm 1897.. Thân phụ ông giữ chức Tuần phủ. Cha vợ ông là Lê Văn Đinh cũng giữ chức Tổng đốc Bắc Ninh. Em ruột ông là nhà văn Trần Tiêu.

Khái Hưng đi học ở trường Albert Sarraut. Sau khi đỗ tú tài I, vì không muốn làm công chức, ông về Ninh Giang mở đại lý bán dầu hỏa. Được một thời gian Khái Hưng lên Hà Nội dạy ở trường Tư thục Thăng Long. Trong khoảng thời gian 1930 đến 1932, Nhất Linh từ Pháp về nước và cũng dạy tại trường này. Khái Hưng đã quen Nhất Linh ở đó và họ trở thành một cặp tác giả nổi tiếng. Tuy Khái Hưng hơn Nhất Linh 9 tuổi nhưng là người bước vào văn đàn sau nên được gọi Nhị Linh.

Xem chi tiết

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Nhà văn nhà veo

Nguyễn Quang Lập

Kì này mình ra Hà Nội gần nửa tháng, ra để giải quyết việc nhà, kì thực không nghĩ gì đến Đại hội nhà văn. Từ lâu rồi mình không quan tâm đến các đại hội của các hội, hội nào cũng thế chứ chẳng cứ gì hội nhà văn. Mình có tên trong bốn năm hội, khi còn trẻ mỏ thì hăng lắm, bây giờ già rồi, và nói thật cũng nản rồi, chẳng muốn dự bất kì đại hội nào nữa. Đến dự thì cũng vui, được gặp bạn bè tứ xứ ôm vai hót cổ hỏi han năm điều ba chuyện để biết thêm chút về nhau cũng không phải là dở. Nhưng ngoài chuyện đó ra mình chẳng thấy có ích gì.

            Hồi còn trẻ thì máu me lắm. Sắp đến kì đại hội trong lòng rộn rã, xôn xao trước cả tháng. Mình nhớ đại hội nhà văn lần thứ IV vào cuối năm 1989, hội đó mình đang ở Huế, anh em nhà văn ngày nào cũng gặp nhau khi thì quán rượu chị Phứơc, khi thì quán rượu chị Hiếu, sôi sục bàn chuyện Đại hội. Người nói tôi sẽ nói cái này, người nói tôi sẽ nói cái kia, ai nấy mặt mày phừng phừng như sắp ra chốn  sa trường, hi hi.

            Đoàn nhà văn Bình Trị Thiên được tỉnh uỷ gặp gỡ, mời cơm trước khi đi Đại hội, còn cho tiền cấp xe đi ra Hà Nội, rất oách. Ra đến Bến Thuỷ trúng mùa nước lũ, kẹt phà, xe dồn nhau dài đến mấy cây số, anh em trình cả  giấy triệu tập của Ban bí thư cũng không được ưu tiên. Bí thế, mấy anh Hoàng Phủ Ngọc Tường, Ngô Minh, Nguyễn Trọng Tạo kẻ đọc thơ, người hát nhạc nịnh mấy ông canh phà suốt đêm, sáng ra mới được ưu tiên cho qua phà trước, mừng hết lớn. 

            Tâm trạng đi dự đại hội hồi đó lạ lắm, nó giống như đi lễ hội lớn vậy, ai nấy ngây ngất con cà cưỡng, tâm niệm đến đấy vừa để chơi vừa để giải quyết việc lớn văn chương nước nhà, ngây thơ đinh ninh nếu Đại hội thành công, bầu được Ban chấp hành ưa ý thì văn chương nước nhà nhất định sẽ khởi sắc. Mình cũng đinh ninh như thế. Chẳng biết từ khi nào anh em nhà văn đã đánh đồng nền văn chương với công tác Hội, cho rằng sở dĩ nền văn chương Việt xập xệ là do Ban chấp hành hội mà ra. Mọi yếu kém của nền văn chương cũng do mấy anh  Ban chấp hành đầu têu hết. Bây giờ vẫn nhiều người nghĩ như thế chứ chẳng phải ngày xưa.

            Kì thực Hội là nơi động viên giúp đỡ anh em sáng tác cho tốt, thế thôi. Chẳng có Hội nào lại lại chỉ đạo được nhà văn viết cái gì, viết như thế nào. Phàm là nhà văn chẳng ai chỉ đạo được ai, ông nào ông nấy cái tôi to bằng cái bồ, văn mình vợ người xưa nay đều thế cả, chẳng làm sao thay đổi được. Vả, tự do sáng tác là thứ nhà văn cần chứ không phải người ta cần Hội bắt tay chỉ ngón cho người ta viết, nếu bị bắt tay chỉ ngón thì đố ai còn viết văn đựơc đấy.

 Có ai đó ví von chuyện con rết rất hay. Con rết có hai dãy chân đến cả trăm chân, mỗi lần nó chạy hai dãy chân chuyển động nhịp nhàng. Con chuột hỏi con rết ông làm sao điều khiển được hai dãy chân nhịp nhàng đến thế. Con rết nói có gì đâu, đầu tiên dơ chân này nhé, rồi dơ chân này nhé…Đến khi nó làm như nó nói thì nó không đi được nữa.

             Hôm qua Vi Thuỳ Linh gọi điện phỏng vấn mình, nó nói theo chú Ban chấp hành có cần những người thực tài không. Mình nói có chứ sao không. Nhưng đó là các nhà văn có tài quản lý, tài điều hành, tài tổ chức sự kiện hội nghị hội thảo… chứ không phải tài viết văn. Bầu mấy ông có tài viết văn vào Ban chấp hành để làm gì, để họ viết văn mẫu cho mọi người viết theo hay sao?

            Nói chuyện  Ban chấp hành cũng buồn cười. Không rõ các kì đại hội I, II, III thì thế nào, chắc khi đó BCH đều do trên sắp đặt cả, bầu bán cũng giả vờ cho vui thôi.  Từ đại hội IV trở đi trên cho bầu bán tự do thoải mái, nhà văn thì cứ tự do/ thằng nào xứng đáng ta cho vào hòm thì danh sách đề cử cả đến mấy trăm người, nhiều người xin rút rồi vẫn còn hơn hai trăm người, thất kinh. Lâu nay cứ nghĩ nhà văn thì chẳng ai mê quyền lực, thậm chí ghét bỏ khinh miệt nữa, té ra không phải. Quá nhiều người mê dù đó chỉ là cái quyền hão, danh hão và cũng quá nhiều người ảo tưởng về bản thân.

            Về cái sự ảo tưởng về bản thân thì ai cũng mắc, mình cũng không thoát được. Đại hội V mình có tên trong danh sách đề cử, kì thực thì 500 đại biểu có đến 250 ông được đề cử rồi chứ chẳng vinh dự gì. Khi đó bao nhiêu người rủ rê tán tỉnh mình. Kẻ kéo áo, nói ông  không được rút nhé; người rỉ tai, nói đợt này ông phải vào đấy, cấm có chạy làng. Ngoài mặt ra vẻ không quan tâm nhưng trong bụng sướng củ tỉ, bèn tắc lưỡi nói ừ thì không rút, vào được BCH cũng tốt, nếu chẳng vào được cũng biết thực có bao nhiêu người yêu mình. Đến khi bầu mình chỉ có 156 phiếu, còn gần trăm phiếu nữa mới trúng, xấu hổ chết được. Buồn đúng một tháng, không phải buồn vì trật BCH mà buồn vì  nhận ra quá ít người yêu quí mình thật sự. 

Sau nghĩ lại thấy chẳng việc gì mà buồn, người ta bầu BCH là bầu những người có năng lực điều hành chứ đâu bầu kẻ mình yêu, người mình phục văn tài. Ông Thiệp ( Nguyễn Huy Thiệp) hồi đó tên tuổi nổi như cồn, nhiều người nói nếu gọi Hội nhà văn là một gánh thì đầu này là cả hội nhà văn, đầu kia là Nguyễn Huy Thiệp. Chắc ông Thiệp cũng nghĩ thế nên ông chẳng rút, kết quả ông chỉ có hơn trăm phiêu bầu cho ông thôi.

            Mình nhớ đại hội IV mình ở trong ban kiểm phiểu, ông nào ông nấy hằm hè nhau, ông này nghi ông kia lậu phiếu, rất căng thẳng. Bầu lần đầu được 5 người, lại bầu lần nữa được 6 người. Kiểm phiếu đến nửa đêm mới xong, mệt bã người.  Điều lạ là giờ đó vẫn còn rất nhiều nhà văn ngồi phủ phục chờ kết quả bầu cử, khi tụi mình ra khỏi phòng kiểm phiếu xuống hội trường thì mọi người chạy rật rật đến, nói sao rồi sao rồi. Hi hi bầu BCH hội nhà văn mà hồi hộp căng thẳng không khác gì bầu tổng thống.

            Hồi đó mình chỉ 33 tuổi, cái tuổi ưa nổi danh thích được chứng tỏ, nhảy lên diễn đàn phát biểu ba bốn lần, được vỗ tay hoan hồ càng ăn to nói lớn. Đại hội văn chương chẳng thấy bàn văn chương, chỉ toàn tranh cãi nhau ông này tham ông kia hèn, ông này bất tài ông kia cơ hội. Anh Trần Dần ra khỏi hội trường, dập dập cái gậy chống, mắt trợn miệng nói tợn, đại hội tợn quá.

  Mấy bác Phùng Quán, Trần Dần, Hoàng Cầm, Lê Đạt… ba chục năm trở lại văn đàn, tưởng các bác sẽ đăng đàn nói những điều hệ trọng, té ra không. Các bác toàn rủ nhau ra căng tin phía sau hội trường uống bia, uống say thì về, chẳng biết gì đại hội đại heo. Anh Phùng Quàn cứ đến chiều là chân nam đá chân chiêu trở về nhà. Chị Trâm vợ anh hỏi đại hội có chuyện gì vui, anh chỉ nhăn răng cười., nói ua chầu, cãi nhau như mổ bò.

Cụ Hoàng Trung Thông khi đó đã già  rồi, chẳng hiểu sao không thấy cụ vào ghế ngồi, chỉ đứng ở cửa trông vào. Tính mình ngồi không nóng chỗ, lúc lúc lại nhảy ra ngoài hút thuốc. Mỗi lần qua cửa cụ lại túm tay giật lại, nói sao rồi sao rồi. Mình cười, nói thì vẫn đang cãi nhau đó mà anh. Cụ cười cái hậc, nói đại hội với đại heo,  hội nhà văn cãi nhau mấy chuyện này à, đó là hội nhà Đảng. Mình chỉ cười hì hì chẳng biết nói sao.

Khi đó mình nghĩ các cụ hết hơi rồi, viết lách không màng, hội hè cũng đã chán. Đến đại hội để tìm bạn uống ba chén rượu thôi. Bây giờ mới thấy các cụ có lý, nhà văn lại đi cãi nhau ỏm tỏi ba chuyện phi văn chương thật quá phí thời giờ. Đa phần các cụ đều dạt ra hết cho mấy anh trẻ tranh hùng, tóm lại cũng chỉ để tranh cái chân  BCH. Các cụ đến đây chỉ để vui, vui bạn vui bè, vui nghề vui nghiệp, và đó mới đúng là đại hội nhà văn. Mấy thứ phi văn các cụ ớn lắm, sợ lắm. Đời các cụ ngấm đòn cũng đã nhiều rồi.

Một buổi chiều mình thấy anh Trần Hữu Thung say rượu nằm vật trên ghế đá khuôn viên Hội trường Ba Đình. Mình bế xốc anh dậy, nói để em đưa anh vào nhà nghỉ. Anh hoảng hốt bừng tỉnh, miệng nói tay khua, nói không không tôi không phát biểu đâu không phát biểu đâu, tôi nhất trí hết nhất trí hết. Hi hi nhà văn nhà veo sao mà khổ thế.

Phần nhận xét hiển thị trên trang