Nước Mỹ không giành với ai đâu. Họ đang bận làm việc!

Việt Nguyễn Như

Có lẽ nên hiểu câu của Tt Mỹ như cách hiểu của tác giả bài viết này mn sẽ thấy nhẹ nhàng hơn, và nhìn nhận về D. Trump sẽ công tâm hơn chăng?

Nguyễn Phú Yên

NƯỚC MỸ KHÔNG VĨ ĐẠI
Nga Ho-Dac

Cảm nhận đầu tiên của tôi về nước Mỹ là Bill, người thầy đầu tiên của tôi ở Mỹ. Năm đầu tiên chương trình Ph.D, tôi gặp ông ở văn phòng và hỏi: "Ông có đề tài nghiên cứu nào cho tôi phụ làm không?". Ông trả lời: "Cậu có đề tài nghiên cứu nào cho tôi phụ làm không?". Một tháng sau, tôi quay lại văn phòng ông với một đề cương. Ông đọc qua rồi nói: "Thú vị đấy nhưng tôi không biết gì về vấn đề này cả, cậu cứ làm đi, tôi sẽ cùng học với cậu để làm". Lúc đó ông ấy đã ngoài 60 và là một giáo sư nổi tiếng. Tôi biết nghiên cứu một cách độc lập từ năm thứ nhất là nhờ ông. Bài đó trở thành một trong 10 bài được đọc nhiều nhất năm 2014.

Cảm nhận gần đây nhất về nước Mỹ của tôi là Eric von Hippel (một trong những tượng đài của marketing, sáng lập ra lý thuyết User innovation, các bạn có thể Google để biết ông là ai). Sau khi bài mới nhất của tôi được đưa tin trên social media (tháng 5 mới xuất bản), ông email hỏi tôi gởi ông bản thảo. Sáng nay ông email và tỏ ý muốn có sự hợp tác với nhóm của ông vì chung chí hướng. Ông là một guru, tôi chỉ là một anh giáo mới vô nghề. Thế nhưng, tôi không ngạc nhiên. Người Mỹ là thế!

Hơn 12 năm ở Mỹ, tôi sống ở 3 bang khác nhau, đi đến hơn 30 bang. Tôi chưa bao giờ nghe ai nói nước Mỹ vĩ đại. Tôi cũng chưa nghe ai nói nước Mỹ của họ "ngon" hơn Việt Nam của tôi. Tự nhiên gần đây, có một số lời qua lại là nước Mỹ vĩ đại... hay nước Mỹ không vĩ đại... xuất hiện ở trong cộng đồng người... Việt.

Chắc xuất phát từ câu nói của Trump: "Make America great again". Mà khổ, từ "great" trong tiếng Anh không có nghĩa là "vĩ đại" trong tiếng Việt. Muốn hiểu ngôn ngữ của người ta thì phải hiểu văn hóa, chính trị, kinh tế, lịch sử của họ. Chứ dùng tự điển Anh-Việt hay Google để dịch thì... hehe!

Ví dụ: Có ai đó hỏi tôi "How are you?" (bạn khỏe không?) tôi hay trả lời là "I am great." Dịch ra "tôi vĩ đại" thì quá ư là ngộ nghĩnh. Nó chỉ có nghĩa là "tôi ổn".
Câu trên của Trump, tôi hiểu theo tiếng Việt là "Làm cho nước Mỹ ổn trở lại".
Tại sao nước Mỹ không ổn? Nhiều lý do! Một trong số đó là anh Clinton và anh Obama đã chuyển toàn bộ nền sản xuất của Mỹ qua Tàu. Một đất nước không có nền sản xuất những sản phẩm thiết yếu thì không ổn tí nào. Anh Trump muốn đưa nền sản xuất về Mỹ để nước Mỹ ổn trở lại (great again).

Vụ dịch Corona này là một minh chứng cho cái không ổn đó. Tàu cấm xuất vật tư y tế qua Mỹ từ tháng 1. Các công ty Tàu thu mua vật tư y tế ở Mỹ gởi về Tàu từ tháng 1. Khi dịch bùng ra ở Mỹ, nước Mỹ thiếu vật tư và thiết bị y tế cần thiết. Người Mỹ phải may khẩu trang bằng tay, in các đồ bảo hộ từ máy in 3D dùng trong thiết kế.

Nhưng nước Mỹ đang trở mình. Các nhà máy bỏ hoang bắt đầu được đưa vào sử dụng. Các công ty và cá nhân đang làm hết sức để cứu người trước mắt, cũng như làm ra các loại thuốc và vaccine để loại bỏ (hoặc hạn chế) con corona này lâu dài.
Mình hy vọng, sau vụ này, nước Mỹ sẽ ổn trở lại. Còn các thể loại vĩ đại hay ngạo nghễ gì đó, tôi nghĩ, nước Mỹ không giành với ai đâu. Họ đang bận làm việc!
N.H.D.
(31-3-2020)

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Dữ liệu lớn tiết lộ: tuyến đường ‘chạy trốn’ của 60.000 người Vũ Hán khớp với sự lây lan đại dịch toàn cầu

Hình ảnh đường phố thành phố Vũ Hán vắng vẻ sau khi đóng cửa (STR / AFP via Getty Image)

Vào tháng 2/2020, một nhóm nghiên cứu của Đại học Southampton ở Anh đã sử dụng dữ liệu lớn phân tích, để mô phỏng và theo dõi dấu vết di chuyển của gần 60.000 người dân Vũ Hán trước khi thành phố này đóng cửa. Kết quả bất ngờ cho thấy có một sự trùng khớp đến kinh ngạc về lộ trình di tản của những người này với tình hình bùng phát dịch bệnh ở châu Âu và Hoa Kỳ.

Dịch viêm phổi Vũ Hán đang hoành hành toàn cầu, gần đây số bệnh nhân nhiễm dịch tại nhiều quốc gia ở Châu Âu và Châu Mỹ đã tăng nhanh chóng. Vào ngày 23/1/2020, dịch viêm phổi Vũ Hán đã lây lan và bùng phát mạnh trên khắp Trung Quốc đại lục, và tâm dịch Vũ Hán đã tuyên bố đóng cửa thành phố. Ngay trước đêm thành phố đóng cửa, một lượng lớn người dân Vũ Hán đã “chạy trốn” bằng nhiều cách khác nhau.

Thị trưởng Vũ Hán, ông Chu Tiên Vượng từng nói với truyền thông của Đại lục rằng hơn 5 triệu người đã rời khỏi Vũ Hán trước khi thành phố này đóng cửa vào ngày 23/1.

Vào giữa tháng 2/2020, nhóm dữ liệu lớn Worldpop của Đại học Southampton, đã sử dụng phần mềm máy tính để phân tích các dữ liệu điện thoại di động và hàng không của gần 60.000 người Vũ Hán đã “chạy trốn” trước khi Vũ Hán đóng cửa. Phân tích này phát hiện ra rằng những người này đã di tản rải rác đến khắp 382 thành phố bên ngoài Trung Quốc, bao gồm Châu Á, Châu Âu, Hoa Kỳ, Úc và những nơi khác. Trong những người bỏ trốn này có ít nhất 834 bệnh nhân được xác nhận nhiễm virus Corona Vũ Hán.

Nhóm Worldpop đã chỉ ra rằng do dịch bệnh bùng phát trên quy mô lớn, nên nó có thể lan rộng hơn nữa ra bên ngoài, vì vậy tất cả các quốc gia cần phải chuẩn bị. Từ tháng 2 đến tháng 4 năm nay, các thành phố có nguy cơ nhiễm dịch cao ở Trung Quốc và các trung tâm lớn trên thế giới nên tăng cường kiểm dịch để ngăn chặn sự lây lan của virus.

Tuy nhiên, do hướng dẫn sai lệch từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và sự che đậy thông tin của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), các quốc gia khác không cách nào biết được thông tin thật về tình hình dịch bệnh. Do đó, dòng người từ Vũ Hán (bao gồm cả những người được chẩn đoán nhiễm dịch) đã có cơ hội “chạy trốn” sang nhiều quốc gia khác trên thế giới, cuối cùng điều này dẫn đến việc toàn cầu “vỡ trận” và dịch bệnh bị mất kiểm soát.

Về vấn đề này, một cư dân mạng Facebook đã đăng tải thông tin về báo cáo của nhóm Worldpop vào ngày 14/2, và cho biết rằng điều này sẽ khiến cộng đồng thế giới không khỏi rùng mình kinh ngạc. Không lạ gì khi cả Châu Âu và Hoa Kỳ đều rơi vào tình trạng bùng phát mạnh.

Một số cư dân mạng cho rằng ĐCSTQ phải chịu trách nhiệm cho lần dịch bệnh này. ĐCSTQ đã phát động một “cuộc tấn công” vào toàn thế giới.

Vào cuối tháng 1/2020, khi dịch bệnh vượt mức kiểm soát, các quan chức của ĐCSTQ đã phải thừa nhận rằng virus Corona Vũ Hán có thể lây truyền từ người sang người. Thời điểm đó, "chạy khỏi Vũ Hán" đã trở thành một từ khóa được tìm kiếm trên mạng Weibo. Người dân thành phố Vũ Hán đã “bỏ chạy” qua đường bộ và đường hàng không. Một số người bỏ chạy khỏi Vũ Hán vào ngày 20/1 còn “khoe” trên mạng xã hội rằng họ bị sốt đến 39 độ C. Một số người bị ho và sốt nhẹ, nhưng họ đã tự uống thuốc để “vượt qua” máy đo thân nhiệt hồng ngoại, và đã đáp máy bay đến Pháp thành công. Những người này còn đăng ảnh chia sẻ, nói rằng cuộc trốn thoát thành công của họ là "câu lạc bộ chiến thắng".

Vào ngày 23/3, Phoenix Video đã đăng lại một video từ kênh truyền thông đại lục cho thấy vào ngày 19/3, bệnh nhân đầu tiên được chẩn đoán virus Corona Vũ Hán ở Ý là bà Hồ Á Mẫn (sinh năm 1954). Bà là giáo sư “chủ nghĩa Marx Lenin”, cựu Viện trưởng Viện văn học Đại học Sư phạm Hoa Trung, Vũ Hán. Sau 49 ngày điều trị, bà Hồ Á Mẫn đã rời bệnh viện bệnh truyền nhiễm và được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Rome.

Vào ngày 30/1, Thủ tướng Ý Giuseppe Conte tuyên bố trong một cuộc họp báo rằng, hai người khách du lịch từ Trung Quốc được xác nhận bị nhiễm viêm phổi Vũ Hán là một cặp vợ chồng ở độ tuổi 66 và 67. Họ đã được cách ly để điều trị . Danh tính của họ không được tiết lộ.

Trường hợp đầu tiên xác nhận nhiễm virus Vũ Hán ở Ý là một cặp vợ chồng Giáo sư chủ nghĩa Marx Lenin tại Đại học Sư phạm Vũ Hán Trung Quốc. (Ảnh chụp màn hình video)

Theo truyền thông Il Messaggero của Ý, cặp đôi người Trung Quốc này đã đến Milan vào ngày 23/1 và sau đó đến một khách sạn ở Rome. Trong chuyến đi, họ đã bắt xe buýt đến Cassino để tham quan; đêm ngày 29/1 họ cảm thấy không khỏe nên đã đi khám bệnh, và kết quả cho thấy họ dương tính với virus Corona Vũ Hán. Điều này có nghĩa là hai người đã đi du lịch ở Ý 6 ngày trước khi được chẩn đoán nhiễm virus.

Bài báo cho biết cặp vợ chồng này cũng là ca viêm phổi Vũ Hán đầu tiên được xác nhận ở Ý. Cư dân mạng nói: "Đây chắc chắn là bệnh nhân số 0 ở Ý, bệnh nhân số 0 ở Hoa Kỳ chắc chắn là người Trung Quốc ở Seattle. Bệnh nhân số 0 ở tất cả các quốc gia đều là ĐCSTQ chuyển ra, vậy mà vẫn không biết xấu hổ còn đi đổ lỗi khắp nơi?"

Kể từ tháng 3/2020, dịch viêm phổi Vũ Hán đã lan rộng khắp thế giới, và ĐCSTQ đã bị cộng đồng quốc tế chỉ trích, yêu cầu phải chịu trách nhiệm về những tổn thất to lớn do dịch bệnh gây ra. Trong khi đó, ĐCSTQ lại đi truyền bá “thuyết âm mưu” nhằm đổ lỗi cho Hoa Kỳ và Ý về nguồn gốc của virus.

Giáo sư Lý Dậu Đàm thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển Quốc gia tại Đại học Chính trị Quốc gia Đài Loan nói với báo The Epoch Times rằng các nước châu Âu đã quá bất cẩn và nghe theo lời khuyên của WHO, kết quả các nước này đã trở thành ổ dịch, dịch bệnh bùng phát mạnh ở Châu Âu, sau đó truyền sang Hoa Kỳ.

Virus Corona Vũ Hán đã “quét qua” hơn một trăm quốc gia chỉ trong ba tháng ngắn ngủi, nhưng đến tận đầu tháng 3/2020 WHO vẫn một mực từ chối thừa nhận đây là một đại dịch. Kể từ khi dịch bệnh bùng phát, ngoại giới nghi ngờ và chỉ trích WHO và Tổng giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus vì “bảo vệ” ĐCSTQ, cho rằng WHO đã trở thành một "đảng chi bộ" ở nước ngoài của ĐCSTQ.

Ông Mario Vargas Llosa, một nhà văn người Peru và là tác giả được giải thưởng Nobel về văn học, gần đây đã lên tiếng phê bình rằng, chính vì hệ thống chính trị của ĐCSTQ mà thế giới hiện đang sống trong một cơn hoảng loạn dịch bệnh như thời trung cổ. Ông chỉ ra rằng bệnh dịch là sự trừng phạt của Thượng đế.

Minh Thanh / Theo Epoch Times

Phần nhận xét hiển thị trên trang

"Bức tranh" dịch tễ học về dịch Vũ Hán ở Việt Nam

NVT

Một trong những sự 'trống vắng' lớn nhứt của dịch Vũ Hán ở VN là số liệu. Chúng ta không biết đặc điểm những ca nhiễm ra sao. Đa số các chuyên gia và báo chí chỉ nói trên bề mặt và chung chung, chớ không có bức tranh chuyên sâu. May mắn thay, tôi đã thu thập được dữ liệu cho từng cá nhân, và có thể cung cấp một 'bức tranh' chung để các bạn quan tâm tham khảo.

Dữ liệu

Trong mùa dịch, bất cứ dịch bệnh nào, dữ liệu thực tế đóng vai trò rất quan trọng. Dữ liệu thực tế có thể giúp chúng ta ước tính được qui mô của dịch, hoặc mô phỏng và dự báo cho tương lai. Dữ liệu còn cung cấp cho chúng ta những thông tin về bệnh nhân như họ là ai, đến từ đâu, bao nhiêu tuổi, v.v. Ở nước ngoài, các cơ quan như Bộ Y tế và các trung tâm nghiên cứu thì cung cấp dữ liệu rất tốt, giúp cho các chuyên gia có thể đóng góp vào việc kiểm soát dịch. Chẳng hạn như ở Úc, trong điều kiện làm việc từ nhà (WFH), họ huy động các chuyên gia dịch tễ học có kinh nghiệm về mô hình để cùng nhau làm việc, giúp cho chánh phủ một tay về dự báo. Tôi cũng có tham gia vào dự án này, giúp được vài việc, và thấy rất hay. Còn ở Việt Nam, vào các trang web của cơ quan Nhà nước thì hầu như không có những dữ liệu này. Còn số liệu trên trang của ĐH Johns Hopkins thì không có cho mỗi bệnh nhân.

Nhưng may mắn thay, tôi đã có một số dữ liệu về tình hình dịch Vũ Hán ở Việt Nam. Dữ liệu này thật ra là thu thập qua trang wikipedia do ai đó làm [1]. Xin cám ơn các bạn. Chỉ có điều cách nhập dữ liệu của các bạn này rất ư là bất lợi cho phân tích. Thành ra, tôi phải mất khá nhiều thì giờ để 'curate' các dữ liệu này vào một format có thể phân tích được.

Dữ liệu này bao gồm các thông tin như ngày nhiễm, giới tính, tuổi, quốc tịch, đã từng đến Tàu hay không, từ nước ngoài về hay trong nước, và tình trạng điều trị. Tính đến hôm nay, dữ liệu đã có cho 194 ca nhiễm. Tôi đã làm thử một phân tích mô tả để trước là thỏa chí tò mò của tôi, và sau là chia sẻ đến các bạn quan tâm.

Kết quả phân tích. Một vài nét chánh về kết quả phân tích có thể tóm tắt như sau:

Hình 1: Phân bố độ tuổi của 194 bệnh nhân nhiễm virus Vũ Hán ở VN (tính đến ngày 30/3/2020). Tuổi trung vị là 29. Chỉ có 11% (20 / 186) người có tuổi từ 60 hay cao hơn.

Giới tính

Khoảng 53% (103 / 193) bệnh nhân là nữ. Điều này hơi khác so với bệnh nhân ở Vũ Hán: trong số 44672 người bị nhiễm,49% là nữ. Tuy nhiên, vì con số nhiễm ở VN còn thấp, nên ước tính về phân bố giới tính có thể không ổn định.

Tuổi

Tính trung bình, tuổi của các 186 bệnh nhân có số liệu (8 người mất số liệu) là 35. Phân nửa bệnh nhân có tuổi 29 hoặc thấp hơn. Không có sự khác biệt về độ tuổi giữa nam và nữ (xem Hình 1). Chỉ có 11% (20 / 186) người có tuổi từ 60 hay cao hơn. Tuổi trung bình ở bệnh nhân bên Đức là 43, và Ý là 63. Do đó, bệnh nhân COVID-19 ở Việt Nam tương đối trẻ hơn so với nước ngoài.

Quốc tịch

Trong số 194 bệnh nhân, có 23% (n = 44 người) có quốc tịch nước ngoài. Đa số người nước ngoài là Anh (17 người), Mĩ (5), và Pháp (5). Nhưng cũng có vài người đến từ hay có quốc tịch Ba Tây, Canada, Tàu, Đan Mạch, Đức, Ái Nhĩ Lan, Latvia, Nam Phi, Mễ Tây Cơ và Tiệp (Hình 2).

Hình 2: Biểu đồ phân bố số bệnh nhân nhiễm dịch Vũ Hán ở VN tính theo quốc tịch. Có 23% bệnh nhân là người nước ngoài; đa số 77% là người Việt.

Nguồn bệnh

Trong số 190 ca có thể xác định, có 122 ca (64%) là từ nước ngoài. Trong số 150 người có quốct ích Việt Nam, 59% là bệnh 'mang' từ nước ngoài về. Tính chung, chỉ có 9 người (tức ~5%) từng ghé qua Tàu.

Tình trạng điều trị

Số liệu tính đến nay cho thấy có 24 người (tức 12%) đã được xuất viện; số còn lại 88% vẫn còn đang được điều trị. Điều thú vị là nữ bệnh nhân có tỉ lệ xuất viện cao hơn nam (16% so với 9%); tuy nhiên vì số còn ít nên khó nói đây là khác biệt có ý nghĩa hay không. Rất tiếc, chúng ta không biết được thời gian được điều trị là bao lâu.

Việt Nam đã mất bao nhiều tiền cho những bệnh nhân này? Chưa có câu trả lời, nhưng chúng ta có thể tính số ngày họ được điều trị (hay cách li?) Nếu chỉ tính số còn đang được điều trị thì tổng số ngày điều trị đến nay là 1541 ngày. Thời gian trung vị điều trị cho đến nay là 8 ngày, nhưng có người lên đến 46 ngày! Nếu mỗi ngày tốn 50 USD (và ở đây tôi chỉ đoán mò), thì tổng số chi phí là 77,000 USD. Xin các bạn trong nước cho biết chi phí điều trị trung bình là bao nhiêu.

Bảng số liệu về giới tính, tuổi trung bình, quốc tịch và thời gian điều trị phân tách theo tình trạng điều trị.

Tử vong

chúng ta biết rằng VN may mắn là chưa có ai chết vì nhiễm virus Vũ Hán. Tuy nhiên, vì bệnh nhân ở VN là còn trẻ, nên nguy cơ tử vong nếu có thì cũng thấp. Chúng ta thử tính số tử vong 'kì vọng' (expected mortality) NẾU bệnh nhân VN có cùng tỉ lệ tử vong như ghi nhận ở Vũ Hán [2] thì VN sẽ có bao nhiêu ca tử vong? Câu trả lời là chỉ chừng 1.6 hay cao lắm là 2 ca tử vong. Nhưng cho đến nay, VN chưa có ca tử vong nào, và chúng ta có thể nói là nguy cơ tử vong ở VN thấp hơn so với Vũ Hán.

***

Tóm lại, phân tích dữ liệu sơ khởi ở cho thấy phân bố về đặc tính bệnh nhân ở Việt Nam rất khác so với các nước khác trên thế giới. Chẳng hạn như đa số bệnh nhân là trẻ tuổi (trung bình 35), trong khi đó bệnh nhân ở Vũ Hán tuổi trung bình 51, Đức 43, Ý 63. Đa số bệnh nhân ở Âu châu là nam giới (~60%), nhưng ở VN đa số là nữ giới (53%). Dữ liệu cũng cho thấy chỉ có gần 60% bệnh nhân Việt Nam là từ nước ngoài về (chớ không phải như nhiều người nghĩ rằng 'tuyệt đại đa số'). Rõ ràng, nguy cơ tử vong ở bệnh nhân Việt Nam thấp hơn so với 'kinh nghiệm' bên Vũ Hán.

===

[1] https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%E1%BB%8Bch_COVID-19_t%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_Nam

[2] https://github.com/cmrivers/ncov/blob/master/COVID-19.pdf

Phần nhận xét hiển thị trên trang