Một bài thơ thương khóc Liban mà như được viết riêng cho Việt Nam

V.TR>N

 đây là một bài thơ tôi chép lại từ trên mạng. Vốn có tên là Khốn khổ nước tôi  - nguyên tác Pity the Nation, tác giả là nhà thơ Kahlil Gibran, Từ Linh phỏng dịch.

    

 Không rõ bài thơ  đúng với nước Liban đến đâu nhưng tôi thấy nó gần đúng với tình cảnh nước Việt ta hôm nay:

Khốn khổ nước tôi

Mê tín thì vô hạn
Tôn giáo thì nông cạn

Khốn khổ nước tôi
Mặc áo mình không dệt
Ăn gạo mình không trồng
Uống rượu mình không làm

Khốn khổ nước tôi

Ca ngợi côn đồ là anh hùng
Gọi kẻ xâm lăng là bạn vàng

Khốn khổ nước tôi
Trong mơ thì ghét cay ghét đắng
Tỉnh dậy lại đầu hàng

Khốn khổ nước tôi

Chỉ dám nói năng khi đưa tang
Chỉ dám khoe khoang di sản hoang tàn
Chỉ dám phản kháng khi đầu sắp lìa khỏi cổ

Khốn khổ nước tôi
Chính khách xảo quyệt như chó sói

Triết gia tung hứng chữ làm xiếc
Nghệ thuật bắt chước chắp và vá

Khốn khổ nước tôi
Kèn loa tưng bừng rước kẻ cai trị mới
Rồi tống cổ chúng bằng la hét phản đối
Rồi lại tưng bừng kèn loa đón kẻ cai trị khác

Khốn khổ nước tôi
Vĩ nhân càng nhiều tuổi càng lú
Thánh nhân chờ mãi chưa ra đời

Khốn khổ nước tôi
Cứ chia năm xẻ bảy chơi
Phe nào cũng xưng mình là nước

Thử cắt nghĩa  sự tương đồng

 nói ở trên

1/

 Ở thời điểm nửa cuối của năm 2014, điều gợi ra sự chú ý của nhiều người Việt với bài thơ hẳn là mấy đoạn nói về  mối quan hệ của một xứ sở thuộc loại nhược tiểu với các quốc gia khác. Số phận cái nước tôi của K.Gibran  với số phận nước Việt như do cùng một bàn tay nhào nặn.

Giá có thể đứng ngoài mà nhìn, ta sẽ thấy ta đang sống như mơ ngủ.

 Ta không có hiểu biết đúng đắn về  các nước lân bang và nói chung là không hiểu mọi đối tác khác mà chúng ta có quan hệ.

Sai lầm bắt đầu từ nhận thức. Từ chỗ lẫn lộn các tiêu chuẩn Ca ngợi côn đồ là anh hùng Gọi kẻ xâm lăng là bạn vàng, nay là lúc quốc gia này không tìm ra được một cách ứng xử  hợp lý với các quốc gia khác.

  Không phải nhiều lúc ta không biết ghê sợ cho tâm địa giảo quyệt của bọn người tự xưng là các bạn vàng. Trước kẻ xâm lăng, lại cũng nhiều lần ta đã biết vùng dậy. Nhưng trái đắng bắt đầu cảm thấy rõ nhất là khi xét hiệu quả của sự hy sinh ấy. Phải chăng chúng ta hăng hái quyết liệt hy sinh cho danh nghĩa hão bao nhiêu thì lại dễ dãi phù phiếm trong việc xem xét nền độc lập giành được bấy nhiêu?

Lý do, xét thật đơn giản, là ở tình trạng miệng khôn trôn dại, như các cụ xưa nói. Mà lý do sâu xa hơn, chúng ta thiếu một tầm vóc trí tuệ để hiểu về phương thức tồn tại của một quốc gia, cũng như thực chất các mối quan hệ quốc tế trong lịch sử hiện đại.   

2/

Sau hai câu nói về đời sống tinh thần của cộng đồng, mê tín thì vô hạn / tôn giáo thì nông cạn –  sẽ còn trở lại về sau – tôi đặc biệt thích thú mấy câu  tiếp khắc họa mấy nét sinh hoạt vật chất.

Khốn khổ nước tôi
Mặc áo mình không dệt
Ăn gạo mình không trồng
Uống rượu mình không làm

 Trong một ngôn ngữ thơ mà người sành thơ thế kỷ XX hẳn nhớ tới những dòng thơ chính trị của B. Brecht, --  tác giả vẽ ra cho ta thấy hình ảnh một cộng đồng hết sức thiếu tự trọng. Bước ra thế giới, miệng hò hét rõ to, ra cái điều mình chẳng kém ai, nhưng trong bụng thì không biết vị trí mình là ở chỗ nào. Sống ở đất này nhưng ta luôn luôn mơ tới con người  và sản vật ở các nước khác.

Xưa nay ai cũng bảo dân ta có thói quen bằng lòng với cuộc sống của mình. Ở Liban thế nào không rõ chứ ở Việt Nam, nét tâm lý cái gì đang có cũng chán, cái gì không có cũng thèm nói trên thật ra chỉ mới nảy sinh vài chục năm nay. Một quá trình lạ lùng đã xảy ra, tạm phác họa như sau:

-- Trong những năm tháng chiến tranh, người dân sống trong sự tách rời với thế giới bên ngoài.

-- Thuở ấy, được bộ máy tuyên truyền phù phép, ai cũng nghĩ dân ta là thông minh sáng láng nhất trần đời, đánh Mỹ được thì làm gì cũng được.

Cái niềm tin kỳ lạ mang tính ảo tưởng có giải phóng ở chúng ta một sức mạnh thật —trước tiên là năng lực thích ứng chịu đựng.

-- Thế rồi sau chiến tranh ngẩng lên nhìn ra thiên hạ, trong mỗi một con người không ai bảo ai  âm thầm bùng lên một sự hoảng loạn.

 Nhìn ra thấy các dân tộc khác làm được bao nhiêu việc, quay lại thấy mình thân tàn ma dại, lùi mãi sau người và nếu cứ kéo mãi thế này thì chắc chắn là không bao giờ bằng người.

Tâm lý đầu hàng bất lực buông trôi… ngày một nẩy nở.

Nay là lúc dân ta nhiều người chỉ thèm  thuồng mong được ăn ngon mặc đẹp, đi những cái xe rất sang, tận hưởng những tiện nghi cuộc sống hiện đại mà người dân các nước được hưởng. Tinh thần yêu nước, niềm tự hào vì quốc gia xứ sở xét cho kỹ chỉ còn là những lời nói suông. Những ám ảnh về sự sung sướng hạnh phúc của các dân tộc khác thường trực trong đầu mọi người. Tinh thần vọng ngoại đã thế chỗ cho tinh thần bài ngoại.

3/

Ở nhiều quốc gia, trong những giai đoạn lịch sử khó khăn, thường thấy xuất hiện những bài thơ ái quốc, trong đó nhân vật trung tâm là nhân dân.
Công cụ chủ yếu được dùng để tuyên truyền là cái lối mị dân, ca ngợi nhân dân là tốt đẹp và kêu gọi họ đứng lên đánh đổ giai cấp thống trị đương thời, trong thực tế là mở đường cho một giai cấp thống trị mới.

Bài thơ của Gibran có hai nét khác:
 -- một là miêu tả sự tầm thường hèn mọn ẩn kín trong đời sống tinh thần của đa số  dân chúng. Nó là cái ý được đề cập ngay từ đầu Mê tín thì vô hạn / tôn giáo thì nông cạn.Vâng, bề sâu là vậy, bản sắc văn hóa là vậy, cái đã kéo dài trong lịch sử là vậy. Mọi sự thiếu ý chí, thiếu nghị lực của con người cũng bắt đầu từ đây.

--  Hai, cũng quan trọng không kém, là sự hư hỏng của tầng lớp tinh hoa 
Triết gia tung hứng chữ làm xiếc 
Nghệ thuật bắt chước chắp và vá.

Nếu hiểu theo nghĩa rộng thì khái niệm tinh hoa của một xã hội không chỉ là gồm các  triết gia, các nghệ sĩ mà trước tiên còn bao hàm cả các chính khách, tức là các nhà hoạt động chính trị. 
Sau khi xác định bọn này xảo quyệt như chó sói, tác giả nói rõ hơn về cái đám tinh hoa cao cấp

 Vĩ nhân càng nhiều tuổi càng lú

Thánh nhân chờ mãi chưa ra đời.

Nhưng quan trọng hơn là phản ứng của nhân dân trước bọn chính khách nghiệp dư:

Khốn khổ nước tôi
Kèn loa tưng bừng rước kẻ cai trị mới
Rồi tống cổ chúng bằng la hét phản đối
Rồi lại tưng bừng kèn loa đón kẻ cai trị khác

Rõ ra một nhân dân nông nổi nhẹ dạ, dễ bị lừa bịp.

 “Nhân dân như thế nào thì sẽ có một giai cấp thống trị tương xứng”. Tôi nhớ đã đọc được đâu đó một nhận xét như vậy, nay lại thấy ở bàiKhốn khổ nước tôi.

 Điều khiến chúng ta khâm phục là cái ý cuối của Gibran.

Quốc gia này còn là khốn khổ vì không tìm được những người quản lý xứng đáng.. Trong khi đánh lộn lẫn nhau, phe chính trị nào cũng tự xưng mình là đại diện chân chính của quốc gia. 
Khốn khổ nước tôi
Cứ chia năm xẻ bảy chơi
Phe nào cũng xưng mình là nước

Nhân dân Tổ quốc  luôn luôn được nêu lên như một thứ bung xung.

Bài thơ kết thúc ở đây, nhưng nó ở dạng không hoàn thành mà như vẫn gợi cho chúng ta nghĩ tiếp theo cái mạch đã mở.

Phụ lục 
* Tôi biết tới bài thơ này lần đầu qua bài Li-băng - Trận chiến của những mảng màu Mosaic  của Nguyễn Thị Phương Mai, in Tia sáng 13/12/2013. Đoạn thơ được trích ở dạng nguyên văn trước rồi mới kèm theo bản dịch

“Nhiều lúc cứ phải quên đi mà sống thôi!”

Pity the nation that is full of beliefs and empty of religion.
Pity the nation that welcomes its new ruler with trumpetings, and farewells him with hootings,only to welcome another with trumpetings again.Pity the nation whose sages are dumb with years and whose strong men are yet in the cradle.
Pity the nation divided into fragments, each fragment deeming itself a nation.

[Tôi thương đất nước tôi, đầy tín ngưỡng mà chẳng có niềm tin,
Chào đón cả kẻ thù, chán chê mải mê, chỉ để rồi lại tung hô một bầy xâm lấn khác.
Vị cứu tinh vẫn còn trong nôi, mà những kẻ cầm đầu thì rặt một bầy phụ bạc,
Đất nước tả tơi, mỗi mảnh vụn hả hê tự xưng vương ở một góc trời.]

 Nguyễn Thị  Phương Mai  cũng đưa vào bài của mình cái ghi chú - Khalil [Kahlil] Gibran là nhà thơ tài năng của Li-băng (1883-1931), người có số lượng tác phẩm thơ xuất bản đứng thứ ba trên thế giới, sau Shakespeare và Lão Tử.

*Đoạn thơ trên sau còn được một số mạng đưa lại và bình luận. 
Trên mạng Tễu thấy có kèm bản dịch của Nam Long

Buồn cho đất nước, tràn đầy mê muội trống rỗng niềm tin

Buồn cho đất nước, kẻ cầm quyền được hân hoan chào đón rồi lại bị la ó đuổi đi; kẻ khác đến quy trình lặp lại

Buồn cho đất nước, sự thông thái bị chôn vùi và anh hùng mãi ở trong nôi

Buồn cho đất nước  chia rẽ rã rời, mỗi mảnh ghép tưởng mình là tất cả

* Tiếp theo là nguyên bản tiếng Anh, tôi nghĩ có thể một  số bạn cần, nên sao chép lại và dán vào đây.

“Pity the nation that is full of beliefs and empty of religion.

Pity the nation that wears a cloth it does not weave,
eats a bread it does not harvest,
and drinks a wine that flows not from its own wine-press.

Pity the nation that acclaims the bully as hero,
and that deems the glittering conqueror bountiful.

Pity a nation that despises a passion in its dream,
yet submits in its awakening.

Pity the nation that raises not its voice
save when it walks in a funeral,
boasts not except among its ruins,
and will rebel not save when its neck is laid
between the sword and the block.

Pity the nation whose statesman is a fox,
whose philosopher is a juggler,
and whose art is the art of patching and mimicking.

Pity the nation that welcomes its new ruler with trumpeting,
and farewells him with hooting,
only to welcome another with trumpeting again.

Pity the nation whose sages are dumb with years
and whose strong men are yet in the cradle.

Pity the nation divided into fragments,
each fragment deeming itself a nation.”

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Không được đổ nợ xấu lên đầu dân

Bong bóng bất động sản nổ. Nợ xấu của hệ thống ngân hàng vùn vụt tăng. Vấn đề ngày càng nóng trên các diễn đàn. Không thể lấy từ ngân sách để xử lý nợ xấu thì chỉ còn cách là Ngân hàng Nhà nước sẽ in thêm tiền. Lúc đó cơn bão lạm phát lập tức bùng nổ. Và hậu quả là toàn dân lãnh đủ.

Bong bóng bất động sản nổ khiến nợ xấu ngân hàng tăng vùn vụt (Ảnh minh họa)

Để giải quyết nợ xấu, trong giới chuyên gia đã hình thành nhiều luồng ý kiến khác nhau. Một trong những luồng ý kiến đó là: Hoặc cần có một nguồn tiền thực sự để mạnh tay tái cấp vốn cho các ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng quốc doanh. Để họ có thể xóa những món nợ biết chắc là không thể thu hồi được, ví dụ như nợ của DN nhà nước… hoặc tăng quyền lực cho VAMC (Cty TNHH Một thành viên quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam).

Cụ thể là VAMC cần được chủ động trong các thủ tục pháp lý, thủ tục mua các khoản nợ xấu có vướng mắc về pháp lý. Sau khi mua rồi thì tìm nhà đầu tư để bán, và bán xong rồi thì hoàn tất được thủ tục về quyền sở hữu và quyền sử dụng cho nhà đầu tư. Có thể những quyền này của VAMC sẽ xung đột với những quy định của pháp luật hiện tại…

Hàng trăm DN nhà nước đang chuẩn bị múa tay chào mừng, nếu đề xuất trên được chấp nhận. Đầu tư ngoài ngành, quản lý kém, làm ăn thua lỗ, tham ô, làm thất thoát, mua thiết bị rởm, thiết bị đồng nát của nước ngoài về đắp chiếu…

DN nhà nước nào chả ôm một cục nợ ngân hàng to đùng? Trong tổng số nợ khổng lồ của khối DN nhà nước đó, số nợ “biết chắc không thể thu hồi được” đã lên đến con số hàng trăm ngàn tỷ. Xóa nợ. OK. Nhưng vấn đề là Ngân hàng Nhà nước lấy đâu ra “một nguồn tiền thực sự” để có thể mạnh tay tái cấp vốn cho các ngân hàng quốc doanh?

Lấy từ ngân sách thì chắc chắn không được rồi. Mỗi năm ngân sách thu được mấy trăm ngàn tỷ, thì thiếu trước hụt sau, năm nào cũng bội chi. Lại còn phải trả nợ nước ngoài, đến nỗi mới rồi, như báo chí đưa tin, là Chính phủ phải vay nước ngoài 1 tỷ USD nợ mới để trả nợ cũ.

Không thể lấy từ ngân sách thì chỉ còn cách là Ngân hàng Nhà nước sẽ in thêm tiền. Lúc đó cơn bão lạm phát lập tức bùng nổ. Và hậu quả là toàn dân lãnh đủ.

Hàng triệu công nhân vừa mới khấp khởi mừng vì đến tận… năm 2015, lương mới được tăng 15%, nếu gặp cú “vô lê” này, thì lương hình thức tuy tăng, nhưng lương thực tế lại giảm do lạm phát. Làm như vậy chẳng khác gì đổ khối nợ xấu khổng lồ đó của hệ thống ngân hàng lên đầu người dân?

Bơm tiền cho khối ngân hàng quốc doanh để ngân hàng xóa nợ xấu cho DN nhà nước. Nợ xấu sẽ được giải quyết. Những báo cáo của các ngân hàng lại sạch sẽ.

Còn những DN nhà nước thì lại tiếp tục mạnh tay vay tiền ngân hàng để “Gánh vàng đi đổ sông Ngô”, vì đã có niềm tin rằng nếu không trả được, thì lại sẽ được xóa. Nợ xấu sẽ lại phát sinh, và cái thòng lọng nợ xấu lại tiếp tục siết, càng ngày càng chặt.

Còn việc tăng quyền cho VAMC, dù những quyền đó xung đột với những quy định của pháp luật hiện tại, thì thật lạ lùng.

Đã gọi là “những quy định của pháp luật”, thì mọi cá nhân, tổ chức đều phải chấp hành. Xã hội có ổn định được hay không là do pháp luật có điều chỉnh được hành vi của toàn xã hội trong khuôn khổ của nó hay không.

Cho một DN được những quyền “xung đột" (nói thẳng ra là vi phạm) với những quy định của pháp luật hiện tại, thì khác nào đặt DN đó lên trên luật pháp? Và đã cho được một DN rồi, thì người ta có thể lại cho tiếp được DN thứ hai, thứ ba… Khi đó, xã hội sẽ ra sao?

Vũ Hữu Sự
(Nông Nghiệp)

http://nongnghiep.vn/nongnghiepvn/vi-vn/25/131026/van-de-du-luan/khong-duoc-do-no-xau-len-dau-dan.html

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Khổ ghê, người Việt Nam nào lấy đất Kampuchia Krom?

 Trương Nhân Tuấn

Ảnh bên:Biểu tình phản đối Việt Nam về đất đai Nam Bộ tiếp tục diễn ra hồi đầu tuần này tại Phnom Penh, Campuchia.( ảnh BBC)

Nếu xét lại một cách sâu xa (trên vấn đề pháp lý) thì không có người VN nào "lấy đất" của Kampuchia hết cả.

Nam Kỳ lục tỉnh được vua nhà Nguyễn ký nhượng cho Pháp vào các hiệp ước năm 1862 và 1874. 

Nếu đất đó là « của » Kampuchia, thì đáng lẽ năm 1863, khi ký hiệp ước để nhận sự bảo hộ của Pháp, thì vua Miên phải lên tiếng phản đối (hoặc bảo lưu) cho Pháp biết vùng đất đó là của mình. Sự im lặng của Miên (qua các hành vi của nhà Nguyễn năm 1862 và 1874) là nhìn nhận đất đó thuộc chủ quyền của VN.

Mặt khác, nếu đất đó thuộc chủ quyền của Miên, sự im lặng của triều đình Nam Vang, từ năm 1962 cho đến năm 1949, mặc nhiên được hiểu là vương triều Cambodge đã từ bỏ chủ quyền (không điều kiện) ở vùng đất đó cho Pháp.

Trong khi đó, các triều vua nhà Nguyễn tiếp nối (cho đến Bảo Đại), cũng như tất cả các đảng phái chính trị VN, quốc gia cũng như cộng sản, đều có chung mục đích đánh Pháp để dành độc lập và thống nhất (ba kỳ) đất nước. Những yêu sách này đã thể hiện liên tục trong suốt lịch sử Việt Nam thời cận đại.

Vì vậy Quốc hội Pháp quyết định trả Nam Kỳ lại cho Bảo Đại (hậu duệ nhà Nguyễn), mà không trả cho Sihanouk, vào tháng 3 năm 1949 là điều hợp lý.

Phía Kampuchia đã nhiều lần nhìn nhận chủ quyền của VN tại vùng đất Nam Kỳ, qua các yêu cầu đòi phân định lại biên giới, với chính quyền thực dân Pháp, sau đó với các chính quyền của VN. Theo đó toàn bộ vùng Khmer Krom thuộc về VN.

Điển hình nhất, bộ bản đồ Kampuchia (do sở Địa dư Đông dương ấn hành năm 1953), được Sihanouk yêu cầu thế giới tôn trọng « lãnh thổ của Kampuchia », thì theo đó toàn bộ các tỉnh Nam Kỳ cũng thuộc về VN.

Vì vậy, trên phương diệp pháp lý, phía Kampuchia không có lý do nào để lên tiếng đặt lại yêu sách về lãnh thổ với VN.

 

Lãnh thổ Thái Lan hiện thời bao gồm ¾ lãnh thổ của Khmer ngày xưa. Trên đất Thái Lan, cũng có đông đảo người Miên sinh sống, (như một sắc dân Khmer Krom ở VN). Không thấy người Miên nào đòi lại đất từ người Thái.

Những người nông dân thật thà chấc phác Kampuchia đã bị các thế lực (chống VN) tuyên truyền nhằm xách động tinh thần dân tộc.

Điều mà người ta không bao giờ quên là dân Khmer, trong lịch sử, đã nhiều lần phát động tinh thần bài xích người Việt, đã tàn sát người Việt (cáp duồn), trong khi phía người Việt thì chưa bao giờ làm các việc dã man tương tự.

Theo FB Trương Nhân Tuấn

Phần nhận xét hiển thị trên trang

Đi về đâu ư? Bạn sẽ về nơi "GI KHỐNG CÒ" nếu như không có chữ "Ệ" nào, nhà văn tương lai ợ!

Rồi chúng mình đi đâu

TP - 1. Chiều Chủ nhật. Thành phố vội vã khoác lên mình lại bộ quần áo của sự ồn ào sau hai ngày nghỉ. Anh len lỏi bước giữa những con đường rất quen. Vết sẹo trên cây sấu số 123, số 124 đánh dấu trên cây hoa sữa già đã quá mùa ra hoa.

Minh họa: Hổ Văn

Bà bán bánh cuốn ngồi ngủ gật với chiếc que buộc vải trắng ở đầu phe phẩy đuổi ruồi. Mảnh vải hết dâng lên hạ xuống, sang trái sang phải. Vội vã mơ giấc mơ ngắn ngủi giữa phố. Vài ba con ruồi, một hai con nhặng xanh học được nhịp phe phẩy biết tìm đường tấn công những cuộn bánh trắng phau, nhân đen nhạt, bát nước chấm nổi vài lát ớt đỏ.

Anh đi nhẹ hơn khi bước qua hàng bánh cuốn. Bụng sôi theo những nhịp rung trầm trầm của Trịnh. Ca từ khắc sâu một khoảng rộng những nỗi nhớ chập chờn, hư ảo. 

Bốn năm chẳng đủ để anh quên đi cái đói bằng sự lãng mãng, dằn vặt của kiếp người. Vẫn ước mơ về một bữa cơm thật nhiều món, gồm cả thịt gà luộc vàng ươm lẫn mực xào trắng muốt thơm phức. Borges ở bên kia đại dương xa xăm chưa bao giờ có thể dắt anh qua mê cung của sự hỗn loạn đầu đời. 

Hiện thực huyền ảo là gì khi cuộc sống ở trước mặt chỉ rặt lo toan. Trong những ngày tháng ấy anh đã cố gắng yêu tất cả bằng những gì anh có và học được.

2. Anh chưa tin mình đã bước qua tuổi 23 một cách nhẹ nhàng, thanh thản. Trong bốn năm tập tọng viết văn anh đã cho rất nhiều. Cảm xúc đầu đời vuột nhanh ra khỏi những ngón tay xanh xao, gầy guộc. 

Để rồi nhận lại chỉ là một vài câu văn, mấy câu thơ cũ mèm trước cả khi cảm xúc trong anh kịp mới. Ngày kịp len ánh sáng qua khe cửa cạnh phòng.

Đừng bao giờ bỏ cuộc.

Thằng bạn cùng phòng anh trong cơn say của sự hưng phấn đầu năm nhất đã nói thế. Nó gục xuống khi nôn tất cả mọi thứ tống vào dạ dày ra nền nhà. Rượu cồn lẫn xoài xanh và hạt hướng dương. Mùi tanh nồng của ngày bắt đầu xanh trong suốt. 

Rồi sẽ phải viết những năm tháng tiếp theo bằng gì? Bằng trải nghiệm hay hiện thực? Cuối cuộc rượu anh cũng say. Anh cũng biến mình thành một cái máy xay sinh tố. Rượu cồn lẫn xoài và hạt hướng dương.

Anh đã nói gì trong cơn mê sảng cuối đêm ấy? Cuồng loạn hay rụt rè? Rồ dại hay bi phẫn? Hay là anh không nói? Chỉ tự đặt ra câu hỏi cho những ngày tháng tiếp theo của mình. 

Một cuộc tự ru triền miên khúc này sang khúc khác. Trong các cuộc tự ru rượu được thay bằng nước chè đặc. Anh soi mình trong miệng chén sánh vàng. Khuôn mặt tràn ướt. Anh uống chính bản thân mình trong hình hài chiếc bóng để tuyệt đối tỉnh táo.

Uống mãi.

Nâng lên hạ xuống mãi. Hết quán này sang quán khác. Mặt trời soi nghiêng, soi dọc, chếch trước mặt, sau lưng. Mười hai quán trên một quãng đường ngắn anh đều quen cả. Họ quen nhìn anh dưới con mắt của kẻ tò mò đối với Đôn ki hô tê của thế kỉ 21. Khi mà cái cối xay gió vô hình vẫn quay đều đặn. Lúc ấy anh mới 19 tuổi. Song thực ra nó đã nhuốm màu 23.

Em bảo 23 tuổi chẳng ai còn trẻ nữa. Cần có một công việc ổn định và tính đến tương lai.

Anh ngàn lần không tin điều ấy.

3. Anh quyết định đến tìm em với sự ngờ vực. Căn nhà trọ tồi tàn nằm khuất nẻo, ngoắt ngoéo sau những tòa nhà cao tầng của thành phố. Vài người bạn sống cùng, học cùng khoa vẫn miệt mài nuôi ước mơ chưa biết khi nào thành hiện thực. Ánh mắt soi xuống tán thẫm của cây hoàng lan trước nhà. Hương thơm thoang thoảng. Họ nghĩ đến sâm cầm.

Nhưng mà sâm cầm mùa này đâu có về thành phố. Hồ Tây xa lắc phải đi hai chặng xe buýt hoặc một chặng cộng thêm quãng đường đi bộ rất xa. Giả dụ nếu có về thì chẳng quá ngày sẽ xuất hiện trong bình rượu thuốc nào đấy mà họ chẳng có cơ hội được nhìn.

Có chăng chỉ có khói. Khói từ ngoại thành cuồn cuộn ùa về chiếm lĩnh thành phố. Trắng, đen, xám xen nhau. Rồi khói biến thành mây. Mây tầng, mây lớp, đủ hình hài, từ rồng đến chó cảnh. Anh vốn không thích mây.

Ngắm mây thường buồn. Nỗi buồn vô cớ là một điều không đáng có khi vẫn phải nhồi nhét vào đầu đủ thứ từ triết học đến tin học, thêm cả lí thuyết thể dục.

Anh vẫn đi mê mải.

Hàng ai phớ đây vừa lướt qua. Người bán mệt mỏi nhấn pê - đan vượt qua cái bóng của anh ở trước mặt để đi về phố chính. Anh dừng lại. Nhìn chằm chằm vào con số chỉ ngõ đã bị dán đè bởi vài tờKhoan cắt bê tông xanh đỏ chất chồng lên nhau. Chỉ còn lại số 6 chỏng chơ trên tấm biển. Tên ngõ biến mất. Con số 6 ở trạng thái sắp bị nuốt chửng.

Anh tiến đến, cố cậy Khoan cắt ra dù biết nếu có cậy được thì ngày mai nó cũng sẽ được dán lại không khó gì. Móng tay cùn vẹt cắm vào kí ức. Từng mảng giấy rơi xuống bệt lại lơ lửng trên vũng nước sau trận mưa đêm. Người đi đường nhìn anh thản nhiên. Chấp nhận những điều bất thường là một tập tính quen thuộc đã ăn vào máu của người thành phố.

Anh nhớ lại cơn mưa đêm qua một cách rơi giống giấy, thản nhiên. Anh đã ngủ mê mệt mà không biết đến mưa đến ngoài cửa sổ. Tất cả tại con mèo xám. Nhân vật chính cho truyện ngắn mới. 

Con mèo có thể nói năng, đi lại và tự nhiên xuất hiện. Anh đã nghĩ đến con mèo khi nhìn một con rùa có mai màu xanh thẫm, loang vài vết mốc nuôi trong chậu nhựa đỏ. Con rùa mồm ngáp ngáp, uể oải đi lại. 

Tăm sủi từng đợt giãn cách, nhiều ít. Con rùa lúc ấy nghĩ gì? Anh không biết. Anh chợt nghĩ đến một con mèo. Hai thứ vốn chẳng liên quan gì đến nhau. Đời toàn vô thức. Anh vịn vào Freud để chống lại thực tế cuộc sống. Nhân vật của anh cũng thế. 

Truyện của anh toàn bọn quái đản.

Cái ngõ em ở cũng quái đản. Ngõ số 6 khiến anh nhớ đến truyện ngắn Phòng số 6 của Chekhov đã đọc trong tập truyện ngắn Nga. Một truyện ngắn có rất nhiều người điên. Không gian tù túng, ngột ngạt.

Chẳng liên quan gì cả. Mà em không thích văn học Nga. Em chỉ thích Tào Đình của Trung Quốc.

Im lặng, vài bìa sách lòe loẹt lướt qua. Khuôn mặt Tào Đình thế nào anh không nhớ. Lên google gõ, ấn vào hình ảnh ra rất nhiều khuôn mặt. Những khuôn mặt biểu lộ rất nhiều cảm xúc với người khác. Song đối với anh hầu như chúng chẳng có cảm xúc gì. Chuyển sang tên một cuốn tiểu thuyết cụ thể.

Xin lỗi em chỉ là con đĩ.

Trong lúc chờ đợi mất mạng anh nhìn ra ngoài cửa sổ. Có đợt gió nhẹ lùa qua. Hoa giun phớt hồng len lỏi trong nắng chiều khẽ rung. Chúng sẽ leo lên đến đỉnh của chiếc đèn cao áp. Rồi sau đấy thì đi đâu nữa? 

Một mùa tàn trong mắt hay lại mùa nữa đến? Anh học được sự nghi ngờ từ Buồn nôn của Sartre. Anh không còn tin ngay cả chính bản thân mình. Thèm muốn khôn nguôi một kết thúc cho ngày tháng trước mắt. Để trở về làm một dấu chấm im lìm trên khoảng đất rộng nhiều dấu chấm. 

Tuổi 19 chưa bao giờ yên bình. Tuổi 19 là bắt đầu của sóng gió. Sau 4 năm. Tuổi 23 cũng không phải kết thúc. Em hãy tin điều ấy. Bởi cái viễn cảnh kề lưỡi dao lam vào cổ tay, cứa mạnh và chờ đợi đau đớn cứ hiện lên thúc giục. Máu có thể dùng để vẽ nhiều tòa nhà trên mặt giấy trắng. Anh tin mình sẽ có được rất nhiều hình tam giác tuyệt đẹp để vẽ mái nhà.

Trong ngôi nhà nhỏ vẽ bằng màu đỏ ấy anh vẫn tin em đang nằm ngủ cạnh một người khác không phải anh. Người đàn ông quay lưng vào bức tường trắng mặc cho em thỉnh thoảng trong mơ ú ớ cầu cứu một cái ôm rất nhẹ. Ở giữa hai người là một bông hoa hồng nhung đang tách từng cánh trải xuống hai thân thể trắng.Họ ngủ mãi như một truyện rất ngắn đọc trên tờ báo bất kì…

4. Chết hoặc đi tìm em?

Lần nào anh cũng chọn điều dễ dàng hơn. Vùng dậy mặc quần áo bước nhanh ra ngoài với hình ảnh về nỗi nhớ. Chẳng có hình tam giác nào đủ kiên trì để ở lại bên anh. Anh đi như bay trên đường. Mọi khuôn mặt lướt qua đều mang máng quen. Xe buýt 23, 33 và 49 trộn vào nhau, màu vàng phù phiếm di chuyển, dừng lại đều đặn. Đôi khi lẫn cả tiếng gọi.

Phương.

Cả cái thành phố này có đến cả nghìn người tên Phương. Họ gọi ai đấy ngoài anh? Hoặc họ nhầm lẫn anh với người quen nào đấy. Anh không dừng lại. Vỉa hè trôi trong nhịp bước đều đặn. Lời thầy chủ nhiệm hôm đầu tiên họp lớp lởn vởn.

Các anh chị phải trở về mặt đất ngay đi. Đừng có sống trên mây là hỏng hết đấy. Phải biết mình là ai, mình là cái gì, mình đang ở chỗ nào.

Anh đang tìm cách tìm ra chính bản thân anh. Bốn mươi con người trong lớp cũng loay hoay tìm cách. Đã có một số chán nản với cuộc tìm kiếm vô tăm tích bỏ đi. Họ trốn khỏi thực tại đã mang ở một phương trời khác thực tế hơn, ít phiêu lưu hơn. Người ở lại tìm cách thích nghi. Anh tìm cách nổi loạn bằng cách đày đọa bản thân mình. Rượu, thuốc lá, chè đặc.
Họ đúng hay anh đúng?

Em im lặng nhìn mãi vào chiếc đồng hồ treo tường. Không gian xung quanh tím sẫm. Thời gian từ lúc nào đã bỏ rơi chúng ta để đi đến miền đất khác tốt lành hơn. Chỉ còn lại những chiếc kim vô tri nhinh nhích chậm chạp.

Từng người tình bỏ ta đi như những dòng sông nhỏ…

Giọng Khánh Ly nghẹn ngào, vô lý bật ra từ quán cà phê nào đấy.

Có rất nhiều ngõ ngách để dẫn đến căn nhà. Nhưng lần nào anh cũng đi lạc. Ngõ nào cũng na ná giống nhau. Cây cối, người ngợm, cách nhịp của bàn chân. Anh đến nhầm nơi cần đến. Để rồi khi quay lại thêm một lần nữa anh lại lạc. Bóng em xa mờ tan trong phố thị.

5. Anh quay lại nơi cư ngụ cuối cùng trong 4 năm đại học.

Hà thành nhiều ngõ, nhiều người, nhiều nhà, nhiều cả hàng bánh cuốn có người bán ngủ gật. Chỗ em ở lẩn khuất chỗ nào anh tìm mãi không thấy?

Mà giả dụ có thấy, có gặp thì câu chuyện của chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu? Anh không muốn nói với em về Borges hay Chekhov nữa khi chúng trở thành cũ. Em cũng chẳng muốn nghe. Bóng hình Tào Đình cười cợt.

Mây bay phía ngoài thành hình chiếc bát ụp xuống. Nơi đến của chúng mình đâu có gì ngoài những cuốn sách mệt nhọc chuyền tay nhau. Thoát ra khỏi những cuốn sách chúng mình chỉ như những đứa trẻ lạc trong phố chẳng biết đi hướng nào. Chẳng có chỗ nào trong sách giống ngoài đời cả.

Anh nhận ra trí óc mình đã cố tình đi lạc trong cuộc tìm kiếm em.

Kí túc xá những ngày cuối tháng sáu lạnh lẽo. Dư âm của cuộc tụ họp cuối cùng vẫn còn rơi vãi. Bạn bè về hết chẳng biết bao giờ gặp lại. Kí ức cố quẫy đạp lần cuối trước khi chìm lẫn vào bụi bặm thời gian. Anh sợ cái cảm giác biến mất của một khoảng thời gian nào đấy trong đó có anh. Nhưng chẳng cách nào chống được. Bước lên cầu thang mệt mỏi.

Chẳng có ai gặp để được mỉm cười. Cây bàng già cỗi rung nhịp theo gió. Lá phủ xanh khoảng mắt. Mở cửa phòng len vào. Thau chậu, sách vở, chăn màn vất lộn xộn dưới đất.

Phòng 4 người, 2 người đã về ngay sau buổi liên hoan cuối năm.

Thằng bạn thân vẫn nằm ngủ. Chăn vắt qua bụng. Đầu ngoẹo sang bên. Nó vẫn tìm trong mơ những hoài niệm đẹp nhất về ngày hôm qua. Chút ít tươi đẹp rồi sẽ phải chuyển sang một bầu trời mới ít tươi sáng hơn.

Mở máy tính. Định viết tiếp câu chuyện tối qua. Nhưng con mèo xám chờ mãi không đến. Nó còn có cuộc sống của riêng nó. Tại sao anh lại cứ bắt những nhân vật làm theo ý của mình. Đáng ra nó muốn A. 

Anh lại bắt nó phải làm B. Thượng đế đâu phải bao giờ cũng đúng. Anh thấy mình vô lý và bất lực trước cuộc sống. Thứ anh tạo ra để người khác đọc nhiều khi chỉ là một thứ phế phẩm của sự tưởng tượng.

6. Kí túc xá cho người lên giục đi lấy chỗ cho thí sinh đợt thi đại học đầu tháng 7. Bố gọi điện hỏi bao giờ về. Anh ừ hữ bảo vài hôm nữa. Nhưng đã bắt tay thu dọn, đóng gói đồ đạc sẵn sàng trở về thị trấn bất cứ lúc nào. 

Thằng bạn cùng phòng vẫn chần chừ. Nó bảo tao sẽ ở đây đến khi nào người ta đuổi đi mới thôi. Chứ dọn ra ngoài tao chẳng biết mình sẽ đi đâu cả. Xa nơi đây tao thấy mình thành một con người khác.

Anh bảo hay uống.

Nó bảo tao sợ say.

Anh cũng sợ. Nhánh hoa giun vàng úa gục xuống vì nắng quái. Nó đã sống tốt được bốn mùa. Mùa thứ năm ở ngay phía trước kia nhưng chẳng bao giờ nó nhìn thấy nữa.

Ngay chiều ấy anh bắt xe ôm ra bến xe không dám nhìn lại phía sau. Thằng bạn cùng phòng vẫn ngủ. Nó phải ngủ cho kí ức quá khứ tiếp tục sống trong khung cảnh cũ. Nhưng anh biết nó sẽ chẳng sống mãi được thế. 

Rồi nó cũng vẫn phải trở về cuộc sống thường nhật với tấm bằng đại học loại khá. Chật vật, cạy cục xin chỗ này chỗ kia. Đi làm rồi lấy vợ, sinh con đẻ cái. Phút nhớ lại 4 năm đại học dài không quá thời gian đánh răng mỗi ngày.

7. Về đến thị trấn em nhắn tin.

Anh dau roi? ( Anh đâu rồi?)

Anh không biết mình đang ở đâu nữa. Thị trấn bụi bặm đến mỏi mệt. Anh dừng lại bên này đường ray nhìn về căn nhà mình đã sống đến năm 19 tuổi trước cuộc tạm chia tay 4 năm đại học. Mẹ anh đang phơi chiếu trên sân thượng. Bố đi làm trong mỏ chắc chưa về. Họ vui mừng đón anh. Anh cũng vui mừng, nhưng lẫn trong đó vẫn là sự tiếc nuối.

Điện thoại báo tin nhắn mới.

Anh dau roi? Sao không trả lời em? (Anh đâu rồi? Sao không trả lời em?)
Chần chừ.

Anh ve nha roi. (Anh về nhà rồi)

Điện thoại báo tin nhắn không gửi được. Khóa bàn phím tự động bật. Tài khoản về 0 đồng. Có cơn gió thổi qua. Hoa xuyến chi trước mặt khe khẽ rung. Tiếng kẻng báo tàu về vang vọng bốn phía. Đoàn tàu khách từ từ hú còi vào ga.

8. Rồi ngày mai chúng mình đi đâu?

Truyện ngắn dưới đây là những trăn trở, thậm chí hoang mang trong khoảng thời gian từ biệt mái trường đại học để bước vào đời. Một giai đoạn trượt vỡ mạnh không chỉ về không gian mà cả thời gian. Gợi nhớ đến thuyết tương đối của Einstein.

Đinh Phương viết theo phong cách “dòng ý thức”. Anh đưa người đọc vào sâu trong suy tưởng, ký ức của mình. Từ đó, những mảnh ghép của hiện thực dần lộ diện.

L.A.H

Phần nhận xét hiển thị trên trang