Khi các cuộc biểu tình ở Hong Kong mới nổ ra, truyền thông nhà nước Trung cộng im lặng.
Nhưng việc này thay đổi khi các cuộc biểu tình ôn hòa trở thành bạo lực. Giờ đây, Trung cộng đang sử dụng sự căng thẳng và biểu tình bạo lực đang leo thang để tạo ra một chiến dịch truyền thông mạnh mẽ nhằm kiểm soát thông tin trong nước.
1. Chính sách im lặng
Khi các cuộc biểu tình nổ ra hồi tháng Sáu nhằm phản đối dự luật dẫn độ gây tranh cãi. Phản ứng đầu tiên của Trung cộng là ... không nói gì.
Các cuộc biểu tình quy mô ở Hong Kong đã kéo dài sang tuần thứ 12
Kể từ đó, biểu tình Hong Kong đã trở thành một phong trào rộng lớn hơn kêu gọi cải cách dân chủ và điều tra sự tàn bạo của cảnh sát. Nó đã trở thành một lời kêu gọi phản đối Trung cộng và sự xâm lấn của Bắc Kinh.
Ngay cả khi các cuộc biểu tình quy mô lớn hàng trăm ngàn người gây chấn động thế giới vào ngày 9/6, truyền thông Trung cộng vẫn im lặng.
Khi nhiều tuần trôi qua và số người người biểu tình đã lên đến hai triệu vào lúc cao điểm hôm 16/6, Trung cộng vẫn tắt tiếng.
Điều này một phần là do công cụ truyền thống kiểm duyệt hoàn toàn.
Các bài đăng có chứa các cụm từ liên quan đến các cuộc biểu tình, bao gồm "Hong Kong", "Chính phủ Hong Kong" và thậm chí các thuật ngữ cụ thể như "1,03 triệu" (số người biểu tình hôm 9/6), "Vịnh Causeway" và "Công viên Victoria" (các khu vực người biểu tình tụ tập) đã bị kiểm duyệt từ 9/6 trên trang Sina Weibo.
Trong nhiều tuần qua, cụm từ "反送中" có nghĩa "không dẫn độ về Trung cộng đại lục" là một từ bị kiểm duyệt.
Danh sách tìm kiếm Sina Weibo hôm 11/6 không xuất hiện bất từ nào liên quan đến Hong Kong
Truyền thông Trung cộng thậm chí còn đi xa hơn khi nói rằng dự luật dẫn độ được đón nhận tích cực. Tân Hoa Xã tuyên bố dự luật dẫn độ "được ủng hộ bởi phần lớn dư luận". Các bài báo bằng tiếng Anh nói có các cuộc biểu tình "quy mô nhỏ" nhưng rằng hàng trăm ngàn người "đã bày tỏ sự ủng hộ trong một chiến dịch ký tên trên toàn thành phố".
Tuy nhiên, không có mạng xã hội tiếng Trung cộng nào đề cập đến các cuộc biểu tình. Nhưng rõ ràng chính sách này đã không thực sự hiệu quả.
2. Trận chiến giữa 'đặc vụ nước ngoài' và 'đất mẹ'
Truyền thông nhà nước nói các cuộc biểu tình là của các phụ huynh Hong Kong chống lại sự can thiệp của Hoa Kỳ và ủng hộ lực lượng cảnh sát
Sau đó vào ngày 15/6, dự luật dẫn độ đã bị chính phủ Hong Kong đình chỉ - một chiến thắng rõ ràng cho những người biểu tình. Vào thời điểm đó, Bộ Ngoại giao Trung cộng đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ và bắt đầu đổ lỗi cho Hoa Kỳ.
Truyền thông chính thống nói vào 17/8 nhiều phụ huynh đã xuống đường "kêu gọi các chính trị gia Hoa Kỳ không can thiệp vào dự luật dẫn độ của [Hong Kong] và các vấn đề nội bộ của Trung cộng".
Vài ngày sau đó, khi những người biểu tình làm mất mặt Văn phòng Liên lạc của Trung cộng tại Hong Kong, tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của chính phủ, đã đăng một bài xã luận đầy tức giận trên trang nhất rằng "chính quyền trung ương sẽ không bị thách thức".
Biểu tượng của chính quyền Trung cộng đã bị bôi vẽ
Và đột nhiên, truyền thông nhà nước bắt đầu đưa tin về "những người biểu tình cực đoan, phá hủy các cơ sở, phá hoại quốc huy và vẽ graffiti xúc phạm đất nước và quốc gia".
Chính sách kiểm duyệt đã dần trở thành một nỗ lực kiểm soát câu chuyện đang diễn ra ở Hong Kong. Hơn 160.000 người dùng Weibo đã sử dụng hashtag #The Central Authority Will Not Be Challenged (Chính quyền trung ương sẽ không bị thách thức) - cỗ máy truyền thông của Trung cộng đã đi vào hoạt động.
Trong nước và nước ngoài, truyền thông cũng bắt đầu lặp lại thông điệp "Hong Kong là của Trung cộng", đặc biệt là để đáp lại những chỉ trích của các chính trị gia Anh về sự can thiệp của Trung cộng vào các cuộc biểu tình ở Hong Kong.
TV chỉ chiếu những hình ảnh của các cuộc biểu tình ủng hộ cảnh sát ở Hong Kong, nhưng hoàn toàn lờ đi những cuộc biểu tình phản đối dự luật
Trong suốt các tuần biểu tình, truyền thông Trung cộng chỉ nhấn mạnh các cá nhân lên tiếng cho Trung cộng đại lục và các cuộc biểu tình quy mô lớn thì được coi là "cuộc cách mạng màu" thân phương Tây - ám chỉ làn sóng ủng hộ dân chủ lật đổ các chính phủ các quốc gia Xô Viết cũ trong những năm 2000.
3. Cuộc chiến giữa thiện và ác
Vào 21/7, đám đông những người đàn ông mặc áo trắng đột nhiên xuất hiện ở quận Yuen Long của Hong Kong và bắt đầu đánh đập những người biểu tình mặc đồ đen. Truyền thông Trung cộng ngay lập tức mô tả những người đàn ông mặc áo trắng là những người dân bình thường bất mãn.
Ở Hong Kong thì những người này được cho là nhóm côn đồ liên kết với Hội Tam Hoàng nhưng khi Trung cộng tường thuật về vụ việc, chi tiết trắng so với đen ngay lập tức được chuyển thành một câu chuyện giữa thiện và ác.
Hình ảnh một phụ nữ lớn tuổi dặn dò người biểu tình trở thành video nói những người biểu tình là những kẻ nguy hiểm
Các cuộc đối đầu ngày càng dữ dội cho phép Trung cộng lựa chọn hình ảnh từ các cuộc biểu tình và khiến những người biểu tình trở thành những kẻ cực đoan và bạo lực.
Nhiều tài khoản mạng xã hội bắt đầu mọc lên trên Facebook và Twitter từ những người dùng có liên kết với chính phủ Trung cộng, trong một nỗ lực phối hợp để khuếch đại những thông tin này ra nước ngoài.
Cả Facebook và Twitter cho biết họ đã xóa một số tài khoản mà họ tin rằng đang được sử dụng như một phần của chiến dịch cung cấp thông tin sai lệch do Bắc Kinh hậu thuẫn.
Tuyên bố của họ khá đáng tin cậy, vì Bắc Kinh đã chứng tỏ rằng Trung cộng có thể kiểm soát các cuộc tranh luận trên mạng xã hội trong nước.
Trung cộng từ trước đến nay đã được biết sử dụng lực lượng gọi là wu mao hay "Lực lượng 50-xu" gồm những kẻ bình luận trên mạng xã hội để được nhận một khoản tiền nhỏ để thao túng xoay chuyển ý kiến về dự luật trên các diễn đàn lớn.
4. Người nước ngoài yêu Trung cộng
Một số người nước ngoài không có gì ngoài lời khen ngợi đối với Trung cộng và những lời lẽ khó nghe nhất về người biểu tình ở Hong Kong cũng xuất hiện trên truyền thông Trung cộng.
Hình ảnh người nước ngoài tranh cãi với những người biểu tình ủng hộ dân chủ cũng được ưu tiên trình chiếu.
Có một cuộc cãi vã giữa một người Úc với những người biểu tình tại Sân bay Quốc tế Hong Kong, và một người đàn ông Hy Lạp tranh cãi với những người biểu tình ở Úc.
Truyền thông Trung cộng cũng sử dụng những sự ủng hộ 'ngoại bang' để bảo vệ quan điểm của mình
Các video phỏng vấn người nước ngoài bày tỏ sự ủng hộ đối với Trung cộng cũng đã bắt đầu xuất hiện nhiều trên mạng xã hội Trung cộng.
Người đàn ông Úc, được xác định là "Paul", đã được giới truyền thông chính thức khen ngợi khi nói với người biểu tình: "Cả thế giới đều biết Hong Kong và Đài Loan thực ra là một phần của Trung cộng. Điều đó thực sự được công nhận. Mọi người, mọi quốc gia đều công nhận điều đó. ".
Các cuộc biểu tình ủng hộ Trung cộng được tổ chức bởi người Hoa hải ngoại ở Anh, Đức, Canada và Úc cũng được đưa tin rộng rãi. Các cuộc biểu tình đối lập thì ít khi được nhắc đến.
5. Tấn công các thương hiệu lớn
Những thương hiệu lớn mà đã không công nhận Hong Kong, Ma Cao hoặc Đài Loan như một phần của Trung cộng trở thành đối tượng của các cuộc tấn công trên mạng xã hội.
Đỉnh điểm là từ ngày 8-15/8, một loạt các thương hiệu toàn cầu từ Versace đến Calvin Klein và Swarovski đã bị người dùng mạng xã hội tấn công và buộc phải đưa ra lời xin lỗi.
Với mối đe dọa tẩy chay tại một trong những thị trường béo bở nhất thế giới, một lời xin lỗi là rất có ích. Versace cho biết họ "yêu Trung cộng" và các thương hiệu hàng đầu hết lần này đến lần khác bày tỏ sự ủng hộ của họ đối với chính sách Một Trung cộng.
Đây không phải là lần đầu tiên người dùng mạng xã hội vì chủ nghĩa dân tộc mà tấn công các thương hiệu lớn và truyền thông nhà nước không để lỡ cơ hội nào để đưa tin về điều này.
6. Sự ủng hộ của người nổi tiếng
Chính phủ cho thấy sức mạnh của nó đối với giới nghệ sĩ nổi tiếng, qua việc các ngôi sao thể hiện sự ủng hộ của họ đối với lập trường của Bắc Kinh.
Nhiều ngôi sao bao gồm thành viên nhóm nhạc nam Jackson Yee và người mẫu Lưu Văn đã cắt đứt hợp đồng với các công ty bị báo chí Trung cộng tấn công, có thể cũng là để để tránh bị liên quan.
Và những nghệ sĩ khác cũng bắt đầu cho thấy họ là những công dân gương mẫu.
Lưu Diệc Phi, nữ diễn viên đóng vai Hoa Mộc Lan trong bộ phim sắp tới của Disney, đã nhận hàng loạt chỉ trích trên mạng xã hội ở nước ngoài, sau khi cô đăng lại một bình luận ủng hộ cảnh sát hôm 16/8 trên Sina Weibo.
Nhưng cô Lưu chỉ là một trong số nhiều người nổi tiếng chia sẻ bài đăng của CCTV nói rằng "Tôi cũng ủng hộ cảnh sát Hong Kong".
Bên ngoài Trung cộng, hashtag #BoycottMulan (Tẩy chay Mộc Lan) lan truyền mạnh sau khi Lưu Diệc Phi đăng trên mạng xã hội là cô ủng hộ cảnh sát Hong Kong
Nhiều người trên Twitter thấy đây là cách Lưu Diệc Phi tuân theo lệnh của chính quyền Bắc Kinh, đặc biệt khi cô đã là một công dân Mỹ.
Trung cộng cũng sử dụng những nghệ sĩ vốn luôn ca ngợi chính quyền như Thành Long (Jackie Chan) và ca sĩ Eric Suen.
Hôm 13/8, Thành Long nói với CCTV rằng ông là người canh giữ quốc kỳ và ông cảm thấy những sự kiện ở Hong Kong 'buồn đau và chán nản'.
7. Sử dụng các ví dụ trong lịch sử
Từ cuộc cách mạng văn hóa đến cuộc đình công của các thợ mỏ Anh, tiền lệ lịch sử đã là một công cụ để tác động đến câu chuyện về Hong Kong theo hướng có lợi cho Trung cộng.
Truyền thông bắt đầu gán cho bốn nhân vật dân chủ kỳ cựu của Hong Kong là một "Bè lũ bốn tên/Tứ nhân bang" - sử dụng ngôn từ đáng sợ từ thời Cách mạng Văn hóa, ám chỉ phe chính trị bị đổ lỗi cho sự quá độ trong lịch sử Trung cộng.
Jimmy Lai, Martin Lee, Anson Chan và Albert Ho bị gọi 'tứ nhân bang' mới của Trung cộng
Hình ảnh Anh trao trả Hong Kong cũng thường xuyên xuất hiện - một lời nhắc nhở rằng sau năm 1997, Vương quốc Anh không nên tham gia vào Hong Kong.
Càng ngày, truyền thông càng chia sẻ nhiều những thước phim về những gì họ nói là cách xử lý các cuộc biểu tình kém cỏi của các quốc gia phương Tây và buộc tội những quốc gia này đạo đức giả.
Một ví dụ là vào 21/8, đài chính thống CCTV đăng lại hình ảnh cảnh sát Anh Quốc mạnh tay với những người biểu tình trong cuộc đình công của các thợ mỏ Anh năm 1984 và các cuộc bạo loạn ở Anh năm 2011.
Kerry Allen
