Châu Âu năm kết thúc bằng số 8: 1848, 1918, 1968, 2008 và 2018

Chateau d'Eau thuộc Cung điện Hoàng gia (Palais-Royal) ở Paris bị đốt cháy năm 1848, trong tranh của Eugene Henri Adolphe Hagnauer

Năm 2018 khép lại với bất ổn từ Pháp đã lan sang Bỉ, Hà Lan, sau khi Đức, Ý, Hungary, Áo đều đã trải qua những biến động không lớn thì nhỏ.

Có ý kiến nói những gì xảy ra ở Pháp nhiều dịp cuối tuần với phong trào Áo Vàng liên tục biểu tình thật giống cuộc 'cách mạng 1968'.

Nhưng riêng với Pháp, một năm khác kết thúc bằng số 8 còn dữ dội hơn: năm 1848.

  

Cách mạng 1848 xóa sổ chính quyền vua Louis Philippe không chỉ dừng lại ở Pháp mà lan ra toàn châu Âu: Đức, Áo, Đan Mạch, Ý...

Trong gần hết nửa đầu thế kỷ 19, Giàn giao hưởng châu Âu do Thủ tướng Áo, Klemens von Metternich xây dựng đã dung hòa quyền lợi, giữ ổn định cho các chế độ phong kiến - tư sản.

Từ Hội nghị Vienna (1815), hệ thống Metternich cho phép các chính phủ châu Âu đẩy lui xu thế cách mạng xã hội, nhưng đến 1848 thì nó bị sụp đổ.

Bắt đầu từ Ý, biến động lan sang Pháp, quốc gia 'nhiệt kế chính trị' của châu Âu.

  

Giống như một số nhóm Áo Vàng ngày nay chống hệ thống tư bản toàn cầu, đòi Pháp rút khỏi EU và Nato, hồi năm 1848, đoàn biểu tình ở Pháp cũng đòi xóa bỏ quyền lực cũ, lập ra các công hội tự quản (national workshop).

Ở Anh, nhóm Chartist đòi quyền lợi cho người lao động (1838-48) đã gửi kiến nghị đòi cải cách chứ không lập chiến lũy.

Tương tự như vậy, ngày nay mâu thuẫn nội tại ở Anh thông qua Brexit gây ra va đập mạnh mẽ trong nghị trường ở Westminster mà không tràn ra phố như ở Pháp.

Dù vậy, cách mạng hoặc bạo lực thuần tuý phải nổ ra, không ở dạng này thì ở dạng khác.

Lính Đức đánh phe khởi nghĩa Spartacist ở Berlin năm 1918. Hai lãnh tụ cộng sản Rosa Luxemburg và Karl Liebknecht bị nhóm vũ trang Freikorps giết chết sau đó.

Năm 1848 làm rung chuyển và thay đổi chính trị tất cả các nước châu, trừ Nga, Tây Ban Nha và Bắc Âu.

Khởi nghĩa Poznan ở Ba Lan và khởi nghĩa của người Slovak chống quân Hungary (1848) làm sôi sục Mùa xuân các dân tộc (Spring of Nations).

Thất bại của cách mạng Prague đã khiến vương triều Habsburg tái lập trật tự nhưng tinh thần dân tộc Czech được hình thành để đi đến độc lập nhiều năm sau.

Trên tro tàn của xung đột từ 1848 đến 1852 các chủ nghĩa tự do, dân tộc và xã hội tiếp tục cạnh tranh ở Lục Địa Già cho tới tận đầu thế kỷ 20.

Các nước châu Âu đã đẩy mâu thuẫn nội tại ra thế giới bằng cuộc xâm chiếm thuộc địa tàn khốc, tiếp tục thổi lửa cách mạng sang các xứ lạc hậu.

Năm 1918: Thế chiến thứ nhất kết thúc để có bất ổn mới

  

Đại chiến thế giới gây tàn phá và giết chóc trên bình diện công nghiệp làm hàng chục triệu người chết mà không giải quyết được các vấn đề lớn của châu Âu.

Lần đầu tiên, phe Anh Pháp phải mời Hoa Kỳ tham chiến để hạ gục Đức.

Đế quốc Ottoman của Thổ Nhĩ Kỳ cũng tan rã, để phong trào dân tộc bùng lên ở Trung Cận Đông và vùng Balkans.

Cũng sau 1918, cảm xúc giận dữ đòi 'ăn thua' trở lại tạo tiền đề cho phong trào cực hữu nổi lên ở nước thua trận là Đức.

  

Đế quốc Áo - Hung tan rã, tạo ra khoảng trống quyền lực cho các dân tộc mất chủ quyền giành lại độc lập: Ba Lan, Serbia, Croatia, Tiệp Khắc...

Tại Đức bùng nổ Khởi nghĩa Spartacist với chừng 100 nghìn công nhân tham gia.

Nhưng các nhóm vũ trang Freikorps đã vào cuộc đàn áp và giết chết hai lãnh tụ cộng sản Rosa Luxemburg và Karl Liebknecht.

  

Riêng tại Nga, cuộc nội chiến Đỏ - Trắng (1918-24) xóa hết di sản Nhà Romanov và cải cách tư sản để lập ra nhà nước công nông kiểu cộng sản là Liên Xô.

Năm 1938 báo hiệu chủ nghĩa Nazi của Hitler lên đỉnh cao

Adolf Hitler 'trìu mến' bên trẻ em trong bưu ảnh của Đức thời chế độ Nazi cầm quyền

Tháng 9/1938 là tháng ô nhục của nền dân chủ Tây Âu: Anh và Pháp vì suy yếu quá nên đã đồng ý bán đứng Tiệp Khắc cho Đức phát-xít.

Đại diện Tiệp Khắc còn không được mời tham dự buổi lễ mà London và Paris với hy vọng sẽ làm vừa lòng Hitler khiến y thôi ham muốn chiếm đoạt.

Đức không chỉ đưa quân vào Sudeten Land mà sau còn đánh chiếm cả Tiệp Khắc, rồi Ba Lan một năm sau đó, làm Thế Chiến 2 bùng nổ.

  

Giai đoạn giữa hai Thế Chiến là môi trường các phái cực hữu, bài ngoại, dân tộc chủ nghĩa cực đoan nổi dậy khắp châu Âu, và phần nào hơi giống ngày hôm nay.

Người ta hay nghĩ chủ nghĩa bài ngoại là "đặc sản" của Đức những năm 1935-38.

Nhưng ý thức hệ cực đoan, bạo lực đã sinh ra từ giới công nhân Ý và 'fascism' có nghĩa là 'chủ nghĩa hành động' thành lý luận của Benito Mussolini trước cả Hitler.

Năm 1968: trật tự hậu chiến bị rung chuyển

Trong khi Hoa Kỳ đang dính vào cuộc chiến tàn khốc ở Việt Nam, sinh viên, trí thức Pháp xuống đường năm 1968, làm bùng lên cuộc 'nội chiến văn hóa' châu Âu.

Thanh thiếu niên 'thế hệ vắng cha' biểu tình ở Pháp năm 1968

Dự án của giáo sư Robert Gildea, Đại học Oxford mang tên 'Around 1968: Activists, Networks and Trajectories' ghi lời 500 nhân chứng biểu tình năm 1968 ở châu Âu.

Theo nghiên cứu này, thế hệ hậu chiến phía Tây Bức tường Berlin xuống đường để phản đối mọi giá trị của cha mẹ họ.

Còn gọi là 'thế hệ vắng cha', thanh thiếu niên Pháp, Anh, Đức, Ý, Bỉ... lớn lên trong sự thiếu vắng thực sự người cha - đã chết trận, bị tù trong trại tập trung, bị làm tù binh, bị đi đày - hoặc thiếu vắng 'biểu tượng'.

  

Họ không nghe và không muốn quy phục sự chỉ dẫn 'bề trên', cả từ cha mẹ, Giáo hội trong khoảng trống đạo đức bị làm trống thêm vì cuộc chiến Việt Nam.

Còn ở Đông Âu, theo Robert Gildea, lý tưởng XHCN tan vỡ ở Tiệp Khắc, Hungary, Ba Lan, Đông Đức sau khi xe tăng Liên Xô vào Prague và nạn bài Do Thái nổ ra ở các đại học.

  

Cũng năm này, trận Mậu Thân ở Nam Việt Nam đánh dấu bước ngoặt: Hoa Kỳ mất hết ý chí chiến đấu và sẽ bỏ rơi Sài Gòn.

Cuộc 'cách mạng phản kháng' làm sản sinh ra phong trào môi trường, nữ quyền, chống phát-xít, chống độc tài, vì quyền đồng tính trong những năm 1970, và 1980.

Năm 1988: nước Nga trở lại thay Liên Xô

  

Dù Liên Xô chính thức sụp đổ năm 1991, đánh dấu sự chấm dứt của Chiến tranh Lạnh tại châu Âu, các dấu hiệu lạ đã hiện ra năm 1988.

Ngày 1/10 năm đó, ông Andrei Gromyko nghỉ hưu khỏi chức Chủ tịch đoàn Chủ tịch Xô Viết Tối cao Liên Xô.

Moscow năm 1988: Liên Xô vẫn giữa Lenin nhưng đã cho xóa bỏ các di sản của Kỷ nguyên Trì trệ Brezhnev, báo hiệu sự tan rã

Ngày 7/10, trong một cuộc tuần hành tại Leningrad, cái nôi của Cách mạng Tháng 10/1917, người ta thấy lá cờ ba màu Xanh Trắng Đỏ của nước Nga xuất hiện trở lại lần đầu trong một cuộc tuần hành.

Sang tháng 11 có biểu tình lớn ở Tbilisi chống chính sách của Moscow.

Đến đầu tháng 12 Liên Xô chấp nhận luật bầu cử đại biểu quốc hội.

Cùng tháng có cuộc động đất tại Spitak làm chết vài nghìn dân, và có vụ bắt cóc xe bus Ordzhonikidze.

  

Ngày cuối năm 1988, Liên Xô cho xóa tên Leonid Brezhnev và Konstantin Chernenko khỏi mọi phố, quảng trường, khép lại kỷ nguyên XHCN theo mô hình bê-tông trì trệ từ 1964.

Năm 2008: khủng hoảng tài chính toàn cầu

  

Khủng hoảng 2008 với vụ cứu trợ Bear Stearns, Freddie Mac và Fannie Mae ở Mỹ, ngân hàng Lehman Brothers phá sản...làm bùng nổ cuộc suy thoái toàn cầu.

Riêng ở châu Âu, theo chính lời José Manuel Barroso, chủ tịch Ủy hội châu Âu hồi đó, khủng hoảng 2008-2009 đã thúc đẩy EU đề nghị lập ra G20.

Đó là phương thuốc dùng toàn cầu hóa để chữa bệnh của toàn cầu hóa.

Biểu tình ở Brussels tháng 12/2018 phản đối Hiệp ước toàn cầu về di cư của LHQ

Đến 2018, hào quang của toàn cầu hóa đã khó cứu vãn, và bữa tiệc G20 tại Buenos Aires chỉ còn là dịp để Donald Trump và Tập Cận Bình tạm 'hưu chiến' về thương mại trong cuộc đối đầu đang thêm nghiêm trọng.

Cuối năm, hơn 10 nước châu Âu không đồng ý ký Hiệp ước toàn cầu về di cư của Liên hiệp quốc.

Con số 8 ở các năm nói trên chỉ là tình cờ hay có quy luật chu kỳ thời gian gì không?

Điều hiện dễ thấy là thế giới đang tiếp tục biến đổi với nhiều câu hỏi lớn chưa thấy câu trả lời.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

ĐÀI LOAN - HỒNG KÔNG - BIỂN ĐÔNG

Chuỗi sự kiện sau đây sẽ là cú sốc lớn cho Trung cộng nhưng sẽ là TIN MỪNG cho Đài Loan - Hồng Kông - Biển Đông, đó là:

1. Với Đài Loan: 

  

Ngày 31/12/2018, Tổng thống Trump đã chính thức ký phê chuẩn đạo luật Asia Reassurance Initiative Act ARIA - Sáng kiến Tái bảo đảm Châu Á, nhằm tái xác lập vị thế của Mỹ trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và hỗ trợ Đài Loan phòng thủ trước Trung cộng. Phía Đài Loan đã gửi lời cảm ơn Quốc hội và tổng thống Mỹ vì đạo luật ARIA sẽ giúp bảo đảm tăng cường hợp tác và duy trì quan hệ đối tác chiến lược giữa Mỹ với Đài Loan trong nhiều năm tới. Đặc biệt Đạo luật ARIA còn thể hiện sự “ủng hộ việc bán vũ khí thường xuyên cho Đài Loan”.

2. Với Hồng Kông:

  

Việc Anh quốc quyết định đặt căn cứ quân sự ở khu vực Đông Nam Á sẽ là chỗ dựa tinh thần cho phong trào đòi Dân chủ ở Hồng Kông, bởi trong lúc quẫn bách trước làn sóng đòi ly khai, đòi dân chủ ở Hồng Kông, khả năng rất cao Trung cộng sẽ tái hiện một Thiên An Môn phiên bản mới tại Hồng Kông nếu Anh, Mỹ vẫn đứng ở xa để vấp phải "nước xa không cứu được lửa gần".

3. Với Biển Đông:

  

Điểm nhấn trong Đạo luật ARIA là cho phép Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ cùng chi trả khoản ngân sách 1,5 tỷ USD mỗi năm trong 5 năm để củng cố các mối hợp tác về kinh tế, ngoại giao và an ninh với những đồng minh chiến lược ở khu vực. Điều này sẽ làm cho khối ASEAN cảm thấy tự tin hơn để chọn Mỹ - bỏ Trung cộng như lời của ông Thủ tướng Singapore đã nói tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á với sự có mặt của phó tổng thống Mỹ Mike Pence rằng "đã đến lúc ASEAN hoặc chọn Mỹ hoặc chọn Trung cộng".

Như vậy, mọi bước đi của Mỹ dưới thời tổng thống Donald Trump đều hướng trọng tâm về phía Trung cộng kèm lời tuyên bố sẽ "xóa sổ chủ nghĩa xã hội" trước Đại hội đồng Liên hợp quốc". Đây là đại hỷ của các dân tộc đang bị Trung cộng dọa giẫm, cưỡng bứt, bắt nạt.

Cá nhân cảm thấy rất vui vì ngày nước Việt thoát Trung đã đến rất gần. Ngoài niềm vui lớn này thì còn được niềm vui nho nhỏ về mặt tinh thần khi mọi dự đoán, tiên liệu đều có kết quả rất mỹ mãn.

Tran Hung

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Dân tộc…lưu vong

Ngọc Vinh - 

1- Trong lịch sử nhân loại, có hai dân tộc chịu số phận bi thảm hơn các dân tộc khác. Rất không may, một trong hai lại là dân tộc Việt chúng ta. Một trong hai còn lại là Do Thái.

Cái "lỗi" của dân tộc Do Thái là sinh ra Chúa rồi hành hình Chúa trên thập giá. Họ đã bị kỳ thị, xua đuổi, bị truy bức giết hại và lưu vong khắp nơi. Năm 1947, cái dân tộc rã rời nát vụn đó đã cùng nhau gom góp từng đồng tiền, từng mảnh đất để gầy dựng lại quốc gia của mình. Định mệnh bi thảm của dân tộc đã khiến họ gắn kết với nhau thành một khối, nhờ đó quốc gia Israel đã phát triển không ngừng. Một mình họ đã đánh bại quân đội của liên minh các nước Ả Rập để bảo vệ sự tồn vong của đất nước. Và giờ, họ đã có bom nguyên tử...

Khác với dân tộc Do Thái lưu vong hơn ngàn năm trước, dân Việt chỉ bắt đầu lưu vong đại trà từ sau 30-4-1975. Dân tộc này không hành hình Chúa nhưng vẫn phải chịu một định mệnh bi thảm không kém. Cuộc chiến tranh giữa hai miền anh em với vũ khí bom đạn của ngoại bang kết thúc, đất nước được gom về một mối những tưởng sẽ bắt đầu một thời đại vàng son, nhưng không ngờ, thời đại đó biến thành một cuộc phân ly bi thảm. 

Vượt qua cả dân tộc Do Thái, người Việt " vươn lên" dẫn đầu lịch sử lưu vong của nhân loại bằng cuộc di cư chính trị quy mô nhất về mặt số lượng từ trước đến nay. Hàng triệu người đã lao ra biển trên những chiếc tàu đánh cá các loại để thoát khỏi đất mẹ của mình, chấp nhận cả cái chết để...lưu vong. Một phần của dân tộc đã làm mồi cho cướp biển cho cá mập và bị nhốt trong những trại tị nạn nghẹt thở ở các nước Đông Nam Á đồng liêu. 

Cuộc di cư khốc liệt của người Việt đã đưa họ đến khắp nơi trên thế giới, kể cả châu Phi, điều mà trước 1975, cả hai miền Nam Bắc đều không hề có.Tâm thức lưu vong kể từ mốc thời gian đó, đã phục kích trong các tầng lớp dân Việt, đóng đinh trong đầu họ cho đến tận ngày nay, không ngơi nghỉ và không có cơ hội để chấm dứt...

2. Sau 30-4-1975, ở Phan Thiết quê tôi, người vượt biên bằng đường biển rất nhiều do thành phố này sống bằng kinh tế biển với rất nhiều tàu đánh cá. Người Phan Thiết không chỉ giúp " đồng bọn" quê mình vượt biển mà còn giúp cả dân Sài gòn, với giá vài ba cây vàng/ người, có khi chủ tàu chỉ thu đủ sở hụi để mua dầu, thực phẩm và đút lót cho bộ đội biên phòng. Có nguyên một làng chài hay cả xóm đạo vượt biên sạch.

Sau đó, khi đất nước đói meo, thì những người vượt biên bắt đầu góp phần gầy dựng quê nhà bằng ...những thùng hàng gởi về từ nước ngoài. Dân quê tôi gọi đó là hàng thùng. Một người vượt biên thoát được qua nước ngoài thì cả gia đình được nhờ, cả gia đình cùng thoát thì dòng họ được nhờ. 

Dân sống bằng hàng thùng chả cần làm gì vẫn phong lưu vì nhận hàng thùng đều đặn gởi về.Gia đình nào sống bằng hàng thùng thì con trai rất dễ lấy vợ và con gái, dù xấu, cũng rất dễ lấy chồng. Tâm thế chờ đợi hàng Mỹ, hàng Tây đã ăn sâu từ đó vào ký ức của cộng đồng. Không chỉ chờ đợi hàng thùng và đô la từ nước ngoài, người thân trong nước của các Việt kiều thường xuyên sống trong tâm trạng chờ đợi được bảo lãnh.Gặp nhau là họ hỏi thăm nhau bằng một câu cửa miệng: "Bao giờ đi?". Đi ở đây chính là lưu vong, là thoát khỏi nơi họ chôn nhau cắt rún!

3- Năm 2017, tôi đi du lịch Mỹ để thăm thú bạn bè định cư ở đất nước này. Ngày tôi đi cũng là ngày một nhà báo đồng nghiệp rất thân với tôi tại Đài phát thanh TPHCM xách va ly qua Mỹ để...lưu vong. Anh đã nghỉ hưu và được gia đình bảo lãnh. Rất nhiều nhà báo mà tôi quen biết khi về hưu đã sang Mỹ định cư, coi việc lưu vong là điều hết sức bình thường. Ai thắc mắc tuổi già còn sang Mỹ để làm gì, cứ hỏi họ đi rồi sẽ nhận được câu trả lời.

Tại Mỹ, tôi ghé San Jose thăm L.Hoàng, bạn học thời trung học của tôi ở Phan Thiết. Hoàng qua Mỹ năm 1978 và tiếp tục học hành để lấy bằng kỹ sư, giờ cậu là trưởng một bộ phận trong một công ty có 5.000 căn hộ cho thuê. Cậu ở trong khu da trắng, với một ngôi nhà trị giá 800.000 đô la và lái chiếc Mẹc 7 chỗ. 

Mười bảy tuổi, Hoàng đã là nhà tổ chức vượt biên và từng vô tù ngồi 6 tháng. Sau khi tổ chức nhiều chuyến tàu vượt biển thành công, cậu cùng 5 anh chị em của mình quyết định ra đi. Giờ họ cùng nhau sinh sống trên đất Mỹ. Hoàng bảo tôi khi gặp lại, rằng gia đình cậu lúc đó nghèo quá và thấy đất nước cũng nghèo quá nên vượt biên là con đường duy nhất mà cậu buộc phải lựa chọn. Cậu bảo, “tao đâu muốn sống lưu vong, nhưng không vượt biên làm sao có tương lai. Nước Mỹ lúc đó là miền đất hứa và họ đã cưu mang tao nên cuối cùng tao cũng quen với cuộc sống bên này”.

Đã có ba thế hệ người Việt sống lưu vong trên đất Mỹ. Thế hệ thứ nhất là những người bỏ chạy khỏi nước khi quân đội miền Bắc tràn vào Sài gòn và những người vượt biển. Thế hệ 2 là các sĩ quan VNCH và gia đình họ qua đây theo diện HO cùng với những người được thế hệ thứ nhất bảo lãnh. Thế hệ thứ 3 là con em người Việt sang du học, tìm kiếm việc làm, định cư và bảo lãnh cha mẹ. 

Trong số cha mẹ này có rất nhiều cán bộ nhà nước, họ đầu tư tiền bạc cho con cái ăn học, mua nhà cửa, gởi tiền vào tài khoản ngân hàng và chờ đợi thời cơ để...lưu vong. Tiền họ có được, dĩ nhiên đến từ túi của nhân dân, vì lương tháng của thủ tướng Việt Nam chưa tới 20 triệu đồng ( khoảng 850 đô Mỹ) thì họ lấy gì để nuôi con du học?

4- Mỗi năm, người Việt trong nước bỏ tiền tỉ đô la để mua nhà ở Mỹ. Ai có khả năng này? Chỉ có cán bộ và doanh nhân. Ở một thành phố của quận Cam, có cả một "ngôi làng" của cán bộ nhà nước. Họ chuyên sống bằng hồn của Trương Ba nhưng da hàng thịt. Họ ở Việt Nam, làm việc trong bộ máy của chế độ nhưng tâm hồn thì để trong những ngôi nhà ở Mỹ. Ở đó có con cháu họ chờ sẵn. Giống như Võ Kim Cự Formosa vậy, nếu cần thiết lên đường xuất ngoại là đi thôi.Tiền đã gởi, nhà đã mua, con cháu đã chuẩn bị đón chào. 

Tôi biết Tổng biên tập một tờ báo nọ, vẫn đương chức ở Việt Nam nhưng đã có thẻ xanh ở Mỹ. Tổng biên tập phải là đảng viên, nhưng chuyện này dễ ẹc, một khi lòng người đã muốn... lưu vong thì không có gì là không thể. Có Tổng biên tập một tờ báo chửi Mỹ không còn nước non gì, thế mà cuối đời xách đít qua Mỹ để sống ...lưu vong.

Các nhà báo đàn anh tôi, cùng lứa tuổi tôi hoặc nhỏ hơn ở Sài Gòn, bằng cách này cách khác, đều gởi con du học Mỹ hoặc Úc. Đó là tương lai mới, không chỉ cho con cái họ mà cho cả họ. Giờ họ là công dân Việt Nam nhưng mai mốt đây họ sẽ là công dân Mỹ Úc, nếu muốn. Cả đất nước đều như vậy. 

Nhiều công dân Việt hiện nay đã lên kế hoạch cho cuộc sống tương lai của mình không gắn với Việt Nam. Dân thường, cán bộ viên chức, nhà văn nhà báo, lãnh đạo cấp cao...vân vân. Không từ một tầng lớp nào. Ai dám chắc rằng các lãnh đạo cao cấp không chọn trước cho mình một chỗ để ...lưu vong khi cần thiết. Cuộc đời, thời cuộc mà, đâu nói trước được điều gì. Người thân Mỹ chọn chỗ sẵn ở Mỹ, người thân Tàu chọn chỗ sẵn ở Tàu. Có biến là dzọt thôi.

Vậy thì làm sao trách các công dân Việt thu nhập thấp tìm qua Đài Loan hay Nhật Bản để...lưu vong bất hợp pháp. Đã lưu vong thì bình đẳng, giống như sự bình đẳng của con người trong tuyên ngôn nhân quyền vậy, dù người giàu tiền và nghèo tiền thì chọn cách lưu vong khác nhau.

5- Vậy tại sao người Việt lại khát khao...lưu vong như thế? Câu hỏi này quá dễ trả lời bằng câu thành ngữ Việt Nam: Đất lành chim đậu. Khi đất mẹ không còn lành thì người dân Việt sẽ tìm cách ra đi như một tất yếu để tìm đến mảnh đất lành hơn. 

Không ai muốn tương lai gia đình con cái mình sống trong môi trường nhiễm độc, nền giáo dục- y tế thiếu chất lượng, sự bất nhất giữa nói và làm của những người điều hành xã hội, sự giả dối lừa lọc nhau giữa người và người. Niềm tin cùn mòn vì mọi thứ đều có thể làm giả - từ học vấn giả, nhân cách giả, đến cả lịch sử cũng bị làm giả - rồi người dân bị cấm đoán nói lên sự thật của đất nước mình...vân vân và vân vân. Đó là chưa kể nỗi sợ hãi bị mai phục và thôn tính đến từ anh bạn vàng ròng láng giềng khổng lồ phương bắc... 

6- Chưa bao giờ tôi muốn sống lưu vong, nhưng tôi lại muốn con cái mình được đào tạo bởi nền giáo dục Mỹ, Úc, và đó cũng là nơi sinh sống thật tuyệt cho chúng nếu chúng muốn...lưu vong. Tâm thức cá nhân được định hình từ tâm thức xã hội, do vậy ngay trong bản thân, tôi đã bị tâm thức lưu vong chế ngự, kể từ khi đứa con của tôi bắt đầu xách cặp tới trường để học...tiếng Anh.

Một quốc gia sao có thể hùng cường khi người dân của quốc gia ấy cứ nhấp nhổm...lưu vong và không coi trọng đất nước của mình? 

Khó có thể gắn kết những con người nhấp nhổm ấy lại với nhau bằng tình cảm quốc gia để đoàn kết như dân Do Thái. Ai cũng biết rằng, kẻ lưu vong là kẻ bị nhổ bật gốc rễ khỏi quê hương, như bụi lúa bị nhổ bật khỏi ruộng nước. Đó là một nỗi đau từng là điều không chịu nổi đối với người tha hương xa xứ, vậy mà giờ đây, nó đang biến thành một món ăn tâm lý hạng nhất của người Việt chúng ta. Vì đâu nên nỗi cuộc này, hả người?

NGỌC VINH 

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Cuba ngày xưa & Cuba ngày nay

Vì sao Cuba từ giàu nứt đổ vách, hòn ngọc của Caribe thành nghèo rớt mồng tơi. Sau hơn 2 năm bí mật đổ bộ lên Cuba và tiến hành cuộc chiến tranh du kích, vào ngày 29 tháng 12 năm 1958, các chiến binh dưới quyền chỉ huy của Che Guevara tấn công và chiếm được thành phố Santa Clara. Sáng sớm ngày 1 tháng 1 năm 1959, tổng thống Fulgencio Batista bỏ chạy sang nước Cộng hòa Dominica.

Tổng thống Fulgencio Batista & Fidel Castro

Chiều tối ngày 1 tháng 1 năm 1959, tại Santiago de Cuba, Fidel Castro tuyên bố chiến thắng. Những chiến binh đầu tiên của Castro tiến quân vào Havanna ngày hôm sau, đánh dấu một thời kỳ mới cho nước Cuba.

Cuba ngày xưa 1950

  

Kể từ đó cho đến nay đã tròn 60 mươi năm. Báo chí cánh tả, đặc biệt là của phe xã hội chủ nghĩa, thường hay ca ngợi nhiều thành tựu của nước Cuba cách mạng dưới quyền của Fidel Catro. Những điều đó có thật không? Hãy cùng nhìn lại nước Cuba trước và sau 60 năm cách mạng để có một sự so sánh.

Nước Cuba trước cách mạng

  

Với sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ, nước Cuba giành được nền độc lập năm 1902 nhưng chủ quyền Cuba bị hạn chế vì Hiến Pháp mới của Cuba cho phép Hoa Kỳ có quyền can thiệp để “duy trì nền độc lập Cuba”. Ngoài ra, một phụ lục của Hiến Pháp ghi nhận Hoa kỳ có quyền mua hoặc thuê đất Cuba để thiết lập căn cứ hải quân ở trên đó. Mãi đến năm 1934, Tổng thống Hoa Kỳ Franklin Roosevelt mới xóa bỏ những hạn chế về chủ quyền của Cuba, ngoại trừ điều khoản thiết lập căn cứ hải quân.

Cuba ngày xưa 1950

Cho tới lúc đó, Cuba đã có một mức phát triển vượt bậc khi so với các nước châu Mỹ La-tinh khác:

·        Năm 1829, Cuba là nước đầu tiên sử dụng máy hơi nước trong hàng hải và bốc dỡ hàng hóa.

·        Năm 1837 Cuba khai trương tuyến đường sắt đầu tiên của nước này. Đây là tuyến đường sắt thứ năm trên thế giới.

·        Năm 1918 Cuba là nước đầu tiên của lục địa ban hành luật ly hôn.

·        Năm 1922, Cuba là nước thứ nhì của thế giới bắt đầu có chương trình phát thanh.

Cuba ngày xưa 1950

Năm 1940, Cuba là nước đầu tiên áp dụng luật lao động 8 giờ/ngày, đưa ra mức lương tối thiểu và cho các trường đại học có quyền tự trị. Cũng trong năm này, một trong những hiến pháp tiến bộ nhất thế giới của thời đó được thông qua, bao gồm quyền đi bầu của phụ nữ, bình đẳng giới tính và chủng tộc cũng như quyền lao động của phụ nữ.

Năm 1950, Cuba là nước thứ hai trên thế giới bắt đầu có truyền hình. Tám năm sau, 1958, Cuba cũng là nước thứ hai trên thế giới có truyền hình màu (Tây Đức có truyền hình màu năm 1967, Đông Đức năm 1969).

Cuba ngày xưa 1950

Trong những năm 1950 trước cuộc cách mạng của Fidel Castro, Cuba là một nước giàu có với một nền kinh tế hiện đại và hệ thống hạ tầng thuộc hàng tiên tiến nhất thời bấy giờ. Havanna phát triển trở thành thành phố đẹp nhất châu Mỹ La-tinh.

Với 356 dollar thu nhập trên đầu người năm 1958, Cuba đứng hàng thứ ba ở châu Mỹ La-tinh và đồng thời cũng là quốc gia đứng hàng thứ 29 trên thế giới về kinh tế năm đó, mặc dù chỉ có 6,5 triệu dân (thu nhập bình quân đầu người ở Việt Nam năm 1992 là 140 dollar.

Tiền lương bình quân cho một ngày trong những ngành công nghiệp năm 1958 là 6 dollar (theo thông tin của Cơ quan Lao động Thế giới ILO), đứng hàng thứ 8, trước cả Tây Đức.Cũng năm 1958, cứ 1000 người dân thì cuba có 24 chiếc xe hơi, đứng đầu châu Mỹ La-tinh (Nhật: 4).

  

Năm 1958, Cuba có tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong thấp thứ nhì châu Mỹ La-tinh: 32 trường hợp tử vong / 1000 ca sinh nở, đứng trước cả Pháp, Bỉ, Tây Đức, Áo, Ý, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

Để so sánh: năm 1990, tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong ở Việt Nam là 44/1000 trẻ sinh sống. Năm 1957, Cuba có một bác sĩ cho 1000 người dân, đứng đầu châu Mỹ La-tinh.

Trước cuộc cách mạng, Cuba có 3 trường đại học nhà nước, 3 trường đại học tư nhân, có mật độ báo chí cao nhất châu Mỹ La tinh: 18 tờ nhật báo chỉ riêng ở Havanna, hơn 60 tờ trên khắp nước, 23 đài truyền hình và 160 đài phát thanh.

Cuba ngày nay

Cuba sau cách mạng

Trong thời gian 60 năm sau cách mạng, bộ máy tuyên truyền của Cuba và của phe xã hội chủ nghĩa luôn luôn ca ngợi các thành tựu của nước này trên các lĩnh vực xã hội như giáo dục, y tế, đời sống,v.v…

Nạn mù chữ đã được xóa bỏ ở Cuba, điều này là không tranh cãi. Hệ thống giáo dục không mất tiền cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, với mức phát triển của nước Cuba trước cách mạng thì việc xóa nạn mù chữ cho người dân cũng là một việc hoàn toàn khả thi.

Cuba ngày nay

Cuba cũng đã thành công trong việc trở thành một trung tâm nghiên cứu về Công nghệ Sinh học. Có 7000 nhà khoa học và kỹ thuật làm việc trên lĩnh vực này. Con số bác sĩ được đào tạo tăng từ 33 lên 64 người trên 10.000 dân cư. Con số này là kỷ lục ở châu Mỹ La-tinh. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Sau cách mạng, người ta cần một con số lớn bác sĩ để thay thế cho những người đã bỏ nước ra đi. Ngoài ra, ngay từ lúc ban đầu, Cuba đã sử dụng bác sĩ và nhân viên y tế như là những “sứ giả của cách mạng”. Từ 1961 cho tới 2008, có 40.000 bác sĩ và y tá được gửi đến 77 nước. Sau chiến thắng của Hugo Chávez, con số này còn tăng vọt thêm một lần nữa.

Cuba ngày nay

Tất cả những nước này đều phải trả ngoại tệ cho chính phủ Cuba để đổi lại sự “giúp đỡ” này. Ví dụ như Angola đã trả 5000 dollar hằng tháng cho mỗi một bác sĩ. Số tiền này được chuyển thẳng cho nhà nước Cuba. Chính quyền Cuba chỉ trả tiền lương thánh bình thường cho những người này (độ chừng 25 đollar) cũng như một khoản tiền gọi là tiền thưởng hằng tháng. Brazil cũng là nước nhận rất nhiều bác sĩ từ Cuba. Công cuộc xuất khẩu dịch vụ này đã mang lại cho nhà nước Cuba 7,4 tỉ dollar trong năm 2010, trong khi thu nhập từ du lịch chỉ là 2,2 tỉ. Tức là việc đào tạo bác sĩ xuất phát từ động cơ xuất khẩu dịch vụ để thu ngoại tệ nhiều hơn là vì người dân, vì hiện nay trong nước Cuba vẫn thiếu bác sĩ và nhân viên y tế, các cơ sở y tế và bệnh viện đều thiếu tiền.

Cuba đã mất sự hỗ trợ to lớn từ Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu từ sau khi khối cộng sản Đông Âu sụp đổ. Điều này có thể nhận thấy rõ trong xã hội. Đào tạo sư phạm thiếu thốn cho tới mức năm 2008, chỉ riêng ở Havanna đã thiếu 8192 thầy giáo. Gần 10.000 thầy cô đã về hưu bây giờ phải trở lại đi dạy học.

Cuba ngày nay

Cuba hiện có 3,7 triệu ngôi nhà, trong đó 40% nằm trong trạng thái hư hỏng nặng. Hệ thống y tế thiếu thuốc chữa bệnh cũng như phụ tùng thay thế cho các thiết bị y khoa. Tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh tụt từ hạng 13 trên thế giới trước cách mạng xuống hạng 30.

Ở lĩnh vực nông nghiệp, Cuba tiến hành hai cuộc cải cách ruộng đất, tịch thu đất của đại địa chủ (1959) và trung nông (1963). Hậu quả là thu hoạch đường mía đã giảm từ 6 triệu tấn trong năm 1958 xuống còn 3,8 triệu tấn chỉ trong vòng vài năm. Năm 2010, thu hoạch đường mía còn 1,1 triệu tấn, mức thấp nhất kể từ khi Fidel Castro lên cầm quyền, bằng với lượng thu hoạch năm 1905. Cuba bây giờ phải nhập thêm đường cho nhu cầu trong nước và để đáp ứng con số xuất khẩu đã ký kết dài hạn với Trung cộng. Không chỉ đường mía, cà phê cũng giảm mạnh sau khi bị quốc hữu hóa: từ 60.000 tấn cà phê năm 1959 xuống còn chỉ một phần mười con số đó. Hằng năm, Cuba phải nhập khẩu 80% lương thực cần thiết bởi sản lượng thu hoạch trong nước rất ít.

  

Sự mất bình đẳng cũng tăng lên trong đất nước Cuba, ngược với những lời hứa hẹn của cách mạng. Trong vòng 25 năm qua, nhóm người Cuba gốc Phi ngày ngày nghèo đi, tỷ lệ thất nghiệp lại cao hơn trung bình cả nước. Thanh niên Cuba gốc Phi chiếm đa số trong giới những người phạm tội.

Nước Cuba cách mạng không có tự do ngôn luận. Theo Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới, nước Cuba đứng ở hạng 169 trong 180 quốc gia được khảo sát.

  

60 năm của cuộc cách mạng đã biến nước Cuba một thời là hòn ngọc của vùng Caribe, từ một trong những nước có mức phát triển cao nhất vùng châu Mỹ Latin Cuba đã trở thành một nước nghèo nàn và lạc hậu. Từ một nước xuất khẩu đường, Cuba ngày nay đã phải nhập khẩu đường. Từ nước có thu nhập bình quân đầu người đứng thứ nhì châu Mỹ Latin, có hệ thống hạ tần cơ sở dựa trên kỹ thuật hiện đại nhất thời ấy với một nhà nước hiện đại, nước Cuba hiện nay thiếu thốn dủ mọi thứ trên mọi lĩnh vực. Một vài thành quả có được trong thời gian 60 năm đó chỉ nhờ vào sự viện trợ về tài chính và nhân sự khổng lồ từ khối Đông Âu và Liên Xô. Sau khi mất đi chỗ dựa và nguồn tài trợ này, nước Cuba đã suy sụp và kiệt quệ như hiện trạng ngày nay cho thấy.

Phan Ba

Phần nhận xét hiển thị trên trang