Tại sao California hay bị động đất?

Một phụ nữ nhà ở Ridgecrest, California cho biết đã tốn cả ngày dọn dẹp nhà bếp, sau trận động đất mạnh 7,1 độ tại thành phố này, hôm 6/7/2019

Buổi sáng ngày lễ Độc Lập của nước Mỹ, đang ngồi cà phê với một số bạn hữu tại khu Little Saigon, quận Cam, miền Nam California, tôi bỗng có cảm giác chóng mặt vì mặt đất, bàn ghế chao đảo, tuy không có đổ vỡ gì.

Cảm giác ấy kéo dài khoảng 15 giây rồi chấm dứt.

Phải mất vài giây tôi mới nhận ra chúng tôi đang chứng kiến tác động của một trận động đất mạnh.

Tin cho biết trận động đất ấy hơn 6.4 độ/10, trên thước đo động đất quốc tế Richter (gọi tắt là độ Richter), có nghĩa là có thể gây ra những thiệt hại nặng.

Nằm trên vết đứt gãy San Andreas, bang California hay bị động đất

May mắn cho cư dân California là trung tâm của trận động đất (chấn tâm) nằm ở một vùng thưa thớt dân cư, thị trấn Ridgecrest, cạnh sa mạc Mojave, giữa hai trung tâm đô thị lớn là Las Vegas của tiểu bang Nevada, và Los Angeles của California. Chấn tâm này cách quận Cam, California hơn 100 dặm về phía Đông Bắc.

Không có thiệt hại gì về nhân mạng, chỉ có vài đám cháy nhỏ do ống khí đốt bị vỡ.

Cư dân địa phương dùng chân để đo mức mặt đất sa mạc bị chuyển do trận động đất mạnh 7,1 độ dọc theo Quốc lộ California 178 giữa Ridgecrest và Trona California, hôm 6/6/2019

Hơn 24 giờ sau đó, cũng tại Ridgecrest, trận động đất thứ hai xảy ra với cường độ lớn hơn 7.1 độ Richter. Cũng không có thiệt hại gì về nhân mạng. Nhưng liền sau đó Thống đốc California, ông Gavin Newsom, tuyên bố trình trạng khẩn cấp cho vùng Ridgecrest và San Bernadino gần thành phố Los Angeles. 

Trận động đất mạnh kỷ lục 7,1 độ xảy ra tại tiểu bang California, Mỹ. Hàng ngàn gia đình bị cắt điện, nhà cửa hư hỏng, bốc cháy, đường xá nứt gãy và nhiều người bị thương. Dưới đây là hình ảnh hậu quả trận động đất gây ra.

Một kỹ sư xây dựng chuyên về chống động đất là ông Cao Nguyễn, làm việc cho một cơ quan chính phủ California, nói với chúng tôi rằng tình trạng khẩn cấp có nghĩa là thuốc men, nước uống được chuẩn bị cho các trung tâm tạm cư, các nhóm làm việc đánh giá thiệt hại, dự báo sóng thần được triển khai.

  

Cơ quan Khảo sát địa chất Hoa Kỳ (US Geological Survey) đưa ra khả năng xảy ra một trận động đất 7 độ Richter trong tuần lễ tiếp theo chỉ ở vào khoảng 20%.

Như vậy chống động đất, cho tới giờ phút này, người ta chỉ làm một số việc như vừa kể sau khi nó xảy ra, và thiết kế những ngôi nhà sau cho nó có thể chịu đựng động đất, giảm hiệt hại tối đa.

Vậy tại sao có động đất?

  

Mọi người cũng đều biết tiểu bang California là một vùng thường xuyên xảy ra động đất.

Động đất xảy ra là do sự di chuyển của các lục địa và đại dương. Chúng chuyển động và va chạm vào nhau, gây ra động đất.

Cho tới hiện nay, việc hình thành các lục địa và sự chuyển động của chúng được giải thích bằng học thuyết lục địa trôi, được ông Alfred Wegener, một nhà địa vật lý người Đức đưa ra hồi đầu thế kỷ 20. Học thuyết này được tiếp tục nghiên cứu và phát triển cho đến này nay.

  

Theo học thuyết này chúng ta hiện sống trên một lớp vỏ vô cùng mỏng của quả đất. Những vật chất có trọng lượng nhẹ thì trồi lên làm thành những lục địa chúng ta đang sống, còn những phần nặng thì chìm xuống thành một lớp vỏ dưới những đại dương.

California nằm tại vùng tiếp nối giữa vỏ đại dương Thái Bình Dương bên dưới và vỏ lục địa Bắc Mỹ bên trên.

Hai cái vỏ này đều chuyển động, ép vào nhau, đến khi sức ép quá căng sẽ gãy vỡ và động đất xẩy ra.

Tuy không biết chắc chắn khi nào động đất xảy ra, nhưng người ta có thể biết chỗ nào động đất có thể xảy ra. Những chỗ đó người ta gọi là các vết đứt gẫy (fault).

Đó là nơi các mảng vỏ Trái Đất ép vào nhau, khi các mảng này chuyển động, động đất xảy ra.

Chim bồ nông trắng bay qua vùng Salton Sea, ngay bên trên vết đứt gẫy San Andreas gần Calipatria, California vào tháng 1, 2019.

Và vết đứt gẫy San Andreas, nổi tiếng nhất nước Mỹ và toàn thế giới lại nằm ở California.

Vết đứt gẫy này chạy dọc từ Bắc xuống Nam tiểu bang California. Các thành phố lớn và phồn thịnh của tiểu bang này đều nằm dọc theo Andreas: San Francisco, San Jose, San Mateo, Millbrae…

Ốc đảo San Andreas là một trong vô số những rừng cọ bản địa chỉ được nuôi bằng nước đẩy lên bề mặt bởi áp lực ngầm tại vết đứt gẫy San Andreas, Calipatria, California, Hoa Kỳ.

Nếu các bạn có dịp đến khu vực bán đảo phía Nam thành phố San Francisco, dọc theo xa lộ 280, các bạn sẽ thấy hồ nước San Andreas sâu thẳm, nằm giữa một cánh rừng thông, khung cảnh vô cùng ngoạn mục. Trông đẹp thế nhưng là cái đẹp chết người. Vết đứt gẫy San Andreas đấy.

  

Vào năm 1906, vết đứt gẫy San Andreas chuyển động, gây nên một trận động đất kinh hoàng tàn phá hầu như toàn bộ thành phố San Francisco, giết hại 3,000 người. Trận động đất này được đo trên địa chấn kế Richter là hơn 7 độ, tức tương đương trận động đất ở sa mạc Mojave sau ngày lễ Độc Lập vừa qua.

Các nhà địa chất từ lâu vẫn tin rằng phần phía Nam của vết đứt gẫy San Andreas chắc chắn sẽ sinh ra một trận động đất lớn, lớn hơn bất kỳ điều gì đã xảy ra ở Nam California trong lịch sử hiện đại.

Lý do là vì từ năm 1906 đến nay, vết đứt gẫy San Andreas không chuyển động gì cả. Giới địa chất e rằng hơn cả trăm năm qua, các mảnh lục địa và đại dương ép với nhau như vậy thì sức căng phải là rất lớn, có nghĩa là trận động đất sắp tới dọc theo San Andreas, đặc biệt miền bắc California phải là rất lớn.

Vết đứt gẫy San Andreas

Nhưng California cho đến giờ tương đối vẫn ổn.

Giới lạc quan bàn bạc rằng hay là trận động đất lớn tại California đã xảy ra rồi?

Vào năm 1989, tại Loma Prieta gần thành phố du lịch Santa Cruz, và cũng không xa thung lũng điện tử Silicon Valley, San Jose, một trận động đất 7 độ Richter đã xảy ra làm 63 người chết và hàng ngàn người bị thương.

Mới đây, vào năm 2014, một trận động đất vào khoảng 6 độ Richter tàn phá một phần thị trấn rượu vang của nước Mỹ là Napa.

Ông Danny Trần, một người Việt sống lâu năm tại thành phố San Jose, thành phố có số người nói tiếng Việt đông nhất ngoài Việt Nam, cho biết trong suốt thời gian sống ở đó ông nhiều lần chứng kiến những chấn động nhỏ dưới 5 độ Richter.

Hy vọng rằng những chuyển động như vậy giảm bới phần nào sức căng của Andreas, trận động đất lớn tới đây sẽ không quá kinh hoàng như hơn 100 năm trước đó tại San Francisco.

  

Dù nằm trên một vùng động đất lớn, California với khí hậu vô cùng dễ chịu, và với một tập hợp cư dân phóng khoáng đa văn hóa nhất thế giới, vẫn cứ tiếp tục là tiểu bang giàu mạnh nhất nước Mỹ.

Một trận động đất lớn có thể xảy ra trong chu kỳ vài chục năm, nhưng một sản phẩm công nghệ iphone, Tesla, Android… có thể ra đời liên tục trong vài năm. Nhà cửa California vẫn thuộc hàng đắt nhất nước Mỹ, và dĩ nhiên bảo hiểm động đất cũng vô cùng đắt, chả có mấy cư dân California mua loại bảo hiểm này.

  

Thay vì lo lắng, hãy như Tiến sĩ địa vật lý David K. Lynch viết trong trang SanAndreasFault.org, rằng hãy mua một cái bản đồ, lên một chiếc xe tốt, đến các địa điểm kỳ thú dọc theo Andreas mà chiêm ngưỡng thiên nhiên.

Joaquin Nguyễn Hòa

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Đời sống 'làm ăn' nhộn nhịp phía sau cánh cửa nhà tù ở Anh

Carl Cattermole, cựu tù nhân trẻ, hiện là một nhà vận động cải cách pháp luật.

Nội dung dưới đây được trích từ cuốn 'Nhà tù: Cẩm nang sinh tồn' (Prison: A Survival Guide) của Carl Cattermole.

Không khó để nhận biết được là mọi người không có mấy cơ hội để làm tiền trong hệ thống nhà tù của Anh.

Nhưng khi việc kiếm chác trong nền kinh tế hợp pháp là không khả thi thì người ta sẽ quay sang hoạt động trong thị trường chợ đen.

Thuốc lá từng được dùng làm đơn vị tiền tệ cho tới khi mặt hàng này gần đây bị cấm, và suy nghĩ một chút thì tôi có thể nói với quý vị rằng cái thời mà các 'Nam tước' ngồi đó với từng xấp thuốc rê Golden Virginia và coi đó như những khối vàng đã qua rồi.

Nay, các nhà tân 'Nam tước' chính là những người có trong tay những hộp cá hộp và đồ vệ sinh cá nhân xếp cao chất ngất, khiến bạn không thể nhìn ra ngoài khung cửa sổ buồng giam được.

Mọi thứ trông hơi giống như là ở ngôi làng Asterix và Obelix - ai cũng có một chút gì đó để buôn bán làm ăn. Những người làm việc ở khu vực bếp sẽ đưa lậu vào cho bạn một ít hạt tiêu đen hoặc rau gia vị các loại, để đổi lấy một, hai hộp cá ngừ.

Những tù nhân được giao công việc giặt và cất giữ quần áo sẽ đảm bảo để bạn có đồ mặc sạch sẽ, đổi lại bạn sẽ cần trả công bằng một chai nước uống tăng lực.

Người bạn tù được giao việc phân phát đồ chăn ga sẽ đưa cho bạn những món đồ có thể tạm coi là sạch nước cản, không dính đầy những lông với tóc của người khác nếu như bạn trả cho anh ta một ít mì ăn liền.

Làm thợ cắt tóc thì sẽ kiếm được bộn bạc (không phải là là tiền mặt, mà là cá hộp và kem tắm), bởi ai cũng muốn trông bảnh một chút khi đến ngày được người nhà vào thăm - lời khuyên của tôi là bạn nên mua lấy mấy cái tông-đơ và làm anh thợ cạo học việc, nhưng lưu ý là nên tìm đúng 'sư phụ' mà theo, nếu như bạn không muốn rơi vào cuộc tranh giành địa bàn, chiếm thị phần và nguồn thu nhập cá hộp (không đùa chút nào đâu).

Carl Cattermole là một cựu tù nhân trẻ và là một nhà vận động cải cách pháp luật. Anh từng ngồi chung buồng giam với những gã gangster, những kẻ nghiện ma tuý, những người mắc bệnh tâm thần và những kẻ phạm tội tình dục

Tiếp đến là các món đồ có giá trị trung bình. Các hoạ sĩ người địa phương sẽ vẽ cho bạn một tấm thiệp mừng sinh nhật, một lá thư tình hoặc một tấm thiệp chúc chóng lành bệnh. Các thợ thủ công sẽ làm cho bạn một bộ hộp có ngăn kéo bằng các que diêm xếp lại và keo dán. Rượu mạnh thì có giá khoảng 10 bảng một lít, tuỳ theo chất lượng.

  

Các món đắt tiền như ma tuý, thuốc lá (50g hiện có giá khoảng 500 bảng!), hoặc nếu bạn muốn mua chiếc máy nghe nhạc của ai đó, thì việc chi trả sẽ được thực hiện bên ngoài bức tường nhà tù. 

Bạn của người mua ở Bên Ngoài (tức bên ngoài nhà tù) sẽ trả cho bạn của người bán ở Bên Ngoài, và một khi tiền trao thì cháo sẽ múc.

Trên thực tế thì một số người vào tù chỉ để kiếm tiền hoặc để trả nợ. Họ nuốt ma tuý vào bụng ở mức tối đa, sau đó sẽ cố tình làm gì đó để bị bắt giam, nhằm có cơ hội bán ma tuý trong tù. Kiểu sống này, càng nghĩ bạn sẽ càng thấy nó kỳ quặc: không ai làm thế trừ phi họ thực sự cần phải làm (hoặc bị buộc phải làm).

Nợ

  

Ở Bên Ngoài thì có các cửa hàng cho vay nóng, các tiệm cá cược, và ngân hàng. Ở trong tù cũng có thứ tương đương, là các 'Nam tước', những người cho vay tiền theo mô hình được biết đến với cái tên Bong bóng Kép (Double Bubble).

Nó giống hệt như cái tên gọi đó - bạn vay món gì đó (ma tuý, miếng dán nicotine, thuốc giảm đau, thức ăn, đồ vệ sinh cá nhân), rồi trả gấp đôi vào tuần sau. Nếu không thể thu xếp để trả được, bạn sẽ rơi vào vòng xoáy nợ nần, mà bạn sẽ bị buộc phải trả nhiều nữa, nhiều hơn nữa.

Khu trại dành cho tù nhân mới nhập trại là điểm nóng cho hoạt động này, bởi đây là nơi mọi người mệt mỏi, lo lắng nhất, nơi họ được cung cấp đồ ít nhất (phải đợi chừng một, hai tuần mới có các món đồ đầu tiên, mà đó là với điều kiện họ có tiền), và cũng là nơi họ vẫn còn khờ khạo nhất.

Ý tôi muốn nói ở đây là có rất nhiều người vay mượn và họ xoay sở được để trả nợ đúng hạn.

  

Nhưng nếu bạn không trả được thì tình cảnh rồi sẽ rất xấu. Bị đánh đập, bị dập ngón tay vào cửa buồng giam, hoặc thậm chí bạn có thể còn bị buộc phải cất giấu ma tuý trong người.

Trong những trường hợp cực đoan, người ta có thể làm cho mình bị đưa vào nơi chịu sự giám sát của bộ phận theo dõi những người dễ bị tổn thương, hoặc tìm cách để được chuyển sang các nhà tù khác.

  

Tuy nhiên, các 'Nam tước' không phải là kẻ ngu: con nợ phải nộp thông tin chi tiết về gia đình, và gia đình họ sẽ là đối tượng bị theo đuổi nếu như con nợ biến mất.

Trong khi các doanh nghiệp hoạt động trên phố có thể đòi được tiền một cách hợp pháp bằng việc sử dụng những tay anh chị mặc đồng phục đi đòi nợ, thì các 'Nam tước' cũng áp dụng hình thức tương tự - dùng người đi truy đuổi đối tượng. Thực sự là không có mấy khác biệt to lớn giữa hai hình thức này.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

ĐÊM QUA RỪNG HÀ TĨNH LẠI CHÁY ĐỎ RỰC

Rừng ở Hà Tĩnh lại cháy đỏ rực trong đêm,

dân tất tả ôm đồ sơ tán 

 

Tiền Phong 
09/07/2019 00:45 

Vào khoảng 21h hôm nay, trên đỉnh đồi núi Nầm (xã Sơn Châu, huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) xảy ra cháy lớn. Nhiều hộ dân ở các khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng đã được sơ tán ngay trong đêm. 

Trao đổi với PV, ông Cù Xuân Hùng- Chủ tịch UBND xã Sơn Châu cho biết, đám cháy xảy ra tại khu vực núi Nầm vào trưa nay (8/7) đã được dập tắt vào khoảng 14h cùng ngày. Tuy nhiên, đến 21h cùng ngày, ngọn lửa bất ngờ bùng phát trở lại.

"Giờ lửa đã cháy lên đến tận đỉnh núi giáp ranh giữa 2 xã Sơn Thủy và Sơn Châu. Hơn 200 cán bộ, chiến sĩ, kiểm lâm, dân quân tự vệ cùng người dân đã được huy động dập lửa", ông Hùng cho biết. 

 

Lớp thực bì dày khiến ngọn lửa bùng phát dữ dội 

 

 

 

Hơn 200 cán bộ, chiến sĩ, kiểm lâm, dân quân tự vệ cùng người dân đã được huy động Theo ông Hùng, do núi dốc, lớp thực bì dày, cộng với bất lợi do đêm tối, công tác khống chế đám cháy gặp rất nhiều khó khăn.

"Đám cháy bùng phát rất dữ dội. Anh em đang tập trung khống chế ngọn lửa, đồng thời phát đường băng cản lửa để bao vây không để đám cháy lây lan", ông Hùng cho biết thêm.

Nhiều hộ dân ở các khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng cũng đã được sơ tán ngay trong đêm.
___________________

VNE - Thứ ba, 9/7/2019, 06:48 (GMT+7) 

Người dân Hà Tĩnh sơ tán trong đêm 

vì cháy rừng bùng trở lại 

20 gia đình dưới chân núi Nầm (huyện Hương Sơn) phải sơ tán khi đám cháy bùng lên lúc gần nửa đêm, gió Lào thổi mạnh khiến lửa lan nhanh. 

 
21h45 ngày 8/7, lửa bùng phát ở núi Nầm, thuộc xã Sơn Châu và Sơn Thủy (huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh). Khói bốc lên nghi ngút, cả một vùng trời đỏ rực.

Hàng trăm người gồm công an, kiểm lâm, người dân quanh vùng tiếp tục được huy động ra hiện trường dập lửa. Hơn 20 gia đình sống dưới chân núi buộc phải sơ tán đồ đạc, tài sản trong đêm đề phòng lửa bén tới.

 

Hiện trường vụ cháy. Ảnh: X.H

"Chúng tôi di chuyển những tài sản quan trọng như tivi, tủ lạnh, bàn ghế ra bãi đất trống phía trước, sau đó còn thời gian thì chuyển tiếp những đồ đạc ít tiền. Cháy thế này coi như mất ngủ cả đêm", một người dân nói.

Theo Chủ tịch huyện Hương Sơn, ông Nguyễn Quang Thọ, núi Nầm cháy trở lại do còn sót tàn tro ở những điểm cháy trước, khi gió Lào thổi mạnh lên thì bén lửa, lan ra nhiều nơi. Công an đã điều động xe chữa cháy đến ngăn lửa lan sang nhà dân.

Ông Nguyễn Văn Thành, Hạt trưởng Kiểm lâm huyện Hương Sơn cho biết, khoảng 1h ngày 9/7, hỏa hoạn được khống chế. Khu rừng bị cháy chủ yếu trồng cây keo và thông, đã được giao khoán cho dân. Nhà chức trách đang cử người thống kê thiệt hại.

 

Người dân sơ tán tài sản trong đêm. Ảnh: Đ.H

Trưa hôm trước, lửa bùng phát lần thứ nhất ở núi Nầm, lan rộng ra thiêu rụi nhiều cây cối, thực bì trên đỉnh núi. Sau hai tiếng, hỏa hoạn được khống chế.

Từ ngày 25 đến 30/6 do thời tiết nắng nóng kéo dài, Hà Tĩnh xảy ra hàng loạt vụ cháy rừng ở huyện Nghi Xuân, Lộc Hà, Đức Thọ, Hương Sơn... khiến hơn 250 ha rừng bị thiêu rụi. Hàng nghìn người được huy động tham gia dập lửa. 

 

Đức Hùng

nhận xét hiển thị trên trang

Bộ KH-ĐT tính toán xây đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chỉ khoảng 26 tỉ USD

09/07/2019 TTO - Bộ Kế hoạch và đầu tư (KH-ĐT) tính toán tổng vốn đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chỉ khoảng 26 tỉ USD, giảm hơn 32 tỉ USD so với đề xuất của Bộ Giao thông vận tải (GTVT). Hai bộ đang có phương án khác nhau về dự án đường sắt tốc độ cao. Theo Bộ KH-ĐT, với mức đầu tư này, tốc độ chạy tàu vẫn đảm bảo khoảng 200km/h, bảo đảm hiệu quả kinh tế. 

Tàu hỏa chạy trong nội thành TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Vốn đầu tư có thể giảm sâu hơn
Bộ KH-ĐT vừa có báo cáo gửi Thủ tướng về phương án thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Bộ này dẫn phân tích của các chuyên gia Đức và Hà Lan cho rằng với chiều dài hàng nghìn kilômet, tốc độ chạy tàu trên trục Bắc - Nam khoảng 200km/h là hiệu quả, tổng mức đầu tư dự án khoảng 26 tỉ USD, giảm hơn 32 tỉ USD so với đề xuất của Bộ GTVT. Đặc biệt, nếu tính đến các yếu tố khác như sự hợp lý của hướng tuyến, giảm chiều dài tuyến đường sắt tốc độ cao thì tổng mức đầu tư sẽ tiếp tục giảm. Các chuyên gia cũng khẳng định với tốc độ khai thác 200km/h, thời gian di chuyển giữa Hà Nội - TP.HCM khoảng 8 giờ là khá hợp lý.

Theo thứ trưởng Bộ KH-ĐT Vũ Đại Thắng, phương án tối ưu là nâng cấp tuyến đường sắt cũ để chở hàng hóa và đầu tư mới một tuyến đường sắt tốc độ cao để chuyên chở khách. Thực tế, Chính phủ Hà Lan đã không thực hiện việc nâng cấp tuyến đường sắt Dusseldorf - Amsterdam từ 200km/h lên 300km/h vì chi phí vận hành tăng từ 1,8 tỉ euro lên 3,4 tỉ euro và không phát huy tối đa hiệu quả.

Phương án quá lãng phí?

Trước đó, Bộ GTVT đã trình Thủ tướng phương án nâng cấp tuyến đường sắt Bắc - Nam hiện tại phục vụ chở khách địa phương và chở hàng hóa. Đồng thời đầu tư mới tuyến đường sắt tốc độ cao đường đôi, khổ 1.435mm, tốc độ chạy tàu 320km/h, tổng vốn xây dựng lên tới 1.344.459 tỉ đồng (khoảng 58,7 tỉ USD).Thời gian dự kiến xây dựng khoảng 30 năm, từ 2020 - 2050.

Nhưng một bất cập đầu tư được Bộ KH-ĐT chỉ ra, đó là sau khi kết thúc giai đoạn 1, hoàn thành đầu tư đoạn Hà Nội - Vinh, Nha Trang - TP.HCM vào năm 2032, năng lực khai thác 2 tuyến này đạt 364.000 hành khách/ngày. Trong khi dự báo số lượng hành khách trên 2 đoạn tuyến này vào năm 2035 chỉ đạt từ 55.000 - 58.000 hành khách/ngày (chỉ gần 16% công suất đầu tư).

Từ kinh nghiệm của Đức, Hà Lan, Bộ KH-ĐT cho rằng phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tốc độ tối đa 200km/h là phù hợp, giảm chi phí đầu tư xã hội. Việc đầu tư dự án đường sắt tốc độ 350km/h chỉ để chở khách mà không phục vụ vận tải hàng hóa là quá dư thừa và lãng phí.


GS.TSKH Lã Ngọc Khuê - nguyên thứ trưởng Bộ GTVT - nhắc lại việc Quốc hội từng không chấp thuận dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam tại kỳ họp tháng 6-2010. Dù tình hình đã thay đổi nhưng Việt Nam vẫn sẽ là nước nghèo nhất đầu tư đường sắt cao tốc, xét theo thu nhập tính trên đầu người. Vì vậy sẽ có nguy cơ làm cho tính khả thi, hiệu quả đầu tư của dự án không được đảm bảo, thậm chí còn đem đến tác động tiêu cực lên nền tài chính của quốc gia.

Ông Khuê nói tổng mức đầu tư 58,7 tỉ USD sẽ là một gánh nặng rất lớn đối với nền kinh tế, bởi nó lớn gấp 50 lần tổng chi của ngân sách trung ương dành cho phát triển hạ tầng giao thông của một năm tài khóa thời gian qua.

Cảnh báo nguy cơ lệ thuộc công nghệ

Dù ủng hộ việc đầu tư một tuyến đường sắt tốc độ cao mới trên trục Bắc - Nam nhưng Bộ KH-ĐT không đồng tình với đề xuất đầu tư đắt đỏ của Bộ GTVT. Đặc biệt, Bộ KH-ĐT cho rằng phải bảo đảm tính khả thi về mặt kỹ thuật, các doanh nghiệp Việt có thể tiếp cận thực hiện dự án, không để các công ty nước ngoài thâu tóm các hợp đồng có giá trị lớn thuộc dự án để tránh bị lệ thuộc.

Bộ này cũng khuyến cáo dự án cần tránh độc quyền công nghệ của đối tác nước ngoài, tạo khả năng hợp tác đa phương làm giảm chi phí công nghệ, tăng khả năng xã hội hóa đầu tư.

Theo TS Trần Đình Thiên - nguyên viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, khi đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đầu tiên phải nghĩ tới hiệu quả đầu tư. Nếu quá đắt đỏ, giá vé sẽ khó cạnh tranh với hàng không, khi hàng không giá rẻ ngày càng nhiều. Khi tổng vốn đầu tư hai bộ tính chênh nhau đến mấy chục tỉ USD, ông Thiên cho rằng phải cân nhắc nghiêm túc trong bối cảnh ngân sách không dư dả.


Ông VŨ ĐẠI THẮNG - Thứ trưởng Bộ KH-ĐT:

Phải chủ động về công nghệ

Bộ KH-ĐT đã khuyến nghị phải chủ động về công nghệ, mua công nghệ nhưng phải tiếp quản dần dần và phát triển thành công nghệ của Việt Nam là hết sức cần thiết. Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam thời gian vận hành kéo dài nhiều thế hệ nên sử dụng công nghệ nào thì vẫn phải có giải pháp chuyển giao. Chứ mua công nghệ chạy tàu về, nó cứ hỏng cái lại mua tiếp thì sẽ rất đắt đỏ.




Huy động cả ngân sách địa phương để đầu tư

Tổng mức đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam theo đề xuất của Bộ GTVT là 1.344.459 tỉ đồng (58,7 tỉ USD), trong đó vốn nhà nước 1.075.567 tỉ đồng (80% vốn), vốn tư nhân 268.892 tỉ đồng (20% vốn). Ngoài ngân sách trung ương, Bộ GTVT cũng tính tới việc huy động ngân sách địa phương để làm dự án.
Đẩy nhanh các dự án hạ tầng lớn gồm cả đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

TTO - Nhằm giữ 'lửa' cho tăng trưởng kinh tế, Chính phủ đề ra 7 nhóm giải pháp, trong đó định hướng sẽ thúc đẩy trình, triển khai nhanh các dự án hạ tầng quan trọng, gồm cả dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.



BẢO NGỌC
https://tuoitre.vn/bo-kh-dt-tinh-toan-xay-duong-sat-toc-do-cao-bac-nam-chi-khoang-26-ti-usd-20190708222325807.htm


Phần nhận xét hiển thị trên trang

KÝ ĐINH QUANG ANH THÁI, NHỮNG KIẾP PHONG TRẦN...

Đặng Văn Sinh

Lần đầu được đọc tập ký hoàn chỉnh của nhà báo Đinh Quang Anh Thái, một tác giả người Việt hải ngoại, tự nhiên trong đầu tôi nảy ra sự so sánh với hàng ngàn vạn bài ký “mậu dịch” của hơn tám trăm tờ báo dưới sự chăn dắt của Ban Tuyên giáo Trung ương. Hóa ra, đó toàn là những sản phẩm đồng phục được chế tác bởi những tác giả, qua sự đào luyện của hệ thống trường ốc, trong đó, cá tính đã được mài nhẵn, tư tưởng được kiểm soát chặt chẽ, mọi phản biện xã hội đều bị giới hạn trong phạm vi cho phép, vì thế, cái gọi là ký ấy chỉ là những văn bản véo von ca ngợi, tự sướng của những cây bút thủ dâm chính trị, tự huyễn hoặc mình. Loại báo chí ấy chẳng những không có lợi, mà trái lại, rất có hại, bởi nó thực chất là dối trá, lừa phỉnh nhân quần. Dẫn chứng thì không thiếu, chỉ xin nêu ra trường hợp “Trong xà lim án chém” (hồi ký của Phạm Hùng) và “Bất khuất”(hồi ký của Nguyễn Đức Thuận), mà chính người được giao trách nhiệm viết là nhà văn Trần Đĩnh đã hơn một lần khẳng định là bịa đặt theo sự chỉ đạo...

Vì thế, tiếp cận ký Đinh Quang Anh Thái, người đọc nhận ra ngay, nó thuộc một hệ hình thẩm mỹ khác, một đẳng cấp khác, cho dù văn bản vẫn nằm trong phạm trù Chủ nghĩa Hiện thực cổ điển mà những nhà văn Việt Nam tiền chiến viết rất thành công như Vũ Trọng Phụng, Vũ Bằng, Tam Lang...

Viết ký dễ mà lại khó. Dễ là viết theo kiểu “người tốt việc tốt” ăn theo Nghị quyết. Ai cũng có thể làm được miễn là đọc thông viết thạo chữ Quốc ngữ. Khó là cần có một tư tưởng nào đó, một cá tính riêng biệt, và cuối cùng là chất văn. Ký dù là báo chí hay văn chương, không có “văn” là vứt.

Theo tôi, ký Đinh Quang Anh Thái sống được trong lòng độc giả là bởi, trước hết nó có tư tưởng, trong đó, bao hàm cả tư tưởng thẩm mỹ bằng thứ văn mang đậm phong cách cổ điển, sang trọng, lịch lãm và cô đọng. Văn bản của Đinh Quang Anh Thái dồn nén, đậm đặc đến mức hàm súc khiến người đọc lắm lúc tiếc nuối bởi ông tỉnh lược đến mức tối đa những chi tiết, tình tiết đáng lý ra phải được trình bày kỹ lưỡng cho dù nó chưa hẳn là cần thiết. Trong ký, có một sự nghịch lý là, đôi khi những sự kiện không mấy quan yếu lại tạo cho tác phẩm một sức hấp dẫn, một trường liên tưởng dẫn dụ người đọc khám phá giá trị ngoài văn bản.

Đinh Quang Anh Thái có thế mạnh để viết ký. Trước hết, ông đã từng lớn lên trong một chế độ xã hội tương đối cởi mở, được tiếp cận một nền giáo dục khai phóng, không bị nhồi sọ những tư tưởng giáo điều. Thứ nữa, ông đã từng là một chính trị phạm với hơn 6 năm bị đày đọa trong các nhà tù “Bên thắng cuộc”. Vì thế, ông hiểu đến chân tơ kẽ tóc bản chất của Chủ nghĩa Cộng sản kiểu Staline và Mao Trạch Đông. Trong cái rủi có cái may. Về một mặt nào đó, có thể nói, đây là môi trường tuyệt hảo để ông múa bút viết những thiên hồi ký thấm đẫm tinh thần nhân văn như “Nhớ thương cậu Tiến” hay “Bác Năm Tường Phi Lạc náo Chí Hòa”.

Cũng như “Nguyễn Tất Nhiên, chiếc quần mới và bữa thịt chó cuối năm cũ” hay “Đỗ Ngọc Yến, con người bí ẩn”, các bài về Như Phong Lê Văn Tiến hay Hồ Hữu Tường đều là tác phẩm ký họa chân dung nhưng mỗi bài tác giả lại có cách diễn dịch riêng, khi thì khái quát, khi lại rất chi tiết, cụ thể chỉ với mục địch khắc họa cho được cá tính nhân vật, đặc biệt là nhân vật lớn có tầm ảnh hưởng trong xã hội.

Sự độc đáo của các nhân vật ấy lại được tác giả chọn đúng hoàn cảnh nên hiệu ứng thẩm mỹ càng tăng lên gấp bội. Ấy là hoàn cảnh trong tù. “Nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại”. Phải đặt vào tình trạng cùng quẫn như thế ta mới thấy nhân cách của họ “cùng tắc biến” như thế nào. Chi tiết bác Năm Tường nâng tô canh tù sứt mẻ lõng bõng nước húp cũng như phải chia đều gói đậu phộng rang muối ít ỏi cho nhiều bữa ăn mới thấy chế độ nhà tù Cộng sản khắc nghiệt, coi thường tính mện và nhân phẩm con người như thế nào.

Về mặt phương pháp sáng tác, ký Đinh Quang Anh Thái không thiên về đổi mới hình thức, thậm chí còn cổ điển hơn cả cổ điển, nhưng về nội dung biểu đạt, tác giả đã “kể” về nhân vật của mình thông qua một hệ giá trị mới mà trọng tâm là sự trung thực đến tận cùng, tính nhân bản và nhất là tạo được một dòng chảy ngầm chuyên chở tư tưởng thẩm mỹ. Bởi lẽ, ký Đinh Quang Anh Thái luôn lược bỏ những chi tiết rườm rà, chỉ giữ lại phần tinh chất, nên khi đọc, ta phải đào bới vào chiều sâu không gian, thời gian, thậm chí cả chiều sâu tâm lý nữa mới nhìn ra bản chất sự kiện.

Cách “kể” của Đinh Quang Anh Thái cũng không có gì khác người, chủ yếu vẫn nương theo trình tự thời gian tuyến tính kết hợp với những đoạn hồi tưởng, nhưng ông toàn chọn được những chi tiết đắt làm xương sống cho bài viết của mình. Với ký, càng nhiều chi tiết đắt tác phẩm càng sáng giá. Chính vì thế, cái làm nên diện mạo Nguyễn Tất Nhiên đọng lại trong ký ức chúng ta tất yếu phải là giấc mộng Nobel văn chương và bữa thịt chó cuối năm bằng số tiền bán chiếc quần ông bố mới mua cho. Cái chết của Nguyễn Tất Nhiên sau khi đã vượt biên sang Mỹ cũng là một bi kịch của lớp trí thức bị sang chấn tinh thần sau khi đã nếm trải đủ nỗi cay đắng của một kiếp người nơi cố quốc.

Cũng như vậy, hai nhân vật thuộc vào hàng tinh hoa dân tộc, trí tuệ mẫn cán, nặng lòng với vận mệnh đất nước là Lê Văn Tiến và Hồ Hữu Tường, được tác giả viết với thái độ vô cùng trân trọng nhưng đâu đó vẫn chen vào những dòng hài hước, phúng dụ về sự     hoang tưởng hay quá tự tin vào bản thân mà chưa nhìn nhận thấu đáo về hiện trạng xã hội. Theo tôi, nguyên nhân là bởi, cả hai ông đều sống dưới chính thể Việt Nam cộng hòa, ít nhiều đã được hưởng không khí dân chủ, tự do bày tỏ chính kiến của mình mà không hiểu được bản chất của nhà nước độc tài toàn trị núp dưới danh xưng “Chủ nghĩa xã hội”. Đó là một thể chế chính trị luôn phủ nhận những giá trị phổ quát của nhân loại tiến bộ, chưa bao giờ tôn trọng những giá trị cơ bản của con người, và, điều cốt lõi là, họ không bao giờ chịu nhường quyền lãnh đạo quốc gia cho bất thế lực chính trị nào. Những dự án về tương lai đất nước của Lê Văn Tiến hay Hồ Hữu Tường thật ra đều chỉ là giả định. Đương nhiên hai ông không phải là chính khách xa lông nhưng vì không hiểu thời cuộc nên cách hành xử giống như chính khách xa lông.

Câu chuyện về Lê Văn Tiến và Hồ Hữu Tường là những chuyện buồn, một người chết bởi chế độ hà khắc của nhà tù trong nước, một người chết nơi tha hương, đều đươc tác giả kể lại với tư cách người trong cuộc nên có độ tin cậy cao qua những chi tiết đắt giá. Chẳng hạn như chuyện “bắt gà” trong trại giam. Từ chuyện “bắt gà" chuyển trại, chúng ta hiểu thêm được cách thủ tiêu trọng phạm cũng như sự xáo trộn luân chuyển qua các trại giam cách xa nhau là một chủ trương đã được lên kế hoạch từ cấp có thẩm quyền, chỉ với mục đích cô lập, khuất phục làm tiêu ma ý chí phản kháng của người tù. Trong hoàn cảnh bi đát như vậy mà Lê văn Tiến, Hồ Hữu Tường vẫn ung dung tự tại, vẫn lạc quan truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ để họ tiếp tục đấu tranh vì một Việt Nam tươi sáng trong tương lai thì quả là đáng kính phục. Đúng là bạo quyền không khuất phục được những nhân cách lớn.

Với những người bạn cùng trang lứa thì ngòi bút Đinh Quang Anh Thái đôi khi  nhấn mạnh vào những tính cách khác thường, có khi nghiêm túc nhưng cũng không hiếm trường hợp tỏ ra hài hước. Câu chuyện Nguyễn Tất Nhiên mê con gái Bắc Kỳ đến nỗi phải làm thơ để ký thác “lời nguyền truyền kiếp” là một ví dụ khá điển hình. Còn Đỗ Ngọc Yến, “cháu Đỗ Mười” thì đúng là “con người bí ẩn”. Chính con người lịch lãm, lễ phép ấy đã đặt nền móng cho “Người Việt”, tờ báo lớn của cộng đồng người Việt Hải ngoại mà sau này Đinh Quang Anh Thái là người trong ban quản trị. Theo tác giả, Đỗ Ngọc Yến là một tài năng thiên bẩm, giỏi biện thuyết, giỏi lập kế hoạch, là kẻ tử thù trong mắt những người Cộng sản nhưng lại có tật... đánh trống bỏ dùi. Với Đinh Quang Anh Thái, dù là vĩ nhân cũng không bao giờ hoàn hảo, bởi như thế mới chính là con người. Tôi cho rằng, đó là bản lĩnh của người cầm bút chân chính.

Ngoài những chân dung nhân vật từng sống dưới chế độ Việt Nam Cộng hòa, hoặc bị tù đày sau khi Sài Gòn thất thủ, hoặc đã vượt biên đến xứ sở tự do, được khắc họa từ nhiều góc độ khác nhau làm nổi bật tính cách của họ như một kỷ niệm khó quên, Đinh Quang Anh Thái còn có những trang hồi ký về cộng đồng lưu học sinh hay công nhân lao động miền Bắc trên đất Đông Âu hay nước Nga sau khi bức tường Berlin sụp đổ. Về mặt này, phải ghi nhận tác giả là một tay lãng tử, một kẻ theo chủ nghĩa xê dịch còn hơn cả Nguyễn Tuân. Chỉ riêng việc, đã nhiều lần, cứ vào dịp cuối năm, Đinh Quang Anh Thái lại sang Tiệp ăn tết với đám bạn bè thậm chí chưa biết mặt cũng đã làm chúng ta ngả mũ cúi chào.        

“Đêm giao thừa trên đất Tiệp” và “Về một chuyến đi Nga” là hai thiên ký sự nói về cuộc sống của cộng đồng người Việt sau khi hệ thống Xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ và nước Nga Xô Viết giải thể sau 74 năm tồn tại. Khác với nguời Việt thuyền nhân trên lãnh thổ Hoa Kỳ, người Việt Đông Âu và nước Nga thời Hậu Cộng sản hầu hết là lớp trẻ, trước khi “xuất ngoại” đã được sàng lọc về thành phần giai cấp, “lý lịch trong sạch” và lập trường cách mạng kiên định, nhưng sau một thời gian tiếp xúc với nền văn hóa, văn minh nước sở tại, họ mới nhận ra rằng, hệ thống truyền thông đồ sộ trong nước đã làm cho người dân ngu đi. Vậy là họ tự phản tỉnh, tự diễn biến, tự chuyển hóa. Họ cũng tham gia biểu tình, cũng ra báo cổ xúy cho “Cách mạng Nhung”. Quá trình vận động dân chủ Đông Âu đã thức tỉnh người Việt, thậm chí một Bí thư chi bộ, xuất thân từ một gia đình “có truyền thống cách mạng” lại là người hăng hái nhất chủ trường tờ “Điểm tin báo chí”, hay một anh bạn dân tộc thiểu số Nông Đình Bửu còn giải thiêng thần tượng bằng bài hát “chế” trong đó có câu “Bác kính yêu đang cùng.. hành quân” rồi rú lên “đéo tin thì thôi”.

Cũng qua các thiên ký sự, người đọc thấy được thân phận người Việt xa xứ đầy bất trắc, mỗi người một số phận, và cũng không hiếm trường hợp bế tắc phải tìm đến cái chết để giải thoát như Cù Lần Trần Hồng Hà kết thúc cuộc đời bằng cách treo cổ trong một khu rừng gần Praha.

Qua cách kể của Đinh Quang Anh Thái, hẳn là có dụng ý nhưng không phải ai cũng nhận ra về sự khu biệt giữa người Việt ở Nga và người Việt Đông Âu. Các nước Đông Âu Xã hội chủ nghĩa có nền kinh tế khá hơn, công nghiệp tiêu dùng phát triển hơn nước Nga Xô Viết nên con người sống bớt nhếch nhác hơn. Và điều cơ bản là, ý thức đấu tranh dân chủ của Đông Âu mạnh hơn Nga Xô Viết, tác động sâu sắc hơn đến tâm lý người Việt. Chính vì thế Đông Âu (bao gồm cả Đông Đức) mới có “Cánh én”, “Diễn đàn” rồi “Điểm tin báo chí”...

Trong khi ấy, nước Nga Xô Viết, sau khi tan rã, cuộc sống cộng đồng người Việt vô cùng phức tạp. Chỉ riêng chi tiết tác giả bay từ Mỹ sang mà không tìm được đồ ăn ngay cả trong khách sạn bốn sao tại thủ đô Moscou cũng làm người đọc giật mình về sự nhếch nhác của một cường quốc từng cầm đầu phe Xã hội chủ nghĩa.

Những đáng sợ nhất vẫn là những hệ lụy phát sinh sau khi chính thể Xã hội chủ nghĩa Liên Bang Xô Viết cáo chung. Tệ nạn tham nhũng hoành hành ngay tại phi trường quốc tế. Nhân viên hải quan, nhân viên an ninh vòi ngoại tệ, bọn lưu manh được công an bảo kê bắt chẹt khách, chúng sẵn sàng đâm thủng lốp taxi, thậm chí giết người mà vẫn vô can. Trong khách sạn thì nhân viên lễ tân kiêm gái điếm, chèo kéo khách bằng ngoại tệ mạnh với giá trên trời. Nước Nga trở thành một nhà nước vô chính phủ do bọn mafia điều hành. Đó chính là nguyên nhân, đồng thời cũng là động lực để cộng đồng người Việt  biến ốp Búa Liềm thành một cái chợ tạp pí lù với đủ loại hình kinh doanh kể cả nấu rượu lậu, thịt chó và gá bạc. Các mánh khóe làm ăn của người Việt tại nước Nga thời Hậu Cộng sản nổi tiếng đến nỗi, một phụ nữ Nga, cô Janna Menshikova dã phải thốt lên khi tác giả khi ông hỏi về người Việt: “Có chứ, chẳng có gì tốt đẹp về họ cả. Buôn chui bán lận, gấu ó lẫn nhau là tất cả chuyện về họ”.

Nhưng thật ra, “Về một chuyến đi Nga”, Đinh Quang Anh Thái không chủ trương nói về người Việt mà chỉ dùng người Việt như một nhịp cầu để phản ánh về một nước Nga tàn tạ, suy sụp bởi hiệu ứng domino “Bức tường Berlin sụp đổ”. Chỉ cần nhìn qua 5 tiểu mục người đọc dễ dàng nhận ra điều này: “Aeroflot: Một lần cho biết”, “Intourist: Có tiền mua tiên... thì được; thực phẩm... thì không”, “Ốp Búa Liềm: Một khía cạnh sinh hoạt của người Việt trên đất Nga”; “Ở tận sông Hồng em có biết... quê hương Nga hổng có gì ăn”; “Quảng Trường Đỏ và phố Arbat”. Ở mỗi tiểu mục như vậy, tác giả đều ghim một điểm nhấn qua cái nhìn khái quát về thực trạng kinh tế, văn hóa, xã hội Nga vào lúc chính trị khủng hoảng. Ở đó, trong mọi lĩnh vực sinh hoạt, đồng rouble mất giả thảm hại, người Nga đói ăn, bất chấp sĩ diện, coi “tờ xanh” (dollar) như là biểu tượng của nền văn minh thế giới nhưng vẫn biểu tình và rủ nhau giật đổ tượng đài Lenine.

Ký Đinh Quang Anh Thái luôn có cái nhìn sắc sảo bằng cặp mắt của người từng trải, hiểu rộng, biết nhiều nhưng khi viết không bao giờ cực đoan mà ngòi bút luôn độ lượng ngay cả với những kẻ đã hành hạ mình trong nhà tù Cộng sản. Văn ông đầy nội lực nhưng không đao to búa lớn, đầy tâm trạng nhưng lại hóm hỉnh trào lộng tạo nên sự liên tưởng đa chiều về kiếp người trong cõi nhân gian dâu bể. Qua những trang văn, dù là thấp thoáng vài chân dung bạn bè tha hương hay những con số thống kê cơ học về một xã hội tôn sùng bạo lực, giam cầm, đày ải chính công dân của mình, chúng ta đều nhận ra phẩm chất đáng quý của một người cầm bút có trách nhiệm với đất nước và dân tộc Việt Nam.

 Sống ở miền đất hứa, quyền con người được tôn trọng đến mức tối đa nhưng Đinh Quang Anh Thái không quên Tổ Quốc, cho dù chính mảnh đất quê hương đã buộc ông phải trở thành “thuyền nhân”.

Chí Linh, 10.7.2019, những ngày hè nóng bỏng

Đ.V.S.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Hàng giả được tán tụng trong đời sống văn chương

2 Tháng Bảy, 2019, Đinh Quang Tốn, (Vanchuongphuongnam.vn) 

Hàng “xịn” và hàng giả ư? Khái niệm này đúng là trong cơ chế thị trường mới xuất hiện. Nhưng thực ra, thật và giả cũng có tự thuở xa xưa. Thời nỏ thần Kim Quy bị Trọng Thủy đánh cắp thay bằng lẫy nỏ giả. Thầy trò Đường Tăng đi lấy kinh, lúc đầu chưa có tiền hối lộ cũng bị đưa cho bộ kinh giả đấy thôi. Rồi trong Hồng lâu mộng, chàng Giả Bảo Ngọc lấy vợ đã bị tráo Lâm Đại Ngọc bằng Tiết Bảo Thoa…

Nhà văn Đinh Quang Tốn

Tôi có một người bạn, nhà thơ nông thôn Nguyễn Thành, từ thời kỳ đầu đổi mới anh đã có thơ về hàng “xịn” và hàng giả rồi, chứ không phải chậm chễ như tôi đến giờ mới nói. Trong bài thơ “Lời người bán hoa giả” (1990), anh viết: “Là hoa giả mười mươi/ Mà nom như hoa thật/ Chợ đông, người bán đắt/ Khách hàng chen nhau mua”. Bây giờ thì không chỉ có hoa giả, mà hàng giả tràn lan. Trong văn chương nghệ thuật thì sách giả đã làm chao đảo thị trường sách. Nhưng còn có một loại sách thật chứ không phải là sách nhái, mà lại là hàng giả. Đó là những sách chất lượng kém. Đối với sách văn học thì đó chưa phải là văn chương.

Nhiều nhà văn trong hội thảo về văn học nước ngoài được dịch vào Việt Nam đã khẳng định, trong những năm qua, sách văn học dịch ở Việt Nam chưa phải là tinh hoa của các nền văn hóa. Gần gũi với Việt Nam như văn học Trung Quốc, thì “Báu vật của đời” của Mạc Ngôn, “Phế đô” của Giả Bình Ao, hay “Điên cuồng như Vệ Tuệ”… đâu phải là những tác phẩm đỉnh cao của văn chương Trung Quốc thời mở cửa. Đó là những tác phẩm có cách nhìn khác về lịch sử, là những truyện tình thuộc loại “hàng khủng”. Không phải sách bán chạy là sách hay. Điều này ai cũng rõ, nhưng cũng không ai làm gì để thay đổi. Cơ chế thị trường mà, tự do mua, tự do đọc. Thì đến như “Bóng đè” trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc, mà vẫn có người cổ súy đấy thôi! Và còn có cả hàng giả được trao giải thưởng nữa, thậm chí là giải thưởng cao quý cơ (tặng thưởng thơ năm 2006 của Hội Nhà văn Việt Nam) và tác giả còn tỏ ra cao đạo không nhận chứ! Thật chẳng còn biết là thế nào!

Đa số sách của các nhà văn được khẳng định trong mấy chục năm qua, thì nay không bán được. Số lượng in mỗi cuốn thường không quá 1.000 bản. Sách thật, có chất lượng chỉ chiếm một phần mười thị trường sách. Điều ấy nói lên vấn đề gì? Có người lý giải đó là sự xuống cấp của văn hóa đọc, sự cáo chung của xuất bản giấy. Rõ ràng đời sống văn học nghệ thuật của chúng ta là không bình thường, đang có sự loạn chuẩn, đang khủng hoảng. Điều đáng lo ngại là những người có trách nhiệm lại không mấy quan tâm đến vấn đề này, và những người được giao đảm trách công việc này lại không có đủ năng lực tương xứng với nhiệm vụ. Nên những điều họ làm thì lại càng làm cho tình hình rối tung lên.

Đến như nơi được coi là hoàn toàn tâm linh là chốn tu hành mà của giả cũng luồn sâu vào: Tu giả, ăn giả. Tu giả là một vấn đề lớn mà tổ chức Phật giáo phải giải quyết. Tôi là người trần mắt thịt nên chỉ nói về ăn giả ở chốn tu hành thôi. Đó là thức ăn chay nhưng lại có hình thịt, cá, trứng… Tôi có bài thơ “Ăn chay” được một số người thích đọc, nhưng khi chọn lọc vào tập thơ mới cho tôi thì nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm lại bảo “không nên cho vào tập”. Anh sợ động chạm đến tâm linh. Tôi thì cho rằng chẳng có gì phải sợ cả. Bản chất của Đức Phật là sự thật thà. Mà bài thơ của tôi thì hoàn toàn thật thà, vì mục đích trong sạch chốn nhà Phật. Tôi tin đức Phật còn phù hộ cho tôi ấy chứ: “Đã nguyện không sát sinh/ Lại ăn hình thịt cá/ Chưa chay tận tâm linh? Thì có thành chính quả?”…

Nói thế để thấy văn chương thời mở cửa, vấn đề hàng “xịn” và hàng giả là rất khó giải quyết. Nếu lịch sử của nhân loại là lịch sử đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, thì chưa bao giờ cuộc đấu tranh ấy lại quyết liệt như hiện nay. Nó diễn ra ở mọi phương diện và ở mọi cấp độ. Nhưng những người chân chính thì không bao giờ đầu hàng, bởi nếu họ đầu hàng thì văn chương nghệ thuật nói riêng và nhân loại nói chung sẽ sụp đổ.

Phần nhận xét hiển thị trên trang