Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 (quy hoạch báo chí), vào chiều 2-4.
Đáng chú ý, theo bản quy hoạch này, Hà Nội và TP HCM, đến hết năm 2020, tối đa có 5 cơ quan báo in (không tính các cơ quan báo thuộc tổ chức tôn giáo)...
Quy hoạch báo chí: Đến 2020, Hà Nội và TP HCM có tối đa 10 tờ báo in - Ảnh 1.
Thủ tướng ký quyết định phê quyệt quy hoạch báo chí - Ảnh: VTV
Theo đó, quan điểm quy hoạch báo chí khẳng định báo chí là phương tiện thông tin, công cụ tuyên truyền, vũ khí tư tưởng quan trọng của Đảng và nhà nước, diễn đàn của nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng, sự quản lý của nhà nước, hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật. Phát triển báo chí đi đôi với quản lý tốt...
Tuy nhiên, quy hoạch cũng nêu rõ nhà nước có cơ chế tài chính, đào tạo đội ngũ để tạo điều kiện cần thiết cho báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, tuyên truyền đồng thời khuyến khích các cơ quan báo chí tăng cường huy động nguồn lực phát triển nhưng phải bảo đảm đúng tôn chỉ mục đích, không chạy theo lợi nhuận thuần túy, không để tư nhân sở hữu báo chí, không để nhóm lợi ích chi phối báo chí.
Đồng thời phát triển báo chí phù hợp với xu thế phát triển khoa học công nghệ và xu thế phát triển thông tin, truyền thông thế giới. Kết hợp chặt chẽ các loại hình báo chí đồng thời phát huy lợi thế của các phương tiện, dịch vụ thông tin internet nhằm chủ động cung cấp thông tin chính thống, có định hướng, tăng diện bao phủ trong nước và quốc tế; hạn chế ảnh hưởng tiêu cực và bảo đảm an toàn, an ninh thông tin mạng.
Mục tiêu của quy hoạch là sắp xếp hệ thống báo chí gắn với đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý báo chí để phát triển hệ thống báo in, báo hình, báo nói, báo điện tử. Xây dựng một số cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện làm nòng cốt, có vai trò định hướng dư luận xã hội. Sắp xếp hệ thống báo chí, khắc phục tình trạng chồng chéo, dàn trải đầu tư, buông lỏng quản lý, hoạt động xa rời tôn chỉ mục đích; gắn với việc xác định rõ trách nhiệm lãnh đạo, quản lý báo chí của các cấp ủy Đảng, chính quyền, nhất là của người đứng đầu cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, phóng viên, biên tập viên có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí trong tình hình mới.
Định hướng quy hoạch nêu rõ phương án sắp xếp và lộ trình thực hiện.
Cụ thể, Ban Chấp hành Trung ương có Báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản. Báo Nhân dân thực hiện theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện.
Đến năm 2020, mỗi ban Đảng Trung ương có không quá 1 tạp chí in; khuyến khích các tạp chí có phiên bản điện tử và chuyển dần từ hình thức tạp chí in sang tạp chí điện tử. Sau năm 2020, trên cơ sở và lấy báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Tuyên giáo Trung ương làm nòng cốt, hợp nhất tạp chí các ban đảng Trung ương để xây dựng một cơ quan báo chí tập trung, đa phương tiện.
Văn phòng Quốc hội, VKSND Tối cao, TAND Tối cao, Kiểm toán Nhà nước mỗi cơ quan có 1 cơ quan báo in và 1 cơ quan tạp chí in.
Bộ, cơ quan ngang bộ có 1 cơ quan báo in và 1 cơ quan tạp chí in. Báo Quân đội Nhân dân và Báo Công an Nhân dân thực hiện theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện.
Cơ quan thuộc Chính phủ (trừ Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam) có một cơ quan tạp chí in. Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam thực hiện theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện.
Quân khu, quân chủng có 1 cơ quan báo in hoặc 1 cơ quan tạp chí in. Tổng cục và tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ có 1 cơ quan tạp chí in.
Lộ trình thực hiện nêu rõ: Đến hết năm 2020, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ hoàn thành việc sắp xếp theo đúng quy hoạch. Đối với các bộ, cơ quan ngang bộ nếu tiếp nhận cơ quan báo thuộc các tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội Trung ương, các doanh nghiệp, đến hết năm 2020 được có tối đa 2 cơ quan báo; đến năm 2025, hoàn thành việc sắp xếp theo đúng quy hoạch.
Trong đó, Bộ Công an hoàn thành sắp xếp báo của công an 5 tỉnh, thành phố thành ấn phẩm của Báo Công an Nhân dân trong năm 2020.
Mỗi tỉnh, thành phố có 1 cơ quan báo in thuộc Đảng bộ cấp tỉnh, 1 cơ quan tạp chí in thuộc hội văn học - nghệ thuật tỉnh. Một số tỉnh, thành phố là địa bàn trọng điểm về kinh tế, khoa học, công nghệ, văn hóa, du lịch được có cơ quan tạp chí in chuyên ngành. Các sở, ngành không có cơ quan báo chí in. Lộ trình thực hiện: Đến hết năm 2020, các tỉnh, thành phố hoàn thành việc sắp xếp theo đúng quy hoạch.
Đặc biệt, TP Hà Nội và TP HCM, đến hết năm 2020, tối đa được có 5 cơ quan báo in (không tính các cơ quan báo thuộc tổ chức tôn giáo); đến năm 2025, hoàn thành việc sắp xếp theo đúng quy hoạch.
Quy hoạch báo chí: Đến 2020, Hà Nội và TP HCM có tối đa 10 tờ báo in - Ảnh 2.
Họp báo khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều. Ảnh: Bảo Trân
Cùng với đó, mỗi tổ chức chính trị - xã hội Trung ương có 1 cơ quan báo in và 1 cơ quan tạp chí in. Liên hiệp Các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp Các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam có 1 cơ quan báo in trực thuộc liên hiệp và một số tạp chí của các hội thành viên. Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam có 1 cơ quan báo in và 1 cơ quan tạp chí in. Mỗi tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội Trung ương có 1 cơ quan tạp chí in.
Lộ trình thực hiện: Đến hết năm 2019, các tổ chức ở Trung ương cơ bản hoàn thành việc sắp xếp theo đúng quy hoạch. Đến hết năm 2020, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tối đa được có 3 cơ quan báo in; đến năm 2025, hoàn thành việc sắp xếp theo đúng quy hoạch.
Đến hết năm 2020, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước hiện đang có báo phải chuyển thành tạp chí hoặc ngừng hoạt động; nếu giữ báo thì phải thay đổi cơ quan chủ quản theo quy định. Các tạp chí của tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước hoạt động theo giấy phép đã được cấp; khi giấy phép hết hiệu lực thì thực hiện theo Luật Báo chí.
Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước nếu có thay đổi mô hình tổ chức mà nhà nước không còn nắm quyền chi phối thì cơ quan báo chí trực thuộc phải chuyển đổi cơ quan chủ quản hoặc ngừng hoạt động.
Đối với báo điện tử và tạp chí điện tử được định hướng sắp xếp hệ thống báo, tạp chí điện tử tương tự như báo, tạp chí in. Cơ quan, tổ chức được có cơ quan báo, tạp chí in thì được xuất bản báo, tạp chí điện tử.
Tuy nhiên, các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp chỉ có tạp chí điện tử, không có báo điện tử. Tạp chí điện tử chỉ được thể hiện đúng tính chất tạp chí, tránh tình trạng sử dụng giấy phép xuất bản tạp chí điện tử để xuất bản báo điện tử.
Các báo điện tử hiện có thuộc các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, doanh nghiệp nhà nước thì sắp xếp lại theo hướng thay đổi cơ quan chủ quản, chuyển thành tạp chí cho phù hợp với quy hoạch hoặc ngừng hoạt động.
Về cơ bản các báo điện tử tự cân đối tài chính. Nhà nước có cơ chế hỗ trợ phát triển một số báo điện tử chủ lực có kỹ thuật, công nghệ hiện đại, tính tương tác cao, phong phú về nội dung, có khả năng thu hút công chúng, định hướng dư luận xã hội, nhất là trước các sự kiện, vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm để phục vụ nhiệm vụ chính trị, tuyên truyền và thông tin đối ngoại (bằng tiếng Việt và tiếng nước ngoài).
Lộ trình thực hiện báo điện tử và tạp chí điện tử như theo lộ trình như đối với báo in, tạp chí in.
Quy hoạch giao Bộ Thông tin và Truyền thông là cơ quan giúp việc Thủ tướng Chính phủ, chịu trách nhiệm hướng dẫn, tổ chức triển khai, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch. Ban Tuyên giáo Trung ương chỉ đạo về công tác tư tưởng, tuyên truyền, quán triệt quan điểm, chỉ đạo của Đảng đối với công tác báo chí và quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, tạo sự đồng thuận triển khai thực hiện quy hoạch. 
Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố, các cơ quan chủ quản báo chí, tổng giám đốc, giám đốc, tổng biên tập các cơ quan báo chí, cơ quan, tổ chức có liên quan chịu trách nhiệm thi hành quyết định này.
TP HCM có 1 đài phát thanh, 1 đài truyền hình
Đối với phát thanh, truyền hình, quy hoạch cũng quy định đối với hệ thống dịch vụ phát thanh, truyền hình trả tiền, số lượng kênh chương trình nước ngoài được phép khai thác nguyên kênh trên hệ thống không vượt quá 30% tổng số kênh khai thác.
Quy hoạch cũng cho biết về phương án sắp xếp có mô hình tổ chức của hệ thống phát thanh, truyền hình gồm: Đài Truyền hình quốc gia: Đài Truyền hình Việt Nam; Đài Phát thanh quốc gia: Đài Tiếng nói Việt Nam (bao gồm Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC); các đơn vị hoạt động truyền hình của bộ, ngành gồm: Trung tâm Truyền hình Thông tấn; Cục Truyền thông Công an nhân dân (thuộc Bộ Công an); Trung tâm Phát thanh, truyền hình quân đội; Báo Nhân dân; Truyền hình Quốc hội Việt Nam.
Mỗi tỉnh, thành phố có 1 đài phát thanh và truyền hình; riêng TP HCM có 1 đài phát thanh, 1 đài truyền hình. Mỗi đài chỉ có 1 kênh phát thanh, 1 kênh truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu; Hà Nội và TP HCM có cơ chế đặc thù về mô hình tổ chức và phạm vi thông tin, mỗi đài có tối đa 2 kênh phát thanh, 2 kênh truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu.
Lộ trình thực hiện: Đến hết năm 2020, các đài phát thanh, truyền hình trên cả nước hoàn thành việc sắp xếp theo phương án này.
Trước năm 2020, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân dân, Báo Quân đội Nhân dân, Báo Công an Nhân dân có đề án xây dựng thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện trình cơ quan chủ quản xem xét, phê duyệt.

Bảo Trân