Học giả Trung Quốc kể chuyện tra tấn trong nhà tù

• Nghiêm Gia Vĩ
• •
• Thứ Năm, 25/07/2019 • 1.7k Lượt Xem

Theo giới thiệu năm 2012 trên trang Bình luận Độc lập (duping.net), học giả Nghiêm Gia Vĩ sinh năm 1937 tại Thành Đô – Trung Quốc Đại lục trong gia đình dòng dõi Nho học. Năm 1957, trong phong trào chống hữu khuynh, ông bị liệt vào phần tử cánh hữu và bị bỏ tù 15 năm. Từ năm 2007 ông tích cực tham gia các hoạt động đấu tranh vì nhân quyền, viết bài vạch trần các thủ đoạn tàn bạo thời Mao Trạch Đông như chống hữu khuynh, cách mạng văn hóa, cải cách ruộng đất… Trong hàng loạt bài viết của ông đăng tải trên truyền thông quốc tế, có những đánh giá cho rằng nhiều bài có tiếng vang, gây được sự ảnh hưởng.

“Kể từ năm 1957 khi tôi bị bắt vào Trại theo dõi Tự Vĩnh tại Tứ Xuyên, hành vi tra tấn và ngược đãi luôn đeo đẳng tôi, hình thức rất đa dạng, không thiếu thể loại nào. Những người hiền lành chưa từng trải qua rất khó tưởng tượng được.” – Nghiêm Gia VĩTrong thời gian ở tù, ông Nghiêm Gia Vĩ đã tai nghe mắt thấy, đích thân chứng kiến những hành vi ngược đãi và tra tấn, những ký ức đó cho đến nay vẫn ám ảnh ông trong những cơn ác mộng khi nằm ngủ, không bao giờ có thể nguôi ngoai. Vì vậy ông chép lại những ký ức này để công khai với thế giới, để lịch sử ghi lại, không thể để những hành động dã man của những kẻ tàn ác bị lãng quên.

Cả Mao Trạch Đông cũng bị kinh động

Trong cái gọi là Trại quản giáo của Trung Quốc Đại lục (gồm nhà tù, đội cải tạo lao động, đội giáo dục lao động, trại theo dõi, trại tạm giam) có vấn đề ngược đãi và tra tấn tù nhân (thực ra thứ gọi là “phần tử giáo dục lao động” của Đội giáo dục lao động chính là biến tướng của tù đày). Vụ việc thậm chí còn từng làm cho “Mao thái tổ” thấy “choáng váng”, phải ra “chỉ thị tối cao”. Đó là vào năm 1974 trong thời Cách mạng Văn hóa, khi đó sau khi tôi mãn hạn tù tại Nhà tù Số 4 tỉnh Tứ Xuyên đã bị ép ở lại Đội cải tạo gọi là “nhân viên làm nghề” (tựu nghiệp viên). Một hôm tổ chức đại hội “hai loại nhân viên” của toàn bộ nhà tù. Cái gọi là “hai loại nhân viên” là tên chung của tù nhân và nhân viên làm nghề. Người đọc Báo cáo đại hội là ông Vương Tôn Chính (Wang Zongzheng), Chính ủy của nhà tù khi đó. Thông thường, cho dù là Quản tù chức lớn hay nhỏ, chỉ cần ở hội nghị cầm cái gọi là “Lời răn” hoặc “Báo cáo” là “hai loại nhân viên” không chỉ phải rửa tai lắng nghe mà những ai có khả năng viết chữ cũng phải cầm bút cung kính ghi chép, nếu không sẽ bị xem là thái độ “chống cải tạo”. Nhưng hôm đó vừa bắt đầu đã nghe Quản tù tuyên bố: “Hội nghị hôm nay, Chính ủy Vương có Báo cáo quan trọng, truyền đạt chỉ thị quan trọng của Lãnh tụ vĩ đại Mao chủ tịch. Chỉ cần mọi người nghiêm túc lắng nghe, không ai được ghi chép, không được thì thầm tai nhau, không bàn riêng ồn ào, ai vi phạm sẽ bị xếp vào tội có hành vi chống cải tạo!” Ngay lập tức bầu không khí vừa căng thẳng vừa gợi tò mò, không biết chuyện gì sắp xảy ra.

Nhưng kết quả cái gọi là “chỉ thị quan trọng của Mao chủ tịch” mà hôm đó quản tù Vương truyền đạt chỉ có một câu, đó là “Kẻ nào đã phát minh ra những phương thức thẩm vấn phát xít này? Phải chấm dứt ngay lập tức”. Lời tuyên bố không đầu không đuôi, cơ bản mọi người không rõ Mao chủ tịch muốn đề cập chuyện gì. Sau khi chính ủy Vương đọc “chỉ thị tối cao” hai lần mới nhắc về chính sách cải cách lao động vĩ đại thế nào, “hai loại nhân viên” phải làm sao để thực hiện “chủ nghĩa nhân đạo của cách mạng”. Dường như điều Mao chỉ thị không chỉ không liên quan gì đến “hai loại nhân viên” chúng tôi, thậm chí không liên quan gì đến Trung Quốc, mà xem chừng lại giống như chuyện “chủ nghĩa đế quốc Mỹ độc ác”. Sau này mới biết, thì ra trong Cách mạng Văn hóa có một số quan chức “phái theo tư bản” bị tra tấn cực hình trong lao tù, vụ việc sau đó đến tai Mao chủ tịch. Nhất thời Mao tức giận bèn viết “chỉ thị tối cao” kiểu “ghi chú” như vậy. Tuy nhiên, sau khi “chỉ thị tối cao” được truyền đạt, thực trạng tù nhân bị trói, bị đánh đập vẫn không có gì thay đổi.

Đủ các kiểu loại tra tấn cực hình

Kể từ năm 1957 khi tôi bị bắt vào Trại theo dõi Tự Vĩnh tại Tứ Xuyên, hành vi tra tấn và ngược đãi luôn đeo đẳng tôi, hình thức rất đa dạng, không thiếu thể loại nào. Những người hiền lành chưa từng trải qua rất khó tưởng tượng được. Đại khái có thể phân loại như sau:

1. Phổ biến nhất là đánh người

Đối với tù nhân thì chuyện này đã là chuyện nhỏ. Đặc biệt là Quản tù không dùng dụng cụ gì mà chỉ đấm, tát, đá, chuyện này ở trong tù có thể xem như không phải chuyện đáng kể. Nhà tù Số 4 tỉnh Tứ Xuyên có một Quản tù tên là Dư Kế Phát (Yu Jifa), vốn là một trung đội trưởng trong quân đội bị cho “chuyển nghề”, vì không biết nhiều chữ nghĩa nên đành chuyển về Đội Cải tạo lao động để cai quản tù nhân. Khi hắn ta ở nhà tù Lô Châu tỉnh Tứ Xuyên, hắn có biệt danh là “thừa một chân”. Hắn luôn mang đôi giày da quân đội, cứ trông thấy ai không vừa mắt là dùng một bàn chân tung cước nên được ban tặng “mỹ danh” này. Có lẽ vì đá người quá nhiều mà sau đó chân hắn bị kết hạch, thời điểm đó trình độ điều trị bệnh này của Trung Quốc rất thấp, cuối cùng cái chân bị bệnh của hắn ngắn hơn gần 3cm so với chân kia khiến hắn đi cà thọt, muốn đá người cũng khó khăn. Vậy là mỹ danh “thừa một chân” được đổi thành “Thừa Thọt”.

Nhưng dù Thừa Thọt không còn dùng chân đá người, hắn dùng tay đánh cũng kinh khủng như vậy. Một lần hắn dùng cây gậy đánh một tù nhân tên Trần Trung Lương (Chen Zhongliang), đánh đến cây gậy gẫy đôi, còn người bị đánh hôn mê bất tỉnh. Hồi xảy ra nạn đói ba năm, tôi đi cải tạo lao động tại mỏ than Phù Dung (Furong), do nạn đói làm thiếu dinh dưỡng nên tôi bị chứng quáng gà. Do thiếu vitamin A, tế bào que của võng mạc mắt không thể tổng hợp được một chất gọi là rhodopsin, cho nên cứ đến xế chiều là tôi không nhìn được gì nữa (dân gian thường gọi là “mắt quáng gà”). Một hôm vào xế chiều, chỉ đạo viên Tôn Minh Thanh (Sun Mingqing) gọi vài tù nhân chúng tôi ra ngoài bê cho hắn ta thứ gì đó. Tôi “báo cáo” hắn rằng tôi không thể nhìn thấy gì. Vừa nghe hắn đã nổi xung hét lên: “Mắt mày mù à? Nếu gọi mày đi ăn thứ gì chắc không ai chạy nhanh hơn mày!” Tôi nói: “Em bị bệnh quáng gà.” Tôn hỏi:“Quáng gà là thứ chó gì?” Tôi đáp “Vì thiếu vitamin…”, khi tôi còn chưa nói hết ý đã bị bàn tay hắn bổ vào đầu, “Loại chó cánh hữu phản cách mạng như mày còn dám bôi nhọ chính quyền, chính quyền nhân dân cho mày ăn no mỗi ngày ba bữa, mày còn dám kêu thiếu vitamin…” vừa chửi hắn vừa đá tôi. Lúc đó cơ thể tôi yếu ớt đến mức chỉ cần cơn gió hơi mạnh thổi qua cũng khó đứng vững, cú đá của hắn chút nữa làm tôi bổ nhào. Nhưng hắn không chỉ không buông tha tôi, còn chửi tôi “chó giả chết” (hàm nghĩa là giở trò lừa bịp), đồng thời hắn lại dùng chân đá liên tục vào người tôi khiến tôi đau phải la lên, sau đó dường như hắn cũng thấm mệt, đành bỏ lại tôi rồi dẫn mấy tù nhân khác đi ra.

Vào năm 1963, khi đó tôi làm việc trồng rau tại Trung đội 5 của mỏ than Phù Dung, một phân đội trưởng họ Tống (Song) quát tôi rằng thùng phân mà tôi nhặt phân không đầy, cho rằng tôi làm việc gian trá, hắn liền lấy cái cành cây đánh lên đầu tôi, hắn đánh tôi giống như thúc roi xe bò xe ngựa, vừa đánh vừa chửi “thằng cha mày nhanh lên nào, đi nhanh lên!” Bữa trưa hôm đó hắn còn không cho tôi ăn. Trong mắt tên cai họ Tống này, chúng tôi thậm chí còn không bằng loài gia súc trâu ngựa. Loài trâu hay ngựa làm việc cũng phải được cho ăn cỏ. Trong trung đội trồng rau thôn Trương Gia của mỏ khoáng sản này có một Quản tù tên là Cam Đại Toàn (Gan Daquan), có biệt danh là “Cam đòn gánh”. Bởi vì suốt ngày hắn cầm cây đòn gánh, không phải để khiêng thứ gì mà để đánh người. Tôi tận mắt nhìn thấy một tù nhân họ Vương (Wang), vì đến vườn rau ăn trộm đậu Hà Lan ăn bị phát hiện, khi đó tên cai cầm đòn gánh phang thẳng làm gãy lìa xương vai tù nhân họ Vương kia.

2. Dùng tù nhân trị tù nhân

Trong chính sách cải tạo lao động thời đó, cũng có những lời nhân nghĩa đạo đức kiểu như không được phép đánh chửi và ngược đãi tù nhân, nhưng chủ yếu chỉ nhằm che mắt “quỷ phương Tây”. Cũng giống như Hiến pháp thần thánh của chúng ta ngày nay có ghi rõ rằng công dân có quyền tự do ngôn luận, hội họp, lập hội…, nhưng bạn cứ thử lập hội xem an ninh có mời bạn đi “uống trà” không? Mấy chục năm tôi sống trong Đội cải tạo lao động, chứng kiến câu cửa miệng giới Quản tù hay dùng là“Chúng tôi không đánh người, không chửi người. Chúng tôi không đánh, không chửi người chịu cải tạo”, ý nghĩa là những người bị đánh là vì không chịu cải tạo, chống cải tạo. Nhưng thế nào là “chịu cải tạo”, thế nào là “chống cải tạo” là do miệng lưỡi Quản tù “phán quyết”. Cho nên có Quản tù láu cá, để an thân và bớt việc, thậm chí xúi giục cho tù nhân này xử lý tù nhân khác…

Một số tù nhân muốn được đánh giá “tích cực chịu cải tạo, lập công giảm tội” nên cũng tích cực hợp tác với Quản tù. Thậm chí có những tù nhân “biến thái” xem việc này như trò giải trí, thư giãn. Đặc biệt, trong việc đấu tố tù nhân “chống cải tạo” hoặc bỏ trốn này, có tù nhân làm vì để được đánh giá là có thái độ tích cực, có khi vì để trả thù riêng, thậm chí có khi chỉ để trút giận, tìm lạc thú. Dù sao những trường hợp bị đấu tố hành hạ là vì được Quản tù dung túng. Dù sao khi đánh người khác lại được“Đảng và Chính phủ nhân dân” xem là “biểu hiện tốt vì tích cực chịu cải tạo” thì còn gì hào hứng bằng?

Trong Cách mạng Văn hóa, tôi ở Nhà tù Số 4 tỉnh Tứ Xuyên. Tôi thấy có một tù nhân hoàn toàn bị chứng tâm thần phân liệt tên là Lý Đinh (Li Ding), anh ta kể rằng có“phát hiện độc đáo” về chủ nghĩa Mác – Lê, muốn được thảo luận cùng đồng chí Mao chủ tịch. Ai có chút khả năng phán đoán thì chỉ nghe qua là hiểu anh ta có vấn đề tâm thần, nhưng thời điểm đó anh ta bị quy kết là “phản động tột bậc”, độc ác “lăng nhục lãnh tụ”. Vậy là bị lôi ra đấu tố, bị phạt quỳ và chịu đòn đấm đá. Vào một buổi tối, tôi chứng kiến một phạm nhân bị kết tội cánh hữu của chúng tôi đã tát liên tục vào hai bên má Lý Đinh đến hơn chục lần, ngay đến một người tâm thần cũng phải chịu hành hạ vô tâm như vậy. Được biết vài năm trước vị huynh đệ này có viết hồi ký về Lý Đinh.

Trong giới tù nhân, còn có “tù nhân đặc biệt”. Khi tôi ở trong đội thôn Trương Gia của mỏ than Phù Dung, có một phạm nhân tên Mai Đình Tú (Mei Tingxiu), nghe tên giống như tên phụ nữ nhưng đó là nam giới. Vốn từng là cán bộ của Đội cải tạo lao động nông trường Cổ Tự. Năm 1957 sau khi bị liệt vào cánh hữu, thêm nữa người ta lại tìm thấy trong nhật ký của anh ta có “ngôn từ phản động”,  vậy là anh ta bị kết án 10 năm tù vì “tội phản cách mạng”, nhưng anh ta may mắn vì khi đến mỏ than Phù Dung có nhiều Quản tù là người thân quen của anh ta. Chí ít vì họ khá yên tâm về anh ta, nên cho anh ta làm “tù nhân trưởng”, hàng ngày anh ta không phải làm công việc chân tay, còn các tù nhân khác làm gì là do anh ta bố trí. Kinh khủng hơn là anh ta có quyền quyết định lượng tiêu chuẩn thực phẩm hàng ngày của các tù nhân khác, bất kể đó là ai. Hồi đó, ai thêm được chút thức ăn là thêm được chút hy vọng sống sót. Vì vậy mà các phạm nhân đều xem anh ta như “quản giáo thứ hai”. Hàng ngày anh ta đi kiểm tra, thấy ai làm việc không tích cực là đánh đập, vì vậy không tù nhân nào không sợ anh ta. Điều lạ hơn là tù nhân này bị bắt cải tạo lao động chưa đầy 5 năm đã được thả ra. Trong Đội cải tạo lao động, cái gọi là “quan phạm nhân” kiểu như “tù nhân trưởng” hay “tổ trưởng học tập” thường đều có bối cảnh xuất thân như từng làm thư ký, là đảng viên, nhờ đó mới có điều kiện trở thành công cụ của Quản tù trong kế hoạch “dùng phạm nhân trị phạm nhân”.

Giờ đây nghĩ chuyện này cảm thấy thế sự khó lường, nhiều kẻ khi gặp nạn lại thành gặp may. Ngày nay phạm nhân sống trong tù không khác gì người thân trong nhà được làm quan, ông chủ lớn giàu có hiển nhiên được “ưu đãi” đặc biệt. Vào những năm 1990, ông Lãnh Đãi Phát (Leng Daife) trưởng phụ trách Nhà tù Số 4 tỉnh Tứ Xuyên (sau này bị kết án tù vì tội tham ô), đã dám gọi tù nhân đến và nói thẳng “Tôi biết nhà anh rất giàu, nếu gia đình anh tặng nhà tù 10 nghìn nhân dân tệ thì có thể giảm án một năm tù cho anh.” Số tiền 10 nghìn nhân dân tệ khi đó khác xa bây giờ, như dân gian có ví “nhà nào có 10 nghìn tệ là nhà giàu có”.

3. Dùng công cụ phòng hiểm tra tấn tù nhân

Vốn dĩ những công cụ phòng hiểm dùng để phòng ngừa, ngăn chặn những tù nhân có khuynh hướng bạo lực giở trò bạo lực. Nhưng Quản tù thường lạm dụng công cụ này để hành hạ tù nhân. Phổ biến nhất là còng tay, tiếp theo là dây thừng và cùm chân. Năm 1957, tôi ở Trại Giám sát Tự Vĩnh, Thẩm phán cho rằng “tôi khai báo không thẳng thắn và trung thực”, vậy là tôi lại có tranh cãi động chạm ông ta. “Thẩm vấn viên” họ Ngô (Wu) đã áp dụng cực hình còng tay đối với tôi, có tên gọi là  “khai cung hai bên”. Nghĩa là một vòng còng tay còng vào cổ tay trái tôi, vòng còng kia còng vào cổ tay phải, sau đó dùng lực xiết mạnh, chỉ cần chưa tới 10 phút là tay bị tím bầm vì không tuần hoàn máu được. Đau đớn khi đó khiến người bị tra tấn như muốn chết ngay lập tức còn tốt hơn. Tôi buộc phải “khai báo thẳng thắn” tất cả như ý ông ta. Lúc đó họ Ngô tự đắc nói “Mày muốn so gan với bố à, mày còn không bằng đứa con nít. Hôm nay tao mới mời mày xơi ‘khai cung hai bên’, còn chưa mời mày ăn ‘lưng kiếm Tô Tần’ đấy.” Tiếp đó hắn ta lại cho tôi “thưởng thức” thêm chút đau đớn, hắn cho một vòng còng vào một tay tôi bẻ ra sau lưng, còn vòng còng kia thì còng cổ tay còn lại bằng cách vắt qua vai. Ai muốn biết có thể làm thử xem cảm giác như thế nào. Người Trung Quốc ơi, vì đâu mà tài trí thông minh của chúng ta lại dồn hết vào thứ tàn ác này?! Chả trách Mao Trạch Đông cũng phải thốt lên “Kẻ nào đã phát minh ra phương pháp thẩm vấn phát xít này?” Cảnh tượng hồi đó, ngày nay dù thời gian đã qua vài chục năm, thỉnh thoảng tôi vẫn gặp lại trong những cơn ác mộng.

Loại còng tay đề cập ở trên là “còng tay nước ngoài” mang của phương Tây về, có lẽ cũng còn chút “văn minh”. Bởi vì giữa hai vòng còng được nối bằng dây xích sắt. Còn còng tay “đặc sắc Trung Quốc” được gọi trắng là “còng bưng”. Loại còng này dùng sắt chế thành một cái vòng, cho cả hai tay vào chung, sau đó chọc một cây sắt vào giữa rồi khóa bên ngoài lại. Tư thế còng này trông giống như hai tay bạn đang phải bưng một món đồ, cho nên gọi là “còng bưng”. Khi bị còng bưng thì ngay cả chén cơm ăn bạn cũng không cầm được, khi ăn chỉ còn cách kề miệng vào chén cơm và “cạp” từng miếng, không khác gì cho chó cho heo ăn. Cá nhân tôi không được “thưởng thức” loại đãi ngộ “chủ nghĩa nhân đạo cách mạng vô cùng đặc sắc Trung Quốc” này, nhưng tôi đã hơn một lần thấy người khác “thưởng thức”. Đặc biệt là tù nhân bị án tử hình, chờ xử bắn.

Đối với người bị kết án tử hình, trong thời gian chờ thi hành án, thông thường họ bị biệt giam, đặc biệt đối với cái gọi là “tội phạm nghiêm trọng phản cách mạng”, còn có một loại “hưởng thụ” đặc biệt gọi là “giường hành hình”. Cái gọi là “giường hành hình” là một tấm gỗ dùng để cho tù nhân nằm dang rộng hai tay hai chân, cả tứ chi và vùng eo bị cố định bằng dây thừng hoặc dây xích. Khi bị cố định như vậy không thể ngồi lên hay nằm nghiêng được. Tôi từng được Quản tù cử đi tiêm thuốc ngủ cho tử tù bị nằm giường này, do anh ta giãy giụa la hét dữ dội. Trong canh chừng tử tù, cứ sau 24 tiếng lại thay phiên người canh.

Ngoài còng tay thì xiềng chân và dây thừng cũng là những công cụ quan trọng mà Quản tù hay lạm dụng hành hạ tù nhân. Xiềng chân có phân loại nhẹ và nặng, loại nhẹ có trọng lượng chỉ vài cân, còn loại nặng có thể lên tới hơn 40 cân. Sau khi bị đeo mới biết thế nào gọi là “lê chân cực nhọc”. Khi chân chuyển động, tiếng vang của xiềng chân cũng là loại thanh âm khiến tù nhân cảm giác rợn người. Đặc biệt là về khuya, khi nghe thanh âm này truyền từ trong nhà ngục ra gợi cảm giác khủng bố như âm vang từ địa ngục. Người bị xiềng chân rất khó chợp mắt ban đêm, vì khi đó xiềng sắt rất lạnh lẽo. Mùi vị này tôi đã đích thân trải nghiệm qua. Điều kỳ lạ hơn nữa là một khi xiềng chân thời gian dài được tháo ra, khi bước đi sẽ có cảm giác tương tự như “trên vũ trụ mất trọng lượng”, bước đi siêu vẹo chỉ trực ngã bổ nhào. Điều này là vì tình trạng “không tự do” của thân thể đã gây ra dạng “thói quen” đáng sợ. Còn dùng dây thừng trói cũng là cách ngược đãi tù nhân thường thấy của Quản tù thời đó. Người bị trói tàn nhẫn có khi đến mức mất tự chủ trong việc tiểu tiện và đại tiện, bị ngất xỉu và cánh tay bị tàn phế. Trong thời gian ở Nhà tù Số 4, tôi đã thấy một tù nhân tên là Hà Quang Toàn (He Guangquan), bị Quản tù trói đến nổi hai tay tàn phế. Sau vụ việc, Quản tù cũng không bị xử phạt gì.

4. Biệt giam

Còn được gọi là “giam khám nhỏ”. Người tù sẽ bị nhốt vào một phòng nhỏ chưa đầy hai mét vuông, bên trong có chiếc giường nhỏ, cạnh giường đặt thùng chứa phân. Mọi sinh hoạt ăn uống và bài tiết đều ở trong đó. Trên cửa có một lỗ vuông nhỏ, là đường thông duy nhất để hàng ngày đưa cơm và nước vào. Mỗi ngày chỉ được 8 lạng lương thực (sáng và tối được 2 lạng, trưa được 3 lạng), thức ăn mỗi bữa có vài lá rau già và chút muối, chưa từng thấy chút dầu mỡ nào. Không chỉ ít cơm và rau, ngay cả nước cũng chỉ có một chén sứ, dùng cho cả ăn và rửa mặt. Chỉ cần bị như vậy trong vòng chưa đầy hai tháng là cơ thể người tù sẽ chỉ còn lại da bọc xương.

Cực hình là sản phẩm của chế độ phản nhân tính

Trong Đội Quản nghiêm 101 Chi đội Giáo dục Lao động 415, có một “phần tử giáo dục lao động” tên là Vương Chí Trung (Wang Zhizhong), người này vốn từng là giám đốc một nhà xuất bản ở Tứ Xuyên, năm 1957 bị quy kết phái hữu nên bị chuyển vào Trại Giáo dục Lao động 415. Bởi vì anh bị nghi là thành viên của “nhóm phản cách mạng chủ nghĩa Mác – Lênin”, còn bản thân anh kiên quyết phủ nhận, cho nên anh bị cho là thuộc loại “ngoan cố không tự thú”. “Cán bộ quản giáo” Lý Ngọc Bạch (Li Yubai) của đội này cho làm một “quan tài sống” bằng đá để biệt giam anh. Sở dĩ được gọi là “quan tài sống” vì “gian phòng” bằng đá này chỉ vừa đủ chứa một người sống bên trong, đừng nói đến chuyện nằm mà thậm chí dù muốn ngồi cũng không thể ngồi được, trên cửa “phòng” có một lỗ nhỏ, người bị nhốt ăn ngủ và bài tiết bên trong. May mà người làm ra “quan tài sống” cũng là phần tử bị cải tạo lao động, vì vậy anh ta đã mở một lỗ nhỏ ở phía sau “quan tài sống”. Nhờ đó mà phân và nước tiểu của anh Vương mới thoát được ra qua cái lỗ nhỏ đó. Do “quan tài sống” đặt gần cái căng tin của cán bộ trại, vì thế một thời gian sau giới cán bộ không thể chịu đựng được mùi hôi thối nên phải thả anh Vương Chí Trung ra, lúc này anh chỉ còn lại hơi thở thoi thóp.

Sau khi anh Vương Chí Trung được “sửa án oan” vào năm 1979, anh cùng người lãnh đạo của Nghi Tân và người bạn cũ bị nạn phái hữu cùng đến nhà Lý Ngọc Bạch, tên Lý tự biết việc trước đây hắn làm không khác gì loài cầm thú, sợ hãi đến mặt biến sắc, la lối run rẩy: “Tôi đã sai, mọi việc trước đây làm đều sai lầm…” Thật đúng là nếu biết có ngày hôm nay, hà cớ gì trước đây làm vậy?

Tất nhiên, mặc dù không phải Quản tù nào cũng tàn nhẫn như Lý Ngọc Bạch, nhưng nhìn chung họ không xem tù nhân hay người bị cải tạo lao động như con người. Họ nghĩ rằng đối với “kẻ thù” không thể “nhẹ nhàng”, không thể nghĩ đến chuyện nhân tính, tất nhiên thậm chí càng không thể có cái gọi là “cảm tình”, “ân sủng riêng”. Lôi Phong (Lei Feng), người được Mao Trạch Đông ca ngợi như “thánh nhân” từng có phát biểu vô nhân tính rằng “Đối với kẻ thù phải lạnh lùng cay nghiệt như mùa đông”. Do đó, tra tấn và ngược đãi trong các “trại quản giáo” ở Trung Quốc Đại lục là sản vật của chế độ phản nhân tính chứ không chỉ là vấn đề phẩm chất của cá nhân Quản tù.

Nghiêm Gia Vĩ (Yan Jiawei) –  hoàn thành bản thảo ngày 02/1/2019

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Cẩn trọng việc Trung Quốc quá lạc quan về COC ở biển Đông

(PL)- Trước những lời ca ngợi về các thành quả đạt được trong đàm phán COC của Trung Quốc, khối ASEAN cần phải hết sức cảnh giác.

TIN LIÊN QUAN

• Trung Quốc lên tiếng giải quyết một cách hòa bình ở biển Đông

• Tính toán sai lầm của Trung Quốc ở biển Đông

• Philippines thừa nhận 'có vấn đề' với Trung Quốc ở Biển Đông

• Biển Đông: Nhìn lịch sử đánh giá tư duy quân sự của Trung Quốc

Phát biểu tại cuộc họp của Hiệp hội Luật sư Philippines ở Manila tối 31-7, cựu ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario cho rằng Manila nên cân nhắc mang vấn đề tranh chấp ở biển Đông ra Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc.

“Tôi nghĩ đã tới lúc chúng ta cân nhắc việc tới Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc để có thể đạt đủ số phiếu cần thiết nhằm thuyết phục Trung Quốc (TQ) tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài thường trực (PCA) năm 2016” - tờ The Inquirer dẫn lời ông Rosario nói.

Tháng 12-2018, cựu ngoại trưởng Philippines đã từng đề xuất một ý kiến tương tự. Từ khi PCA bác bỏ yêu sách đường chín đoạn của Bắc Kinh, TQ luôn tuyên bố không công nhận phán quyết và tiếp tục ngang nhiên cải tạo, quân sự hóa các thực thể chiếm đóng trái phép.

Ý tưởng của ông Rosario cũng được đưa ra trong bối cảnh Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần thứ 52 ở Bangkok, Thái Lan kết thúc phiên thảo luận ngày 31-7.

Trung Quốc nói ngọt, ASEAN cẩn trọng

Tờ South China Morning Post đưa tin sau buổi làm việc, khối ASEAN và TQ đã hoàn tất đọc dự thảo đầu tiên của Bộ quy tắc ứng xử trên biển (COC). Ngoại trưởng TQ Vương Nghị khẳng định đây là một thành tựu mới và quan trọng trong quá trình tham vấn COC và đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới mục tiêu hoàn thành quá trình tham vấn trong vòng ba năm. Cũng theo ông Vương, các bên đàm phán COC hy vọng có thể xóa bỏ những bất đồng trong quan điểm thông qua dự thảo. Phát ngôn của ngoại trưởng TQ được cho là nhằm xoa dịu các nước ASEAN trước tình hình căng thẳng với nước này thời gian gần đây.

Tuy nhiên, PGS Jeffrey Ordaniel thuộc ĐH Quốc tế Tokyo đánh giá: ASEAN cần cảnh giác với bất kỳ tuyên bố tích cực nào về tiến trình đàm phán COC của TQ. Ông nhấn mạnh việc Bắc Kinh ngồi vào bàn đàm phán COC trong khi vẫn tiếp tục tái diễn những hoạt động xâm phạm chủ quyền của các nước trong khu vực.

“Dường như TQ lại tỏ thái độ lạc quan trước các kết quả không đáng kể. Nếu TQ hài lòng với tiến triển của COC thì nhiều khả năng văn bản này vẫn chưa đủ tính ràng buộc và chặt chẽ, còn mơ hồ và chưa theo sát Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS)” - chuyên gia Ordaniel cho biết, đồng thời nhấn mạnh ASEAN cần phải tập trung vào cách hành xử trên thực địa của TQ.

Trong khi đó, nhận định về tuyên bố chung của hội nghị được công bố cùng ngày, TS Collin Koh Swee Lean thuộc Trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam (Singapore) chỉ ra tuy ASEAN có nhắc đến vấn đề cải tạo và quân sự hóa trên biển Đông nhưng khối này lại không chỉ đích danh bên nào đã thực hiện hành vi trên. Điều này đã phần nào giảm đáng kể trọng lượng thông điệp mà ASEAN muốn gửi đến TQ. Tuy nhiên, ông Collin Koh cũng lưu ý sự xuất hiện của một số cụm từ mạnh như “suy giảm niềm tin”, “gia tăng xung đột” vốn ít xuất hiện trong các văn bản của ASEAN.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị bày tỏ sự lạc quan về tiến trình đàm phán COC. Ảnh: AP

“Chúng tôi đã thảo luận về vấn đề ở biển Đông và một số ngoại trưởng bày tỏ lo ngại về các hoạt động cải tạo và quân sự hóa các thực thể nhân tạo trong khu vực. Các hành vi này đã làm suy giảm niềm tin, gia tăng xung đột và ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định của vùng biển này (...) Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa và kiềm chế trong hành động của tất cả các bên có tranh chấp chủ quyền ở biển Đông, bao gồm những nước được nhắc đến trong Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông 2002 (DOC)” - một đoạn trong Tuyên bố ASEAN ngày 31-7 đề cập đến vấn đề biển Đông.

Theo hãng tin AP, “hợp tác hàng hải” là một trong những chủ đề mà hội nghị năm nay rất chú trọng. Dù TQ cuối cùng chấp thuận COC đi chăng nữa, mọi chuyện cũng sẽ không có gì thay đổi nếu không đi kèm một cơ chế giám sát thực thi hữu hiệu.

Tình hình (an ninh biển Đông) đã xấu đi mỗi năm và Tokyo chia sẻ những lo lắng của ASEAN. Ngoại trưởng Nhật Bản TARO KONO

ASEAN vẫn là kỳ vọng cho biển Đông

Theo hãng tin AFP, Ngoại trưởng TQ Vương Nghị trong cuộc họp báo bên lề phiên làm việc ngày 31-7 đã cảnh báo các nước ngoài khu vực không nên can thiệp vào vấn đề ở biển Đông và nhất là đừng “thổi phồng” các tranh chấp ở đây.

“Chúng tôi nghĩ các nước không thuộc khu vực không nên cố tình thổi phồng những khác biệt vốn đã để lại từ quá khứ. Các nước bên ngoài cũng đừng nên lợi dụng những khác biệt này để gieo rắc sự ngờ vực giữa TQ và các nước ASEAN” - ông Vương tuyên bố.

Chuyên gia về Đông Nam Á Michael Vatikiotis cho rằng Hội nghị ngoại trưởng ASEAN năm nay đem lại cơ hội lớn cho ASEAN và cộng đồng quốc tế để giải quyết tình trạng căng thẳng ở biển Đông. Theo ông, cơ hội này nằm ở sự xuất hiện của hai điều kiện: (i) Sự có mặt của đại diện từ gần như toàn bộ các nước đang tranh chấp trong khu vực và đại diện của các đối tác chủ chốt như Mỹ, TQ, Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc; (ii) Quan hệ Mỹ-Trung đang ở trạng thái chia rẽ đáng kể và hội nghị năm nay là một trong số ít sự kiện hiếm hoi mà quan chức hai bên có thể gặp nhau.

Bên cạnh đó, ông Michael Vatikiotis nhận định: Cả Bắc Kinh và Washington cũng cần phải nhận ra các vấn đề trong quan hệ hai nước và cùng nhau thúc đẩy các Diễn đàn ASEAN và Diễn đàn Đông Á thành những nền tảng đối thoại để xây dựng niềm tin. Chuyên gia Michael Vatikiotis nhắc lại một nội dung được đề cập trong tuyên bố chung tháng 6-2019 của ASEAN rằng khối này “sẽ tiếp tục giữ vững vai trò trung tâm trong một môi trường chiến lược với nhiều lợi ích cạnh tranh nhau”.

Không buộc ASEAN chọn Mỹ hay Trung Quốc Theo hãng tin Reuters hôm 1-8, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố Washington không bao giờ yêu cầu các nước khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương phải chọn phe trong lúc quan hệ Mỹ-Trung gia tăng căng thẳng. “Sự hiện diện của chúng tôi trong khu vực này đã và sẽ không phải để tìm ra kẻ thắng, người thua. Lợi ích của chúng tôi đơn giản hòa hợp tự nhiên với lợi ích chung của quý vị” - Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố. Ngoài ra, cuộc gặp bên lề giữa ông Pompeo và người đồng cấp Vương Nghị cũng đã diễn ra trong ngày 1-8. Các nhà phân tích cho rằng giọng điệu hòa giải tại cuộc gặp giữa ông Pompeo và ông Vương Nghị có thể nhằm tránh đổ dầu vào lửa. “Họ không muốn ông Pompeo báo cáo lại với Tổng thống Donald Trump rằng TQ đang sử dụng vấn đề biển Đông như một công cụ mặc cả trong trò chơi lớn hơn giữa Mỹ và TQ” - chuyên gia về chính sách biển Eduardo Araral thuộc ĐH Quốc gia Singapore nhận định.

VĨ CƯỜNG

THỰC CHẤT MỞ RỘNG HÀ NỘI CHỈ LÀ CHỦ TRƯƠNG CỦA VÀI NGƯỜI

MỞ RỘNG THỦ ĐÔ SAO ĐƠN GIẢN ĐẾN VẬY?

Võ Văn Kiệt
Thành phố Hồ Chí Minh, 30/4/2008

Theo tôi biết, mở rộng Hà Nội từ 921km2 lên 3.324,92km2 chỉ mới là một ý tưởng vừa mới nảy sinh trong quá trình thực hiện đồ án “Quy hoạch vùng thủ đô”. Ý tưởng đó, nếu được ủng hộ, cũng chỉ có giá trị làm tiền đề cho một công trình khoa học.

Thế nhưng, Bộ Xây dựng đã trình lên Thủ tướng Chính phủ phương án như là đã được nghiên cứu thấu đáo rồi.

Quốc hội chưa họp mà đã có nhiều vị phát biểu trên báo Vietnamnet, ngày 1/12/2007, như là chuyện đã được “thông qua” rồi:

"Dứt khoát năm nay phải giải quyết xong quy hoạch Hà Nội. Tháng 12 này cố gắng duyệt được quy hoạch vùng thủ đô và địa giới”... “Yêu cầu Hà Nội và các bộ liên quan chuẩn bị ngay phương án quy hoạch để sớm trình Quốc hội”.

Lẽ ra, trước một việc cực kỳ hệ trọng như vậy, Bộ Xây dựng phải giải trình, dựa trên những cơ sở dữ liệu, cho thấy sự cần thiết phải mở rộng thủ đô: Trong quá trình phát triển, Hà Nội đang ách tắc ở khâu nào? Hà Nội thiếu đất? Thiếu bao nhiêu? Cho cái gì?

Trong hơn 921 km2 Hà Nội đang quản lý, đất đai đã sử dụng hết bao nhiêu? Vào những việc gì? Còn lại bao nhiêu cần thêm bao nhiêu để làm gì? Tại sao? Lợi? Hại? Lộ trình? Ngay cả thời gian lượng định cho dự báo: 20 năm, 30 năm hay 50 năm? Căn cứ vào đâu? Chuẩn mực nào? Tiêu chí nào tất cả những câu hỏi phải được giải trình bằng một đồ án quy hoạch nghiêm túc với nhiều công phu, có chất lượng.

Thay vì chứng minh bằng đồ án, Bộ Xây dựng chỉ mới trình bày với Thủ tướng Chính phủ một ý tưởng. Một ý tưởng đưa ra ở mức độ cảm tính, giống như trước đây, Bộ đề xuất phá bỏ Hội trường Ba Đình.

Quy hoạch đô thị là một lĩnh vực đa ngành, tiếp cận và xử lý nhiều phạm trù tri thức, tác động nhiều chiều đến nhiều mặt của cuộc sống và ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển chung của đất nước.

Vì vậy, mở rộng đến đâu, mở rộng như thế nào, mở rộng để làm gì, rất cần được nghiên cứu với sự phối hợp của nhiều ngành, tham khảo và sử dụng một cách nghiêm túc những kết quả nghiên cứu lâu nay của các ngành khoa học khác, thì mới mong có được một dự báo đủ căn cứ, đáng tin cậy, có tầm nhìn lâu dài. Thế nhưng, việc đó, cho đến nay, đã không được tiến hành đầy đủ.

Thực tế xây dựng và phát triển đô thị ở nước ta trong thời gian qua cho thấy lĩnh vực “Quy hoạch đô thị” đã vượt khỏi tầm của Bộ Xây dựng. Mở rộng thủ đô là một việc lớn, trọng đại, của toàn Đảng, toàn dân, một bước đi lịch sử có quan hệ nhiều mặt trong quá trình phát triển đất nước.

Thủ đô mở rộng ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống không chỉ riêng Hà Nội, mà còn tác động mạnh, nhiều mặt, đến nhiều địa phương liên quan và, đến cả nước. Cách thức mở rộng thủ đô sẽ là một mẫu mực, một điển hình về cách nghĩ, cách làm về tiến trình đô thị hóa ở nước ta.
Mở rộng thủ đô phải là kết quả của một công trình khoa học được khảo sát nhiều mặt, nhiều chiều, được tính toán kỹ, có phương án so sánh để có thể chọn ra một phương án khả thi.

Do đó, việc công khai trước công luận để thu thập ý kiến rộng rãi là một cách nên làm trong tiến trình dân chủ (nên chăng, cần có một website riêng, trước cho chủ trương, sau cho đồ án để các chuyên gia, kể cả người dân - đối tượng tham gia thực hiện - có diễn đàn trao đổi, qua đó chắc chắn có nhiều ý kiến thông minh giúp các nhà chuyên môn tìm ra giải pháp đúng đắn).

Kể từ khi Đảng chủ trương đổi mới, đất nước đã vượt qua khủng hoảng, nhiều lĩnh vực đã đạt được tốc độ phát triển tốt. Nhưng, về xây dựng lại chưa tạo ra được cho đất nước một bức tranh đẹp.

Có thể nước ta có nhiều đặc điểm không giống các nước khi khởi đầu tiến trình đô thị hóa. Thực tế, việc sao chép những mô hình đô thị hiện đại của các nước tiên tiến đang bộc lộ những độ vênh nhất định. Đặc biệt, thực tiễn phát triển đô thị khá “ nóng” ở nước ta thời gian qua đang bộc lộ những khiếm khuyết, báo trước khả năng có thể xảy ra “khủng hoảng đô thị”.

Bộ Xây dựng, cơ quan chuyên ngành được giao trách nhiệm, đã tỏ ra “đuối sức” trước nhiều vấn đề thực tiễn cuộc sống đặt ra trong cơn lốc xây dựng và phát triển đô thị hiện thời.

Ai cũng biết đô thị hóa là quá trình tất yếu của công nghiệp hóa. Ở những quốc gia khác nhau, trình độ kinh tế - xã hội khác nhau, tiến trình đô thị hóa cũng khác nhau. Lựa chọn loại hình đô thị thích hợp cần xuất phát từ thực tế đời sống của các cộng đồng dân tộc Việt Nam, trình độ kinh tế - văn hóa, căn cứ vào điều kiện tự nhiên, lịch sử và xã hội Việt Nam.

Theo tôi, Thăng Long- Hà Nội với nghìn năm lịch sử phong phú; hào hùng, với văn hóa được tích luỹ nhiều đời, không phải thủ đô nào trên thế giới cũng có được. Hà Nội không nhất thiết phải lựa chọn mô hình đầu tàu kinh tế, việc mà nhiều địa phương có nhiều thuận lợi và có khả năng làm tốt hơn Hà Nội nhiều.

Mặt khác, mô hình đô thị cực lớn với động lực công nghiệp là một mô hình đô thị đã cũ, nhiều sai lầm mà phương Tây đang phải từ bỏ. Chính những thành phố có hàm lượng văn hóa cao, có đời sống đô thị giàu tính nhân văn, có thiên nhiên trong lành, có nhịp sống hợp lý, làm giàu bằng kinh tế tri thức mới là mô hình mà các nước đi trước chúng ta đang tìm kiếm.

Thủ đô Thăng Long - Hà Nội có đủ những yếu tố, đủ để xây dựng cho mình một thành phố như thế. Thay vì, chọn một mô hình đô thị khổng lồ với vô vàn vấn nạn, từ tắc nghẽn giao thông đến ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội, thị trường đất đai rối loạn cản trở phát triển kinh tế như nhiều đô thị lớn trên thế giới đang gặp.

Hà Nội nên chọn cho mình mô hình một thành phố lịch sử, văn hóa, đầu tàu về khoa học- kỹ thuật tiên tiến, có quy mô vừa phải, hợp lý, có môi trường đô thị trong lành, văn minh, công bằng, dân chủ, đủ năng lực khai thác, ứng dụng những thành tựu khoa học tiên tiến của thời đại trong xây dựng, quản lý vận hành, ngõ hầu tạo dựng một môi trường sống lý tưởng.

Một mô hình đô thị không cần nhiều đất đai mà cần nhiều hơn những giá trị đạo đức, nhân văn, nhân tài và chất xám. Đấy mới chính là “Hướng nhìn - Tầm nhìn” của nghìn năm Thăng Long và của thời đại.

Lối thoát cho những bế tắc của thủ đô hiện nay, theo tôi, không phải và không chỉ nằm ở yếu tố diện tích. Dù nhỏ hơn nhiều lần, nhưng có được sự đồng thuận của toàn dân nhờ những lợi ích cụ thể mà người dân có thể đong đếm được, một số thành phố -thị xã như: Hội An (Quảng Nam), Tuy Hòa (Phú Yên), thành phố Ninh Bình... đang phát triển tốt với những bước khá vững chắc.

Lẽ ra, Hà Nội phải là nơi làm gương cho cả nước trong việc quy hoạch và xây dựng một thành phố nhân ái, văn minh mà vẫn giàu có, năng động; sẵn sàng thích ứng với mọi đổi thay của thời cuộc và tạo ra cho chính mình những bản sắc, bản sắc của một thủ đô Việt Nam.

Muốn làm được như vậy, Chính phủ cần thành lập một “Ủy ban nghiên cứu phát triển Hà Nội” với đầy đủ thành phần, tập trung chuyên gia ưu tú từ các ngành hữu quan, khảo sát đánh giá thực trạng để có đủ cơ sở khoa học giải đáp tất cả các câu hỏi.

Thủ đô của cả nước, của cả dân tộc và cả của lịch sử. Không nên và không được phép đưa thủ đô làm nơi thí nghiệm cho bất cứ mục đích gì.

Quốc hội sẽ họp vào tháng này. Một trong những vấn đề Quốc hội sẽ bàn là “Mở rộng thủ đô”. Xin xem đây là một ý kiến đóng góp từ trách nhiệm và từ dư luận.

Thành phố Hồ Chí Minh, 30/4/2008
Võ Văn Kiệt
_____________

Đăng trên báo Tiền Phong, 05/05/2008 07:12

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Ngầm đấu với Tập Cận Bình tại tang lễ Lý Bằng?

Cuộc đời Lý Bằng có 3 ‘đại sự’ “có thể ghi vào sử sách”: (1) Dưới sự chỉ thị của Đặng Tiểu Bình, Lý Bằng đã chấp hành đàn áp Lục Tứ; (2) Chủ trì xây dựng Đập Tam Hiệp gây nhiều tranh cãi; (3) Dưới tinh thần chỉ đạo của Đặng Tiểu Bình để cho một số người trở lên giàu có trước, toàn bộ người nhà của Lý Bằng đã trở thành giàu có đầu tiên. Những cuộc biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, hay thảm sát Thiên An Môn, được biết đến rộng rãi hơn với các tên gọi Sự kiện ngày 4 tháng 6 - Lục Tứ, hay Phong trào Dân chủ '89', là một loạt những vụ biểu tình lãnh đạo bởi tầng lớp sinh viên ở thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc trong mùa xuân năm 1989.

Các nguyên lão ĐCSTQ ngầm đấu với Tập Cận Bình tại tang lễ của Lý Bằng?

Hôm 29/7, Chu Phong Toả (Zhou Fengsuo), một trong những lãnh tụ phong trào sinh viên năm 1989 hiện đang sống lưu vong tại Mỹ, đã cùng với bạn bè căng tấm băng rôn “Chúc mừng cái chết của Lý Bằng” trước Lãnh sự quán Trung Quốc tại New York; cũng trong ngày này, tại Nghĩa trang Bát Bảo Sơn ở Bắc Kinh, lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình đã tổ chức tang lễ trang nghiêm với quy cách cao nhất cho Lý Bằng. Tuy nhiên, nhiều người sau đó đã nhanh chóng phát hiện, tình hình có gì đó khác thường.

Tập Cận Bình tại tang lễ của Lý Bằng.

(Ảnh cắt từ video của CCTV)

Thông cáo của Tân Hoa Xã và video được chính thức công bố sau khi kết thúc lễ viếng vài tiếng đồng hồ. Ông Tập Cận Bình dẫn đầu toàn thể Thường uỷ Bộ Chính trị đến phúng viếng, ông Tập cúi người 3 lần trước di thể của ông Lý Bằng. Cựu lãnh đạo ĐCSTQ Giang Trạch Dân, người được đồn đoán liệu có đến tham dự tang lễ hay không, đã được 2 người dìu vào tham dự. Vị cựu lãnh đạo ĐCSTQ đã lâu không lộ diện này, mặc cho sức khoẻ suy yếu nghiêm trọng nhưng vẫn đích thân tới tham dự tang lễ, ít nhiều cũng khiến cho người ta thấy kinh ngạc và kỳ lạ; tuy nhiên, điều khiến người ta cảm thấy kinh ngạc hơn đó là, một vị cựu Tổng Bí thư ĐCSTQ khác không xuất hiện – ông Hồ Cẩm Đào.

Tân Hoa Xã có thể đã ý thức được vấn đề này, nhưng thông tin của cơ quan thống tấn này lại rất mơ hồ: “Ông Hồ Cẩm Đào ở nơi khác gửi vòng hoa đến, để bày tỏ sự tiếc thương đối với đồng chí Lý Bằng”. Nếu ông Hồ Cẩm Đào không bị bệnh nặng, thì có lẽ ngồi chuyên cơ đến tham dự tang lễ là không thành vấn đề, nhưng ông không xuất hiện, có lẽ đây là một tín hiệu gì đó.

Nhiều nhà quan sát sau đó đã phát hiện, ông Chu Dung Cơ – người kế nhiệm Lý Bằng và là cộng sự sự với ông Giang Trạch Dân, và ông Ôn Gia Bảo – cựu Thủ tướng thời Hồ Cẩm Đào chấp chính, cũng đều vắng mặt tại tang lễ. Có phân tích trên mạng xã hội cho rằng, Hồ Cẩm Đào không muốn bị buộc chung với Lý Bằng; Chu Dung Cơ, một hình tượng cải cách của Trung Quốc và ông Gia Bảo, một người từng là Chủ nhiệm Văn phòng Tổng Bí thư Triệu Tử Dương, lại càng không muốn tham dự tang lễ của “kẻ đồ tể Thiên An Môn”.

Tiếp sau đó, giới quan sát cũng phát hiện, một nhân vật cùng thời kỳ với Giang Trạch Dân, Lý Bằng, người ta thường gọi chung là Giang-Tăng và cũng là kẻ từng có quyền lực khuynh đảo – Tăng Khánh Hồng, cũng không đích thân tới tham dự tang lễ của Lý Bằng. Cả ba Thường uỷ Bộ Chính trị cùng thời với Lý Bằng đều không tới, gồm có Chu Dung Cơ, Lý Thuỵ Hoàn, Lý Lam Thanh. Sau thời kỳ Lý Bằng là thời kỳ của Hồ Cẩm Đào, Ôn Gia Bảo, Ngô Bang Quốc, Tăng Khánh Hồng, Giả Khánh Lâm, các nhân vật này cũng đều không tới tham dự; trong tình huống này, ông Giang Trạch Dân lại không ngại sức khoẻ suy yếu cố gắng tới tham dự, đã khiến cho nhiều người hết sức bất ngờ.

Điều khiến nhiều người khó hiểu đó là, vì sao những nguyên lão khác không tới tham dự tang lễ. Tiếp sau đó, góc nhìn của giới quan sát lại chuyển hướng đến linh cữu của Lý Bằng tại Nghĩa Trang Bát Bảo Sơn, và phát hiện, những nhân vật vẫn luôn được coi là cực tả trong Thường uỷ Bộ chính trị dưới thời Tập Cận Bình đứng đầu như Vương Kỳ Sơn, Trương Cao Lệ, v.v, lại không tặng vòng hoa. Kết quả có phân tích cho rằng, một mặt họ muốn cắt đứt liên hệ với Lý Bằng, đồng thời cũng lại thách thức đối với quyền uy “định tại nhất tôn” của Tập Cận Bình, dường như điều này cho thấy sự chia rẽ tương đối nghiêm trọng trong nội bộ giới lãnh đạo cấp cao ĐCSTQ.

Đến lúc này, dư luận mới để ý vì sao mà thông cáo của Tân Hoa Xã lại phát đi muộn như thế, có thể là họ đã rất phải vất vả trong việc chọn dùng từ như thế nào để công bố, nhưng, trong bản thông cáo này cũng nói không rõ ràng, chỉ phác hoạ lại một cách qua loa. Vì sao lại cố ý nhắc đến Hồ Cẩm Đào, bởi vì dù sao ông ấy cũng là cựu Tổng Bí thư ĐCSTQ, nhưng nếu nói ông ấy không có mặt, sẽ khiến cho người ta chú ý, nên bèn dùng từ “ở nơi khác gửi vòng hoa” tới, những thông tin khác đều mơ mơ hồ hồ, tức không nói không có mặt, cũng không nói có mặt để che đậy.

Biểu thị thái độ chính trị?

Liệu có phải nội bộ lãnh đạo cấp cao của ĐCSTQ đang có tranh chấp? Nhà bình luận thời sự Trần Phá Không đăng Twitter nói: “Lễ tang Lý Bằng, là khung cảnh khiến nhiều người kinh ngạc! Ngoại trừ một số người, những cựu lãnh đạo khác kiên quyết không tới. Có lẽ cao tầng đang có sự chia rẽ rất lớn.”

Tuy nhiên, ông Lý Vĩ Đông (Li Weidong), Trưởng toà soạn Tạp chí Phân tích chiến lược Trung Quốc và cũng là nhà nghiên cứu của Trung tâm Phân tích chiến lược Trung Quốc, lại cho rằng: “Hồ Cẩm Đào có thể đã bị bệnh. Còn về việc những người khác không đến, có thể dựa vào một cân nhắc tế nhị: Những Thường uỷ Bộ Chính trị thời Giang Trạch Dân Tăng Khánh Hồng đứng đầu đều đồng loạt đến Thiên An Môn tham dự lễ duyệt binh của Tập Cận Bình, coi như sự ủng hộ đối với hạt nhân mới. Nhưng họ cũng lại mang đến một sự lo lắng âm thầm khác, dường như ‘hạt nhân cũ’ vẫn có năng lực cân bằng với ‘hạt nhân mới’. Do đó họ không tiếp tục lộ diện tập thể.”

Vương Đan, Lãnh tụ Phong trào sinh viên năm 1989 cho rằng: “Tang lễ của Lý Bằng tổ chức tại Bắc Kinh, Tập Cận Bình dẫn đầu Thường uỷ Bộ Chính trị tham dự, trong cáo phó cũng đánh giá cao về công lao của Lý. Tuy nhiên, các nguyên lão của “triều đại” trước, ngoài Giang Trạch Dân ra, không có một ai tới, đây là điều rất không bình thường. Theo lý mà nói, những nguyên lão từng là cộng sự với Lý Bằng, như Lý Thuỵ Hoàn, Chu Dung Cơ, Ôn Gia Bảo, v.v, nếu không có khó khăn gì về sức khoẻ lắm, thì về tình về lý thì đều khó tìm được lý do để không đến tham dự tang lễ khi đồng nghiệp cũ hoặc cấp trên qua đời. Nhưng họ lại vắng mặt tập thể, đây là một kiểu biểu đạt thái độ chính trị.”

Văn tế kỳ lạ

Trong lễ viếng, con gái của Lý Bằng là Lý Tiểu Lâm, cùng chồng, mẹ đẻ và các anh em khác cùng mặc áo đen trong tang lễ để chờ lãnh đạo ĐCSTQ qua thăm hỏi an ủi. Tuy nhiên, ngày hôm sau, trên mạng lan truyền một bài văn tế được cho là của Lý Tiểu Lâm viết để tưởng nhớ người cha Lý Bằng, bài văn tế này cũng thu hút được nhiều bình luận.

Trong văn tế nói, bởi cái chết của cha, “Khắp nơi lộ vẻ xúc động, trời cao rơi lệ”, “như trời đất cùng tiếc thương, ức vạn người dân cùng gạt nước mắt”. Có người tức giận nói, “Những dòng chữ không biết xấu hổ không biết nhục nhã”, “Bà thấy ở chỗ nào có hàng ức vạn người dân đang rơi nước mắt vì cha của bà chết nào? Đúng là đang nằm mơ?” Nhà báo nổi tiếng Cao Du (Gao Yu) bình luận: “Trời cao rơi nước mắt vì ông? Hôm qua Bắc Kinh mưa cả ngày, là nước mắt của những bà mẹ Thiên An Môn và tất cả những người bị bức hại suốt 30 năm qua, đó là nước mắt tưởng nhớ người thân vì phải xa cách mỗi người một nơi. Là nước mắt vui mừng của người dân; ngay cả cảnh sát cũng vui mừng, vì đứng canh gác mà không bị say nắng nữa. Đó là một trận mưa hiếm có trong mùa nắng nóng.”

Cùng với đó, đa số bình luận đều chú ý đến một chi tiết nhỏ, Lý Tiểu Lâm bỗng nhiên nhấn mạnh người cha Lý Bằng “từ thời trẻ đã có thói quen tốt đó là viết nhật ký”, “trí nhớ nhớ hơn người …” Những thông tin này đang ám chỉ điều gì? Trong “Nhật ký Lý Bằng” mà Lý Bằng chưa thể chính thức xuất bản được đã từng đem trách nhiệm đàn áp Lục Tứ đẩy cho Đặng Tiểu Bình. Về sau, Lý Bằng cũng biểu thị một cách rõ ràng, đó là, quyết định xây dựng Đập Tam Hiệp được đưa ra dưới sự chủ trì của Giang Trạch Dân. Phải chăng Lý Tiểu Lâm đang ám thị, muốn để cho cha tôi phải gánh tội thay trong sự kiện Lục Tứ, không phải là việc đơn giản? 

Nghe nói, khi khi trưng cầu ý kiến của người nhà về bản thảo cáo phó của Lý Bằng, người nhà đã không đồng ý viết bình luận về Lục Tứ vào đó, nhưng Trung ương ĐCSTQ vẫn quyết định viết vào; cả việc xây dựng Đập Tam Hiệp bị người dân chỉ trích nhất, chính quyền cũng đánh giá cao về Lý Bằng trong việc này trong cáo phó, nhưng Đập Tam Hiệp giống như một hồ nước treo trên cao, di hoạ vô cùng, người thúc đẩy chính của công trình này lại là Lý Bằng. Có rất nhiều suy đoán, câu nói trên của Lý Tiểu Lâm là đang trút giận ngược lại chính quyền? Hay là một dạng cảnh cáo, đừng có đứng sau Lý Bằng để thanh toán gia tộc nhà Lý thị, Lý Bằng có “bí kíp” truyền đời, nhà họ Lý đang nắm đằng chuôi?

Cách đây 5 năm, Lý Bằng từng cho biết, “tôi còn chuẩn bị tiếp tục hoàn thành hồi ký của mình từ năm 1983 tới nay …”, giả như Lý Bằng vẫn còn sống, vậy thì trong hồi ký của mình ông liệu có tiết lộ một cách chân thực các chi tiết quan trọng liên quan đến sự kiện đàn áp Lục Tứ và xây dựng đập Tam Hiệp hay không? Rất nhiều người tỏ thái độ nghi ngờ.

Trong tang lễ của Lý Bằng đã phát sinh những chuyện có ý vị sâu xa như thế, nhưng dù thế nào, Lý Bằng cũng đã qua đời. Ông Bào Đồng – nguyên Uỷ viên Trung ương ĐCSTQ, cựu Thư ký của Triệu Tử Dương, đã có một đoạn lập luận sắc sảo để tổng kết về Lý Bằng. Ông cho rằng, cuộc đời Lý Bằng có 3 ‘đại sự’ “có thể ghi vào sử sách”: (1) Dưới sự chỉ thị của Đặng Tiểu Bình, Lý Bằng đã chấp hành đàn áp Lục Tứ; (2) Chủ trì xây dựng Đập Tam Hiệp gây nhiều tranh cãi; (3) Dưới tinh thần chỉ đạo của Đặng Tiểu Bình để cho một số người trở lên giàu có trước, toàn bộ người nhà của Lý Bằng đã trở thành giàu có đầu tiên.

(Bài viết thể hiện quan điểm và lập trường của cá nhân tác giả)

(Tri thức VN)

Phần nhận xét hiển thị trên trang

NGOẠI TRƯỞNG ASEAN RA TUYÊN BỐ VÀI DÒNG VỀ BIỂN ĐÔNG

Ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh trong cuộc họp giữa ASEAN-Nhật Bản khuôn khổ Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 52 ở Bangkok, Thái Lan. 

Ngoại trưởng ASEAN ra tuyên bố chung 

về “sự cố nghiêm trọng” ở Biển Đông

BBC Tiếng Việt
1.8.2019

Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 52 tại Thái Lan vừa công bố bản tuyên bố chung dài 23 trang tối hôm 31/7.

Trước đó, căng thẳng đang gia tăng ở Biển Đông giữa Việt Nam và một số nước Á châu với Trung Quốc được cho là sẽ ''phủ bóng'' lên các cuộc đàm phán giữa các nhà ngoại giao hàng đầu tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN đang diễn ra tại Bangkok.

Sự 'phủ bóng' này, nếu có, không được thể hiện qua bản tuyên bố chung vừa được công bố.

Giống năm ngoái, vấn đề xung đột Biển Đông được đề cập đến qua hai đoạn ngắn trong hai trang cuối của tuyên bố:

"Chúng tôi đã thảo luận về tình hình ở Biển Đông, trong đó một số Bộ trưởng bày tỏ lo ngại về việc cải tạo đất, các hoạt động và sự cố nghiêm trọng trong khu vực, đã làm xói mòn lòng tin và niềm tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định khu vực. Chúng tôi tái khẳng định sự cần thiết phải tăng cường niềm tin và sự tự tin lẫn nhau, tự kiềm chế trong các hoạt động và tránh các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình và theo đuổi giải quyết tranh chấp hòa bình theo luật pháp quốc tế, bao gồm cả UNCLOS 1982." 

"Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phi quân sự hóa và tự lực trong việc thực hiện mọi hoạt động của các bên yêu sách và tất cả các quốc gia khác, bao gồm cả những điều được đề cập trong COC có thể làm phức tạp thêm tình hình và leo thang căng thẳng ở Biển Đông."

Hai đoạn nói về xung đột Biển Đông này chứa đựng những câu văn gần giống hệt như tuyên bố chung của năm ngoái.

Khác biệt duy nhất là tuyên bố năm nay có thêm hai cụm từ ''sự cố nghiêm trọng'' và ''một số Bộ trưởng''.

Trong một bài viết, Reuters bình luận là cụm từ ''sự cố nghiêm trọng'' cho thấy ngôn ngữ của ASEAN đã ''mạnh'' hơn so với tuyên bố chung sau cuộc họp năm ngoái, chỉ ra là ''mức độ căng thẳng trong khu vực đã tăng lên''.

Tuy nhiên, đọc bản tuyên bố không ai có thể hiểu được Bộ trưởng của những nước nào là người đã nêu lên những sự cố nghiêm trọng này.

Và tóm lại những ai kỳ vọng ASEAN có một thái độ dứt khoát rõ ràng hơn về xung đột Biển Đông có lẽ không khỏi thất vọng.

Nhật Bản phản đối hành động gây căng thẳng trên Biển Đông
TQ hứa hẹn 'làm việc tích cực' về vấn đề Biển Đông
Giải pháp nào cho tranh chấp Tư Chính?
Biển Đông: Một mình chống lại Đường Lưỡi bò 
 

'Không lên án Trung Quốc'

Trả lời BBC sáng 1/8, giảng viên ĐH Luật TP Hồ Chí Minh, nhà nghiên cứu luật Quốc tế Hoàng Việt nói bản tuyên bố chung "chỉ có một đoạn rất ngắn về Biển Đông, nói chung chung và không lên án hành động của Trung Quốc."

"[Bản tuyên bố chung] phản ánh một điều rất rõ là phía Việt Nam đã rất tích cực và cố gắng đưa vấn đề Biển Đông vào thông báo này, nhưng nó chỉ có một tác dụng vừa phải," ông Việt nói.

"Bản tuyên bố chung chỉ nêu danh Trung Quốc về việc hợp tác về bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) nhưng không lên án những hành động của TQ ở Biển Đông. Chỉ nói là 'một vài bộ trưởng' chứ không nói bộ trưởng nước nào chỉ đích danh là Trung Quốc là người gây ra những căng thẳng gần đây ở Biển Đông."

Bản tuyên bố chung cũng cho thấy là ASEAN vẫn "còn những căn bệnh cũ của nó" qua việc Campuchia, ngăn cản rất nhiều việc lên án Trung Quốc, ông Việt nói.

"Mọi quốc gia đều có những toan tính của riêng mình. Việt Nam phải có biện pháp đối ngoại hợp lý hơn."

Cũng theo Reuters, các nhà nghiên cứu và phân tích nói rằng cuộc đụng độ mới nhất giữa các tàu Trung Quốc và Việt Nam có thể mang lại cho Hoa Kỳ một động lực mới để gây áp lực với Trung Quốc.

Nhưng họ nói rằng Trung Quốc sẽ không làm căng thẳng tình hình nhất là trong bối cảnh diễn ra cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ và các cuộc biểu tình ở Hong Kong.

Jay Batongbacal, một chuyên gia về Biển Đông tại Đại học Philippines, nói sự căng thẳng đang diễn ra giữa Trung Quốc và Việt Nam cho Hoa Kỳ một "mỏ neo" trước khi đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về Biển Đông.

"Những gì Trung Quốc lo ngại là Hoa Kỳ sẽ cố gắng kêu gọi hỗ trợ quốc tế trong việc chống lại các hoạt động của Trung Quốc," ông nói. 

Tàu tuần dương tên lửa dẫn đường USS Antietam (CG 54) được trình chiếu ở Biển Đông, hồi tháng 3/2016 

Bước tiếp theo là gì?

Ông Hoàng Việt, "Việt Nam cần phải làm nhiều thứ, vì đương nhiên, Việt Nam ở thế khó, tiềm lực vừa phải, không mạnh như Trung Quốc."

Thứ nhất, Việt Nam cần phải thúc đẩy các mối quan hệ và cần sự lên tiếng của những cường quốc như Liên minh Châu âu, Nhật Bản, Canada và Úc.

Thứ hai, là Việt Nam cần có những chính sách nâng cao tiềm lực của mình, giành được những lợi thế trong thực địa, như việc nâng cấp, phát triển các tàu cảnh sát biển, kiểm ngư… và tăng cường sự xuất hiện của các tàu thương mại, tàu của ngư dân để thể hiện chủ quyền của Việt Nam.

Nhật Bản quan ngại về căng thẳng Biển Đông
Biển Đông: VN khó đạt đồng thuận tại thượng đỉnh ASEAN 2019

Việt Nam cần có các biện pháp đối ngoại hợp lý hơn. Với Lào, Campuchia, Việt Nam luôn coi như là anh em sẽ luôn giúp đỡ nhau. Nhưng ảnh hưởng của Việt Nam ngày càng giảm sút so với Trung Quốc.

"Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam có vẻ đã rất nỗ lực trong Hội nghị Ngoại trưởng và cho thấy trong thời gian tới Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực về vấn đề này," ông nói. 

Trung Quốc nói gì?

Cũng trong hôm thứ Tư, 31/7, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng có phát biểu về Biển Đông nói các nước bên ngoài không nên "gây mất lòng tin" về Biển Đông. 

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị phát biểu tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN 

"Các quốc gia ngoài khu vực không nên cố tình khuếch đại những khác biệt hoặc tranh chấp còn tồn đọng từ quá khứ," và "Các quốc gia ngoài khu vực cũng không nên sử dụng những khác biệt này để gây mất lòng tin giữa Trung Quốc và các nước ASEAN," ông Vương nói.

Tuần trước Hoa Kỳ đã chỉ trích các hoạt động của Trung Quốc ảnh hưởng hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông, bao gồm cả những bình luận từ Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo.

Bắc Kinh gọi đó là những lời "vu khống".

Ông Vương dự kiến sẽ gặp ông Pompeo vào thứ Năm.

"Tôi hy vọng rằng cả hai bên đều có thể nói chuyện một cách thẳng thắn và mang tính xây dựng," ông Vương nói khi trả lời câu hỏi liên quan đến Hoa Kỳ.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Sòng bạc mọc như nấm biến ĐNA thành nơi rửa tiền của tội phạm ma túy

Các sòng bạc tại Đông Nam Á đang trở thành nơi để những tổ chức tội phạm xuyên quốc gia rửa hàng tỷ USD lợi nhuận từ các hoạt động bất hợp pháp như buôn bán ma túy.
Giới điều tra ma túy quốc tế đang theo dõi sát hoạt động tại các sòng bạc đang mọc lên như nấm tại Sihanoukville, thành phố biển miền Nam Campuchia. Nơi này đã trở thành cục nam châm thu hút những con bạc giàu có từ Trung Quốc, trong bối cảnh thị trường ma túy đá tại Đông Nam Á đang bùng nổ về doanh thu.

Các sòng bạc tiếp tay cho tội phạm
Văn phòng Liên Hợp Quốc về Tội phạm và Ma túy (UNODC) ước tính thị trường ma túy đá tại Đông Nam Á, khu vực được mệnh danh là trung tâm của ma túy tổng hợp toàn cầu, có lượng giao dịch tới 61,4 tỷ USD mỗi năm, lớn gấp 2,5 lần giá trị của nền kinh tế Campuchia.

"Các sòng bạc ở Sihanoukville hiện là điểm nóng cần quan tâm, bởi ở sòng bạc nào cũng diễn ra hoạt động đổi tiền, có những đường dây dịch vụ chuyển tiền nằm ngay bên cạnh các bàn đánh bạc. Gần như tất cả con bạc là người Trung Quốc, với những chồng tiền dày toàn tờ 100 USD", Nikkei Asian Review dẫn lời một điều tra viên.

Những năm gần đây, thành phố từng một thời chỉ là thị trấn du lịch nghỉ dưỡng vắng lặng đã nhanh chóng biến đổi, với những dự án phát triển khổng lồ do Trung Quốc đầu tư. Những căn hộ sang trọng, khách sạn và sòng bạc xa hoa đã khoác cho Sihanoukville một bộ cánh mới.

Năm 2018, Lực lượng Tình báo Tài chính Quốc tế (FATF), một tổ chức liên chính phủ về chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, đã đưa Campuchia vào "Danh sách Xám" gồm các nước có nguy cơ cao về rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Trên thế giới hiện có 9 quốc gia nằm trong danh sách này.

Các sòng bạc tại Sihanoukville luôn tấp nập khách chơi đến từ Trung Quốc. Ảnh: AP.
Việc bị đưa vào "Danh sách Xám" phản ánh sự lo ngại của cộng đồng quốc tế trước tình trạng thiếu kiểm soát đối với các tụ điểm đánh bạc ở Campuchia, trong bối cảnh ngành công nghiệp này bùng nổ trong thời gian vừa qua. UNODC ước tính có khoảng 150 trong tổng số 234 sòng bạc tại khu vực Đông Nam Á nằm trên lãnh thổ Campuchia.

Các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia điều hành hoạt động buôn bán ma túy đang lợi dụng đường biên giới lỏng lẻo cùng nền kinh tế bị "USD hóa" cao độ của Campuchia để tiến hành các hoạt động phạm pháp. Tại Campuchia, đồng USD được sử dụng trong mọi giao dịch, thậm chí được ưu tiên hơn so với đồng riel của nước này.

"Những vali chứa đầy tiền mặt thường xuyên được vận chuyển xuyên qua biên giới Thái Lan hoặc Việt Nam với Campuchia, nơi có thể dễ dàng đổi sang USD. Những sòng bạc thiếu sự kiểm soát là địa điểm lý tưởng để rửa những nguồn tiền phạm pháp", một nhà ngoại giao phương Tây nói.

Rửa tiền đi cùng sự bùng nổ nguồn cung ma túy
Trong một báo cáo mới đây, UNODC kết luận mua bán ma túy là hoạt động kinh doanh sinh lời nhiều nhất của tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia ở khu vực Đông Nam Á.

"Số tiền lợi nhuận bất hợp pháp sẽ được rửa qua nhiều kênh khác nhau, đặc biệt tại hệ thống sòng bạc đang ngày càng nở rộ", UNODC cho biết, dù không nêu cụ thể tên quốc gia nơi đặt trụ sở những sòng bạc này.

Việc tập trung vào các sòng bạc ở Sihanoukville cho thấy sự chuyển hướng trọng tâm của các cơ quan điều tra. Trước đây, mục tiêu theo dõi điều tra của lực lượng chống ma túy quốc tế tập trung vào các khách sạn, nhà hàng, sòng bạc nằm sâu trong nội địa, tại vùng Tam giác Vàng, gồm miền Đông Myanmar, miền Bắc Thái Lan và miền Tây Lào.

Kings Romans là sòng bạc khét tiếng của Trung Quốc nằm trong Đặc khu kinh tế Tam giác Vàng tại miền Tây của Lào, gần biên giới Thái Lan. Tập đoàn Kings Romans đã bỏ ra hàng chục triệu USD để cải tạo vùng Bokeo hoang vu bên dòng sông Mekong thành một khu vui chơi giải trí chỉ dành riêng cho khách du lịch đến từ Trung Quốc.

Năm 2018, Bộ Tài chính Mỹ đưa sòng bạc Kings Romans vào danh sách trừng phạt, với cáo buộc tham gia hoạt động buôn bán ma túy và rửa tiền. Tuy nhiên, ông chủ của Tập đoàn Kings Romans là Zhao Wei lại thoát án phạt tù do cơ quan điều tra không có đủ bằng chứng kết tội.

Cảnh sát Thái Lan họp báo công bố lượng ma túy trị giá 22 triệu USD thu giữ trong chiến dịch truy quét tháng 3/2018. Ảnh: AFP.
Trong khi đó, Cơ quan Điều tra đặc biệt Thái Lan đang tập trung điều tra khối tài sản khổng lồ tại khu vực gần biên giới với Malaysia, thuộc sở hữu của tập đoàn MBI, với cáo buộc dính dáng tới hoạt động rửa tiền cho các đường dây buôn bán ma túy. Trong chiến dịch truy quét mới đây, nhà chức trách Thái Lan đã thu giữ 2,7 triệu USD tiền mặt từ các nhà hàng, căn hộ, khu nghỉ dưỡng và nông trại thuộc sở hữu của MBI.

Các chuyên gia nhận định việc hoạt động rửa tiền nở rộ là chỉ dấu cho thấy sự thành công của các đường dây tội phạm xuyên quốc gia trong gia tăng sản xuất ma túy. Theo UNODC, hoạt động cung ứng và vận chuyển ma túy thời gian qua phần nào khắc họa sức mạnh của ngành kinh doanh ma túy.

Sự gia tăng đột biến nguồn cung ma túy trên toàn cầu, dù lực lượng chống ma túy của các nước đang tăng cường triệt phá, được cho là nhằm đáp ứng nhu cầu tại các thị trường nội địa, đồng thời cung cấp cho những thị trường quốc tế khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và New Zealand.

Trong năm 2018, Thái Lan đã thu giữ hơn 515 triệu viên ma túy tổng hợp, nhiều hơn tổng lượng ma túy bị bắt giữ tại tất cả các quốc gia trong khu vực trong bất kỳ một năm nào trước đó. Trước đó, nhà chức trách Thái Lan chỉ thu giữ được khoảng 100 triệu viên ma túy tổng hợp vào năm 2013.

Trung tâm sản xuất ma túy của thế giới
Trong năm 2015, Trung Quốc, một trong những địa điểm sản xuất và tiêu thụ ma túy lớn nhất thế giới, đã triệt phá hơn 500 cơ sở sản xuất ma túy tại các tỉnh miền Nam, đỉnh cao của chiến dịch chống ma túy tại nước này.

"Chính phủ Trung Quốc cho biết số cơ sở sản xuất ma túy đã giảm gần 60% trong giai đoạn 2015-2017", UNODC thông báo.

Mặc dù vậy, chiến dịch trấn áp của Trung Quốc không những không làm suy yếu chuỗi cung ứng ma túy tại Đông Nam Á, nó còn củng cố và đẩy mạnh thêm hoạt động của các đường dây sản xuất và vận chuyển ma túy tại khu vực.

Thực tế, các ông trùm ma túy người Hoa đã chuyển cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang bang Shan, miền Bắc Myanmar. Những cơ sở sản xuất mới thu hút các nhà hóa học có kinh nghiệm sản xuất ma túy đến từ Trung Quốc và Đài Loan. Đồng thời, nguồn cung các tiền chất ma túy như ephedrine và pseudoephedrine vận chuyển vào Đông Nam Á cũng gia tăng.

Ma túy trong các túi trà được cho là sản xuất tại Myanmar do cảnh sát Thái Lan thu giữ. Ảnh: AP.
Phill Hynes, người đứng đầu bộ phận phân tích rủi ro tại tổ chức tư vấn an ninh Intelligent Security Solutions trụ sở Hong Kong, cho biết chiến dịch triệt phá của nhà chức trách Trung Quốc đã buộc các đường dây sản xuất ma túy hoạt động tại tỉnh Quảng Đông đi vào hoạt động ngầm.

"Việc này ảnh hưởng tới các đường dây khắp khu vực, nhưng cũng làm chúng trở nên tinh vi hơn", ông Hynes nhận xét.

Hệ quả hiện nay là bang Shan của Myanmar, vùng đất biên giới nơi nhiều năm chìm trong xung đột sắc tộc, với các ông trùm ma túy, phiến quân và lực lượng an ninh cạnh tranh ảnh hưởng, đã trở thành một trung tâm sản xuất ma túy toàn cầu.

"Ngành kinh doanh ma túy có quy mô quá lớn và thu lợi quá nhiều, đến mức nó lấn át nền kinh tế thông thường của bang Shan, trở thành trung tâm trong kinh tế chính trị tại đây", International Crisis Group, tổ chức tư vấn chính sách trụ sở tại Brussels, Bỉ, nhận định.

Richard Horsey, chuyên gia của International Crisis Group, cho rằng nhà chức trách Myanmar khó có khả năng xóa sổ hoàn toàn hoạt động sản xuất và vận chuyển ma túy tại bang Shan chỉ đơn thuần bằng cách sử dụng lực lượng chấp pháp.

"Vì nhiều lý do, như ở gần với nguồn cung cấp các tiền chất ma túy, địa điểm an toàn cho các phòng thí nghiệm, cơ sở hạ tầng thuận lợi cho vận chuyển giữa hai nước, bang Shan hiện là lựa chọn lý tưởng để đặt cơ sở sản xuất ma túy", ông Horsey kết luận.

Theo Nikkei Asian Review / Zing

Phần nhận xét hiển thị trên trang