Đầu năm, nghe tâm tình của doanh nhân Phạm Nhật Vượng

Một thời gian trước, độc giả đã được nghe một cuộc nói chuyện dài của anh Vượng (ở đây). Đó là tháng 7 năm 2016.

Lần đó, ông Vượng tự nhận: đây là lần đầu tiên tôi ra khỏi hang.

Đầu năm 2018, tờ Thanh Niên đã làm một cuộc phỏng vấn. Xem ở dưới. Có thể xem như lần "ra hang lần thứ 2".

---

Trò chuyện với tỉ phú USD Phạm Nhật Vượng

06:50 AM - 02/01/2018 Thanh Niên

Chia sẻ

Hệ thống bán lẻ của VinGroup có quy mô lớn nhất VNẢNH: D.H

Trở thành tập đoàn tư nhân lớn nhất VN; Chủ tịch tập đoàn lọt vào top 500 người giàu nhất thế giới do tạp chí Forbes bình chọn...

TIN LIÊN QUAN

• Tài sản người giàu trên sàn chứng khoán tăng gấp đôi

• Tỉ phú Phạm Nhật Vượng vào top 500 người giàu nhất thế giới

• Tỉ phú Phạm Nhật Vượng tăng 120 bậc trên bảng xếp hạng

Năm 2017 còn đánh dấu bước ngoặt quan trọng của tập đoàn này khi chính thức công bố và thực hiện khát vọng xây dựng một thương hiệu ô tô Việt ra toàn cầu.

Nhân dịp đầu năm, Báo Thanh Niên đã có cuộc phỏng vấn ông Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup.

Cơ hội từ cuộc cách mạng xe điện

Ông Phạm Nhật Vượng

* Trả lời báo nước ngoài cách đây 4 năm ông nói, mục tiêu của ông là làm đẹp cho đời. Tôi hiểu “làm đẹp” ở đây là xây dựng các dự án bất động sản đẹp, chất lượng, góp phần thay đổi bộ mặt đất nước. Nhưng khoảng 2 năm trước, VinGroup tuyên bố bán lẻ sẽ chiếm 50% doanh thu trong hệ thống còn bây giờ thì có vẻ toàn tâm, toàn lực của tập đoàn đang dồn cho VinFast, mục tiêu của ông đã thay đổi?

- Ông Phạm Nhật Vượng: Mục tiêu của tôi không có gì thay đổi, về bản chất vẫn là làm đẹp cho đời. Nhà đẹp, các công trình đẹp là vật thể, còn các giá trị về tinh thần, sức khỏe là phi vật thể. Làm được một thương hiệu VN nổi tiếng, được tôn trọng, được đánh giá cao trên thế giới thì đó là giá trị tinh thần cho cả dân tộc chúng ta chứ không phải riêng VinGroup.

* Tại sao lại là xe hơi mà không phải những cái khác, thưa ông?

- Tôi là người xuất thân từ sản xuất nên lúc nào tôi cũng muốn tìm một cái gì đó để sản xuất. Đầu tiên tôi định đầu tư vào bánh kẹo, thực phẩm, bia rượu nước ngọt nhưng nếu làm những sản phẩm này thì không có "cửa" để xây dựng một thương hiệu đẳng cấp quốc tế. Ví dụ như bia, còn lâu mới bằng Heineken, Carlsberg...; bánh kẹo còn xa nữa. Cứ thế “lọc dần” và ô tô được chọn.

* Nhưng với xe hơi thì VinGroup cũng vẫn là người đi sau, khi mà thế giới đã có quá nhiều thương hiệu nổi tiếng?

- Đi sau nhưng hoàn toàn có thể về trước vì đi trước cũng có vấn đề của nó. Ví dụ như các hãng xe hơi lớn đều có tình trạng là chi phí quá lớn, bộ máy quá cồng kềnh, nhiều nhà xưởng đã cũ và đầu tư tập trung chủ yếu vào xe xăng. Bản thân các hãng này đang phải thay đổi khi Tesla làm thành công xe điện.

Năm 2008 khi Elon Musk, Giám đốc điều hành Tesla, công bố làm xe điện thì cả thế giới cho rằng “điên”. Đến năm 2014 họ ra được mẫu xe, chúng ta thấy “bớt điên” một chút nhưng hiện nay, họ đã trở thành số 1 thế giới về xe điện. Còn bây giờ thì “cả làng” đầu tư vào xe điện. Volkswagen tuyên bố đầu tư hơn 80 tỉ USD để làm hơn 80 mẫu xe trong 5 năm tới hay tập đoàn ô tô Bắc Kinh cũng vừa tuyên bố năm 2025 sẽ dừng bán xe xăng, chỉ bán xe điện... Cuộc cách mạng xe điện mới diễn ra 9 năm nhưng nó thực sự sẽ bùng nổ. Nó “vẽ” lại bản đồ ngành công nghiệp xe hơi. Mà “vẽ lại” thì mình khác gì các hãng kia đâu?

TIN LIÊN QUAN

Ông Phạm Nhật Vượng vượt Tổng thống Donald Trump trong danh sách tỉ phú thế giới

* Vậy VinFast sẽ tập trung chính vào xe điện?

- Xe điện tăng tốc nhanh chóng nhưng tôi cho rằng đến năm 2025 - 2030 xe xăng vẫn thịnh hành, và sẽ giảm từ từ. Vì thế, chúng tôi sẽ “đi cả 2 chân”. Tuy nhiên, xe xăng chỉ nghiên cứu đủ, mục tiêu là làm ra loại xe tốt, sang trọng so với các xe cùng phân khúc nhưng không nhắm đến câu chuyện đột phá. Chúng tôi ưu tiên nghiên cứu, phát triển và đột phá ở xe điện.

* Ông định vị VinFast ở phân khúc nào?

- Dòng xe trung cao. Nhưng cũng giống tất cả các hãng xe lớn đều có nhiều dòng xe, Toyota có dòng Vios thì chúng tôi cũng vậy. Sản phẩm đầu tiên sẽ là cao cấp, tuy nhiên chúng tôi cũng đang nghiên cứu một mẫu xe động cơ dung tích nhỏ như Chevolet, Kia Morning... Nhưng nếu xe xăng đi từ phân khúc cao xuống thì xe điện chúng tôi sẽ đi từ thấp lên. Người dân chưa quen với xe điện, họ sẽ muốn đi thử. Mà đi thử thì xe tốt và rẻ một chút là phù hợp.

Cứ cái gì tốt cho xã hội thì làm thôi

* Đến bây giờ VinGroup đã có gần chục thương hiệu ở nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, bất động sản nghỉ dưỡng, thương mại... Tập đoàn có định mở rộng sang lĩnh vực nào mới không, thưa ông?

- Cứ cái gì tốt cho xã hội, tốt cho nhiều người và chúng tôi thấy mình có đủ năng lực thì chúng tôi sẽ làm.

* Cũng chính vì điều đó, mọi người hay đặt câu hỏi về vấn đề vốn, chất lượng, quản trị, nhân lực của VinGroup?

- Vốn thì phải đi vay thôi. Làm kinh doanh thì phải chấp nhận rủi ro và phải đi vay vốn. Thời đầu tiên thì vay anh em, bạn bè, thậm chí vay với lãi suất cao. Nhưng bây giờ thì đã thuận lợi hơn. VinGroup có thể huy động vốn cả trong và ngoài nước. Thậm chí nhiều hợp đồng vay vốn của các ngân hàng quốc tế lớn chúng tôi được vay tín chấp (không cần tài sản đảm bảo). Còn quản trị, nhân sự... đương nhiên là vấn đề, lúc nào cũng vậy. Vì thế chúng tôi đang quyết liệt thực hiện "5 hóa" hơn 1 năm nay để khắc phục những vấn đề này.

* Cụ thể “5 hóa” là sao, thưa ông?

- Thứ nhất là hạt nhân hóa. Mỗi lãnh đạo phải là hạt nhân, là người dẫn đầu, là thủ lĩnh. Thứ hai là chuẩn hóa. Mọi thứ phải có tiêu chuẩn và đạt chuẩn. Không nơi này làm một kiểu, nơi kia làm một kiểu... Thậm chí chúng tôi chuẩn hóa đến từng mã hàng cho trung tâm mua sắm tập trung của VinGroup. Ví dụ trước đây miền Bắc mua lợn còn miền Nam mua heo nhưng bây giờ heo cũng được, lợn cũng được nhưng chỉ một tên thôi. Thứ ba là đơn giản hóa: Lược hết các chức danh, các quy trình, quy định rườm rà cho bộ máy gọn nhẹ. Thứ tư là tự động hóa. Đó là đẩy mạnh việc ứng dụng kỹ thuật và công nghệ thông tin vào quản trị, điều hành, và theo quan điểm của tôi một khi hệ thống đã chuẩn, đã đơn giản thì nhiều phần đã tự động vận hành được. Cuối cùng là chia sẻ hóa. Trong nội bộ tập đoàn các công ty chia sẻ nguồn lực, việc gì làm chung được, làm tập trung được thì sẽ làm. Việc này sẽ giúp nâng cao năng suất lao động, tăng cường chất lượng quản trị và hiệu quả công việc.

* Mô hình của VinGroup cũng na ná như các tập đoàn của Hàn Quốc, Nhật Bản...?

- Mô hình của chúng tôi là mô hình tập đoàn với các công ty con hạch toán độc lập. Mỗi công ty có một tổng giám đốc (TGĐ), một bộ máy riêng và TGĐ chịu trách nhiệm trước lãnh đạo tập đoàn. Nếu TGĐ không làm được thì tôi “nhảy” xuống làm.

* Thế ông đã phải "nhảy" xuống làm trực tiếp bao nhiêu lần rồi?

- Cũng kha khá rồi đấy. Hiện tôi vẫn làm TGĐ của VinService, Vincom xây dựng. Tôi vừa “bán” được chân TGĐ Vinpearl và TGĐ Vinmec. Cứ đào tạo rồi đẩy dần lên được thì tôi rút. Ví dụ VinService thì khoảng 6 tháng nữa sẽ bổ nhiệm được TGĐ, còn Vincom xây dựng chắc lâu hơn một chút.

TIN LIÊN QUAN

Tài sản người giàu trên sàn chứng khoán tăng gấp đôi

* Được biết VinGroup có chương trình đào tạo, từ cấp thấp nhất đến cao nhất. Bản thân ông cũng trực tiếp tham gia đào tạo. Sao ông không sử dụng chiến lược “săn đầu người”, vừa hiệu quả, vừa đỡ mất công?

- Tất cả những ngành VinGroup đang làm hiện nay, người Việt ít được đào tạo vào các vị trí trung cao cấp quản lý. Ví dụ ngành khách sạn hay trung tâm thương mại... trước đây từ tổng quản lý trở lên hầu hết là người nước ngoài, nhưng giờ chúng tôi đều bổ nhiệm người Việt. Nếu không đào tạo thì không có được nhân tài, nhân lực để duy trì hoạt động chứ chưa nói đến sự phát triển hệ thống.

Quan trọng là mang lại cái gì cho đời

* Cảm xúc của ông khi lọt vào top 500 người giàu nhất thế giới?

- Tôi không quan tâm đến chuyện đó.

* Xét ở một khía cạnh nào đó, đấy cũng là thương hiệu ra thế giới mà?

- Thương hiệu là của một sản phẩm cụ thể, là cái gì đó có thể dùng được, còn tôi thì không muốn cho ai dùng (cười lớn) nên tôi thực sự không quan tâm.

* Vậy ông quan tâm đến điều gì?

- Quan tâm của tôi là làm được cái gì cho đời, mang lại cái gì cho xã hội, cho khách hàng hoặc nói rộng ra là cho dân mình.

* Nếu tự thưởng cho mình món quà, ông nghĩ đến gì?

- Tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện đó. Tôi không có nhu cầu gì nhiều. Cơm ăn áo mặc, nhà cửa, xe cộ... có rồi.

* Mua máy bay riêng chẳng hạn, rất nhiều “đại gia” cũng đã sắm máy bay riêng?

- Người ta bay suốt ngày thì mới mua chứ tôi không đi đâu mấy, mua máy bay tính ra sẽ lỗ thì mua làm gì.

* Là tỉ phú đô la, sao ông lại tính toán đến vậy?

- Sao lại không tính toán? Cái gì đáng thì bao nhiêu cũng đầu tư, nhưng không đáng thì một đồng cũng không tiêu. Giả sử mua máy bay thì tôi sẽ mua máy bay để cho thuê, lâu lâu đi một chuyến. Nó phải trở thành dịch vụ chứ mình không thể lãng phí mua rồi bỏ đó.

Nếu làm chỉ để tiêu, chỉ để có cái nọ, cái kia thì tôi phải dừng lâu rồi. Lỡ làm người rồi, không thể sống một cuộc đời phí hoài được.

* Nếu nói ngắn gọn về định hướng và mục tiêu phát triển của VinGroup, ông sẽ nói gì?

- Tiếp tục phát triển, tiếp tục đi lên, nỗ lực hết mình để làm đẹp cho đời.

Câu chuyện khởi nghiệp “huyền thoại” Ông Phạm Nhật Vượng có 7 năm giữ ngôi vị người giàu nhất trên sàn chứng khoán VN. Là người đầu tiên được Forbes công nhận là tỉ phú USD của VN và người duy nhất lọt vào top 500 người giàu nhất thế giới cho đến thời điểm này. Câu chuyện từ mì gói đến người giàu thứ 490 thế giới của ông Phạm Nhật Vượng được nhiều người gọi là “huyền thoại khởi nghiệp”. Nhưng do nhân vật chính không xuất hiện nên cũng có không ít hoài nghi. Đầu tháng 2.2017, ông Michael Pilipchuk, Thị trưởng Kharkov (Ukraine), với niềm tự hào về vùng đất sản sinh ra nhiều nhân vật nổi tiếng đã kể lại câu chuyện khởi nghiệp của ông Phạm Nhật Vượng cũng như quá trình phát triển của Tập đoàn Technocom, tiền thân của Tập đoàn VinGroup hiện nay trên tờ Kharkov News. Theo ông Pilipchuk, vào đầu những năm 1990, ông Vượng đến vùng này với vài nghìn USD mượn từ bạn bè. Ông và vợ mở một nhà hàng, nơi có đồ ăn rất ngon và giá cả vừa phải. Do khủng hoảng kinh tế tài chính, những kệ hàng trong siêu thị trống không, người ta phải mua nhiều loại sản phẩm bằng tem phiếu. Ông Vượng đã cho ra mắt một loại sản phẩm mì ăn nhanh gọi là Mivina với 30 nhân công. Loại mì này nhanh chóng trở nên nổi tiếng trên thị trường thực phẩm Kharkov, rồi sau đó lan ra toàn Ukraine. Tài sản và vị trí của ông Phạm Nhật Vượng theo ForbesĐỒ HỌA: HỒNG SƠN Với đặc điểm giá rẻ, chất lượng tốt, mì Mivina được xuất khẩu đi hơn 30 quốc gia như Estonia, Lithuania, Latvia, Moldova, Ba Lan, Đức, Israel... Rồi công ty dần mở rộng, nhanh chóng cho ra mắt sản phẩm mới là mì khoai tây ăn liền, thành lập nhà máy chuyên sản xuất gia vị, nhà máy chuyên đóng gói, tất cả đều là công ty con của Tập đoàn Technocom. “Tập đoàn Technocom cung cấp việc làm cho 3.000 người với mức lương ổn định, quan tâm đến đời sống giải trí của họ với một trung tâm thể dục, một khu nghỉ dưỡng. Tập đoàn trả thuế đầy đủ, tài trợ cho nhiều hoạt động của thành phố về chăm sóc sức khỏe, môi trường, văn hóa...”, ông Michael Pilipchuk nhớ lại. Năm 2001, ông Vượng quyết định đầu tư về VN. Trải qua hơn 20 năm, Tập đoàn VinGroup do ông Vượng đầu tư và sáng lập đã trở thành doanh nghiệp tư nhân lớn nhất VN, hoạt động đa ngành. Nhưng khởi nghiệp dù “huyền thoại” cũng không chỉ màu hồng. Ông Vượng cho biết ông đã trải qua “vô biên thất bại”. Điển hình là việc đầu tư sang thị trường Ba Lan với số vốn mấy chục triệu USD, số vốn rất lớn với ngành mì ở thời điểm đó. “Ở Ba Lan khi ấy có nhiều doanh nghiệp đã làm lâu rồi, quân tướng mình chưa thực sự giỏi mà mình không chuyên tâm cho nó. Sau 2 - 3 năm tôi phải bán lại rồi rút lui”, ông Vượng kể. Gần 25 năm kể từ ngày sản xuất những thùng mì gói đầu tiên cho đến lúc trở thành người giàu nhất trên sàn chứng khoán và giờ sở hữu tài sản trị giá hơn 4,3 tỉ USD, đứng thứ 490 người giàu nhất thế giới, ông Phạm Nhật Vượng vẫn thích đá bóng, giải trí bằng xem phim, làm việc như điên để thực hiện khát vọng, đưa thương hiệu Việt ra thế giới. Nguyên Khanh

Mai Ka
(thực hiện)

https://thanhnien.vn/kinh-doanh/tro-chuyen-voi-ti-phu-usd-pham-nhat-vuong-919592.ht

Phần nhận xét hiển thị trên trang

SỰ SỐNG HỒN NHIÊN

fb Luân Lê - Thử nhìn xem những hình ảnh này chúng ta có thực sự thấy lo lắng và sợ hãi cho những đứa trẻ lớn lên trên đất nước không? Hai đứa trẻ vô tội đã chết và gần 10 người khác bị thương tích nặng sau vụ nổ đêm qua ở Bắc Ninh. Điều khiến con người ta bàng hoàng và kinh khiếp trước sự huỷ hoại của nó, cũng như hoàn toàn bất ngờ bởi sự tồn tại của khối “thuốc nổ” lớn đến như vậy giữa lòng thành phố.

Có ba sự không hiểu biết ở đây, hoặc bao gồm cả những sự bất nhân vì lòng tham khốn nạn của những kẻ có vị thế, ấy là: (i) những người lớn ngu dốt không có kiến thức cơ bản về chất liệu dễ cháy, nổ và là những vũ khí, vật tư quân dụng bị cấm thu mua, tàng trữ theo luật định; 

(ii) những đứa trẻ ngây thơ và một số người lớn khác cũng vì tham lam và thiếu hiểu biết đã lượm lặt những đầu đạn để rồi một vài người bị thương tích tiếp sau đó;

(iii) và sự bỏ mặc (hoặc vô trách nhiệm) trong việc quản lý an ninh trật tự, trong đó phải có những nguồn được phép mới có thể có những thứ vũ khí này (dù đã hết hạn) để bán ra ngoài như một món hàng kiếm chút lợi ích từ những kẻ ngu dốt và bất nhân (mặc sự an nguy tính mạng của những con người mua bán và tàng trữ nó).



Những đứa trẻ hồn nhiên đến mức đáng sợ bởi sự thiếu giáo dục chuẩn mực, và nó là hệ quả từ những người lớn (thế hệ trước) cũng thiếu những hiểu biết tối thiểu nhất cho sự sinh tồn của một con người, nó cũng là hệ quả của sự tham lam đến mức trở nên bất chấp hậu quả có thể xảy ra với không chỉ an nguy của chính bản thân mà còn của nhiều những người khác.

Chúng ta định sống hoang dã như những con vật và mặc cho việc giáo dục ngày càng nặng nề về sự nhồi nhét nhưng những cái cơ bản để sống an toàn và lành mạnh thì ngày càng trở nên thiếu hụt?

Nếu chúng ta không được giáo dục về việc mỗi người cần phải sống và làm việc trong sự đề cao việc bảo đảm an toàn đối với người (đồng loại) khác, thì đó là cách nhanh nhất để bất cứ ai cũng luôn sẵn sàng đè nát tất cả chỉ để đạt cho bằng được mục đích lợi ích của bản thân mình!

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Nạn “Thái tử đỏ” và chuyện cái vỉ nướng

Lê Ngọc Sơn

Người Đô Thị - Cái lò của công cuộc chống tham nhũng không chỉ trừng trị mối quan hệ “không trong sáng” của lãnh đạo cao cấp xứ Thanh với một hot-girl của tỉnh này, nó còn tỏa nhiệt làm cháy các “thanh củi cộm cán” có tiền sử trộm cắp công sản, làm rụng các “trái non ép chín vội” - là con quan được bố mẹ quyền cao chức trọng nâng lên, bất chấp năng lực hạn chế của các “thái tử” và sự nghiêm ngặt của quy trình nhân sự. Nói như vậy, để thấy công cuộc chống tham nhũng hiện tại cực kỳ có ý nghĩa sống còn đối với đất nước.

Dăm năm trước, vào một ngày đầu thu, tôi và B. - một người bạn là chuyên gia luật rủ nhau dã ngoại ở mạn gần bãi giữa sông Hồng. Chúng tôi làm BBQ và uống vài chai vodka, nhâm nhi đôi câu chuyện thế sự để quên đi cái lạnh đầu thu. Là chuyên gia luật, anh thấu hiểu việc khách hàng của mình - là các doanh nghiệp nước ngoài - kêu trời về rừng giấy phép con khiến họ rất khó làm ăn ở Việt Nam. Tôi - một nhà báo chuyên quan sát các cuộc khủng hoảng, anh - một luật sư, đều cảm nhận được sự ta thán lúc đó về tình trạng khó làm ăn bởi tệ trạng “thứ nhất hậu duệ, thứ nhì quan hệ, thứ ba tiền tệ, thứ tư mới đến trí tuệ” (như lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói) đang hoành hành trên đất nước này.

Thẳng thắn mà nói, với những gì đang diễn ra, ta có thể đọc được một hàm dụ mới về khái niệm “phòng chống tham nhũng” đang diễn ra hiện tại: Đó thực chất là công cuộc chống lại cái xấu ở cả 3 mặt trận: (1) sự nhũng lạm công sản, (2) ăn cắp chức vụ, và (3) hối lộ tình dục trong chốn quan trường.

Ăn cắp công sản

Chiếc dao mổ của cuộc đại phẫu thuật (cần thiết để) chống tham nhũng đang phanh phui ra một đại trạng bệnh tật trên thân hình đất nước.

Trước hết, nó vạch trần một sự thật đau đớn về quy mô của “khối u”, những vụ đại án tham nhũng không chỉ dừng lại ở việc dính líu đến vài quan chức địa phương, mà còn liên quan đến nhiều vị quan chức “tai to mặt lớn” như ông Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và bè lũ thân hữu mà cơ quan điều tra đang làm việc. Nó là chỉ dấu rõ ràng nhất cho thấy những kẻ phạm pháp bằng cách nào đó đã “leo cao, bò sâu” tới những vị trí quyền lực cao nhất của đất nước (như nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng). Đây thực chất cho thấy, sức nóng của lò đã làm lộ diện những tên siêu trộm cấp quốc gia.

Thứ hai, nó cho thấy có sự cấu kết giữa giới chính trị gia cao nhất của địa phương với giới tài phiệt, mafia - những kẻ được cử tri địa phương “chỉ mặt, đặt tên”. Trường hợp nguyên Bí thư Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh và ông trùm Vũ “nhôm” là một ví dụ cộm cán như vậy. Giới mafia tặng xe, nhà cho quan chức đầu tỉnh, rồi những quan chức này đáp lại bằng các ưu đãi, thông qua lạm dụng quyền lực công được giao. Nếu Hiến pháp nói rằng, tất cả quyền lực thuộc về nhân dân, thì trong trường hợp này nhân dân đang bị phản bội bởi những quan chức hư hỏng và tham lam, nhũng lạm.

Thứ ba, cuộc đại phẫu thuật cho thấy, việc “Ăn của dân không từ một cái gì” đang ở mức cấp tính. Trước đây tham nhũng chỉ là “vặt” và ở quy mô vài trăm triệu là đã “kinh hãi”, nay các đại dự án gây thiệt hại và thất thoát hàng nghìn thậm chí hàng trăm nghìn tỷ, đủ để thấy sự tàn phá của lũ giặc nội xâm này nguy hại đến thế nào.

Nạn “Thái tử đỏ” ăn cắp chức vụ

Cách đây vài năm, người ta thấy con các quan lớn dù mới ra trường, chưa lập được công trạng gì cho đất nước, nhưng bằng cách nào đó đã được “đôn” lên nắm các vị trí chủ chốt ở nhiều ngành, nhiều địa phương. Có những cậu ấm trượt ở địa phương, nhưng bằng cách nào đó lại trúng ở... cấp cao hơn. Tình trạng này mọc lên như nấm sau mưa trước sự lắc đầu ngao ngán bất lực của những người lo lắng cho vận mệnh của đất nước. Thiên hạ gọi những cậu ấm này là “Thái tử đỏ”.

Nạn “Thái tử đỏ” hoành hành ở những quan chức tầm trung ương đến địa phương. Khi những kẻ tài cán chưa biết ra sao nắm giữ các chức vụ công một cách không minh bạch, điều đó có nghĩa là những hiền tài thực sự của đất nước vẫn bị gạt ra ngoài lề. Dù rằng, chưa biết việc “đặt con lên ghế” này có mang lại lợi ích bền vững, hay chỉ hại các “quý tử” bất tài, nhưng thiệt hại về lâu dài vẫn là nhân dân và đất nước, còn kẻ thủ lợi vừa ăn cắp các chức vụ công một cách nghiễm nhiên, vừa nhại theo giọng của thánh hiền rao giảng đạo đức cho đời. Nguyễn Xuân Anh chỉ là một ví dụ trong rất nhiều ví dụ điển hình về “Thái tử đỏ” kiểu này.

Việc “đưa trở về đúng vị trí năng lực xuất phát” đối với con trai của nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, con trai của nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Nam, và nhiều nhân vật khác đã, đang và sẽ bị gọi tên... là tín hiệu tích cực, nhằm ngăn chặn nạn ăn cắp chức vụ trong lĩnh vực công. Từ đó, các nhân tài thực sự có cơ hội để cống hiến cho đất nước. Nếu làm được triệt để vấn đề này, Đảng sẽ tạo ra một bước ngoặt nói không với chủ nghĩa thân hữu và lối trao quyền “cha truyền, con nối” nhức nhối bấy lâu nay trong xã hội ta.

Hiện tượng “hối lộ tình dục” 

Dư luận hồ hởi với kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương về việc Phó chủ tịch tỉnh Thanh Hóa có sự “nâng đỡ không trong sáng” với một kiều nữ xứ Thanh. Dù rằng, dư luận vẫn đặt ra câu hỏi liệu lịch sử có lặp lại một kịch bản kiểu “Lê Lai cứu chúa” ở tỉnh này hay không, câu trả lời về bản chất của sự việc vẫn phụ thuộc vào nỗ lực của các cơ quan chức năng, nhưng kết luận trên đã hé lộ ra một thực trạng tối về những mối quan hệ “không trong sáng”, mà chắc hẳn không chỉ có riêng ở Thanh Hóa. Nhiều người gọi thẳng tên của hiện tượng này khi đặt ra nghi vấn, liệu có sự hối lộ tình dục để được dành các vị trí quan trọng cho các kiều nữ trong chốn quan trường? Tới đây, khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực từ ngày 1.1.2018, khi việc nhận hối lộ bằng tình dục, tình cảm hay một suất du học cho con... được xem là yếu tố cấu thành của tội nhận hối lộ thì nghi vấn nói trên sẽ được tường minh.

Chiến thuật “bóc bắp cải” đã làm lộ rõ những con sâu ở ruột: Cái biển số xe công làm lộ rõ những con sâu lớn ở Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam (và có khi còn hơn thế). Chiếc xe siêu sang ở Văn phòng Thành uỷ Đà Nẵng lộ ra sự cấu kết ngầm của quan chức đầu tỉnh với giới mafia, v.v.. Dưới con mắt của một nhà quan sát, tôi cho rằng việc “củi lửa” của cái lò chống tham nhũng được chuẩn bị hết sức bài bản, có chiến lược và tầm nhìn xa. Sự điều tốc hợp lý và điều phối nhịp nhàng của “nhạc trưởng” của công cuộc này sẽ được lịch sử ghi lại. Những kẻ lạm dụng công quyền để tư hữu công sản, ăn cắp quyền lực, v.v.. đã, đang và sẽ phải trả giá.

Lại nhớ bữa BBQ đượm mùi thơm rượu nồng ở bãi sông Hồng dạo nọ, lúc chia tay nhau, B. hỏi tôi về chuyện gì sẽ xảy ra nếu “con quan rồi lại làm quan”? Tôi trấn an bạn bằng việc nhắc lại câu thành ngữ của người Đức: “Die Schweine von heute sind die Schinken/Speck von morgen” (“Lợn hôm nay là dăm bông/mỡ của ngày mai”), rồi chỉ vào đám lửa rực cháy và bảo: “Anh thấy đó, những miếng thịt to luôn bị kẹp chặt nhất bởi vỉ nướng đó thôi!”. 

Hẳn giờ đây, B. thấy điều đó không chỉ đúng về mặt lý thuyết. 

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Chủ tịch huyện Quốc Oai chết trong căn nhà mới mua hơn 4 tỷ đồng

Ngôi nhà (có đèn hiên sáng) là nơi phát hiện xác ông Lâm. Ảnh: Phương Sơn

VNEThứ sáu, 5/1/2018 | 00:00 GMT+7

 

Người hàng xóm sát vách cho hay trong đêm khuya có nghe tiếng kêu rên phát ra từ căn nhà của ông chủ tịch huyện.

Chủ tịch huyện Quốc Oai chết trong tư thế treo cổ
Công an Hà Nội tìm thấy ôtô của Chủ tịch huyện 'mất tích'

Ngày 4/1, sau một ngày cơ quan công an phát hiện thi thể ông Nguyễn Hồng Lâm, Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai (Hà Nội) tại ngôi nhà 5 tầng ở đầu ngõ 279 phố Hoàng Mai (quận Hoàng Mai), một số người hàng xóm cho hay, nhà mới xây dựng hoàn thiện được vài tháng.

Người đàn ông tên Long cho hay chủ đất xây hai căn nhà với kiến trúc gần giống nhau và gia đình anh mua một căn, giá hơn 4 tỷ đồng. Chiếc còn lại là ngôi nhà phát hiện xác ông Lâm. "Rất ít khi tôi thấy nhà này có người, cửa luôn đóng. Gần 10 ngày qua, đèn hiên lại bật sáng".

Theo anh Long, tối một tuần trước vợ anh bảo "có nghe thấy tiếng kêu rên" phát ra từ đây. Nhưng gia đình anh nghĩ chắc gia chủ có bố mẹ già đau yếu nên không để ý. "Đến 14h ngày 3/1, công an khu vực gọi điện thoại nhờ mở cửa để đi sang phá kính nhà bên cạnh, tôi mới biết ở đó có người chết đã nhiều ngày", anh nói.

Chứng kiến việc công an khám nhà, ông Nguyễn Đình Hoàn (Tổ trưởng tổ 43, phường Hoàng Văn Thụ, Hoàng Mai) cho biết trưa 3/1 nhận được điện thoại của công an phường cho hay có khả năng Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai bị mất tích đang ở trong ngôi nhà này. Theo ông Hoàn, ngôi nhà khóa trong với hai lớp cửa gỗ và cửa cuốn. "Không bậy cửa được bằng xà beng, lực lượng chức năng phải đi nhờ qua ban công tầng bốn của căn nhà kế bên", ông nói và khi đi vào thấy thi thể bốc mùi nồng nặc.

Theo thông báo của Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an Hà Nội), ông Lâm chết trong tư thế treo cổ bằng sợi dây dù, có thể đã từ nhiều ngày. Chính quyền địa phương cho hay ông Lâm chưa đăng ký tạm trú tại căn nhà này. Chủ đất xác nhận ông Lâm là người giao dịch mua bán, song người đứng tên trên hợp đồng là con của ông này.

Ông Lâm không đến công sở từ ngày 26/12/2017, điện thoại liên tục tắt. Một ngày sau đó, gia đình báo cáo lên huyện về việc ông mất tích. Tra cứu dữ liệu camera, cơ quan công an xác định, chiều 25/12/2017, ông Lâm lái ôtô riêng rời trụ sở UBND huyện Quốc Oai và khoảng 21h36 cùng ngày gửi xe tại đường Trần Duy Hưng, đi bộ ra...

Đến khoảng 21h53’, ông Lâm di chuyển về khu vực hồ Đền Lừ, phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai, Hà Nội rồi mất dấu... Trong cuộc điện thoại cuối cùng gọi cho con trai, ông nói “đang gặp rắc rối”. '

 

Phương Sơn

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Chính phủ ‘mất quyền’ kiểm soát Tập đoàn Dầu khí Việt Nam?

Calitoday 4-1-17 Thiền Lâm - Tháng 12/2017, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam ( PVN cũ, nay là Petro Vietnam), sở hữu khối tài sản lên đến hơn 7 tỷ USD và là một trong những huyết mạch của hệ thống tài chính và ngân sách của chế độ một đảng ở Việt Nam, đã có Chủ tịch Hội đồng thành viên mới: ông Trần Sỹ Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn – nhân vật được cho là cháu của ông Nguyễn Sinh Hùng – cựu chủ tịch quốc hội.

Đảng mới là tổ chức lãnh trách nhiệm “ôm” hũ mật PVN

Nhưng ấn tượng nổi bật hơn cả là vào ngày 22/12/2017, Bộ Chính trị đảng đã ra quyết định phân công ông Trần Sỹ Thanh giữ chức Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương kiêm Chủ tịch Hội đồng thành viên Petro Vietnam.

Từ năm 2015 trở về trước, Chủ tịch Hội đồng thành viên Petro Vietnam luôn là đặc quyền bố trí của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Nhưng sau khi “Dũng nghỉ”, Đinh La Thăng – cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Petro Vietnam – đã bị Tổng bí thư Trọng chỉ đạo Bộ Công an khởi tố và tống giam vào ngày 8/12/2017.

Bây giờ không phải chính phủ, mà đảng mới là tổ chức lãnh trách nhiệm “ôm” hũ mật PVN, cùng lúc thực hiện rốt ráo động tác “nhất thể hóa”.

Bản nhạc “nhất thể hóa” đã có khúc dạo đầu từ trước Đại hội 12.

Nửa năm sau Đại hội 12, bên đảng bắt đầu phát ra dấu hiệu cùng hành động “tập quyền”. Vào tháng 7/2016, với một động tác chưa có tiền lệ, ông Trương Minh Tuấn, người đã trở thành Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông, được Bộ Chính trị điều động kiêm chức vụ Phó trưởng ban Tuyên giáo trung ương. Như vậy, ông Tuấn cùng một lúc vừa làm việc bên chính quyền, lại vừa là “người của đảng”.

Sang tháng 8/2016, ông Cao Đức Phát, người vừa thôi chức bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhưng vẫn được bầu vào Ban chấp hành trung ương khóa 12, được bổ nhiệm là Phó trưởng ban Kinh tế trung ương.

Tháng 9/2017, đích thân Tổng Bí thư Trọng “tự tham gia” vào Đảng ủy Công an trung ương mà khiến có dư luận cho rằng ông Trọng “thống lĩnh các lực lượng vũ trang”, sau khi đã chắc chắn vị trí Bí thư Quân ủy trung ương.

Mô hình “nhất thể hóa” rõ là nhằm tăng cường xu hướng tập quyền cho đảng là có cơ sở. Người ta đang và sẽ chứng kiến quyền lực của các cơ quan đảng không những không bị co hẹp vì “khó khăn ngân sách” mà còn mạnh hơn trong thời gian tới. Nhưng sẽ có một khác biệt rất cơ bản là nếu trước đây đảng chỉ “lãnh đạo đường lối” thì trong thời gian tới, hàng loạt nhân sự của đảng sẽ được cho kiêm chức bên chính quyền trung ương và cả chính quyền địa phương, lấy đó làm cơ sở để “người của đảng” kiêm việc điều hành chính quyền, và từ đó sẽ xuất hiện một cơ chế “chính ủy trong chính quyền”.

Tại Hội nghị trung ương 6 vào tháng 10/2017, “Nhất thể hóa bộ máy và chức danh giữa Đảng và Nhà nước” – một chủ trương của đảng cầm quyền bắt đầu được thi hành – ngày càng trở thành thời cơ bất ngờ sáng rỡ dành cho những quan chức nào đó, nhưng cũng biến thành nỗi nguy hiểm “kề dao vào cổ” đối với nhiều quan chức khác, nhất là số đầu tỉnh thành.

Tương lai “nhất thể hóa” theo cách “bí thư kiêm chủ tịch ủy ban nhân dân và hội đồng nhân dân” – một dạng “chính ủy chuyên quyền 3 thành 1” – hầu như chắc chắn sẽ được “đánh lên” trong năm 2018 , tức từ cấp xã, huyện lên thẳng cấp tỉnh thành. Nếu trước đây ở một số tỉnh thành còn thí điểm cơ chế bí thư tỉnh kiêm chủ tịch hội đồng nhân dân, nhưng cơ cấu quyền lực vẫn còn phân nhánh theo phương thức “nhị quyền phân lập” – tức bí thư tỉnh và chủ tịch tỉnh là hai nhân sự khác nhau và cách nào đó kiểm soát quyền lực lẫn nhau, thì khi thực hiện cơ chế “3 thành 1,” các “chính ủy” sẽ “quyết” hết, từ vấn đề nhân sự đến điều hành kinh tế – xã hội, và cả những dự án màu mỡ có nguồn vốn từ ngân sách và viện trợ ODA. Sẽ không có chuyện “chính ủy” phải hỏi hoặc xin ý kiến của Hội Đồng Nhân Dân tỉnh thành về quyết sách này quyết sách kia…

Một trong những thủ pháp để tiến hành có hiệu quả và nhanh chóng mô hình “nhất thể hóa” của Tổng Bí thư Trọng là cơ chế “kiêm”.

Sau Hội nghị trung ương 6 vào tháng 10/2017 về “nhất thể hóa”, đã có những từ ngữ ẩn dụ được tung ra về những khái niệm rất chung chung như hợp nhất “tổ chức”, nội vụ”, “thanh tra”, “kiểm tra”, mà không nêu rõ có phải là hợp nhất giữa Ban Tổ chức trung ương bên đảng với Bộ Nội vụ bên chính phủ hay không; tương tự với Ủy ban kiểm tra trung ương của đảng với Thanh tra chính phủ…

Nhưng với hành động “chủ trì” phiên họp chính phủ cũng vào tháng 12/2017 của Tổng bí thư Trọng, cơ chế hợp nhất trên dường như đang được khởi động.

Ngay trước mắt, Chính phủ có vẻ đã mất quyền kiểm soát truyền thống đối với Tập đoàn PVN.

http://www.viet-studies.net/kinhte/CPMatKiemSoatPVN_Calitoday.html


Phần nhận xét hiển thị trên trang

Hiểu thêm về DLV:

Nơi 'dư luận viên' tung hoành trên mạng xã hội

"Tôi từng dành cả ngày trước máy tính, từ sáng sớm," Pedro, chàng trai 21 tuổi từ thành phố Vitoria nằm ở phía đông nam Brazil.

"Tôi đăng ảnh, viết về một ngày của mình, kết bạn. Và rồi tôi sẽ nêu ý kiến về một số chính trị gia, đặc biệt khi diễn ra các màn tranh luận của các ứng viên trên ti vi."

Có thể những điều này nghe không giống một ngày bình thường của các thanh niên sử dụng mạng xã hội, nhưng Pedro (không phải tên thật) thực chất đang miêu tả thời gian mình là một "người máy", được trả tiền để sử dụng các tài khoản giả trên mạng xã hội nhằm làm ảnh hưởng ý kiến của công chúng.

Ba năm trước, trong thời gian nóng diễn ra chiến dịch tổng tuyển cử, Pedro cho biết anh làm việc ở một công ty truyền thông tại Rio với khách hàng là những chính trị gia hàng đầu.

Anh nói rằng với khoảng 360USD mỗi tháng, anh sử dụng 20 tài khoản giả trên Facebook và Twitter để tạo danh tiếng cho các khách hàng của công ty.

BBC Brasil đã có cuộc trò chuyện với Pedro trong một cuộc điều tra về việc sử dụng tài khoản mạng xã hội giả trong cuộc tổng tuyển cử năm 2014 ở nước này.

Không có chứng cứ nào cho thấy các tài khoản này có ảnh hưởng đến kết quả, và thậm chí các ứng viên cũng không biết chuyện gì đã xảy ra, nhưng cuộc điều tra đã cho thấy một biện pháp mới được sử dụng trên chính trường Brazil.

Câu chuyện của Pedro cũng giống 3 thanh niên khác, cũng là các "nhà hoạt động" mạng xã hội trong chiến dịch 2014.

"Mọi thứ đều được kiểm soát. Nếu tôi online mà không đăng phản hồi, tôi có thể bị kỷ luật. Vì vậy mỗi lần đi vệ sinh tôi cũng phải báo với cấp trên."

Khi bắt đầu công việc, họ nhận một danh sách lý lịch giả cùng ảnh và thông tin cá nhân cơ bản.

Nhiệm vụ đầu tiên của họ là dành hàng tháng trời để xây dựng hay "kích hoạt" các tài khoản này, đăng tải các cấu chuyện hàng ngày để cho thấy họ là người thật.

Sau một thời gian, các nhà hoạt động sẽ bắt đầu nói chuyện chính trị.

Và dần dần họ sẽ bắt đầu tương tác với nhau và với người thật, xây dựng mạng lưới bạn bè.

Các nhà hoạt động thường sử dụng phần mềm quản lý mạng xã hội Hootsuite, để quản lý nhiều tài khoản một lúc.

Họ sẽ ca ngợi bất kỳ chính trị gia nào trả tiền để được ủng hộ, công kích các đối thủ và đôi khi cùng các tài khoản giả khác tạo nên các chủ đề thành trào lưu.

"Chúng tôi có thể chiến thắng [tranh luận] với sự ủng hộ lớn, vì chúng tôi bình luận quá nhiều so với những gì công chúng có thể phản đối," một nhà hoạt động nói với BBC Brasil. "Hoặc chúng tôi có thể động viên những người thật - những nhà hoạt động thật chiến đấu cho chúng tôi."

Bức ảnh người phụ nữ đã qua đời

Việc sử dụng thông tin cá nhân và các bài viết phi chính trị giúp các tài khoản khó bị phát hiện hơn vì nó không giống những mẫu tự động mà các mạng xã hội sử dụng để tìm tài khoản giả.

Những người sở hữu tài khoản như thế này được gọi là "người máy" vì có sự pha trộn giữa các bài tự động và các bài viết thật.

Các "người máy" thể hiện sự ủng hộ với một số chính trị gia và các chính sách của họ

Cuộc điều tra của BBC Brasil đã phát hiện ít nhất 100 tài khoản ảo trên Twitter và Facebook được sử dụng trong thời kỳ diễn ra cuộc bầu cử năm 2014.

Tất cả đều sử dụng ảnh lấy cắp từ các website báo chí và các trang mạng xã hội hiện có.

BBC Brasil đã tìm ra khá nhiều trong số đó. Một ảnh đại diện là hình ảnh nạn nhân nữ đã bị sát hại được đăng trên báo chí địa phương. Một tài khoản khác lại sử dụng hình ảnh của diễn viên nổi tiếng tại Hy Lạp.

Một số hình ảnh được thay đổi bằng máy tính để khó bị phát hiện. Đây là trường hợp của bức ảnh bị đánh cắp từ tài khoản của nhà báo André Moragas từ Rio, được dùng trên tài khoản giả của "Jonh Azevedo".

Tài khoản của Jonh được lập năm 2012 và trong vài năm chỉ đăng thông tin cá nhân.

"Con trai vừa hoàn thành một học kỳ nữa tại trường đại học!", một bài viết ghi. "Rất tự hào!"

Chiến lược dài hơi

Khi xảy ra cuộc bầu cử Tổng thống năm 2014, tài khoản "Jonh Azevedo" bắt đầu trở nên chính trị hóa, đăng những thông tin ủng hộ một ứng viên đối lập.

"Tôi nghĩ họ đã nuôi một tài khoản giả và để nó trưởng thành," André Moragas, người có ảnh bị sử dụng cho tài khoản "Jonh" nói.

"Người này không chỉ mới xuất hiện ngày hôm qua, mà từ 5 năm trước, kết nối với mọi người và thu thập người ủng hộ."

Cuối cùng thì Jonh Azevedo bị lộ vì những người dùng Twitter khác cảm thấy nghi ngờ trước phong cách lặp đi lặp lại của anh ta. Họ báo cáo rằng tài khoản này đã đăng duy nhất một câu nói - "Cần phải nghỉ ngơi" - 20 lần trong vòng 2 tháng.

Một số tài khoản còn được "tái chế".

Brasil tìm thấy tài khoản "Fernanda Lucci", xuất hiện trên 3 cuộc hội thoại khác nhau trong 3 thời điểm năm 2014, ủng hộ 3 ứng viên khác nhau.

"Ngây thơ"

Khi nhìn lại, 4 nhà hoạt động có những cảm xúc khác nhau về công việc họ đã làm.

"Khi đó tôi đã có một chút ngây thơ," một người phụ nữ nói: "Tôi có truy cập hạn chế với các tài khoản và không thể kiểm tra chúng."

Nhưng một người khác không hối hận.

"Bạn chỉ là một người đeo mặt nạ là một người khác," anh nói. "Các phản hồi mạnh mẽ, tương tác tốt. Bạn cảm thấy mình đã thật sự tạo nên sự khác biệt cho chiến dịch."

Rất nhiều tài khoản giả được Brasil phát hiện đã ngừng hoạt động từ cuộc bầu cử 2014.

Cả Twitter và Facebook nói rằng họ đang tiếp tục tìm kiếm, ngăn chặn và xóa bỏ các tài khoản giả.

Công việc này có thể sẽ khó khăn hơn nữa vào năm sau khi người dân Brazil lại chuẩn bị một cuộc bầu cử mới.

Facebook đã xóa hàng chục ngàn tài khoản giả tại Pháp mà Đức trước kì bầu cử ở cả hai nước trong năm nay, và họ cho biết biện pháp tương tự cũng đang được cân nhắc đối với Brazil.

Chiến dịch năm 2018 được cho là sẽ căng thẳng hơn 4 năm trước, và với "tin giả" và các "nhà máy troll" (tên gọi các công ty trả tiền cho nhân viên sử dụng tài khoản mạng xã hội giả) ngày càng phổ biến trên thế giới, tất cả mọi người sẽ nhắm mắt trước vai trò của mạng xã hội.

Phần nhận xét hiển thị trên trang

YÊU NƯỚC!

” K. là giáo sư toán ở Đại học Yale, có quốc tịch Mỹ nhưng gốc là người Nga, nói tiếng Mỹ vẫn đặc sệt giọng Nga. 

Có lần tôi hỏi anh ấy lần cuối anh về Nga là khi nào. Anh ấy nói từ khi tôi đi Mỹ tôi chưa quay lại Nga bao giờ.

Nhìn vẻ mặt ngạc nhiên của tôi, K. nói rằng đối với anh ấy nước Nga cũng giống như bất kỳ một nước nào khác trên thế giới, anh không cảm thấy liên quan đến những gì hiện giờ đang xảy ra ở Nga. Trường hợp của K. không phải là một trường hợp phổ biến, nhưng cũng không phải là một trường hợp cá biệt. Tuy hơi bị bất ngờ nhưng tôi cảm thấy cái lý trong những chia sẻ rất thẳng thắn của K. Nói cho cùng thì tại sao mỗi người phải gắn bó với mảnh đất nơi mình sinh ra.

Một vài lần quá cảnh ở sân bay Hàn Quốc hoặc Nhật Bản, tôi bắt gặp vài tốp thanh niên Việt Nam, có vẻ như đến từ nông thôn, có vẻ như nói giọng Nghệ An, họ tụm năm tụm ba, ngồi bệt uống bia, đánh bài, có vẻ như không quan tâm đến xung quanh, nhưng kỳ thực mắt vẫn nhìn quanh với một vẻ nửa hoang mang, nửa thách thức. 

Những lúc đó bỗng dưng tôi thấy quặn lòng thương đồng bào của mình. Ai trong số họ đã nợ ngập cổ để mua cho bằng được một suất đi xuất khẩu lao động, ai trong số họ sẽ phải làm lụng vất vả mấy năm trời để trả hết số tiền đã vay, ai trong lúc bần cùng, nghe bạn bè rủ rê, sẽ đi ăn trộm ăn cắp.

Tại sao lại đồng cảm với họ? Ngoài tiếng Việt là ngôn ngữ có thể dùng để hiểu nhau, ngoài nơi sinh Hà Nội và Nghệ An cách nhau vài trăm cây số, tôi có gì chung với họ? 

Tại sao tôi vẫn cảm thấy “liên quan” đến số phận của họ? Tôi thấy chỉ có một câu trả lời hợp lý duy nhất: sự “liên quan” đó chính là lòng yêu nước. Nếu đó là tình yêu thì có lẽ không cần tìm cách lý giải nữa. Chắc chắn mỗi người yêu nước, hoặc không, theo một cách khác nhau. Nhưng tôi cho rằng, yêu nước, về cơ bản, là cảm thấy “liên quan” đến số phận của đồng bào mình.

Tôi rất thích xem bản đồ. Nhìn cái quả cầu xanh xanh nhớ lại chỗ này chỗ kia mình đã đi qua. Nhớ cánh đồng lúa xanh mướt, nhớ con đường nho nhỏ chạy thẳng ra biển mà ở ven ven thấp thoáng những tháp chuông nhà thờ. 

Nhớ những đỉnh núi hùng vĩ quanh năm tuyết trắng, nhớ những cánh rừng thông xào xạc chạy dọc bờ biển Đại Tây Dương. Chỗ nào cũng cảm thấy như nhà mình, trái đất là nhà mình, dù rằng có một vài điểm hình như thân thương hơn các điểm khác.

Nếu hay xem bản đồ thế giới, đến một lúc nào đó, bạn sẽ có một phát hiện rất lạ lùng.

Hóa ra cái điểm Việt Nam thân thương không hề là trái tim của nhân loại. Nó nằm ở nơi cùng trời cuối đất. Đi tiếp sang phía đông, hay xuống phía nam là biển rộng, là đại dương.

Văn minh nhân loại được mở rộng và phát triển nhờ vào những cuộc viễn chinh, những làn sóng di dân. Chiến tranh và những cuộc di dân, vừa là tai họa cho cuộc sống con người, lại vừa là phương tiện chuyên chở tôn giáo, những tư tưởng nhân văn, những kiến thức về tổ chức xã hội, những phát kiến khoa học và kỹ thuật. Những cuộc chiến tranh, những cuộc di dân, những thảm họa đã từng cầy xới châu Âu cũng đã là một nguyên nhân làm cho nó trở nên phồn thịnh, văn minh.

Có lẽ vì đất nước của chúng ta nằm ở nơi cùng trời cuối đất mà trong gần hai ngàn năm, nó hầu như nằm bên rìa của văn minh nhân loại. Chiến tranh, thực ra không nhiều, hầu như đều đến từ phương Bắc, người di dân hầu hết cũng đến từ Trung hoa. 

Trước khi người Pháp xâm chiếm Việt Nam, văn minh Trung hoa là hệ quy chiếu duy nhất của người dân đồng bằng Bắc bộ.

Cuộc sống bây giờ đã khác nhiều. Ngay cả những thanh niên nông thôn mà tôi gặp ở sân bay Narita, dù có lẽ họ không có một hệ quy chiếu nào khác ngoài một bộ ứng xử của người nhà quê, mà nền tảng lý luận dường như là một dạng tối giản của văn minh Trung hoa, họ cũng hiểu rõ họ cần thoát ra ngoài cái khung đó để mưu cầu hạnh phúc, và họ muốn thoát ra bằng mọi giá.

Mấy tuần gần đây, dù muốn hay không, mà thực ra là không muốn, tôi cảm thấy rất quan tâm đến diễn biến chính trị ở Việt Nam. Tôi nhận thấy rất nhiều người cũng quan tâm như tôi, có lẽ quan tâm đến đại hội lần này hơn hẳn so với những đại hội lần trước, dù rằng về cơ bản, chúng ta không “liên quan” gì đến đại hội của “họ”.

Cảm giác quan tâm đó đến từ đâu, nếu không phải là khát vọng có ở trong mỗi chúng ta, khát vọng thoát ra khỏi thân phận của một nơi cùng trời cuối đất, gắn vào thế giới bằng một sợi dây lơ lửng buộc vào Trung hoa, thoát ra khỏi cái khung chật chội của Khổng giáo.

Tôi không định nói chúng ta phải quay lưng lại với cốt cách của con người Việt Nam truyền thống. Đối với tôi, cậu thanh niên Nghệ An quần áo xộc xệch dáng vẻ lấm lét ở sân bay Narita, dường như thân thương hơn nhiều so với các nam thanh nữ tú Hong Kong đang dán mắt vào cửa kính các quầy hàng miễn thuế.

Nhưng tôi mong muốn một khế ước xã hội như những khế ước xã hội đã là nền tảng cho những nước phát triển. Tôi muốn một xã hội công bằng được bảo đảm bởi một nhà nước pháp quyền. Tôi muốn một nền kinh tế lành mạnh, phồn thịnh hoạt động trên nguyên tắc thị trường. Tôi muốn một xã hội mà ở đó người dân có thể tự tổ chức cuộc sống cộng đồng của mình mà không bị cản trở, đó là xã hội dân sự. Vì cái chúng ta cần là một xã hội công bằng, phồn thịnh và một cuộc sống cộng đồng gắn bó, nên người lãnh đạo mà chúng ta muốn là một người cổ súy cho nhà nước pháp quyền, kinh tế thị trường và xã hội dân sự.

Ngay cả khi không có lá phiếu, người dân cũng cần nói rõ về xã hội mà mình muốn. 

Nói được cái mình muốn không hề dễ, nó khó hơn nhiều so với nói cái mình không muốn. Nếu không nói được cái mình muốn, nó sẽ không bao giờ xảy ra.

GS Ngô Bảo Châu

BM
Phần nhận xét hiển thị trên trang