Pháp đã thua vì say sưa với các chiến thắng trong quá khứ của Napoleon
Nhìn vào một tập san quân đội, trông thấy sức mạnh của quân đội ấy và không ngẫu nhiên mà vào thời hoàng kim của đế chế Pháp, đầu thế kỷ 19, Journal Militaire dầy 800 trang đậm đặc các tranh luận học thuật quân sự.
Họ bàn về đạn đạo, cự ly, cách vẽ xạ bảng hay phân bố đại bác trên trận địa… Pháo binh, là một vũ khí mới ở thời kỳ này. Trung pháo 75 ly là vũ khí xương sống làm nên sức mạnh của quân đội Pháp. Từ giữa thế kỷ 19, Journal Militaire đổi tên thành Journal Militaire Officiel [Tập san Quân đội Chánh thức] mất dần đi chất học thuật, số trang mỏng đi và thay vào các chủ đề Hướng dẫn Tác xạ [Instructions du Tir] là những huấn thị của Bộ Quốc phòng, rồi danh sách các sĩ quan được thăng thưởng phía sau. Tính chất tuân thủ nhiều thêm, cùng lúc tính kỹ thuật giảm đi, và, một cách trùng hợp, quân đội Pháp suy yếu. Khi chiến tranh tái diễn, các hậu duệ của Napoleon nhanh chóng thảm bại. Tuy quân số đông hơn và các chiến xa nặng Renault B1 được bọc thép dầy hơn, nhiều hơn, so với kẻ thù truyền kiếp là quân Đức, quân Pháp vẫn phải đầu hàng. Các sử gia đều đồng thuận khi phán quyết: Học thuyết chiến tranh của Pháp lỗi thời là nguyên nhân chính. Lấy vận tốc hành binh dựa trên bước chân bộ binh trong Thế chiến thứ nhất làm chuẩn, các tướng lãnh Pháp không theo kịp vận tốc động cơ của quân Đức. Vắn tắt, tụt hậu tư duy so với thời đại. Journal Militaire Officiel trưng bày những tụt hậu này. Khác tập san quân đội Đức đương thời tràn ngập các tiểu luận mổ xẻ ưu khuyết điểm giữa hai học phái quân sự đối nghịch, giữa Clausewitz Phổ và Antoine-Henri de Jomini từng làm tham mưu cho Napoleon, các khảo luận trên tập san quân đội Pháp về những trận đánh xưa cũ Marengo, Ulm, Austerlitz, Jena, Wagram thiên về ca ngợi thiên tài của Napoleon, hoặc, ca ngợi công trạng của Pétain và Foch khi viết về những trận đánh gần hơn nhưng không đúc kết, không đề xuất chiến lược mới. Charles de Gaulle đã nhìn thấy trước nguy cơ của đường lối quân sự PhápMột góc cạnh khác: Clausewitz gần như vắng bóng trên Journal Militaire Officiel, trong lúc Clausewitz đã trở thành bậc thầy tư duy của Bộ Tổng Tham mưu Đức. Các quân nhân Pháp sở hữu duy nhất một bản dịch Clausewitz của trung tá de Vatry xuất bản năm 1866 bị xem là rối rắm đầy lỗi. Cho đến bản dịch thứ nhì của Denise Naville in năm 1955, không có bản hiệu đính, chú giải hay diễn dịch nào khác. Không phân tích kẻ thù suy nghĩ gì nên không hiểu học thuyết chiến tranh của kẻ thù, là khiếm khuyết lớn nhất của quân đội Pháp. Khiếm khuyết càng nặng nề vì Moltke kế thừa Clausewitz, Schlieffen kế thừa Moltke và Manstein tiếp nối truyền thống. Chính các thống chế Đức kể trên tiêu hủy nền Đệ nhị rồi Đệ tam Cộng hòa Pháp. Không phải đã không có những cố gắng cập nhật. Một vài trường hợp lẻ loi, như thiếu tá Henri Navarre thuộc Phòng Nhì, từ 1938 đến 1939 cho phiên dịch và đăng tải một số lý thuyết chiến xa của Guderian nhưng đã quá muộn, chiến tranh đã áp sát. Trước đó, trong một nỗ lực cá nhân về sau được xem là viễn kiến, trung tá de Gaulle yêu sách tái cơ cấu và cơ khí hóa tức khắc quân đội Pháp: thay vì phân tán các thiết đoàn thành những đơn vị độc lập làm nhiệm vụ hỗ trợ hỏa lực cho bộ binh, cần tập trung chiến xa thành lập những sư đoàn thiết giáp làm nên mũi nhọn kỵ binh. Tiếng nói của de Gaulle lạc lõng trên mặt báo ưu tiên cho những trang về quy chế hưu bổng, cấp dưỡng, và chìm dưới các huấn lệnh của Weygand, Gamelin là những đại tướng của chiến tranh quá khứ. Tiểu luận Hướng về Quân đội Nhà nghề [Vers l’Armée de Métier] của de Gaulle không gây tiếng vang, không tạo ra tranh luận, ít tác động, vì hầu hết các tác giả viết bài trên Journal Militaire Officiel là những sĩ quan cao tuổi, quyền chức, trung thành với đường lối suy nghĩ của các thống chế Pétain, Joffre, Foch. Khái niệm “Vận tốc tương đương với hỏa lực” của de Gaulle, xa lạ đối với họ. Có thể viết: Tập san quân đội Pháp vào nửa đầu thế kỷ 19 mang sức mạnh chinh phạt của quân đội Pháp; đến nửa đầu thế kỷ 20 phản ảnh tính cách hoài niệm thụ động của quân đội này. Tuy vinh danh Napoleon, nhưng quân đội Pháp không kế thừa vị hoàng đế. Thiếu tá Henri Navarre, mà về sau trở thành Tổng Tư lệnh quân viễn chinh Đông Dương, không biết đến những phê phán kịch liệt của Moltke đối với tính hữu dụng của những pháo đài cố định. Nếu đã biết, Navarre sẽ, hay không xây dựng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ? Navarre biểu trưng cho giai cấp tướng lãnh quên đi lời dặn của Napoleon: “Một trong hai đối thủ, kẻ nào ngồi lại trong giao thông hào, kẻ đó bị tiêu diệt.” Lính Pháp tại Điện Biên Phủ: chiến lược cố thủ chờ địch của Navarre lộ nhiều nhược điểmĐiện Biên Phủ, chính là cánh tay nối dài của chiến lũy Maginot đã bất lực trước các xa đoàn Panzer của Guderian. Điện Biên Phủ sẽ bất lực trước Việt Minh.
TẬP SAN QUÂN ĐỘI ĐỨC TỎ RÕ SỨC MẠNH MỚI
Giám định này đúng với tập san quân đội Đức. Không ngẫu nhiên mà tập san Militär-Wochenblatt, xuất bản từ 1816 đến 1942, trải qua ba thời kỳ sinh động: Thời gian Moltke rồi Schlieffen làm Tổng Tham mưu trưởng và giai đoạn khi Hitler lên cầm quyền. Cả ba thời kỳ trên, đạt đến sức mạnh tối ưu, quân đội Đức làm nên những chiến thắng sấm sét: Sedan 1870, Tannenberg 1914, Sedan 1940, Kiev 1941, Sébastopol 1942 và Tobrouk cùng năm. Cũng vẫn trùng hợp như khi Journal Militaire Officiel đánh mất tính chất học thuật thì quân đội Pháp suy yếu, sau khi Militär-Wochenblatt phải đình bản vì bị kiểm duyệt, quân đội Đức đi từ thất bại này sang thất bại khác. Stalingrad, El Alamein, Koursk, Normandie là chuỗi thất trận mà những chiến thắng địa phương Monte Cassino, Kharkhov không thể cứu vãn. Cái chết của quân đội Wehrmacht, tuy vậy, vẫn không ngăn các sử gia đánh giá quân đội này như một đạo quân tiên phong trong nhiều lĩnh vực và giá trị học thuyết chiến tranh Đức tiếp tục được giảng dạy. Tập san quân đội Đức, trước và giữa hai Thế chiến, đóng góp không nhỏ cho sức mạnh trí tuệ của quân đội hoàng gia Deutsches Heer, rồi quân đội Cộng hòa Reichswehr, sau cùng là quân đội Wehrmacht. Hơn nửa thế kỷ sau, lật bất kỳ những số Militär-Wochenblatt nào in trong khoảng từ 1930 đến 1939 qua bản dịch Pháp văn, người đọc cũng đều choáng ngợp vì tính chất học thuật cao cấp của tuần san này. Đôi khi người đọc bắt gặp những tên tuổi sẽ lừng danh: Erich von Manstein phác thảo chiến lược Phòng ngự Co giãn [Elastische Verteidigung]; Walter Model, một trung tá đang đảm nhiệm giảng dạy môn lịch sử quân sự ở Bộ Quốc phòng đề xuất lập những Chiến đoàn Liên Binh chủng [Kampfgruppen] bên trong hệ thống sư đoàn mà về sau được Hoa Kỳ cấu trúc thành những Brigade Combat Team và tướng Jean de Lattre áp dụng xây dựng những Binh đoàn Lưu động trên chiến trường Đông Dương. Sang phần hồi ký, một đại úy khiêm tốn, Erwin Rommel khởi đăng những chương trong tập Bộ binh Tấn công [Infanterie greift an]. Đến phần dich thuật, Guderian giới thiệu những lý thuyết cấp tiến Anh-Pháp của John Frederick Charles Fuller, Basil Liddell Hart và Charles de Gaulle. Vẫn chính Guderian sẽ tổng hợp các bài viết lý thuyết của mình làm nền cho binh chủng thiết giáp Đức dưới tựa Achtung Panzer. Quân đội Đức và Liên Xô cùng duyệt binh ở Brest năm 1939Không duy nhất dành riêng cho các sĩ quan Lục quân, Militär-Wochenblatt đăng tải nhiều nghiên cứu chiến tranh tiềm thủy đỉnh [U-bootswaffe und U-Bootkrieg] của đại tá hải quân Hugo von Waldeyer-Hartz và trung tá hải quân Karl Dönitz, bên cạnh các phân tích chiến thuật oanh kích đâm bổ của phóng pháo cơ Junkers 87 Stuka qua ngòi viết của trung tá Heinz Greiner và thiếu tá Braun. Nổi bật trên nhiều số báo là tranh luận giữa trung tướng pháo binh Ludwig Ritter von Eimannsberger và trung tá Heinz Guderian về học thuyết chiến xa. Với Guderian, nếu phải hành binh vì mục đích gì, toàn Xa đoàn Panzergruppe cùng hành quân tấn công mục tiêu ấy mà không nên phân tán từng đơn vị. Von Manstein thêm vào tranh luận này một tiên đề khác: Một quân đoàn thiết giáp Panzerkorps chỉ an toàn cạnh sườn một khi di chuyển liên tục khiến đối phương không bắt kịp vận tốc hành binh. Hai tiên đề trên gộp lại làm nên nguyên nhân thất trận của quân đội Pháp trên chiến trường Sedan tháng 5-1940. Von Manstein, Rommel, Model, Dönitz, Guderian là những gương mặt hoàn toàn vô danh khi ấy, và trừ von Manstein, hầu hết giữ những chức vụ thấp không quyền quyết định. Nhưng chính họ phô bày sức mạnh tri thức của quân đội Wehrmacht. Đặc điểm của Militär-Wochenblatt là qua tiêu chí “Tuyển chọn các đề xuất quân sự khả thi do các sĩ quan trẻ đóng góp” đã tiếp nối một truyền thống có từ Moltke và Schlieffen. Một truyền thống xem tập san quân đội phải là diễn đàn của giai cấp sĩ quan trung cấp, nơi trao đổi những tư duy quân sự mới mẻ, chưa chính quy hóa, để từ đây Bộ Tổng Tham mưu quy nạp những phát kiến từ hạ tầng không thông qua hệ thống quân giai. Militär-Wochenblatt tuân thủ các yêu sách của Moltke: đặt việc nghiên cứu lịch sử chiến tranh trên mặt bằng sự thật làm tâm điểm phát triển tri thức quân sự của quân nhân, với điều kiện – phải xây dựng những chiến thuật thích ứng làm nền cho chiến lược mới; nếu không, việc nghiên cứu chỉ thỏa mãn duy nhất hành động thưởng ngoạn. Trong nhãn quan của Moltke, chính sức mạnh tri thức của một tập thể sĩ quan ưu tú tạo ra chiến pháp tinh vi và vũ khí tương ứng. Trước vũ khí tân kỳ uy hiếp của đối phương, cũng chính sức mạnh này tìm ra kế sách phòng ngự. Nếu một tri thức cần phô diễn và tranh luận, thì một tập san quân đội phải làm phương tiện truyền bá và kho trữ liệu đóng góp cho tri thức ấy. Tập san quân đội Đức không ra ngoài đề cương này.
CŨ KỸ, TỰ CAO VÀ MÊ HOA HẬU?
Tại sao báo Quân đội Nhân dân phải chú ý đến những tin về hoa hậu?Các tạp chí Quốc phòng Toàn dân, tạp chí Lịch sử Quân sự và báo Quân đội Nhân dân Việt Nam, ngược lại, không chú trọng chức năng trí tuệ này. Bước sang thế kỷ 21, học thuyết Chiến tranh Nhân dân xây dựng trên lý thuyết của Mao và nguyên soái Chu Đức vẫn tiếp tục được đề cao trên báo Quân đội Nhân dân, tuy rất ít phân tích và trống vắng kiểm định. Cập nhật học thuyết chiến tranh của quân đội trở nên cấp thiết. Càng cấp bách khi chiến tranh có thể nổ ra bất kỳ lúc nào, một khi chính phủ đương quyền quyết định cương quyết trước Bắc Kinh. Cương quyết đòi hỏi chuẩn bị chiến tranh. Nhưng nhìn vào báo Quân đội Nhân dân, đọc trên tạp chí Quốc phòng Toàn dân, tạp chí Lịch sử quân sự thuộc Bộ Quốc phòng, dân chúng không thấy bất kỳ một thảo luận nào về phương thức đối phó khi xung đột bùng nổ. Không tranh luận về tình hình quân sự, không thảo luận sự kiện Giàn khoan, không nghiên cứu học thuật thế giới, không phân tích chiến lược Bắc Kinh, không dịch thuật binh pháp, không tìm hiểu chiến thuật hiện đại của Giải Phóng quân Trung Quốc, cũng không đề xuất phương cách phòng ngự… là đặc điểm của các tạp chí quân sự và báo quân đội của đất nước. Từ cuộc chiến đến nay, học thuyết quân sựi có vẻ như không đổiMột cách vô tình hay hữu ý, các báo quân đội chính thức của quốc gia rơi vào thường thức, đặt trọng tâm phổ biến các nghị quyết Đảng, rồi tường thuật các chuyến viếng thăm của lãnh đạo thượng tầng với vài văn bản tuyên dương công trạng chống Mỹ, bên cạnh là những thông tin thời sự xã hội, du lịch biển đảo, bận tâm kinh tế và giải trí thể thao, văn nghệ. Hình ảnh của các hoa hậu hoàn vũ hay siêu mẫu áo tắm càng làm người đọc thêm băn khoăn. Dân chúng hiểu, một quân nhân vẫn là một người đàn ông có nhu cầu nhìn ngắm da thịt phụ nữ, nhưng vì sao các phòng đọc sách của các trung đoàn không lưu hành các tạp chí đời thường cho các quân nhân muốn tìm hiểu thời trang mà phải dùng ngân quỹ quốc phòng do dân góp thuế cho nhu cầu này? Các tiết mục “văn hóa” này làm xa cách chức năng trí tuệ mà Moltke đòi hỏi. Bài phản ánh quan điểm riêng của tác giả Trần Vũ
G.S Ezra Vogel là Giáo sư danh dự của Đại học Harvard, chuyên nghiên cứu về Đông Á. Tuần Việt Nam vừa có cuộc trò chuyện với ông xung quanh một số vấn đề nổi bật tại khu vực này.
Vanhaiphong.com trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
HIỂU ĐÚNG, CHÍNH XÁC LỊCH SỬ
Thưa Giáo sư Vogel, nhiều mối quan hệ ngoại giao ở Đông Á đã trở thành con tin của lịch sử, chịu sự chi phối rất lớn của yếu tố đó. Hiện “vấn đề lịch sử” đang trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết giữa các nước Trung Quốc, Nhật Bản, và Hàn Quốc, ông bình luận như thế nào về điều này?
G.S Ezra Vogel: Lịch sử đã diễn ra như thế nào ít nhiều phụ thuộc vào cách bạn suy nghĩ về nó. Mỹ từng là kẻ thù của Nhật Bản trong chiến tranh thế giới thứ hai. Nhiều người Mỹ đã đổ máu trong cuộc chiến đó. Nhưng sau đó, hai nước đã trở thành đồng minh thân cận.
Nhân đây tôi nói chút xíu về mối quan hệ Mỹ và Việt Nam. Hai nước cũng từng là kẻ thù. Nhưng lịch sử đã là quá khứ, giờ đây, hai nước đang xích lại gần nhau hơn.
Quay trở lại câu chuyện Đông Á. Mối quan hệ láng giềng giữa Trung Quốc và Hàn Quốc thì lại khác. Những hận thù trong quá khứ, vẫn được lôi ra trong một số trường hợp để chỉ trích người láng giềng Nhật Bản. Những người Nhật Bản mà tôi được biết cho rằng, chiến tranh thì luôn tàn nhẫn, nhưng đó là chuyện của quá khứ, hiện giờ Nhật Bản là một đất nước yêu hòa bình, và họ luôn chủ động nói lời xin lỗi để hàn gắn vết thương trong quá khứ.
Tiếc rằng, Trung Quốc và Hàn Quốc thì vẫn còn đeo đẳng quá khứ, ở một số nơi, có lúc, họ vẫn cố tình sử dụng những mâu thuẫn trong lịch sử để kích động người dân nước này, chống lại nước kia. Chẳng hạn người Trung Quốc từng có những hành động tẩy chay đối với người Nhật.
GS Ezra Vogel trao đổi với phóng viên VietNamNet tại Boston, Hoa Kỳ. (Ảnh: BGF)
Không thể phủ nhận, các mối quan hệ hiện tại luôn phụ thuộc vào cách chúng ta ứng xử với quá khứ, đặc biệt trong quan hệ giữa hai quốc gia trong cùng khu vực.
Mối quan hệ giữa hai đồng minh thân cận nhất của Hoa Kỳ ở Đông Á là Nhật Bản và Hàn Quốc nếu tiếp tục thất bại trong việc cải thiện những bất đồng gay gắt khởi nguồn từ lịch sử thì rõ ràng Trung Quốc sẽ hưởng lợi có đúng không, thưa Giáo sư?
G.S Ezra Vogel: Về lâu dài, Trung Quốc sẽ trở nên mạnh hơn. Trước một nước Trung Quốc không che giấu tham vọng trở thành cường quốc lớn, để có sự ổn định ở Đông Á rất cần sự hợp tác quân sự giữa Nhật Bản và Hàn Quốc.
Hàn Quốc đã có quan hệ về kinh tế với Trung Quốc tốt hơn với Mỹ mặc dù quan hệ chính trị thì gắn bó với Mỹ hơn. Do đó, sẽ rất khó cho Hàn Quốc để tìm ra cách hành xử ra sao cho hợp lý.
Ngoài ra còn một vấn đề khác trong khu vực cũng thu hút sự quan tâm của công luận, đó là một Triều Tiên thống nhất sẽ như thế nào? Trong trường hợp này, liệu một nước Triều Tiên thống nhất sẽ trở thành đồng minh của Trung Quốc hay với Mỹ.
Mặc dù vẫn duy trì quân đội ở Hàn Quốc, nhưng người Mỹ cũng đã tính đến tương lai, khi hai miền Triều Tiên sẽ thống nhất. Những trao đổi thẳng thắn với Trung Quốc, một nước đóng vai trò quan trọng trong khu vực và cũng là đồng minh thân cận của Triều Tiên là việc làm cần thiết cho tương lai khu vực.
Năm ngoái, có một sự kiện thu hút sự quan tâm của công luận quốc tế. Đó là việc Trung Quốc dành hai ngày để tưởng nhớ “Ngày chiến thắng chống quân xâm lược Nhật Bản” và “Ngày tưởng niệm vụ Thảm sát Nam Kinh”. Ông bình luận thế nào về cách một số lãnh đạo quốc gia đã sử dụng cái gọi là chủ nghĩa dân tộc?
G.S Ezra Vogel: Ví dụ, một quốc gia rất rộng lớn như Trung Quốc, người giàu có, kẻ nghèo có, mỗi vùng lại có những đặc thù riêng, thì giới lãnh đạo rất cần những chiến lược đặc biệt.
Thông thường, để giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ sau, những người đi trước luôn nói về chiến tranh, luôn nói về những mất mát, thua thiệt, khốn khó mà họ từng trải nghiệm nhằm lay động tình cảm, lôi kéo và thuyết phục người dân ủng hộ.
Quay trở lại câu chuyện của khu vực Đông Á. Rõ ràng, các nước này không thể thay đổi quá khứ, theo ông, có cách nào để giúp họ có thể vượt qua những mâu thuẫn quá khứ như chúng ta đang thấy?
GS Ezra Vogel: Để tìm ra lối thoát khỏi những rào cản xung đột trong lịch sử thì chúng ta cần phải hiểu đúng và chính xác những gì đã diễn ra trong lịch sử. Và như vậy hãy nói thật, nói đúng như những gì lịch sử đã diễn ra.
Còn cách đối diện quá khức, hãy nhìn cách làm của ông Nelson Mandela. Ông ấy đến Liên hợp quốc và nói rõ là sẵn sàng tha thứ để hướng về tương lai. Tôi nghĩ đây là cách để các nước xóa bỏ thù hận vì tương lai mới là quan trọng. Lịch sử có thế nào thì cuối cùng chúng ta cũng luôn phải tìm đến sự hòa giải, tha thứ và tiến về phía trước.
NHẬT MUỐN ĐÓNG VAI TRÒ LỚN HƠN
Vẫn liên quan đến khu vực Đông Á, xin được chuyển sang một nội dung khác cũng đang thu hút sự quan tâm của công luận. Theo thông tin gần đây, Trung Quốc xác nhận đã có 57 quốc gia trở thành thành viên sáng lập của AIIB, tuy nhiên, lại không có Nhật Bản – nước được kỳ vọng do có tiềm lực kinh tế khổng lồ. Liệu sự ra đời của AIIB có làm lạnh thêm quan hệ Nhật– Trung vốn luôn căng thẳng?
G.S Ezra Vogel: Khi lập một ngân hàng quốc tế, thường người ta muốn tính đến cái lợi cho mình trước. Trong trường hợp Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), nhiều hợp đồng xây dựng được dành cho các công ty Nhật Bản. Ở châu Á hiện nay, với Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng châu Á (AIIB), họ cũng sẽ ký nhiều hợp đồng với các quốc gia khu vực để giải quyết vấn đề cơ sở hạ tầng và nhiều hợp đồng đó sẽ rơi vào tay Trung Quốc.
Hiện nay, trong chính quyền Mỹ vẫn chưa có sự thống nhất về cách phản ứng trước việc Trung Quốc thành lập AIIB. Không thể phủ nhận, người Mỹ đã chưa sẵn sàng và chưa xử lý tốt về việc này. Chính phủ Mỹ đã khá bối rối khi nhiều nước bày tỏ muốn tham gia. Tôi nghĩ, nhiều khả năng Mỹ cũng có thể tham gia.
Tàu Cảnh sát biển Nhật Bản áp sát tàu Hải giám Trung Quốc trên vùng biển quần đảo Senkaku/ Điếu Ngư. (Ảnh: Asahi Shimbun)
Ông có cho rằng Trung Quốc sẽ được hưởng lợi thế nào từ sáng kiến này?
G.S Ezra Vogel: Sẽ rất có lợi cho Trung Quốc khi thành lập một ngân hàng như vậy. Từ sáng kiến này, Trung Quốc sẽ nhận được sự hợp tác từ những nước liên quan. Và dĩ nhiên họ cũng thu được lợi nhuận.
Như chúng ta biết, những năm qua, khu vực công nghiệp của Trung Quốc đã phát triển rất nhanh. Chỉ riêng sản lượng thép và một số nguyên quan trọng khác trở nên dồi dào. Điều này cho phép họ có thể đầu tư, hỗ trợ những nước khác, nơi mà họ đang nhắm tới. Việc có một ngân hàng như AIIB sẽ giúp Trung Quốc phục vụ lợi ích kinh tế, chính trị của mình.
Ngay cả những sinh viên xuất sắc của Harvard cũng đang được AIIB chiêu mộ. Kể ra điều đó cho thấy, Trung Quốc đang rất quyết tâm đưa AIIB đi vào hoạt động.
Theo ông, vì sao Nhật Bản lại từ chối tham gia AIIB?
G.S Ezra Vogel: Theo tôi, ông Shinzo Abe tỏ ra thận trọng. Có rất nhiều lý do khiến ông ấy chưa quyết định tham gia ngân hàng này vào lúc này. Tuy nhiên theo tôi biết, cũng đã có những thảo luận ban đầu của chính phủ của ông Abe và phía AIIB.
Cuối tháng 4 vừa rồi, tại cuộc hội đàm cấp cao, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nhất trí mở rộng liên minh song phương ra quy mô toàn cầu nhằm đảm bảo hòa bình và thịnh vượng trong và ngoài châu Á-Thái Bình Dương. Ông đánh giá ra sao về động thái này?
G.S Ezra Vogel: Như các bạn biết đấy, hồi những năm 1990, do những điều kiện trong nước, Nhật Bản thay Thủ tướng gần như mỗi năm một lần. Hiện giờ ông Abe đã và đang tại vị lâu hơn các vị tiền nhiệm. Đây sẽ là thời điểm tốt để ông ấy triển khai bàn thảo những vấn đề dài hạn.
Kết quả chuyến thăm Mỹ vừa rồi cho thấy, Thủ tướng Nhật đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho mục đích chuyến thăm. Ông ấy đã thể hiện sẽ đảm nhận trách nhiệm và sẽ có những đóng góp nhiều hơn đối với thế giới.
Những tín hiệu từ ông Abe cũng cho thấy, ông ấy và chính phủ Nhật đang có những quyết tâm sẵn sàng cho các mối quan hệ quốc tế cũng như đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo hòa bình và thịnh vượng trong và ngoài châu Á-Thái Bình Dương.
Câu hỏi cuối cùng, Mỹ và Trung Quốc được xem như là hai cường quốc lớn mạnh nhất hiện nay. Theo ông, quan hệ Mỹ - Trung sẽ chi phối thế giới như thế nào trong kỉ nguyên mới?
G.S Ezra Vogel: Tôi nghĩ Mỹ và Trung Quốc cần ngồi lại với nhau, cùng nhau thảo luận về các vấn đề khu vực và thế giới.
Không giống như quan hệ đồng minh với Nhật Bản, quan hệ Trung – Mỹ vẫn còn những rào cản và không hề dễ dàng từ quá khứ cho tới hiện tại. Nhưng trong một thế giới hội nhập và ràng buộc hiện nay, hai nước này sẽ động thái tích cực hơn vì họ đều có liên quan mật thiết không chỉ gói gọn trong khu vực Đông Á, mà còn liên quan tới các khu vực khác như ASEAN và Châu Á-Thái Bình Dương.
G.S Ezra Vogel là Giám đốc thứ hai của trung tâm Nghiên cứu Đông Á John Fairbank (từ 1972-1977) của ĐH Harvard và Chủ tịch thứ 2 của Hội đồng Nghiên cứu Đông Á (1977-1980). Ông là Giám đốc danh dự của Chương trình Quan hệ Nhật – Mỹ tại Trung tâm Đối ngoại thuộc Trung tâm Các vấn đề quốc tế năm 1987.
Giai đoạn 1995 – 1999, ông là Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Đông Á Fairbank. 1997 – 1999: Giám đốc đầu tiên của Trung tâm châu Á. Ông đã từng xuất bản một số cuốn sách như: “Đặng Tiểu Bình và thời đại của ông”, “Sống với Trung Quốc”.
Hiện ông là Thành viên Hội đồng các nhà tư tưởng của Diễn đàn toàn cầu Boston.
ANTT.VN – Hàng cây Mỡ trên đường Nguyễn Chí Thanh đã được trồng cách đây tròn 3 tháng, tuy nhiên đến nay nhiều cây vẫn chưa đâm chồi non, nhìn hàng cây thiếu sức sống khiến ai đi qua cũng phải xót xa và tiếc nuối hàng cây xanh mát trước đây.
Hàng cây Mỡ trụi lá trên đường Nguyễn Chí Thanh
Sau khi hàng cây mỡ được trồng thay thế hàng cây được mệnh danh “đẹp nhất” trên đường Nguyễn Chí Thanh, dư luận và các chuyên gia đã đưa ra nhiều nhận định đây không phải cây gỗ Vàng tâm như UBND Tp. Hà Nội và Sở Xây dựng Hà Nội đã nói. Sau quá trình thẩm tra, Thanh tra Tp.Hà Nội đã có kết luận về số cây được trồng mới tại đây.
Đã 3 tháng nhưng nhiều cây Mỡ ở đây vẫn chưa đâm chồi
Theo Thanh tra Tp.Hà Nội, việc trồng mới cây xanh trên đường Nguyễn Chí Thanh là cần thiết, vì trên tuyến đường này trước đây có nhiều cây xanh không đúng chủng loại, nhiều hộ dân mong muốn được thay thế, hưởng ứng chủ trương của Tp, Công an Tp.Hà Nội đã vận cán bộ, chiến sỹ đóng góp ủng hộ và Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh vượng – BIDV có văn bản xin đóng góp kinh phí trồng lại cây xanh trên tuyến phố Nguyễn Chí Thanh.
Còn cây Mỡ này có loe hoe vài chiếc lá
Báo cáo của Sở Xây dựng cho thấy, Sở này đã cấp phép trồng cây thay thế trên tuyến đường này là cây vàng tâm, một loài gỗ quý trong sách đỏ cần được bảo tồn.
Hàng cây xanh mát ngày nào giờ được thay thế bằng những cây Mỡ khẳng khiu
Tuy nhiên, số cây mới này sau khi được xác minh, Viện Khoa học lâm nghiệp Bộ NN&PTNT đã xác định “Kết quả giám định 30 cây được lấy mẫu ở hai bên đường phố Nguyễn Chí Thanh đều cùng một loài cây có tên Việt Nam là Mỡ”.
Đồng thời, Viện Khoa học lâm nghiệp cũng nhận định, vì chưa có nghiên cứu cụ thể nên Viện chưa có cơ sở khoa học khẳng định cây Vàng tâm hay Mỡ có phù hợp hay không phù hợp cho trồng cây đường phố đô thị nói chung và trồng tại đường phố Hà Nội nói riêng.
Hàng cây Mỡ được trồng mới trên đường Nguyễn Chí Thanh đã được tròn 3 tháng, thế nhưng ngoài một số cây có chồi non và loe hoe lá thì nhiều cây vẫn “đứng hiên ngang” giữa trời và không có lộc non. Như vậy, không biết cây gỗ Mỡ lâu nay chỉ sống ở vùng đất đồi núi có phù hợp với việc được trồng ở môi trường đô thị hay không?
"CHỊ CẢ BỐNG" _ số báo bị thu hồi, ra ngày 6/8/2004, Minh họa Thành Chương.
CHỊ CẢ BỐNG Truyện ngắn
Chiều tà. Một người đàn ông phóng như ngựa phi nước đại về phía tây thành phố. Nơi ấy có nhà tù. Nhà tù có cái tên rất đẹp: "Hoà khí". Tới cổng gác, ông ta trình thẻ căn cước cho lính canh. Lính canh dẫn ông ta vào văn phòng. Một người đứng tuổi đeo kính trắng, nhận hồ sơ rồi bảo: - Dẫn xuống khu nhà chờ. Đợi thẩm tra hồ sơ, ba tuần sau có kết quả. Lính canh lại dẫn ông ta đi. Khu nhà chờ gồm vài chục dãy nhà cấp bốn xập xệ và rêu mốc. Rất đông người ở kín các gian phòng. Đàn ông, đàn bà, già trẻ lớn bé đủ cả. Điều kiện sinh hoạt rất tồi tệ, song không ai ta thán. Đơn giản là họ chỉ ở tạm đây có vài tuần. Từ khi lập ra khu nhà chờ này, không lúc nào vơi người. Ngày nào cũng có người đi, lại ngày nào cũng có người đến. Giống như người đàn ông kia, mọi người chờ thẩm tra hồ sơ, nếu đủ tiêu chuẩn sẽ được vào tù. Tiêu chuẩn đơn giản, nhưng không phải không kỹ càng. Chỉ những người lương thiện, đúng là lương thiện, không dính tý lưu manh nào mới được vào tù. Tất nhiên bất lương đừng có hòng bén mảng tới. Chẳng ai lấy làm ngạc nhiên. Ở xứ sở này không có chuyện gì là không thể xảy ra, kể cả những chuyện ngược đời. Đơn giản bởi mọi người không những thích đùa, lại còn đùa rất dai.
Năm giờ rưỡi sáng, kỹ sư Hoàng thức dậy. Vợ và đứa con trai mười tuổi của anh đang ngủ say. Đứa con gái thứ hai mười bẩy tuổi đêm qua không về. Chị giúp việc cũng đã dậy từ lúc nào, đèn dưới bếp hắt lên mấy vệt sáng le lói qua khe cửa. Mười phút cho việc vệ sinh cá nhân. Hai mươi lăm phút cho việc mở các loại cửa. Cũng như những nhà khác trong thành phố, từ lâu, anh đã biến căn hộ của mình thành một pháo đài. Các cửa sổ ngoài việc lắp chấn song bằng thép dày, còn được giằng ngang ba ống thép to bằng cổ tay chia đều từ trên xuống dưới. Cửa đi cũng bằng thép đúc, bên ngoài dán một lớp gỗ mỏng. Tính từ trong nhà ra đến cổng, gồm năm lớp cửa như thế. Tất cả đều có khoá, khoá đặc biệt, mỗi cửa gồm ba chiếc khác loại nhau... Mở đến lần cửa cuối cùng thì vợ con anh cũng vừa trở dậy. Những việc chuẩn bị cho một ngày mới diễn ra đã thành nếp. Sau khi dặn dò kỹ lưỡng chị giúp việc, hai vợ chồng dắt xe đi làm. Chị kiêm thêm nhiệm vụ đưa con tới trường, chiều về ghé qua chợ mua thức ăn cho ngày hôm sau. Trước khi ra cổng, anh một lần nữa kiểm tra trên người vợ, con xem có đeo bất cứ đồ trang sức nào không. Nhắc vợ cẩn thận kẻo bị cướp... anh lại lần lượt khoá tất cả các cửa từ trong ra ngoài trong lúc vợ đứng giữ xe. Đứng bên ngoài thò tay qua lỗ cửa, thực hiện những thao tác của một người mù, mươi phút nữa cho công việc ấy. Xong xuôi, vợ chồng con cái chia thành hai ngả phóng xe đi. Kỹ sư Hoàng làm việc tại một cơ quan thiết kế gần trung tâm thành phố. Mới ngoài bốn mươi mà tóc anh đã gần như bạc trắng. Thằng con trai lớn mười chín tuổi đang ở trung tâm cai nghiện. Đứa con gái thứ hai mười bẩy tuổi đua đòi chúng bạn, bỏ cả học đi vũ trường thâu đêm suốt sáng. Không phải vợ chồng anh không biết dạy con, mà là bất lực. Con đường đời, biết bao nhiêu cạm bẫy, nó gài khắp mọi nơi, mọi chốn, gài trên mỗi bước chân... Già đời, chững chạc như vợ chồng anh, mà ngày nào cũng phải nhắc nhau từng tí một, mà vẫn ngay ngáy lo rằng không biết lúc nào, cái bẫy nào sẽ ụp xuống mình đây?... Kỹ sư Hoàng chợt lạnh người. Có tiếng còi nghe rợn tai. Một cảnh sát giao thông bước quả quyết từ trên vỉa hè xuống đường, vừa tuýt còi vừa chỉ thẳng cái dùi cui vằn vện vào mặt anh. Một cảnh sát khác ngồi vắt vẻo trên yên chiếc xe máy phân khối lớn sơn mầu trắng. Chưa kịp hiểu mình có đi sai luật hay không, anh vội đạp phanh, chiếc xe đứng tắp lại. "kiểm tra giấy tờ" - người cảnh sát vừa rút chiếc còi ra khỏi miệng, vừa giơ tay lên mũ chào như một cái máy, vừa ra lệnh cho anh. Cầm giấy tờ của anh đưa cho anh cảnh sát ngồi trên chiếc xe phân khối lớn, anh cảnh sát ấy lại tiếp tục đút còi vào miệng, cầm gậy trỏ xuống đường chọn bắt xe khác. Anh cảnh sát ngồi trên xe phân khối lớn lướt qua giấy tờ của anh một khắc, không nói năng, anh ta đưa mắt ngó lơ qua chỗ khác như thể chờ ai đến đọc giùm. Cũng như một cái máy, kỹ sư Hoàng dựng xe, móc bóp rút ra một tờ giấy đẹp đẽ, vuông vắn có in hình lãnh tụ, bước tới chỗ anh ta... Đến cơ quan vừa kịp giờ làm việc. Chuông điện thoại reo. Đầu dây bên kia là một thẩm phán toà án, người đang thụ lý vụ kiện đòi nợ của cơ quan anh. Bằng một giọng rất lễ phép, anh thẩm phán ấy nhắc anh rằng vụ kiện có thể bị đình chỉ vì phía anh chưa nộp tiền chi phí cho việc thẩm tra... Nhân tiện, anh ta nhắn rằng bữa nhậu chiều qua vì điện thoại cho anh không được, mà anh ta và đám chiến hữu bên Viện kiểm sát phải ký nợ nhà hàng một khoản kha khá, lúc nào anh nhớ ghé qua thanh toán giùm... Chiều hôm đó về nhà, kỹ sư Hoàng chưa kịp mừng vì tin cô con gái đã trở về, đang nằm bẹp trên gác thì đã nghe vợ mếu máo báo tin chiếc xe máy của chị bị cướp, mẹ con phải đi bộ về. Thực ra chị nói dối anh. Chiếc xe đó, chi đã buộc phải "thế chấp" để chuộc cô con gái từ cái "động" của một mụ tú bà, vì cô còn nợ mụ một khoản tiền vay mua son phấn với lãi suất bốn mươi phần trăm một ngày. Thế coi như của đi thay người. Kỹ sư Hoàng chưa kịp phát điên lên vì giận dữ thì may quá nhà có khách. Ông trưởng khu phố và mấy cán bộ của uỷ ban lừng lững bước vào. - Chúng tôi đến nhắc anh về khoản đóng góp xây nhà tù - Ông trưởng khu phố vào đề ngay. - Nhân tiện báo để anh biết, tháng trước có xe chở vật liệu đến đây, anh đã thuê thợ sửa nhà mà không xin phép. Uỷ ban đã nắm được việc này. Anh không "thu xếp" ngay thì sẽ bị lập biên bản thu giữ giấy tờ nhà, giấy tờ đất. Kỹ sư Hoàng ngớ ra. Quả thật tháng trước anh có thuê thợ lắp thêm một lần cổng nữa, phải xây mấy mét vuông tường... Tưởng việc nhỏ không phải xin phép. Ai ngờ... Thôi đành "thu xếp" cho mấy vị trong uỷ ban. Nhưng còn khoản đóng góp xây nhà tù? - Can phạm bây giờ nhiều quá - ông trưởng khu phố giải thích - đấy anh xem, trong nhà gặp lưu manh, ra đường đụng kẻ cướp. Đủ các kiểu ăn cướp. Rồi lại còn lũ ăn trộm, lừa đảo, cho vay nặng lãi... Nhà tù nào cũng chật ních, phải xây thêm. Ngân sách không kham nổi, phải áp dụng phương châm: "Nhà nước và nhân dân cùng lo". Phố ta được giao chỉ tiêu góp vốn xây năm trăm mét vuông nhà tù. Thế mà ngẫm lại cũng chưa đủ cho số tội phạm của chính phố ta đang nằm trong đó, chưa kể số sắp phải vào tù nay mai... Đoàn cán bộ khu phố về được một lúc thì lão Tiến cụt dò đến. Đó là một lão già vô tích sự nhà kế bên. Lão bị cụt một chân hồi chiến tranh, giờ sống bằng số tiền thương tật với thỉnh thoảng con cháu dấm dúi gặp chăng hay chớ, suốt ngày chẳng làm trò gì. Lão hay la cà hết nhà này đến nhà khác kiếm câu chuyện làm quà. Nhà kỹ sư Hoàng là một trong những nơi mà lão hay mò đến. Lão dở hơi ấy luyến thoắng như thể đã tỏ tường mọi chuyện: - Họ đến đòi tiền đóng góp xây nhà tù phải không? Anh kỹ sư này, tôi nói anh xem có đúng không nhé. Làm lương thiện bây giờ khốn nạn quá, phải góp tiền xây nhà tù cho bọn bất lương ở, lại còn phải nai lưng nuôi chúng nữa. Trong khi bọn lưu manh ngày càng chiếm đa số, người lương thiện ngày càng giảm đi... Biết đâu đến một lúc nào đó, những nhà tù kia mới chính là địa chỉ mà người lương thiện cần đến cho mình? Khi ấy, tất nhiên bọn lưu manh tha hồ ở ngoài, vừa không phải xây thêm nhà tù vì lương thiện bây giờ đâu có nhiều nhặn gì, vừa bắt chính bọn chúng phải nai lưng ra làm mà nuôi người lương thiện. Như thế có phải là công bằng không?. Kỹ sư Hoàng phì cười vì cái "lý sự" ấy của lão Tiến cụt. Vừa lúc ấy chuông điện thoại trong nhà đổ dồn. Vợ anh nghe xong mặt tái mét, ra báo tin dữ: - Anh tới ngay bệnh viện Chúng Sinh. Thằng Phúc con chị cả bị cướp giật, té xe chấn thương sọ não đang nằm cấp cứu trong ấy. Chị cả Bống là chị gái kỹ sư Hoàng ở dưới quê. Anh chị có ba thằng con trai thì hai thằng lớn theo bố làm nghề xin đểu kiêm trấn lột ở bến đò Đuôi Cáo, bị đâm lòi ruột, chết cả ba bố con từ năm kia. Cũng là cái số thôi. Làng khối người làm nghề ấy hoặc hao hao nghề ấy mà có sao đâu, chỉ thỉnh thoảng lại thấy đi ở tù, vài năm về còn lưu manh hơn trước. May còn lại thằng út tên Phúc ngoan hiền, học giỏi. Năm ngoái đỗ đại học lên thành phố ở ký túc xá. Nó thương cậu mợ Hoàng nghèo nên không muốn nhờ vả. Chị cả bán hết mảnh vườn còn lại, sắm cho nó cái xe máy cũ làm phương tiện đi lại. Hôm ấy đang làm cỏ ngoài đồng, có người gọi về cái trạm điện thoại công cộng ở đầu làng, báo tin nó bị nạn. Chị nghe nhắn lại mà muốn quị luôn xuống ruộng. Vội vã chạy về nhà, chị vét vội mấy bơ lạc, bơ gạo nếp cho vào mấy cái bao ruột tượng rồi tất tả chạy sang bến đò Đuôi Cáo. Vừa mới mon men gạ bán ở các hàng quán quanh đó, bất ngờ gặp mấy anh quản lý thị trường. Chị bị bắt vào trụ sở. Van lạy thế nào người ta cũng không nghe, lại còn dẫn hết "Nghị định không một..." đến "Thông tư không bốn..." gì gì đó ra, đọc sang sảng vào hai cái tai đã chỉ còn nghe thấy tiếng lùng bùng của chị. Kết quả mấy bơ lạc, gạo ấy bị tịch thu vì lý do bao bì không có nhãn hiệu hàng hoá! Thật khốn khổ cho chị, chỉ do cuống lên vì đứa con trai cuối cùng còn sót lại đang gặp nạn, muốn bán tống bán tháo mấy món tài sản ít ỏi ấy cho thật nhanh để lấy tiền đi xe lên thành phố. Chứ có phải chị buôn gian, bán lậu gì đâu. Còn tiền thuốc thang, nói dại nếu nó bị nặng, chị chưa biết sẽ trông vào đâu. Một viên thuốc cảm bằng cái cúc áo bây giờ, giá bằng ba bốn cân thóc. Giờ thì ngay đến việc lên nhìn mặt con cũng bị chặn đứng lại rồi. Không có tiền, ai người ta cho chị đi xe hàng trăm cây số... Càng nghĩ, chị càng quýnh quáng chân tay, cuống cuồng đứng chôn chân một chỗ, đầu óc mụ đi, mắt ráo hoảnh vô hồn nhìn phía trước như một bức màn sương. Bỗng từ trong cái màn đục lờ ấy, một bóng trắng hiện ra quằn quại, máu bê bết, chập chờn lúc xa xa, lúc ập ngay trước mặt. Gió lạnh quất gai người, phảng phất mùi tanh của máu tươi. Tai chị nghe rõ ràng tiếng kêu cứu của đứa con trai. Chị bàng hoàng nhận ra đó là tiếng vọng lên từ địa ngục, tiếng của một âm hồn, không còn ở cõi nhân gian này nữa: - Mẹ ơi... con chết rồi... họ đang mổ bụng con, cứu con mẹ ơi... Chị cả Bống hốt hoảng lao tới, giơ hai tay túm lấy bóng con. Chợt cái bóng như có người giằng lấy, chập chờn quăng qua, quăng lại trước mắt chị rồi mờ dần, mờ dần... Vẫn còn ri rỉ tiếng kêu cứu của oan hồn. Rồi tất cả lịm đi, cả tiếng kêu lẫn cái bóng máu me chợt tắt ngấm bởi một tràng cười ré lên, sằng sặc như của lũ ma quỷ, nhưng không phải vọng lên từ địa ngục. Tiếng cười ấy rõ ràng đang ở cõi nhân gian hiện hữu này... Chị cả Bống sau này phát điên, không về làng nữa, cứ lê la, liếm láp ở quanh cái bến đò có cái tên rất ấn tượng là bến đò Đuôi Cáo ấy. Nhưng chị không điên ngay lúc đó. Có người chứng minh là sau khi ra khỏi trụ sở ban quản lý thị trường, chị vẫn còn tỉnh táo nhớ ra trong người còn sót mấy đồng tiền lẻ. Chị lần vào trạm điện thoại công cộng, gọi điện báo cho cậu em trai. Đó là tất cả những gì chị làm được cho đứa con. Sau đó chị mới phát điên...
Kỹ sư Hoàng đến bệnh viện Chúng Sinh thì trời đã tối. Tìm tới phòng cấp cứu, anh hỏi thăm nạn nhân tên Phúc. Cô hộ lý mặc blu trắng bảo: "biết ai là phúc với họa gì ở đây. Đi mà hỏi trực ban." Phòng cấp cứu rộng mênh mông, đầy những giường là giường. Giường nào cũng ít nhất hai người nằm giở đầu đuôi. Đủ các kiểu tai nạn vỡ đầu, gãy chân, lòi xương lòi ruột... Ánh đèn nê ông trắng bệch soi loang lổ những máu me, bông gạc. Nồng nặc một thứ mùi vừa tanh tanh máu, vừa ngầy ngậy thuốc tây. Bóng những blu trắng đi qua, đi lại giữa các giường như ma chơi. Làm sao nhận ra đứa cháu bây giờ. Kỹ sư Hoàng đành vội vã đến phòng trực ban. Phòng trực ban cấp cứu nằm cuối dãy hành lang đầy những kẻ nằm, người ngồi rất chi là bệ rạc. Trong phòng có mấy người cũng mặc blu trắng đang chụm đầu bàn bạc to nhỏ: - Cái mật hôm trước bán vội quá. Ngay hôm sau có người tới trả cao hơn cả chục triệu, tiếc đứt ruột - một người nói. - Cái này đếch bán nữa, đem ngâm rượu. Hũ rượu trước hết con mẹ nó rồi. Mấy lão hen suyễn kinh niên uống vào là khỏi chỉ, vừa chi tiền vừa cám ơn rối rít. - một người khác nói. - Thôi được rồi. - một người thứ ba nói - Các ông xuống "làm" ngay đi. Thằng này căn cước ghi rõ ràng mười chín tuổi. Đã kiểm tra, đảm bảo còn nguyên dương (đàn ông chưa xuất tinh lần nào), chết do chấn thương sọ não vừa được mấy phút. Cái mật này mới tuyệt hảo. Để quá hai tiếng có mà hỏng mẹ nó cả chì lẫn chài. Đã điện thoại cho bên công an rồi, họ bảo cứ mổ đi, có gì đừng "quên" họ là được. Hai người kia vội vã đứng dậy lao nhanh ra khỏi phòng. Vừa lúc ấy kỹ sư Hoàng bước vào. - Bác sĩ làm ơn cho hỏi thăm nạn nhân tên Phúc, mười chín tuổi, sinh viên năm thứ hai, nghe nói bị chấn thương sọ não có cấp cứu ở đây không, nằm giường số mấy? tôi là cậu ruột cháu. - Kỹ sư Hoàng vừa hỏi vừa tự giới thiệu. Anh bác sĩ còn lại trong phòng thoáng một chút giật mình. Anh ta làm như nghĩ ngợi điều gì rồi ngập ngừng: - Tên Phúc, sinh viên, mười chín tuổi... A... anh, à bác... ngồi chờ cháu một lát. Linh cảm thấy có gì nghiêm trọng xảy đến với đứa cháu, lại cứ tưởng anh bác sĩ kia vì thông cảm với nỗi đau của mình mà chưa nỡ nói ngay. Kỹ sư Hoàng vừa lo sợ, vừa cảm động nhìn anh bác sĩ đang cúi gằm mặt, tay lần giở một cuốn sổ to tướng. Chậm rãi lần một hồi, mồ hôi đã toát ra lấm tấm trên khuôn mặt đỏ như gà chọi, anh bác sĩ chợt ngẩng lên bảo: - Trong sổ này không thấy có tên Phúc. Bác ngồi đây chờ cháu đi lấy sổ khác. Nhớ là đừng đi đâu đấy. Nói xong, anh ta gập sổ rồi vội vã ra khỏi phòng, không quên đóng sập cửa lại. Còn một mình trong phòng, kỹ sư Hoàng lòng như lửa đốt. Bỗng chuông điện thoại reo vang. Một hồi, hai hồi... chừng như người đầu dây bên kia có việc cần gọi cho bằng được. Kỹ sư Hoàng do dự giây lát rồi nhoài người với lấy cái ống nghe, định nhắn cho bên kia chờ lát nữa gọi lại. Vừa áp ống nghe lên tai, Kỹ sư Hoàng chợt nghe ngay một giọng nói dằn từng tiếng: - Trực ban cấp cứu phải không? Bảo với pháp y rằng cái mật này tuyệt đối không được bán nghe chưa! Chú Sáu bên uỷ ban đăng ký rồi đấy. Kỹ sư Hoàng chưa kịp hiểu mô tê ra sao thì người đầu dây bên kia đã dập máy. Sau khi định thần suy nghĩ, kết hợp với mấy câu cuối nghe được loáng thoáng lúc mới bước vào phòng, Kỹ sư Hoàng chợt lạnh người với một nỗi nghi ngờ. Anh với cuốn sổ lúc nãy mở ra. Ngay giữa trang cuối cùng, rõ ràng có tên nạn nhân Nguyễn Hồng Phúc, mười chín tuổi, sinh viên, té xe, nhập viện lúc... giờ... ngày... - Người đưa đến: Phạm Văn A - bạn cùng lớp... Bỗng cánh cửa xịch mở, anh bác sỹ khi nãy ùa vào. Nhìn thấy cuốn sổ trên tay Kỹ sư Hoàng, anh ta thoáng một giây bối rối rồi lập tức luyến thoắng: - Cháu quên không đọc trang cuối. Đúng là có... - anh ta chưa kịp nói hết câu, Kỹ sư Hoàng đã ngắt lời: - Tôi biết hết rồi, anh không phải giải thích. Rồi chẳng muốn nói gì thêm nữa, Kỹ sư Hoàng ném trả cuốn sổ, hấp tấp lao nhanh ra khỏi phòng. Anh bác sĩ hé cửa ngó theo, hơi lắc đầu mỉm một nụ cười ý nhị rồi đóng cửa lại, ung dung quay vào. Chuông điện thoại lại reo, anh ta cầm lấy ống nghe: - Dạ! Dạ!... À thế ạ... Báo cáo xong xuôi cả rồi ạ. Dạ! Thế thì chú nói chú Sáu chuẩn bị rượu tốt để ngâm. Cháu sẽ bảo anh em mang ngay sang bây giờ ạ... Kỹ sư Hoàng xuống đến nhà xác thì Phúc đã nằm trong ngăn lạnh. Một không khí thê lương sặc mùi tử khí. Nền nhà vương vãi đầy những bó nhang cụt, những cục nến gãy, những mẩu giấy tiền, vàng mã... làm quang cảnh nơi đây giống như vừa xảy ra một vụ cướp. Viên quản lý nhà xác nghe trình bày, quan sát anh từ đầu đến chân bằng cặp mắt âm u như cặp mắt quỷ, rồi chẳng nói chẳng rằng, ông ta lừ lừ tiến đến kéo một ngăn tủ ra. Kỹ sư Hoàng lạnh toát người nhìn trân trân cái xác. Đúng thằng Phúc rồi, chị cả ơi... khổ thân chị quá... Không giữ nổi bình tĩnh, anh khuỵu xuống, gục đầu vào ngăn tủ. Mùi máu tanh tưởi ập vào giác quan. Anh chợt tỉnh ngẩng phắt lên, lấy tay lật manh áo trước bụng đứa cháu. Một vết mổ cẩu thả còn chưa khít miệng với mấy mũi khâu vội vàng, dúm dó. - Các người đã mổ cháu tôi, các người đã... tôi sẽ kiện... - Kỹ sư Hoàng gào lên trong nước mắt. - Híc! - viên quản lý nhà xác cất tiếng, giọng cũng âm u như phát ra từ bụng gã - Tha hồ cho ông kiện. Tất cả những cái chết bất đắc kỳ tử thế này đều phải mổ hết. Pháp luật quy định như vậy. Hừ! Có mà điên mới đi kiện luật pháp. À, mà tôi đã vi phạm nội qui khi cho ông xem xác. Lấy gì chứng minh ông là người nhà? Bây giờ mời ông đi khỏi đây. Nói xong, gã đưa tay đóng sập ngăn tủ lại. - Nhưng tôi... - Kỹ sư Hoàng chưng hửng - vậy còn cháu tôi...? - Trước hết phải có giấy tờ chứng minh ông là người nhà của nạn nhân đã. Rồi sau đó phải làm đầy đủ thủ tục mới lấy được xác ra khỏi đây. Mà ông định cõng xác chết trên lưng mang về hay sao? - viên quản lý lạnh lùng phán. Kỹ sư Hoàng có vẻ như đã hiểu ra những việc cần làm. Anh thất thểu bước ra khỏi nhà xác, gọi điện về nhà bảo vợ chuẩn bị căn cước, sổ hộ khẩu, lên phường xin giấy chứng nhận... rồi tìm đến một tiệm bán quan tài. Ông chủ tiệm quan tài có tên: "Nhân nghĩa đường" hăng hái đón khách. Chỉ vào đống quan tài đủ các kiểu loè loẹt đang bày la liệt bảo kỹ sư Hoàng: - Tuỳ bác chọn cái nào thì chọn. Bác cho biết địa chỉ số nhà, giờ khâm liệm... chúng tôi sẽ cho người đến lo liệu. Giá cả trọn gói là... - Không phải liệm ở nhà, mà là ở nhà xác bệnh viện Chúng Sinh. - kỹ sư Hoàng ngắt lời. - Thế thì không được rồi - ông chủ "Nhân nghĩa đường" lắc đầu - tôi không bán được cho bác đâu, cũng không làm gì được hết. - Tại sao như thế? - kỹ sư Hoàng kinh ngạc thốt lên. - Chắc đây là lần đầu tiên nhà bác có người chết ở bệnh viện. - ông chủ "Nhân nghĩa đường" giải thích - Bệnh viện có "luật" của họ. Muốn lấy được xác ra phải có "cửa". Quan tài mua tiệm nào do họ chỉ, khâm liệm, ma chay tất tần tật do người của họ làm hết. Có thế họ mới có "ăn" chứ. Độc quyền mà. Té ra phải là như vậy. Kỹ sư Hoàng cay đắng nghĩ rồi rời khỏi tiệm "Nhân nghĩa đường". Quay lại chỗ nhà xác chờ một lúc lâu thì vợ anh mang giấy tờ tới. Mấy đứa bạn học của Phúc biết tin cũng đã tìm đến, mang theo nhang, hoa, và trái cây... Lúc này đêm đã gần khuya. Mắt đỏ hoe, vợ anh mếu máo: - Ối anh ơi, vẫn chưa thấy tăm hơi chị cả đâu. Em đến nhà ông chủ tịch, nói mãi ông ấy mới ký cho cái giấy chứng nhận. Lại phải vừa đóng lệ phí, vừa bồi dưỡng hết mấy trăm. Cháu nó nằm đâu? để em vào thắp nén nhang cho cháu. Kỹ sư Hoàng dẫn vợ và đám bạn Phúc vào, trình mớ giấy tờ cho viên quản lý. Gã này săm soi một lát rồi lắc đầu: - Không được. Trường hợp này, công an còn phải điều tra, vả lại khi nãy ông còn định kiện tụng gì nữa cả mà. Sáng mai đến giải quyết. Chẳng lẽ để đứa cháu lạnh lẽo qua đêm không một chút khói nhang an ủi linh hồn. Kỹ sư Hoàng lúc này đã mụ mẫm hết tinh thần, cụt què cả ý chí, anh chỉ còn biết vớt vát như một cái máy: - Tôi xin ông, ấy là tôi trót nhỡ mồm. Tôi không kiện tụng gì đâu. Mọi việc giao cho các ông "lo" hết. Chỉ mong sao mang cháu về nhà... - Vậy thì về viết cam đoan đi. - viên quản lý hạ giọng - Nhưng cứ phải sáng mai mới giải quyết. Không có giấy của công an thì bố tôi cũng không dám giao xác cho các người... Sáng sớm hôm sau, vừa thò mặt đến cổng nhà xác bệnh viện Chúng Sinh, đã có mấy kẻ mặt mũi rất chi là khả nghi túm lấy kỹ sư Hoàng. - Xác của bác là xác tai nạn giao thông phải không? Giá chót tám triệu. Chúng em lo mọi thủ tục, chiều lấy xác ra. Quan tài, khâm liệm... mười hai triệu nữa, bao trọn gói. - Một người trong bọn bảo. - Tại sao lại phải đến chiều? Làm ngay trong sáng nay không được sao? - Kỹ sư Hoàng hỏi lại. - Hì, cái bác này đúng là chưa "chết" lần nào. Phải đợi công an người ta hoàn tất hồ sơ chứ. - một người khác giải thích - Mà chúng em phải đưa bác đến làm tờ khai. Chiều lấy được là còn nhanh, với điều kiện phải có bồi dưỡng... Không thì... cứ đợi đấy...
Đám người ấy quả là thạo việc. Rốt cuộc, chiều hôm ấy, kỹ sư Hoàng cũng đưa được xác đứa cháu về nhà sau khi đã được khâm liệm cẩn thận. Vẫn không thấy bóng dáng chị cả đâu. Linh tính xảy ra chuyện chẳng lành, kỹ sư Hoàng bàn với vợ cùng mấy đứa bạn Phúc trông nom nhang khói, để anh về làng đón chị cả lên. Có mấy kẻ lạ mặt lảng vảng ngoài cổng nghiêng ngó hỏi thăm. Một đứa bạn Phúc chạy ra nghe ngóng rồi vào bảo: - Mấy thằng cò nghĩa địa bác ạ. Nó bảo đất chôn mặt tiền lối đi mười hai triệu, phía trong tám triệu, chưa kể tiền lo giấy phép chôn và công đào huyệt, lấp đất, xây mộ... tuỳ theo to nhỏ tính riêng. Nếu túng tiền thì chôn đứng. Chôn đứng rẻ đi một nửa, tất nhiên đất chỉ rộng bằng phần ba. Nghĩa địa bây giờ khối người phải chôn như thế, thành ra đầy những ma đứng, linh hồn đứng, đứng vĩnh hằng...
Vội vã phóng về quê, kỹ sư Hoàng hoảng hốt lạnh người khi hàng xóm bảo chị cả Bống đã lên thành phố từ chiều hôm qua. Mấy nhà khác thấy anh về đổ đến hỏi thăm. Có người chợt nhớ ra bảo: - Sáng nay đi chợ, thấy ở bến đò Đuôi Cáo có ai nhang nhác bác cả Bống ấy. Hay là bác sang tìm thử xem. Không kịp suy tính, kỹ sư Hoàng vội vã lao sang bến đò. Tìm khắp các hàng quán, hỏi thăm ai cũng lắc đầu. Chợt anh nhìn thấy dưới bờ sông, sát mép nước, một người đàn bà đầu tóc rũ rượi, đang ngồi ném những nắm cát xuống dòng sông... Kỹ sư Hoàng vừa nghi hoặc, vừa thận trọng tiến lại gần. Ai như chị Cả... Anh cất tiếng gọi. Một tiếng, hai tiếng... Người đàn bà chợt quay phắt lại. Đúng là chị. Chị nhìn anh với đôi mắt thất thần, khuôn mặt răn reo lem luốc cát. Bỗng chị lảo đảo lao đến, ôm nhào lấy anh, gào lên nức nở: - Ối con ơi, con về với mẹ đây rồi. Người ta cướp cái gì của con, con chết có đau không? Con về đây báo oán mẹ, mẹ không đến được với con... con ơi... Cứ thế chị gào mãi, gào mãi, tiếng gào rợn cả một khúc sông. Kỹ sư Hoàng hai tay nâng khuôn mặt chị, miệng hoảng hốt nhắc đi nhắc lại: "em đây mà, Hoàng đây mà..." Song chị đâu có nghe, đâu có thấy, chỉ một mực gào tên con..., dần dần tiếng chị khản đặc, chỉ còn như tiếng thở lào phào. Người chị bỗng lả đi, từ từ khuỵu xuống. Kỹ sư Hoàng quỳ xuống theo, hai chị em ôm nhau quỳ trên bãi cát. Hoàng hôn bắt đầu buông, ráng chiều chợt rực lên, đỏ thẫm. Qua màn nước mắt, anh cảm giác như tất cả không gian đang chìm trong biển máu. Bên tai anh chợt vọng lên văng vẳng giọng nói của lão Tiến cụt hôm trước: "làm lương thiện bây giờ khốn nạn quá... Biết đâu đến một lúc nào đó, những nhà tù kia mới chính là địa chỉ mà người lương thiện cần đến cho mình" ...
Chỉ còn là chiếc bóng tóc trắng khác hẳn ngày xưa, cựu trùm an ninh quyền lực Trung Quốc Chu Vĩnh Khang, sau gần ba năm, đã lần đầu xuất hiện tại tòa án hình sự.
“Tôi chấp nhận bản án. Tôi sẽ không kháng cáo. Tôi nhận ra tội lỗi của mình và những gì gây ra cho đảng,” ông nói.
Ông bị buộc tội nhận hối lộ 130 triệu nhân dân tệ (21.3 triệu đôla), lạm dụng quyền lực và để lộ bí mật nhà nước.
Tường thuật chính thức về phiên xử kín nói Chu Vĩnh Khang xác nhận tiến trình tòa án công bằng và hợp lẽ.
Có cả lời khai bằng video của vợ và con trai ông.
Mặc dù cáo trạng chủ yếu liên quan tham nhũng, phiên tòa này liên quan chính trị hơn là tiền bạc.
Ông Chu ra tòa vì một vở kịch chính trị không diễn ra như kịch bản.
Năm 2015, chính trị Trung Quốc vẫn đang chứng kiến dư âm cuộc chiến kế vị mà đã đưa Tập Cận Bình và một nhóm mới lên nắm quyền. Đó là trận chiến mà một vụ giết người đã giúp cho phe chiến thắng.
Phiên xử Chu Vĩnh Khang sẽ không xét lại vụ đầu độc một doanh nhân Anh ở khách sạn tại Trùng Khánh.
Một năm mở đầu bằng vụ giết người hôm 14/11/2011 và kết thúc với sự đăng quang của Tập Cận Bình đúng 12 tháng sau sẽ là chất liệu dồi dào cho sử gia và người viết kịch bản phim.
Chu Vĩnh Khang là một trong những nhân vật chính của vở kịch, và các sai lầm khi đó giúp người ta hiểu sự sa cơ của ông ta.
Tội chính của ông ta liên quan chính trị, và những tội trạng khiến ông ta nay bị kết án tù chung thân chỉ là cung cấp vũ khí để trả thù và chấm dứt sự nghiệp của ông.
Điều gì đã khiến Chu Vĩnh Khang ra tòa?
Câu trả lời ngắn gọn là ông ta kém may mắn. Ông chọn nhầm Bạc Hy Lai làm đồng minh.
Ông Bạc nay cũng đang thụ án tù chung thân. Nhưng trước khi vợ ông ta giết doanh nhân người Anh và ông ta mâu thuẫn với giám đốc cảnh sát của mình vì vụ che giấu, Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai đang nhắm vào ghế trong Thường vụ Bộ Chính trị.
Cần nhớ cuộc chiến chính trị trước thềm Đại hội Đảng 18 tháng 12 năm 2012 chủ yếu xoay quanh câu hỏi ai sẽ ngồi chung bàn với Tập Cận Bình.
Chu Vĩnh Khang, theo quy định, phải nghỉ hưu và có vẻ đáng tin rằng ông ta chọn Bạc Hy Lai là người thay thế.
Không thể xác nhận tin đồn hai người này định hạ bệ ông Tập. Nhưng Bắc Kinh rất nhạy cảm trước nguy cơ rạn nứt từ trên.
Chu Vĩnh Khang hay bất kỳ ai không thể đoán rằng vào tháng 11 năm 2011, vợ Bạc Hy Lai lại giết một doanh nhân người Anh, Neil Heywood vì tranh chấp làm ăn.
Cảnh sát trưởng Trùng Khánh Vương Lập Quân giúp vợ ông Bạc, Cốc Khai Lai, có được thuốc độc và ông Vương tổ chức vụ che giấu.
Bạc Hy Lai thất thế, khiến Chu Vĩnh Khang vạ lây
Nhưng sự việc bắt đầu loạn lên khi những nhân vật tham gia mâu thuẫn.
Họ Vương muốn dùng vụ giết người để làm giá, ông Bạc đuổi ông ta và Vương Lập Quân gây chấn động khi chạy vào lãnh sự Mỹ ở Thành Đô xin tỵ nạn.
Bỗng dưng chuyện này không còn chỉ là vụ giết người trong chính trị Trung Quốc mà trở thành sự kiện quốc tế, trong lúc Tập Cận Bình chuẩn bị thăm Mỹ.
Tháng Ba 2012, khi đa số trong Thường vụ Bộ Chính trị đoàn kết chống lại Bạc Hy Lai, ông Chu đã bảo vệ họ Bạc.
Lần cuối Chu Vĩnh Khang xuất hiện là ngày 1/10/2013, một tuần sau khi đồ đệ của ông bị kết án chung thân.
Xong vụ họ Bạc, Cơ quan Kiểm tra Kỷ luật Trung ương quay sang họ Chu.
Ba năm trước, ông Chu ca ngợi các viên chức tòa án trong vụ xử Cốc Khai Lai.
Ngày nay, ông được tha mạng nhưng gia đình còn trong tay kẻ thù, cựu trùm của hệ thống tòa án cũng lại kết luận tích cực về phiên tòa của chính ông.
